METEOROLOGIA I KLIMATOLOGIA SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Rok studiów/semestr Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu Opis Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno Chemiczny Ochrona Środowiska studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne 0200 OS1 1MIK polski przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy I rok / I semestr Student powinien posiadać zakres wiadomości ogólnogeograficznych na poziomie podstawowym matury z geografii. wykład 30 godzin laboratorium 30 godzin Poznanie budowy atmosfery ziemskiej, jej pochodzenia, składu oraz budowy. Zapoznanie studentów ze zjawiskiem promieniowania w atmosferze: pochłanianie, odbicie, rozpraszanie, bilans atmosfery, bilans promieniowania. Omówienie gazów cieplarnianych: para wodna, dwutlenek węgla, metan, ozon troposferyczny i stratosferyczny. Scharakteryzowanie: temperatury, ciśnienia w atmosferze, stanu równowagi, ruchów powietrza. Omówienie globalnej cyrkulacja atmosfery, pola ciśnienia, stacjonarne ośrodki baryczne. Gospodarcze wykorzystanie wiatru. Typu mas powietrza i frontów atmosferycznych, cyklogenezy w umiarkowanych i niskich szerokościach geograficznych. Zapoznanie studentów z genezą i budową chmur, opady, mgły, smog, osady atmosferyczne. Zapoznanie studentów z funkcjonowaniem systemu obserwacyjnego pogody i stacji meteorologicznych, aparatury pomiarowej, metodami graficznymi prezentacji danych obserwacyjnych na Ziemi. Analiza sytuacji pogodowej na mapach dolnych. Metody dydaktyczne: wykład, konsultacje, wykonywanie ćwiczeń według instrukcji podczas zajęć laboratoryjnych, analiza wyników. Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie laboratorium na ocenę, egzamin. Efekty kształcenia i Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia 1. Student charakteryzuje uwarunkowania klimatyczne funkcjonowania przyrody. K_W05, K_W01, K_K01, K_W13, 2. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących w atmosferze. K_W10, K_K11, 3. Student interpretuje zjawiska i procesy fizykochemiczne zachodzące w atmosferze. K_U02, K_U01, K_U06, 4. Student korzysta z informacji źródłowych w języku polskim i obcym (np. mapy synoptyczne, fotografie zdjęcia chmur, internet) K_U06, K_U01, K_U07, K_U05,
Punkty ECTS 6 Bilans nakładu pracy studenta ii Ogólny nakład pracy studenta: 150 godz. w tym: udział w wykładach: 30 godz.; udział w zajęciach laboratoryjnych: 30 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń, egzaminów: 82,5 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 7,5 godz. Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii : Liczba godzin Punkty ECTS Wskaźniki ilościowe wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 67,5 2,7 o charakterze praktycznym 120,0 4,8 Data opracowania: 15.05.2012 Koordynator przedmiotu: prof. dr hab. Andrzej Stefan Górniak
Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Nazwa kierunku SYLABUS B. Informacje szczegółowe Meteorologia i klimatologia 0200 OS1 1MIK Ochrona Środowiska Opis Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu: Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Wydział Biologiczno Chemiczny UwB polski pierwszy rok, pierwszy semestr (zimowy) 30 godzin wykładu prof. dr hab. Andrzej Stefan Górniak 1. Przedmiot i cel badań meteorologii. Elementy meteorologiczne. 2. Czynniki klimatyczne, system klimatyczny. 3. Promieniowanie atmosfery i Ziemi. 4. Pochodzenie, budowa pionowa i skład atmosfery. 5. Cyrkulacja globalna atmosfery. 6. Ciepło w atmosferze. Promieniowanie słoneczne. 7. Cyrkulacja oceanów. Nagrzewanie i ochładzanie powierzchni Ziemi. 8. Albedo różnych powierzchni Ziemi. 9. Bilans cieplny układu: powierzchnia Ziemi - atmosfera. 10. Równowaga atmosfery. 11. Ciśnienie atmosferyczne. 12. Ogólna cyrkulacja atmosfery na kuli ziemskiej. 13. Masy powietrza i fronty atmosferyczne. 14. Poziomy ruch powietrza - wiatr. 15. Proces kondensacji pary wodnej w atmosferze. 16. Produkty kondensacji pary wodnej: chmury i mgła. 17. Opady. Rodzaje opadów i osadów. 18. Meteory w atmosferze. Zjawiska świetlne. 19. Klimat i mikroklimat. 20. Biometeorologia. Efekty kształcenia: Student identyfikuje czynniki powodujące zmiany klimatu. Student rozróżnia antropogeniczne i naturalne czynniki zmian klimatu. Student wyjaśnia w jaki sposób z danych pośrednich można uzyskać informację o klimacie. Student identyfikuje podstawowe sprzężenia zwrotne między ewolucją klimatu a biosfery. Student odtwarza zmiany klimatu w holocenie. Student tłumaczy cykl obiegu węgla i jego współczesne zakłócenia. Student identyfikuje współczesne symptomy zmian klimatu. Student interpretuje skutki, jakie współczesne zmiany klimatu wywierają na życie i zdrowie człowieka, ekosystemy i różne gałęzie gospodarki. Sposoby weryfikacji: Egzamin pisemny podsumowujący przedmiot (test zamknięty, pytania otwarte opisowe, schematy i rysunki do uzupełnienia opisów i objaśnień).
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej 1. Pozytywna ocena zaliczenia laboratorium. 2. Pozytywna ocena egzaminu. Literatura podstawowa: 1. S. Bac, M. Rojek, Meteorologia i klimatologia w inżynierii środowiska, Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Wrocław. 2. S. Bac, C. Koźmiński, M. Rojek, Agrometeorologia, PWN. 4. K. Kożuchowski i inni, Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa 3. K. Kożuchowski, Atmosfera, klimat, ekoklimat, PWN, Warszawa 4. J. Weiner, Życie i ewolucja biosfery, PWN, Warszawa Wiadomości IMGW Literatura uzupełniająca: 1. A. Gaudie, Klimat. Prognozy XXI wieku, Prószyński i S-ka, Warszawa 2. K. Kożuchowski, R. Przybylak, Efekt cieplarniany, Wiedza Powszechna, Warszawa 3. D. Matuszko, Chmury. Klasyfikacja, rozpoznawanie, pogoda, Wyd. UJ, Kraków. podpis osoby składającej sylabus
Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Nazwa kierunku SYLABUS C. Informacje szczegółowe Meteorologia i klimatologia 0200 OS1 1MIK Ochrona Środowiska Opis Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu: Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wydział Biologiczno Chemiczny UwB polski pierwszy rok, pierwszy semestr (zimowy) 30 godzin laboratorium dr Adam Cudowski, mgr Adam Więcko 1. Budowa atmosfery. Organizacja pomiarów meteorologicznych. 2. Promieniowanie słoneczne i jego charakterystyka. 3. Bilans cieplny, pomiary temperatury 4. Temperatura powietrza. Skala odczuwalności cieplnej. Adiabatyczne zmiany temperatury powietrza. 5. Ciśnienie atmosferyczne. Stopień baryczny. 6. Interpolacja wykreślanie izobar. 7. Cyrkulacja mas powietrza w atmosferze. 8. Woda w atmosferze. 9. Opady i osady atmosferyczne klasyfikacja chmur. 10. Podstawy synoptyki. 11. Podstawy klimatologii. Graficzna charakterystyka klimatu. Klimat Polski ze szczególnym uwzględnieniem województwa podlaskiego. 12. Klimat na Ziemi. Klasyfikacja klimatu na Ziemi wg Köppena Geigera. 13. Klimat Ziemi wg Okołowicza, strefy klimatyczno roślinne. Efekty kształcenia: 1. Rozpoznawanie i interpretowanie stanów atmosfery 2. Określanie typów pogody 3. Prognozowanie pogody na podstawie danych meteorologicznych z sieci stacji oraz map synoptycznych zaczerpniętych z materiałów źródłowych 4. Określanie wpływu warunków pogodowych na zdrowie człowieka, gospodarkę i środowisko geograficzne. Sposoby weryfikacji: 1. Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki). 2. Dwa przekrojowe sprawdziany pisemne w formie kolokwium. 3. Bieżąca ocena pracy zespołowej podczas analizy uzyskanych w trakcie zajęć wyników. 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia jednych zajęć z koniecznością ich odpracowania). 2. Pozytywna ocena pracy studenta podczas zajęć. 3. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów (pozytywna ocena dwóch sprawdzianów - kolokwiów).
Literatura podstawowa: 1. Kossowska - Cezak U. i in. Meteorologia i klimatologia - pomiary, obserwacje, opracowania, PWN, Warszawa - Łódź 2000 2. Woś A., Meteorologia dla geografów, UAM, Poznań 2006 3. Roth G. D., Pogoda i klimat, Świat Książki, Warszawa 2000 4. Martyn D., Klimaty kuli ziemskiej, PWN, Warszawa 2000 5. Górniak A., Klimat województwa podlaskiego, IMGW, Białystok 2000 Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Literatura uzupełniająca: 1. Bac St., Rojek M., Meteorologia i klimatologia w inżynierii środowiska, PWN, Warszawa 1981 2. Szwejkowski Z., Pogoda, klimat i środowisko, UWM, Olsztyn 2004 3. Kożuchowski K., Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa 2005 4. J.V. Iribame, H. R. Cho Fizyka atmosfery, PWN, Warszawa 1988 5. Woś A., ABC meteorologii, UAM, Poznań 1999 6. Woś A., Klimat Polski, PWN, Warszawa 1999 7. Rup K., Procesy przenoszenia zanieczyszczeń w środowisku naturalnym, Wydawnictwa Naukowo - Techniczne, Warszawa 2006 8. Czaja St., Globalne zmiany klimatyczne, Ekonomia i Środowisko, Białystok 1998 9. Batman L. J., Pogoda, PWN, Warszawa 1979 10. Mrugała Sz., Problematyka pomiarów i opracowań elementów meteorologicznych UMCS, Lublin 2001 11. CIBET Pogoda z serii Poznawaj z Nami, CIBET, Warszawa 1996 12. IMGW, Międzynarodowy atlas chmur, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1987. podpis osoby składającej sylabus i Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne). ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS 25 30 h. iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.