W. - Zarządzanie kapitałem obrotowym FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW Marek 2011
Agenda - Zarządzanie kapitałem obrotowym Znaczenie kapitału obrotowego dla firmy Cykl gotówkowy Kapitał obrotowy brutto i netto. Kapitał obrotowy netto a płynność finansowa. Strategie zarządzania kapitałem obrotowym 2
Cykl gotówkowy Kapitał obrotowy środki pieniężne angażowane w aktywa obrotowe. 3 kategorie aktywów obrotowych: - zapasy materiałów, produktów gotowych, towarów - należności krótkoterminowe z tytułu dostaw i usług oraz innych płatności - inwestycje krótkoterminowe (instrumenty finansowe, gotówka w kasie i na rachunku bankowym) 3
Cykl gotówkowy Kapitał obrotowy angażowany w aktywa zużywające się w jednym cyklu operacyjnym, wielokrotnie w ciągu roku, wymagające odtworzenia. Kapitał obrot. zmienia formę: z pieniężnej w rzeczową, z rzeczowej w pieniężną. 4
Znaczenie kapitału obrotowego dla firmy Adam Smith: Wszelki kapitał trwały pochodzi pierwotnie z kapitału obrotowego i musi być stale przez ten kapitał zasilany ( ) Żaden kapitał trwały nie może przynieść jakiegokolwiek dochodu inaczej jak tylko za pośrednictwem kapitału obrotowego. Źródło: A.Smith, Badania nad natura i przyczynami bogactwa narodów, PWN, Warszawa 2007, t.i, s. 312. 5
Znaczenie kapitału obrotowego dla firmy Odpowiednie zarządzanie kapitałem obrotowym: Zapewnienie płynności finansowej na bezpiecznym poziomie (CASH IS KING) Elastyczne reagowanie na zmiany na rynku. Zarządzanie kap. obrot. bieżące zarządzanie finansami firmy. 6
Znaczenie kapitału obrotowego dla firmy Kapitał obrotowy w firmie analogia do proszku z pralce automatycznej. Niezbędny do normalnego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Bardzo istotna szybkość krążenia kap. obrot. 7
Znaczenie kapitału obrotowego dla firmy Kapitał obrotowy netto - różnica pomiędzy majątkiem obrotowym a zobowiązaniami bieżącymi. Aktywa trwałe kapitał obrotowy netto Kapitał stały (Kapitał własny + zobowiązania długoterminowe) ( stałe źródła finansowania Aktywa obrotowe Zobowiązania Krótkoterminowe 8
Znaczenie kapitału obrotowego Kapitał obrotowy stanowi w firmie bufor bezpieczeństwa ułatwiający zachowanie płynności finansowej w sytuacjach opóźnień płatności lub trudnościach ze sprzedażą produktów. Kapitał obrotowy pozwala kontynuować działalność bez zaciągania dodatkowych pożyczek oraz chroni przed poważniejszym konsekwencjami utraty płynności finansowej (spadek reputacji na rynku, zwiększenie kosztów pozyskania kapitału, nacisk na zmniejszenie cen produktów). 9
Kapitał obrotowy a płynność finansowa Kapitał obrotowy w dniach obrotu (wskaźnik kapitałochłonności obrotu)= (kapitał obrotowy / sprzedaż netto) x 360 dni wskaźnik określa liczbę dni obrotu, na jaką wystarcza kapitał obrotowy, Kapitał obrotowy netto powinien się zwiększać w tempie zbliżonym do wzrostu sprzedaży. wskaźnik maleje wraz ze wzrostem wartości sprzedaży, nieproporcjonalny wzrost kapitału obrotowego do obrotu powoduje niebezpieczeństwo utraty płynności finansowej przedsiębiorstwa. Wskaźnik jest silnie zróżnicowany branżowo. 10
Kapitał obrotowy a płynność finansowa Badanie poziomu kapitału obrotowego wymaga dodatkowej oceny czasu rotacji: zapasów surowców i materiałów, wyrobów gotowych, długości kredytu udzielonego odbiorcom wyrobów, długości kredytów udzielonych przedsiębiorstwu przez dostawców. 11
Cykl gotówkowy Cykl operacyjny Dostawa materiałów Sprzedaż produktów Inkasowanie należności Faktura sprzedawcy konwersja zapasów konwersja należności odroczenie płatności zobowiązań wobec dostawców Cykl gotówkowy 12
Cykl gotówkowy Cykl gotówkowy przeciętny czas, jaki upływa od zapłaty za składniki majątku obrotowego (zapasy) do wpływu środków pieniężnych za sprzedaży wytworzonych produktów (realizacja należności za wytworzone produkty). CGOT = CZAP + CNAL -CZOB 13
Cykl gotówkowy CZAP = średni stan zapasów x 365/koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów CNAL = średni stan należności x 365/ przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów CZOB = średni stan zobowiązań wobec dostawców x 365 / koszty sprzedanych produktów, towarów Finanse i materiałów przedsiębiorstw - Marek 14
Cykl gotówkowy Czas potrzebny na konwersję zasobów rzeczowych w gotówkę zróżnicowany, zależny od branży, pozycji rynkowej. Im krótszy cykl gotówkowy, tym mniej środków własnych musi angażować przedsiębiorstwo. Skrócenie cyklu gotówkowego poprawa płynności, zwiększenie rotacji aktywów, w ostatecznym rachunku poprawa rentowności. 15
Strategie zarządzania kapitałem obrotowym Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy zmienia się częściej niż potrzeby związane z finansowaniem majątku trwałego (aktywów trwałych), podlegające okresowym i sezonowym wahaniom. Pewna część majątku obrotowego jest stale potrzebna, pozostała natomiast ulega zmianom, zwykle powtarzającym się cyklicznie. 16
Poziom kapitału obrotowego w firmie może być zwiększony poprzez: zmniejszenie stanu majątku trwałego w wyniku upłynnienia zbędnych środków, likwidację środków zużytych oraz poprzez ograniczenie inwestycji wiążących środki własne na długi okres, zwiększenie kapitałów stałych w wyniku przeznaczenia znacznej części wygospodarowanego zysku na rozwój, zwiększenia kapitałów własnych poprzez emisję akcji lub zwiększenia zobowiązań długoterminowych (kredytów bankowych, obligacji). 17
Spadek poziomu kapitału obrotowego będzie wynikiem: Zwiększenia majątku trwałego w wyniku zakupu wartości niematerialnych i prawnych, rzeczowych składników majątku, zakupu akcji i obligacji, udzielenia długoterminowych pożyczek innym podmiotom gospodarczym bądź zwiększenia poziomu należności długoterminowych, Zmniejszenia kapitałów stałych poprzez umorzenie akcji, pokrycie strat kapitałem zapasowym, spłatę zadłużenia długoterminowego. 18
Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy w firmie oblicza się według wzoru: zapotrzebowanie na kapitał obrotowy = kapitał obrotowy saldo netto środków pieniężnych Wysokość zapotrzebowania na kapitał obrotowy jest zróżnicowana w zależności od sytuacji rynkowej firmy. Wzrost zapotrzebowania na kapitał obrotowy związany jest z wydłużaniem terminów płatności przez kontrahentów, skracaniem terminów regulowania zobowiązań, wzrostem sprzedaży będący wynikiem lepszego wykorzystania zdolności produkcyjnych lub zwiększenie mocy produkcyjnych. 19
Strategie zarządzania kapitałem obrotowym Konserwatywna Umiarkowana Agresywna 20
Strategia zachowawcza (konserwatywna) Wysoki poziom zapasów i aktywów płynnych: gotówki w kasie i na rachunkach bankowych, krótkoterminowych papierach wartościowych; Liberalna polityka wobec odbiorców: kredytowanie odbiorców, wydłużony czas konwersji należności. Wysoki poziom kapitału obrotowego netto i zobowiązań długoterminowych. Krótkie terminy realizacji zobowiązań krótkookresowych, niski poziom zadłużenia krótkoterminowego. Efekt rynkowym. wyższe koszty działalności przy niższym ryzyku 21
Podsumowanie Polityka kapitału obrotowego wybór odpowiedniej strategii, powinna zmierzać do zrównoważenia terminów okresów konwersji należności i okresu realizacji zobowiązań przy możliwie najkrótszym okresie konwersji zapasów. Dodatkowo możliwość zastosowania outsourcingu i strategii just in time. 22
Strategia agresywna Niski poziom aktywów płynnych: gotówki w kasie i na rachunkach, krótkoterminowych papierów wartościowych. Restrykcyjna polityka wobec odbiorców, niski poziom należności od odbiorców i krótki czas konwersji należności. Niskie stany zapasów i małe zaangażowanie zobowiązań długookresowych. Wydłużone terminy płatności zobowiązań i duży udział kredytów krótkoterminowych w miejsce brakujących aktywów płynnych. Efekt: Niższe koszty działalności przy wyższym 23 ryzyku rynkowym.