Wprowadzenie w problematykę jakości dr inż. Olga Iwasińska-Kowalska (na podstawie materiałów dr inż. Jerzego Arendarskiego)
CZYNNIKI STYMULUJĄCE DZIAŁANIA NA RZECZ ZAPEWNIENIA JAKOŚCI
Zewnętrzne wymagania jakości Misja firmy, Cele jakości, Polityka jakości Normy: ISO, EN, PN Organizacje konsumenckie Wymaganie klienta Jakość Akty prawne: Dyrektywy UE, Ustawy, Rozporządzenia, Konkursy jakości
Normy serii ISO 9000 Normy serii (rodziny) ISO 9000 opracowano w celu wspomagania organizacji, wszelkich rodzajów i wielkości, we wdrażaniu i skutecznym działaniu systemów zarządzania jakością. W ISO 9000 opisano podstawy systemów zarządzania jakością i określono terminologię systemów zarządzania jakością. W ISO 9001 wyspecyfikowano wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością, w przypadku, gdy organizacja potrzebuje wykazać swoją zdolność do dostarczania wyrobów, które spełniają wymagania klienta i mające zastosowanie wymagania prawne oraz dążenie do ciągłego zwiększenia satysfakcji klienta.
Normy serii ISO 9000 W ISO 9004 podano wytyczne, w których wzięto pod uwagę zarówno skuteczność jak i efektywność systemu zarządzania jakością. Celem tej normy jest doskonalenie funkcjonowania organizacji oraz zadowolenie klientów i innych stron zainteresowanych. W ISO 19011 podano wytyczne dotyczące auditowania systemów zarządzania jakością i zarządzania środowiskowego. PNEN ISO 19011:2012 Wytyczne dotyczące auditowania systemów zarządzania. Seria ta tworzy spójny zbiór norm dotyczących systemu zarządzania jakością, ułatwiający wzajemne zrozumienie w handlu krajowym i międzynarodowym.
Atuty Systemów Zarządzania Jakością Systemy zarządzania jakością mogą pomóc organizacjom w zwiększaniu: zadowolenia klienta i innych stron zainteresowanych zaufania klienta, że organizacja dostarczy wyroby konsekwentnie spełniające wymagania osiąganego przez: analizowanie zmieniających się potrzeb i oczekiwań klienta; określanie wymagań klienta dla wyrobu lub usługi, oraz ciągłe doskonalenie wyrobu i procesów jego realizacji.
System Normalizacji POLSKA NIEMCY Unia Europejska CEN KANADA stan po: 01052004 r. inne Wielka Brytania inne USA Organizacja ustanawiająca normę Przykłady oznaczenia norm Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ISO ISO 9001 Europejski Komitet Normalizacyjny CEN EN ISO 9001 Organizacja kraju będącego członkiem Unii Europejskiej np.: Niemiecki Instytut Normalizacji DIN DIN EN ISO 9001 Polski Komitet Normalizacyjny PKN PN- EN ISO 9001 Członkowie CEN są zobowiązani do nadania normie europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian.
Dyrektywy techniczne Unii Europejskiej Dyrektywy akty prawne wiążące kraje członkowskie. Postanowienia dyrektyw muszą być wprowadzone do prawa krajów członkowskich w określonym terminie
Dyrektywy techniczne Unii Europejskiej Dyrektywa maszynowa Duzy stopień ogólności Normy zharmonizowane
Dyrektywy techniczne Dyrektywy techniczne środkiem harmonizacji technicznej w UE Dyrektywy starego podejścia (do roku 1985) zawierały szczegółowe wymagania techniczne dla poszczególnych grup wyrobów Dyrektywy nowego podejścia zawierają zasadnicze wymagania i metody demonstrowania zgodności wyrobów z tymi wymaganiami
Dyrektywy techniczne Podstawowym celem DNP jest zapewnienie, aby w obrocie i użytkowaniu znajdowały się tylko wyroby bezpieczne dla zdrowia, życia i środowiska (oraz wyroby niezagrażające innym ważnym interesom publicznym ochrona konsumenta)
Przykładowe dyrektywy nowego podejścia Niskonapięciowe wyroby elektryczne Proste zbiorniki ciśnieniowe Zabawki Wyroby budowlane Kompatybilność elektromagnetyczna Maszyny Wagi nieautomatyczne (NAWI) Przyrządy pomiarowe (MID)
Dyrektywa Przyrządy Pomiarowe MID 2004/22/WE Kategorie przyrządów pomiarowych wodomierze gazomierze przeliczniki do gazomierzy liczniki energii elektrycznej czynnej ciepłomierze przetworniki przepływu do ciepłomierzy pary czujników temperatury do ciepłomierzy instalacje pomiarowe do ciągłego i dynamicznego pomiaru ilości cieczy innych niż woda wagi automatyczne dla pojedynczych ładunków, porcjujące, odważające, przenośnikowe, wagonowe taksometry materialne miary długości przymiary naczynia wyszynkowe przyrządy do pomiaru długości przyrządy do pomiaru pola powierzchni przyrządy do pomiaru wielu wymiarów analizatory spalin samochodowych 1% PKB 3%
Wprowadzanie wymagań zasadniczych do prawa polskiego W Polsce najważniejszym aktem prawnym, który transponuje dyrektywy nowego podejścia do prawa krajowego, jest ustawa o systemie oceny zgodności. Natomiast zasadnicze wymagania i oceny zgodności z poszczególnych dyrektyw są zawarte w rozporządzeniach wydawanych na podstawie ustawy o systemie oceny zgodności i innych ustaw (m. in. o wyrobach budowlanych, o transporcie kolejowym, prawo o miarach).
Przykładowe krajowe akty prawne Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 229 poz. 2275; z późniejszymi zmianami Dz. U. Z dn. 27 lutego 2007 r.) Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Z 2007 r. Nr 50 poz. 331) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 grudnia 2002 r. w sprawie systemów oceny zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu ich oznaczania znakowaniem CE
Przykładowe krajowe akty prawne Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2007 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru długości oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 250, poz. 1872) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 grudnia 2007 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać analizatory spalin samochodowych oraz szczegółowego zakresu sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 241, poz. 1765)
Przykładowe krajowe akty prawne Rozporządzenie Ministra Gospodarki, z dnia 28 grudnia 2007 r., w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać gazomierze i przeliczniki do gazomierzy, oraz szczegółowy zakres sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych. (Dz. U. z 2008 r. Nr 18 poz. 115)
Oznakowanie CE Procedura potwierdzania zgodności Deklaracja zgodności wystawiona przez producenta
Dyrektywa o odpowiedzialności za wyrób (85/374/EWG) Obowiązuje fundamentalna zasada, że producent jest odpowiedzialny za szkody przeciwko osobom lub mieniu spowodowane wadami wyrobu
Konkursy Jakości Deming Application Prize Malcolm Baldridge National Quality Award European Quality Award Polska Nagroda Jakości Ustanowiona w 1995 roku przez: KIG, PCBC i Fundację Teraz Polska na wzór Europejskiej Nagrody Jakości (European Quality Award)
Polska Nagroda Jakości Nagrody zespołowe, indywidualne, honorowe Nagrody zespołowe są przyznawane Nagrody zespołowe są przyznawane przedsiębiorstwom, które przez wdrożenie TQM doprowadziły do wzrostu satysfakcji klientów i własnych pracowników oraz innych osób związanych z przedsiębiorstwem,... (Regulamin PNJ)
Polska Nagroda Jakości Pierwsza Edycja Konkursu (1995): Zelmer -Rzeszów (Nagroda Zespołowa) Wyróżnienia: Fabryka Maszyn I Urządzeń FAMAK Kluczbork Zakłady Elektrod Węglowych ZEW Racibórz Fabryka Kuchni WRONKI - Wronki
Polska Nagroda Jakości
Polska Nagroda Jakości 2013 Laureatami XIX edycji konkursu polskiej nagrody jakości zostali: Wręczenie 11 listopada 2013 na Zamku Królewskim 1) W kategorii dużych organizacji produkcyjno-usługowych: Pge Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Elektrownia Bełchatów 2) W kategorii organizacje publiczne samorządowe - wojewódzkie: Zarząd Dróg Wojewódzkich w Katowicach 3) W kategorii organizacje publiczne samorządowe - powiat: Starostwo Powiatu Warszawskiego Zachodniego 4) W kategorii organizacje publiczne samorządowe - gmina: Urząd Gminy w Popielowie 5) W kategorii organizacje samorządu gospodarczego: Opolska Izba Gospodarcza 6) W kategorii małych organizacji usługowych: Biuro Legalizacji, Certyfikacji I Karnetów ATA, KIG
Ochrona konsumenta Dwie skrajne koncepcje dotyczące ochrony pozycji konsumenta: Konsumenci traktowani są jak niezorganizowana, chaotyczna masa, wymagająca szczególnej opieki państwa. Konsument, jako podmiot, który podejmuje decyzje na własny rachunek i ryzyko.
Drastyczny przykład pierwszego podejścia Kodeks Hammurabiego (wybrany fragment): Jeżeli murarz buduje dla kogoś dom i wykańcza go dla niego, to ten powinien mu dać jako zapłatę dwie szekle srebra za każdy sar (1 szekla = 360 ziaren pszenicy = 9,1 g; sar= 14,88 m2) Jeżeli murarz buduje dla kogoś dom i nie wykona silnej konstrukcji, tak że dom się zawali i spowoduje śmierć inwestora, to murarza tego należy zabić
Drastyczny przykład pierwszego podejścia Kodeks Hammurabiego (wybrany fragment): Jeżeli zawalenie się domu spowoduje śmierć syna inwestora, to należy zabić syna murarza. Jeżeli zginie przy tym niewolnik inwestora, to niech murarz da mu niewolnika o tej samej wartości. Jeżeli przy zawaleniu zniszczona zostanie własność, to murarz musi odtworzyć wszystko, co zostało zniszczone, ponieważ nie zbudował domu dostatecznie mocnego, niech odbuduje go na własny koszt.
PRAWA KONSUMENTA Pięć zasad John a F. Kennedy ego 1. Prawo do informacji 2. Prawo do bezpiecznego użytkowania 3. Prawo do odszkodowania za doznane szkody wywołane wadą wyrobu 4. Prawo wyboru 5. Prawo do organizowania zbiorowych działań dla ochrony swych interesów
Federacja konsumentów cele działania Tworzenie społecznego systemu ochrony konsumentów Inicjowanie nowych rozwiązań prawnych Kształtowanie racjonalnych wzorów konsumpcji
Federacja konsumentów formy działania Bezpłatne poradnictwo prawne Edukacja konsumenta Udział w pracach ustawodawczych i normalizacyjnych (udział w Komitetach Technicznych PKN, Radzie ds. Badań i Certyfikacji,...)
Federacji konsumentów formy działania Współpraca z organizacjami i instytucjami zajmującymi się podobną problematyką: Państwowa Inspekcja Handlowa Instytut Żywności i Żywienia Krajowy Ruch Antynikotynowy Ministerstwo Ochrony Środowiska Środki masowego przekazu