Zadania do realizacji w 2014 roku w zakresie infrastruktury rowerowej miasta Krakowa Stowarzyszenie Kraków Miastem Rowerów
Szanowni Państwo, W związku z uchwaleniem dnia 30 stycznia 2013 roku przez Radę Miasta Krakowa uchwały przewidującej coroczne przeznaczanie 0,3% wydatków z budżetu miasta na infrastrukturę rowerową, pragniemy niniejszym przedstawić propozycje wykorzystania tej kwoty w roku 2014 oparte o konsultacje społeczne z udziałem prawie 3000 mieszkańców Krakowa oraz ekspertów z dziedziny transportu. Niezmiernie cieszy nas fakt, iż Rada Miasta Krakowa, idąc śladem władzy samorządowej w najbardziej rozwiniętych miastach europejskich dostrzega zwiększającą się rolę roweru jako środka transportu oraz zalety takiego sposobu poruszania się po mieście. Jak pokazują przykłady najbardziej rozwiniętych miast Europy, Infrastruktura rowerowa pozwala w bardzo tani i zarazem skuteczny sposób rozwiązywać wiele problemów trapiących współczesne miasta. Każda osoba przesiadająca się z samochodu na rower oznacza spadek zanieczyszczenia powietrza, zmniejszenie zatłoczenia miejskich ulic i pojazdów komunikacji miejskiej, lepszy stan zdrowia mieszkańców, jak również realne oszczędności w nakładach na infrastrukturę drogową. Potencjał roweru dostrzegają od lat inne miasta europejskie zmagające się z problemem smogu, które odpowiednio inwestując w ten środek transportu sprawiły, iż udział ruchu rowerowego stanowi ok. 10-15% ruchu ogółem i rok do roku wzrasta. Osiągnięcie takich rezultatów byłoby jednak niezmiernie trudne bez odpowiednich nakładów na infrastrukturę rowerową w początkowym okresie. Również polskie miasta coraz chętniej i coraz bardziej ambitnie inwestują w infrastrukturę rowerową. W samym tylko, mniejszym od Krakowa, Gdańsku budżet rowerowy w roku 2013 wyniósł prawie 18 mln zł. Dla porównania, w Krakowie wydatki te oscylowały w okolicach 2 mln zł. Kraków ma tymczasem złą sławę miasta o najwyższych w Polsce wskaźnikach zanieczyszczenia powietrza, z czego znaczny udział w generowaniu zanieczyszczeń przypada na pojazdy samochodowe. Jak wskazują dane publikowane przez Krakowski Alarm Smogowy, smog nad miastem utrzymuje się również w miesiącach letnich. O fakcie rosnącego zainteresowania tematyką zrównoważonego transportu wśród mieszkańców Krakowa świadczy fakt bardzo licznego udziału mieszkańców w realizowanym w 2013 roku przez nasze stowarzyszenie projekcie Krakowski Dialog Cykliczny, w którym swoje uwagi dotyczące infrastruktury rowerowej wyraziło prawie 3000 osób. Tak spory odzew społeczeństwa nie tylko cieszy, lecz świadczy również o sporym wzroście ilości osób poruszających się codziennie na rowerze. Bądźmy nowocześni, wykorzystajmy sprawdzone rozwiązania i stwórzmy niewielkim kosztem oraz wykorzystując doświadczenia innych realną alternatywę dla poruszania się po mieście samochodem. 0,3% wydatków na infrastrukturę rowerową to jedynie 1/3 grosza z każdej wydanej złotówki z budżetu miasta. Już sam fakt, iż za tak niewiele stworzyć można tak wiele świadczy o naprawdę sporym potencjale roweru jako środka transportu we współczesnym mieście. 2
Zawartość Koszty realizacji zadań proponowanych na rok 2014... 4 Zadanie 1: Rozbudowa istniejącego systemu tras rowerowych na terenie miasta Krakowa poprzez realizację gotowych oraz nowych projektów... 5 Zadanie 2: Opracowanie koncepcji oraz projektów nowych tras rowerowych na terenie miasta Krakowa... 6 Schematy tras rowerowych w rejonach proponowanych inwestycji... 7 Zadanie 3: Poprawa stanu istniejącej infrastruktury rowerowej, wzrost dostępności rowerowej, poprawa bezpieczeństwa ruchu rowerowego... 9 Zadanie 4 Zwiększenie ilości miejsc postojowych dla rowerów... 11 3
Koszty realizacji zadań proponowanych na rok 2014 Proponowane zadania zostały pogrupowane w cztery grupy tematyczne, a koszty ich realizacji przedstawia poniższa tabela: 1. Rozbudowa istniejącego systemu tras rowerowych na terenie miasta Krakowa poprzez realizację gotowych oraz nowych projektów 2. Opracowanie projektów nowych tras rowerowych na terenie miasta Krakowa 8 300 000 zł 3. Poprawa stanu istniejącej infrastruktury rowerowej, wzrost dostępności rowerowej, poprawa bezpieczeństwa ruchu rowerowego 1 000 000 zł 3.1 realizacja zadań wynikających z Kontraktu 100 rozwiązań 3.2 Centrum 2.0 3.3 zmiana organizacji ruchu oraz wprowadzanie dwukierunkowego ruchu rowerowego na ulicach jednokierunkowych 1 000 000 zł 4. Zwiększenie ilości miejsc postojowych dla rowerów; 700 000 zł 4.1 stworzenie nowych miejsc postojowych dla rowerów poprzez zakup oraz montaż stojaków rowerowych; 600 000 zł 4.2 wzrost dostępności rowerowej placówek oświatowych poprzez budowę zadaszonych parkingów rowerowych; 100 000 zł RAZEM: 10 000 000zł 4
Zadanie 1 - Rozbudowa istniejącego systemu tras rowerowych na terenie miasta Krakowa poprzez realizację gotowych oraz nowych projektów W zakresie budowy nowych dróg rowerowych w 2014 roku koncepcja zakłada położenie nacisku przede wszystkim na stworzenie całościowych połączeń centrum miasta z Nową Hutą, gdzie istnieje już mocno rozwinięta infrastruktura rowerowa, tj. dokończenie budowy drogi rowerowej wzdłuż północnej strony al. Pokoju, północnej strony Bora Komorowskiego, południowej strony ul. Andersa, jak również zachodniej strony ul. Nowohuckiej, na odcinku od al. Jana Pawła II do ronda Dywizjonu 308. W konsekwencji, wraz z już istniejącymi odcinkami tras rowerowych, spora część północno wschodniego Krakowa uzyska dogodne połączenia z szeroko rozumianym centrum, jak również zostanie wzajemnie ze sobą skomunikowana. Planowana do budowy infrastruktura pozwoli uzyskać efekt sieci, poprzez połączenie w całość istniejących obecnie odcinków dróg rowerowych. Dodatkowo koncepcja zakłada budowę w 2014 tras rowerowych w dzielnicach południowych, które to obecnie w praktyce nie posiadają dedykowanej infrastruktury, natomiast ruch rowerowy odbywa się jezdniami dwupasmowych ulic takich jak Wielicka oraz Zakopiańska. sposób realizacji: Budowa nowych odcinków tras rowerowych na podstawie gotowych projektów, a także w formule zaprojektuj i zbuduj. Realizacja inwestycji z poniższej tabeli do wysokości przeznaczonych środków; nr. zadanie dł. odcinka 1.1 budowa drogi rowerowej na odcinku od NCK do parku Żeromskiego 600 m 1.2 budowa drogi rowerowej w ul. Bora Komorowskiego (strona północna) na odcinku od ronda Polsadu do ul. Wiślickiej 2100 m 1.3 budowa drogi rowerowej w ul. Nowohuckiej (strona zachodnia) na odc. od ronda Dywizjonu 308 do Al. Jana Pawła II 700 m 1.4 budowa drogi rowerowej w ul. Andersa na odc. od ul. Stella-Sawickiego do istniejącej drogi dla rowerów 550 m 1.5 budowa drogi rowerowej w al. Pokoju (strona północna) na odcinku od ul. Widok do ul. Lema 700 m 1.6 budowa drogi rowerowej w al. Pokoju (strona północna) na odcinku od ronda Dywizjonu 308 do ul. Centralnej 700 m 1.7 budowa drogi dla rowerów w al. Pokoju (strona południowa) na odcinku od ronda Dywizjonu 308 do ronda Czyżyńskiego 1200 m 1.8 budowa drogi dla rowerów w ul. Wielickiej na odcinku od ul. Wodnej do ul. Bieżanowskiej 1400 m 1.9 budowa drogi rowerowej w ul. Wadowickiej na odcinku od ronda Matecznego do ul. Brożka 800 m 1.10 budowa drogi rowerowej w ul. Zakopiańskiej na odcinku ul. Brożka pętla tramwajowo-autobusowa Borek Fałęcki 1800 m 1.11 budowa drogi rowerowej wzdłuż ul. M. Dąbrowskiej na odcinku od al. Jana Pawła II do istniejącej drogi dla rowerów 400 m RAZEM: 10950 m 5
Zadanie 2 - Opracowanie koncepcji oraz projektów nowych tras rowerowych na terenie miasta Krakowa W 2014 roku należy położyć szczególny nacisk na wykonanie dokumentacji projektowej dla większej ilości tras tak, aby ich realizację można było rozpocząć w miesiącach wiosennych roku 2015. W przedmiotowym zakresie koncepcja zakłada wykonanie projektów przede wszystkim dla głównych tras rowerowych, biegnących wzdłuż najważniejszych arterii drogowych miasta Krakowa. sposób realizacji: Opracowanie koncepcji oraz projektów budowlano wykonawczych dla dróg rowerowych oraz łączników pomiędzy istniejącymi trasami. nr. zadanie dł. odcinka 2.1 opracowanie projektu drogi rowerowej wzdłuż ulicy Wielickiej (strona północna) na odcinku od ul. Bieżanowskiej do ul. Teligi 1700 m 2.2 opracowanie projektu drogi rowerowej wzdłuż ulicy Wielickiej (strona północna) na odcinku od ul. Teligi do ul. Mała Góra 1600 m 2.3 opracowanie projektu drogi rowerowej wzdłuż ul. Nowosądeckiej na odcinku od ul. Herberta do ul. Wielickiej 3200 m 2.4 opracowanie projektu drogi rowerowej wzdłuż ulicy Nowohuckiej na odcinku od ronda Dywizjonu 308 do ul. Kuklińskiego 2800 m 2.5 opracowanie projektu drogi rowerowej wzdłuż rzeki Wilgi, na odcinku od ul. Kobierzyńskiej do ul. Konopnickiej 700 m 2.6 opracowanie projektu drogi rowerowej wzdłuż al. Pokoju (strona południowa) na odcinku rondo Grzegórzeckie rondo Dywizjonu 308 3500 m RAZEM: 13500 m 6
Schematy tras rowerowych w rejonach proponowanych inwestycji rys. 1 - schemat tras rowerowych w rejonie ulic Bora-Komorowskiego i Andersa rys. 2 - schemat tras rowerowych w rejonie ulic Nowohuckiej oraz al. Pokoju 7
rys. 3 - schemat tras rowerowych w rejonie ulic Wielickiej oraz Nowosądeckiej rys. 4 - schemat tras rowerowych w rejonie ulic Wadowickiej 8
Zadanie 3 - Poprawa stanu istniejącej infrastruktury rowerowej, wzrost dostępności rowerowej, poprawa bezpieczeństwa ruchu rowerowego 3.1 Realizacja zadań wynikających z Kontraktu 100 rozwiązań Kontrakt 100 rozwiązań powstał w ramach przeprowadzanego przez nasze stowarzyszenie we współpracy z Zarządem Infrastruktury Komunalnej i Transportu projektu Krakowski Dialog Cykliczny i jest odzwierciedleniem uwag dotyczących infrastruktury rowerowej zgłoszonych przez prawie 3000 mieszkańców miasta Krakowa. Zapisy finalnego dokumentu zawierają opisy konkretnych rozwiązań infrastrukturalnych oraz dotyczących organizacji ruchu, mających na celu poprawę warunków funkcjonowania transportu rowerowego na terenie Krakowa. Sposób realizacji. Realizacja postulatów zawartych w kontrakcie do wysokości przeznaczonych środków. 3.2 Centrum 2.0 Centra nowoczesnych miast europejskich nieustannie przekształcają się w obszary promujące zrównoważony transport oraz coraz bardziej przyjazne pieszym i rowerzystom. Projekt zakłada wzrost dostępności dla rowerów śródmiejskiego obszaru miasta Krakowa poprzez dopuszczenie dwukierunkowego ruchu rowerowego w następujących ulicach: Łobzowska, Szpitalna, Wielopole, Podzamcze, Bożego Ciała, św. Wawrzyńca, Garncarska, Michałowskiego, Szlak. Sposób realizacji Wprowadzenie zmian organizacji ruchu na wymienionych ulicach. 3.3 Zmiana organizacji ruchu oraz wprowadzanie dwukierunkowego ruchu rowerowego na ulicach jednokierunkowych Realizacja przedmiotowego działania pozwoli na zwiększenie dostępności rowerowej wielu rejonów miasta Krakowa oraz poprawę bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu. Dopuszczenie ruchu rowerowego pod prąd na kolejnych ulicach to nie tylko skrócenie koniecznej do pokonania rowerem drogi do punktu docelowego oraz promocja ruchu rowerowego, ale przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa rowerzystów poprzez stworzenie tras alternatywnych dla ulic o największym natężeniu ruchu (al. Słowackiego, al. Mickiewicza, al. Krasińskiego, Konopnickiej, Dietla). Skutkuje to również poprawą płynności ruchu samochodowego na głównych trasach, poprzez przeniesienie sporej części ruchu rowerowego na ulice równoległe oraz uporządkowaniem parkowania. Działanie takie jest zgodne z założeniami Uchwały nr. XVIII/225/07 Rady Miasta Krakowa z dnia 4 lipca 2007 r. w sprawie przyjęcia Polityki Transportowej dla Miasta Krakowa na lata 2007 2015 oraz tzw. Uchwały kontrapasowej. Dotychczasowe działania Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w 9
przedmiotowym zakresie są dalece niewystarczające, co w wielu przypadkach skutkuje koniecznością jazdy rowerem po głównych ulicach charakteryzujących się sporym natężeniem ruchu zmotoryzowanego. W ramach przedmiotowego zadania wprowadzane mogą być również inne zmiany organizacji ruchu, takie jak wyznaczanie dedykowanych pasów dla rowerzystów w jezdni oraz śluz rowerowych przed skrzyżowaniami. Sposób realizacji Opracowanie projektów zmiany organizacji ruchu oraz wprowadzenia ruchu rowerowego pod prąd na wytypowanych ulicach. W szczególności tworzenie równoległych, alternatywnych tras dla rowerzystów wzdłuż głównych ulic miasta oraz zgodnie z trasami wyznaczonymi przez Studium Tras Rowerowych Miasta Krakowa, wyznaczanie pasów dla rowerzystów na istniejących ulicach, wyznaczanie śluz rowerowych w obrębie skrzyżowań. Realizacja zadania przez cały 2014 rok do wysokości przeznaczonych środków. 10
Zadanie 4 - Zwiększenie ilości miejsc postojowych dla rowerów 4.1 Stworzenie nowych miejsc postojowych dla rowerów poprzez zakup oraz montaż stojaków rowerowych Ilość miejsc postojowych dla rowerów na terenie miasta Krakowa znacząco odbiega na niekorzyść od ilości takich miejsc w pozostałych dużych miastach w Polsce. Przykładowo Łódź na koniec 2012 roku posiadała ok. 1000 stojaków rowerowych, Wrocław 1455 stojaków, a Warszawa na samych tylko parkingach typu P+R prawie 650. O wiele mniejszy od Krakowa Toruń stojaków tego typu posiadał na koniec 2012 roku ok. 450. Na tym tle Kraków, z niewiele ponad 200 miejskimi stojakami i niewiele ponad 20 nowymi stojakami w 2012 roku prezentuje się bardzo niekorzystnie. Dodatkowo w przypadku Krakowa stojaki montowane są również w sposób nieprawidłowy, co uniemożliwia skorzystanie z nich przez rowerzystów (np. pomiędzy parkującymi na chodniku samochodami). tabela porównanie ilości stojaków rowerowych w Krakowie, Łodzi oraz Wrocławiu miasto ilość mieszkańców nowe stojaki w 2012 łącznie stojaków Kraków 756 tys. 28 ~225 Łódź 737 tys. 270 ~ 1000 Wrocław 633 tys. 349 ~1455 Wraz ze wzrastającą ilością rowerzystów wieloletnie zaniedbania w tym zakresie skutkują coraz większymi problemami z możliwością bezpiecznego pozostawienia roweru, szczególnie w obrębie szeroko pojętego centrum miasta jak również w pobliżu placówek oświatowych, handlowych, czy szeroko rozumianych ośrodków kultury. Aby zapobiec narastającemu problemowi należy wzorem innych miast skorzystać z efektu skali i jednorazowo zakupić większą ilość stojaków, co znacząco obniży koszt jednostkowy. Przykładem może być miasto Wrocław, gdzie kilka lat temu w początkowym okresie rozwoju tego typu infrastruktury z powodzeniem zrealizowano w ciągu jednego roku projekt montażu na terenie miasta ponad 800 miejskich stojaków rowerowych. Sposób realizacji Zakup oraz montaż nowych stojaków rowerowych typu ucho do wysokości przekazanych środków (orientacyjna ilość ok. 1000 szt.) na terenie miasta Krakowa wraz z uzgodnieniem lokalizacji nowych stojaków przez oficera rowerowego. Stojaki powinny być montowane w grupach po 3-4 szt. lub większych, w zależności od zapotrzebowania, w tym w jezdni, w sposób wynikający z uzgodnionych standardów. Część stojaków tworzyć powinna zadaszone parkingi typu bike and ride w rejonach węzłów przesiadkowych, a także pętli tramwajowych oraz autobusowych. 11
4.2 Wzrost dostępności rowerowej placówek oświatowych poprzez budowę zadaszonych parkingów rowerowych Możliwość bezpiecznego pozostawienia roweru jest nierzadko kwestią bardzo ważną w przypadku podejmowania decyzji o wyborze środka lokomocji, a istnienie bezpiecznych i zadaszonych parkingów rowerowych sprzyja wzrostowi udziału ruchu rowerowego w dojazdach do placówek oświatowych. W przypadku Krakowa od dłuższego czasu z powodzeniem program taki realizuje Akademia Górniczo- Hutnicza, co z roku na rok skutkuje coraz większym udziałem ruchu rowerowego w przypadku dojazdów na teren uczelni. Niestety, w odróżnieniu od tego bardzo pozytywnego przykładu, przeważająca większość miejskich placówek oświatowych nie posiada albo żadnych miejsc umożliwiających postój rowerów albo miejsca te zrealizowane są w niewielkiej ilości, często również za pośrednictwem niepraktycznych stojaków. Obserwacja okolic gdzie zlokalizowane są placówki oświatowe wskazuje, iż generują one spory ruch rowerowy. W okolicach placówek oświatowych często spotkać można sporą ilość rowerów poprzypinanych do słupów, latarni, czy łańcuchów, co sugeruje, iż istnieje znaczny potencjał dla tworzenia nowych, bezpiecznych parkingów rowerowych w przypadku tego typuh miejsc. Również przekrój wiekowy osób uczących się w tego typu placówkach (gimnazja, licea, technika, szkoły zawodowe) sprzyja coraz większemu udziałowi ruchu rowerowego. Pilotażowe działanie polegające na stworzeniu zadaszonych parkingów rowerowych pozwoliłoby na poprawę dostępności rowerowej placówek oświatowych i skutkowałoby zwiększeniem odsetka osób dojeżdżających do tego typu miejsc na rowerach. Niewątpliwą pochodną tego działania byłoby zmniejszenie tłoku w pojazdach komunikacji zbiorowej. Sposób realizacji Opracowanie modułowej koncepcji zadaszonych parkingów rowerowych na potrzeby miejskich placówek oświatowych i użyteczności publicznej oraz skonsultowanie przedmiotowej koncepcji ze środowiskiem rowerowym. Wybór placówek spośród chętnych do udziału w programie oraz sporządzenie listy rankingowej. Budowa zadaszonych parkingów na terenie wybranych placówek według opracowanej koncepcji oraz listy rankingowej do wysokości przekazanych środków. Wielkość parkingów rowerowych: w zależności od potrzeb, jednak nie mniej niż 10 stojaków typu ucho (20 miejsc postojowych). 12