Egzamin: 31/01/2009 Godzina: 14:15 16:00 Opracowano na podstawie przykładowych zadań MODELOWANIE I ANALIZA SYSTEMÓW OPRACOWANIE ZADAŃ Zadanie 1 Zamodeluj funkcjonalność systemu bibliotecznego Należy: Utworzyć model przypadków użycia Narysować diagram klas i podać krótki opis każdej klasy Narysować diagram sekwencji pokazujący rejestrację wypożyczenia przez Jana Kowalskiego książki Potop Narysować diagram stanów dla klasy konto biblioteczne. System obsługiwany jest przez pracowników biblioteki oraz czytelników. Czytelnicy mają możliwość przeglądania księgozbioru oraz rezerwacji i zamawiania książki. Po zamówieniu książka wyszukiwana jest przez magazyniera i przekazywana do punktu obsługi czytelnika, gdzie jest wydawana. Magazynier odpowiedzialny jest również za wprowadzanie nowych pozycji do księgozbioru oraz usuwania książek zagubionych lub zniszczonych. Pracownik obsługujący czytelników odpowiedzialny jest za wydawanie zamówionych książek oraz za przyjmowanie zwrotu książek, a także za przyjmowanie kary za zbyt długie przetrzymywanie książek oraz za zagubienie lub zniszczenie książki. Zniszczona książka może być naprawiona. Za wprowadzenie tej informacji odpowiedzialny jest magazynier. Każdy czytelnik może jednocześnie mieć na stanie określoną liczbę książek. Jest ona określana indywidualnie dla każdego czytelnika. Maksymalny okres przetrzymywania danej książki określany jest dla każdej książki indywidualnie. Czytelnik sam może zadeklarować okres przetrzymywania książki nie
dłuższy od okresu maksymalnego dla danej pozycji. W przypadku rezerwacji czytelnik otrzymuje powiadomienie o dostępności poprzez e-mail. W tym samym momencie na podstawie rezerwacji powstaje zamówienie książki. Pracownik punku obsługi czytelników nie wysyła takiej książki do magazynu, jest ona kwalifikowana jako do wydania czytelnikowi. Zamówioną książkę należy odebrać w przeciągu 24h, w innym przypadku książka trafia do magazynu bądź też powstaje zamówienie dla kolejnej rezerwacji. Opis przypadków użycia: W skład diagramu przypadków użycia wchodzi 3 aktorów ożywionych, oraz jeden aktor nieożywiony reprezentujący czas. Aktor czytelnik posiada funkcjonalność logowania (autentykacja) oraz przeglądania księgozbioru. Podczas przeglądania księgozbioru może zarezerwować książkę lub zamówić książkę pod warunkiem jej dostępności. Podczas zamawiania książki aktor zobowiązany jest określić czas wypożyczenia który nie może przekroczyć maksymalnego założonego czasu wypożyczenia konkretnej książki. Aktor magazynier odpowiedzialny jest za dostarczanie książek do obsługi klienta oraz za naprawę książek. Przypadek użycia pokaż zamówienia wyświetla listę książek które zostały zamówione przez czytelników. Kiedy książka zostanie znaleziona i dostarczona do punktu obsługi klienta magazynier uruchamia funkcję odznacz jako zrealizowane na danej pozycji. Przypadek użycia Zarządzaj księgozbiorem umożliwia działania na księgozbiorze takie jak Dodawanie nowej książki lub egzemplarza książki, Skierowanie do naprawy, usuwanie Egzemplarza książki lub określenie czasu wypożyczenia dla książki. Aktor obsługa klienta odpowiedzialny jest za wydawanie i przyjmowanie książek oraz za pobieranie opłat za nieterminowy zwrot. Ponadto posiada funkcjonalność dodawania użytkowników i ustalanie limitów wypożyczania dla konkretnego użytkownika. Przypadek użycia Rejestruj użytkownika pozwala na utworzenie konta dla czytelnika, natomiast przypadek użycia ustal limit wypożyczenia ustala ilość maksymalnie wypożyczonych książek dla konkretnego użytkownika. Przypadek użycia pokaż książki do wydania wyświetla listę książek które należy wydać czytelnikom. Lista ta jest listą zamówień które posiadają odpowiedni status nadany przez magazyniera. Aktor może zmienić stan książek wywołując na konkretnej pozycji funkcję wydaj która tworzy wypożyczenie. Przypadek użycia przyjmij książkę odpowiada za zwrot książki przez czytelnika do biblioteki. Przy wywołaniu tego przypadku sprawdzany jest czas wypożyczenia i naliczana jest opłata za przetrzymanie jeżeli takie nastąpiło. Ponadto sprawdzana jest lista rezerwacji i jeżeli istnieje rezerwacja na daną książkę automatyczne jest tworzone zamówienie tej książki. W przypadku braku rezerwacji książka jest przekazywana do magazynu. Aktor czas odpowiada za cykliczne sprawdzanie książek zamówionych ale nie odebranych. W przypadku nieodebrania wywoływana jest procedura skierowania do magazynu i sprawdzenie czy pozycja nie posiada rezerwacji. Jeżeli istnieje rezerwacja automatycznie tworzone jest zamówienie.
Opis diagramu klas: Klasa Użytkownik jest klasą abstrakcyjną która zawiera informacje osobowe i adresowe użytkowników systemu. Z klasy tej dziedziczą trzy inne klasy odpowiadające konkretnej funkcjonalności użytkowników (czytelnik, magazynier oraz obsługa klienta). Klasa czytelnik posiada dodatkowo operacje odpowiadające za autentykacje oraz datę utworzenia użytkownika. Klasa konto biblioteczne odpowiada za przetrzymywanie informacji o powiązaniach pomiędzy rezerwacją i zamówieniem, a czytelnikiem. Posiada też atrybut określający maksymalną ilość wypożyczeń jaka może istnieć w danej chwili na konkretnym koncie bibliotecznym. Metoda sprawdzilewypożyczeń zwraca wspomnianą maksymalną liczbę wypożyczeń dla danego konta. Jeden użytkownik może posiadać tylko jedną kartę biblioteczną. Klasa rezerwacje przetrzymuje informacje na temat rezerwacji danej książki dla konkretnego czytelnika. Operacja realizuj tworzy zamówienie książki na podstawie rezerwacji. Operacja anuluj usuwa rezerwację danej książki. Operacja pokaż, wyświetla informacje o pozycji książki rezerwowanej. W danej chwili jeden użytkownik może mieć wiele rezerwacji, ale jedna rezerwacja zawiera tylko jedną książkę. Klasa zamówienie odpowiada ze powiązanie konkretnego użytkownika z egzemplarzem książki przeznaczonej do wypożyczenia. Stan w klasie zamówienie określa czy dla danego zamówienia wygenerowano już wypożyczenie. Operacja realizuj odpowiada za wygenerowanie właściwego wypożyczenia i odznaczenie egzemplarza książki jako wypożyczonego. Operacja anuluj odpowiada za anulowanie zamówienia, a operacja pokaż pozycje odpowiada za wyświetlenie książek konkretnego zamówienia. Funkcja zmień stan odpowiada za zmianę stanu podczas realizacji zamówienia. Do jednej karty bibliotecznej może być przypisanych wiele zamówień. Do jednego zamówienia musi być przypisana co najmniej jedna książka. Klasa wypożyczenie przetrzymuje informacje o dacie wypożyczenia konkretnego zamówienia. Jedno zamówienie może posiadać jedno wypożyczenie, lub go nie posiadać. Natomiast jedno wypożyczenie może zawierać tylko jedno zamówienie. Klasa egzemplarz książki odpowiada za fizyczną książkę powiązaną z danym tytułem wydawniczym. Posiada unikalny numer identyfikacyjny oraz stan (wypożyczony, naprawiany, zarezerwowany oraz wolny). Klasa ta powiązana jest z klasą książka (tytuł wydawniczy) i zamówieniem. Jeden egzemplarz książki odpowiada jednej książce, ale książka może posiadać wiele egzemplarzy. Egzemplarz może posiadać w danej chwili tylko jedno zamówienie. Operacja usuń, skreśla egzemplarz ze stanu. Operacja skieruj do naprawy ustawia odpowiedni stan, a operacja sprawdź stan zwraca stan egzemplarza. Klasa książka przechowuje tytuły wydawnicze. Operacja dodaj egzemplarz odpowiada za utworzenie powiązania pomiędzy fizycznym egzemplarzem a tytułem wydawniczym.
Opis diagramu sekwencji Obiekt Jan kowalski wywołuje operację zamów na obiekcie Potop należącym do klasy egzemplarz książki. Następnie obiekt Potop wywołuje na sobie operację sprawdzania stanu. Jeżeli stan jest inny niż wolna następuje odmowa utworzenia zamówienia przesyłana w potwierdzeniu zamówienia. Jeżeli egzemplarz jest wolny tworzony jest obiekt z klasy zamówienie, który sprawdza w karcie bibliotecznej ilość obecnych i ilość maksymalnych wypożyczeń. Jeżeli ilość wypożyczeń jest mniejsza od maksymalnej ilości wypożyczeń to zamówienie i egzemplarz książki zmienia stan i oczekuje na realizację. W przeciwnym razie zamówienie jest anulowane.
Opis diagramu stanów Do zrobienia
Zadanie 2 Zamodeluj funkcjonalność systemu ocen i zaliczeń na Politechnice Gdańskiej Należy: Utworzyć model przypadków użycia Narysować diagram klas i podać krótki opis każdej klasy Narysować diagram sekwencji pokazujący odczyt przez studentkę Alicję Kwiatkowską oceny z Inżynierii Oprogramowania, która wynosi 5 Narysować diagram stanów studenta w ramach jednego semestru (od wpisu na semestr do zaliczenia tego semestru). System ma na celu usprawnienie organizacji w czasie sesji w zakresie zarządzania ocenami i zaliczeniami wszystko będzie się odbywać elektronicznie. Z systemu korzystają: pracownicy dziekanatu, dziekan, nauczyciele oraz studenci. Przy realizacji niektórych funkcji system korzysta z dwóch innych systemów: Systemu Ewidencji Studentów oraz Systemu Programów Studiów. Na koniec semestru pracownik dziekanatu uruchamia układanie protokołów zaliczeń w wersji dla studentów oraz dla nauczycieli. Wersja protokołu dla studenta zawiera te przedmioty, które student powinien zaliczyć. Wersja protokołu dla nauczyciela zawiera listę studentów, którzy są uprawnieni do zaliczania danego przedmiotu. W realizacji tej funkcji system pozyskuje z Systemu Programów Studiów listy przedmiotów dla studentów na określonym semestrze danego kierunku i specjalności, a z Systemu Ewidencji Studentów pozyskuje listę studentów danego kierunku i specjalności. Gdy protokoły zostaną przygotowane, nauczyciele mogą wpisywać oceny studentów. Natomiast studenci mogą odczytywać listę zaliczeń i egzaminów oraz później, po wpisaniu ocen przez nauczycieli, mogą odczytywać swoje oceny. Na koniec sesji, pracownik dziekanatu wywołuje funkcję podsumowania sesji. Sprawdza ona stan zaliczeń i generuje protokoły poprawkowe dla nauczycieli, które zawierają listę studentów, którzy nie zaliczyli danego przedmiotu, a także listę studentów, którzy zaliczyli semestr. Ta druga lista jest wczytywana przez dziekana, który dokonuje zaliczenia semestru, czego skutkiem jest uaktualnienie wpisu studenta na semestr w Systemie Ewidencji Studentów. Opis przypadków użycia: W skład diagramu przypadków użycia wchodzi 3 aktorów ożywionych, oraz jeden aktor nieożywiony reprezentujący czas.
Zadanie 3 Zamodeluj funkcjonalność sklepu spożywczego Należy: Utworzyć model przypadków użycia opisujący funkcjonalność systemu, Narysować diagram klas i podać krótki opis każdej klasy Narysować diagram sekwencji dla zamówienia jednego z brakujących towarów uwzględnieniem listy towarów do zamówienia oraz oferty hurtowni. System ma na celu wspomaganie działania małego sklepu spożywczego. Umożliwia on sprzedawcy przegląd stanu towarów w sklepie i rejestruje sprzedaż towarów przez poszczególnych sprzedawców (z użyciem kodów paskowych do identyfikacji towarów). Jeżeli towar jest przeterminowany system sygnalizuje to sprzedawcy i nie pozwala sprzedać towaru. Kierownik ma możliwość zdejmowanie przeterminowanego towaru ze stanu sklepu. Kierownik ustala minimalne ilości towarów i jeżeli ilość towaru w sklepie spada poniżej ilości minimalnej system automatycznie wprowadza ten towar na listę towarów do zamówienia. Kierownik ma możliwość wpisania na tę listę także innych towarów. Hurtownia, z którą współpracuje sklep ma własny system informatyczny i przesyła ona swoją ofertę przez e-mail. Kierownik wczytuje nowe oferty do systemu i wykorzystuje je przy tworzeniu swojego zamówienia i wysyła zamówienie do hurtowni przez e-mail. Podczas dostawy kierownik wczytuje nowe towary z dyskietki oraz sprawdza ich zgodność ze stanem faktycznym i rejestruje dokonanie zapłaty. Dodatkowo kierownik ma możliwość zmiany cen towarów (hurtownia w swojej ofercie określa domyślne ceny detaliczne) oraz przeglądania raportów finansowych, które generuje system. Opis przypadków użycia Na diagramie przedstawiono dwóch głównych użytkowników systemu: Sprzedawcę oraz Kierownika. Aktor sprzedawca może przeglądać stany magazynowe oraz dokonywać sprzedaży towarów. Przy dodawaniu towaru do sprzedaży system aktualizuje stan magazynowy i w przypadku wystąpienia określonych ilości minimalnych dodaje dany towar do zamówienia. Przy sprzedaży sprawdzany jest również termin przydatności do spożycia, który w razie niezgodności nie pozwala dodać danego towaru do sprzedaży. Aktor Kierownik również posiada możliwość przeglądania stanów magazynowych. Ponadto posiada możliwość tworzenia zamówień na towary oraz usuwanie przeterminowanych towarów z systemu. Przy usuwaniu towarów wywoływana jest funkcja sprawdzająca termin ważności danego produktu. Ponadto kierownik może ustalać minimalną ilość towaru po której system będzie automatycznie dodawał towary do zamówienia. Kierownik dysponuje także funkcjonalnością dostaw która porównuje dostawę z zamówieniem i odznacza dostawę w przypadku zapłacenia jako zapłaconą (reszty nie będę opisywał bo mówi sama za siebie)
Opis diagramu klas W diagramie klas zostały przedstawione klasy wchodzące w skład systemu oraz ich podstawowe atrybuty i operacje. Abstrakcyjna klasa użytkownik jest klasą bazową dla klas sprzedawca i kierownik. Przetrzymuje ona dane teleadresowe i osobowe. Klasa sprzedaż odpowiedzialna jest za obsługę sprzedaży towarów. Zawiera numer sprzedaży oraz datę a także listę towarów z klasy Towary. Posiada funkcje umożliwiające dodawanie towarów do sprzedaży a także podliczanie i pokazywanie stanu koszyka. Jest ściśle powiązana z klasą odpowiadającą za raportowanie dobowe sprzedaży. Jeden raport posiada zero lub więcej sprzedaży, ale jedna sprzedaż posiada tylko jeden raport dobowy. Kolejna klasa to klasa odpowiedzialna za towary. Obiekty tej klasy przetrzymują informacje o jednostkowym towarze takie jak id (kod Kreskowy), cenę, nazwę, producenta i datę dodania i ważności. Umożliwia podstawowe operacje takie jak usuwanie towaru i dodawanie towaru. Każdy towar należy do magazynu który przetrzymuje informacje o liczbie aktualnie dostępnych towarów. Umożliwia aktualizację stanu, wyświetlanie stanu oraz pozwala usuwać przeterminowane towary. Jeden konkretny towar należy tylko do jednego magazynu, oraz jeden magazyn przetrzymuje wiele różnych towarów. Klasa zamówienie przetrzymuje informacje o towarach które wchodzą w skład zamówienia. Przetrzymuje również informacje o ofertach na zakup danego towaru. Zamówienie posiada stan (otwarte, zamknięte, wysłane, zrealizowane) oraz operacje na zamówieniu. Operacja wyślij przygotowuje zamówienie do wysłania do hurtowni, natomiast operacja dodajzoferty wyszukuje oferty na dany towar i dodaje je do zamówienia. Funkcja dodaj towar odpowiada za dodanie towaru do zamówienia (z pominięciem oferty) Klasa oferty odpowiedzialna jest za obsługę ofert. Funkcja wczytaj odpowiedzialna jest za dodanie oferty z wiadomości e-mail do systemu. Operacja generuj zamówienie, otwiera nowe zamówienie na dany towar, wyszczególniony w ofercie.
Opis diagramu sekwencji W zadaniu nie jest jasno powiedziane czy ma to być zamówienie dodane automatycznie (w przypadku wykrycia stanu niższego niż pożądany) czy ręczne (przez kierownika). Przyjmuję że jest to zamówienie automatyczne. Podczas dodawania towaru do sprzedaży aktualizowane są stany magazynowe. W przypadku wykrycia stanu niższego od minimalnego system dodaje towar do zamówienia i rozpoczyna przeszukiwanie ofert na dany towar ( w pętli). Następnie dodaje dany towar z oferty do zamówienia i kończy pracę. Zamówienie oczekuje na zamknięcie i wysłanie przez kierownika. Jeżeli stan magazynu nie jest minimalny nie powstaje żadna akcja dodatkowa.