SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 14.9.2016 r. COM(2016) 578 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY DZIEWIĄTE SPRAWOZDANIE FINANSOWE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROLNICZEGO GWARANCJI ROK BUDŻETOWY 2015 {SWD(2016) 293 final} PL PL

SPIS TREŚCI 1. PROCEDURA BUDŻETOWA... 4 2. STAN ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH I ZARZĄDZANIE ŚRODKAMI... 7 3. WYKONANIE BUDŻETU EFRG NA 2015 r.... 9 4. UWAGI NA TEMAT WYKONANIA BUDŻETU EFRG NA 2015 R.... 9 5. WYKONANIE DOCHODÓW PRZEZNACZONYCH NA OKREŚLONY CEL... 14 6. PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA RODZAJ WYDATKÓW... 14 ZAŁĄCZNIK 1 ZAŁĄCZNIK 2 ZAŁĄCZNIK 3 ZAŁĄCZNIK 4-I ZAŁĄCZNIK 4-II ZAŁĄCZNIK 5 ZAŁĄCZNIK 6 PROCEDURA BUDŻETOWA 2015 R. ŚRODKI NA EFRG UDZIAŁ EFRG W BUDŻECIE UE 2009 2015 ANALIZA WYKONANIA BUDŻETU EFRG ROK BUDŻETOWY 2015 ANALIZA WYKONANIA BUDŻETU EFRG ROK BUDŻETOWY 2015. DOCHODY PRZEZNACZONE NA OKREŚLONY CEL. C4 ANALIZA WYKONANIA BUDŻETU EFRG ROK BUDŻETOWY 2015. DOCHODY PRZEZNACZONE NA OKREŚLONY CEL. C5 WYKONANIE BUDŻETU EFRG WG ARTYKUŁU I WG PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO ROK BUDŻETOWY 2015 EWOLUCJA WYDATKÓW EFRG W ROZBICIU LATA BUDŻETOWE 2009 2015 Uwaga: Do niniejszego sprawozdania dołączono szczegółowy dokument roboczy służb Komisji. Tekst tego dokumentu roboczego (w języku angielskim) i załączone tabele (w języku angielskim) będą również dostępne na stronie internetowej DG ds. Rolnictwa: (http://ec.europa.eu/agriculture/capfunding/financial-reports/eagf/index_en.htm). 2

1. PROCEDURA BUDŻETOWA 1 1.1. Wstępny projekt budżetu na rok 2015 oraz list w sprawie poprawek 1/2015 W dniu 24 czerwca 2014 r. Komisja przyjęła wstępny projekt budżetu na rok 2015 i przedstawiła go władzy budżetowej. Środki na zobowiązania zaproponowane na rzecz Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) w ramach działu 2 wieloletnich ram finansowych na lata 2014 2020 wyniosły ogółem 43 903,8 mln EUR. Dnia 2 września 2014 r. Rada przyjęła stanowisko dotyczące wstępnego projektu budżetu na 2015 r. i zmniejszyła środki na zobowiązania dla EFRG o 48,5 mln EUR. Dnia 22 października 2014 r. Parlament Europejski przyjął stanowisko, w którym zwiększył środki na zobowiązania dla EFRG o 41 mln EUR. Dnia 15 października 2014 r. Komisja przyjęła list w sprawie poprawek nr 1 do projektu budżetu na 2015 r., w którym zmniejszyła proponowane środki na zobowiązania dla EFRG o 448 mln EUR w stosunku do wstępnego projektu budżetu. 1.2. Przyjęcie budżetu na 2015 r. W dniu 27 listopada 2014 r. Komisja przedłożyła nowy projekt budżetu na 2015 r., w którym wystąpiła o środki na zobowiązania dla EFRG w wysokości 43 455,8 mln EUR. Po przedstawieniu tego nowego projektu budżetu na 2015 r. w dniu 8 grudnia 2014 r. przeprowadzono intensywne rozmowy trójstronne (między Komisją, Radą i Parlamentem Europejskim). W dniu 12 grudnia 2014 r. Rada zgodziła się na pakiet kompromisowy. Budżet na 2015 r. został ostatecznie przyjęty przez Parlament Europejski w dniu 17 grudnia 2014 r. Całkowita kwota środków na zobowiązania dla EFRG wyniosła 43 455,8 mln EUR, a środków na płatności 43 447,6 mln EUR. Różnica między kwotami środków na zobowiązania i na płatności wynika z faktu, że w przypadku określonych działań, które wdrażane są bezpośrednio przez Komisję, stosuje się środki zróżnicowane. Dotyczą one głównie promocji produktów rolnych oraz politycznych działań strategicznych i koordynacyjnych w obszarze rolnictwa. Z uchwalonych środków na zobowiązania dla EFRG na obszar polityki 05 w wysokości 43 455,8 mln EUR, 2 400,7 mln EUR przeznaczono na instrumenty rynkowe w ramach rozdziału 05 02; 40 908,6 mln EUR na pomoc bezpośrednią w ramach rozdziału 05 03; 87,3 mln EUR na audyt wydatków rolnych w ramach rozdziału 05 07 oraz 50,9 mln EUR na strategię polityczną i koordynację w ramach rozdziału 05 08. Szczegółowe informacje zob. załącznik 1. Następnie w ciągu roku budżetowego 2015 środki dla EFRG w ramach artykułu 05 08 06 (Podnoszenie świadomości społecznej w dziedzinie wspólnej polityki rolnej) oraz artykułu 05 08 09 (EFRG Operacyjna pomoc techniczna) zmniejszono odpowiednio o 0,1 mln EUR i 0,8 mln EUR w budżecie korygującym nr 7. 1 Procedura ta została przedstawiona w załączniku 1. 3

1.3. Dochody przeznaczone na EFRG 2 Zgodnie z art. 43 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej 3 dochody z tytułu korekt finansowych dokonanych na podstawie decyzji wynikających z kontroli zgodności rozliczeń, z tytułu nieprawidłowości oraz opłat wyrównawczych za mleko uznaje się za dochody przeznaczone na finansowanie wydatków w ramach EFRG. Zgodnie z tymi zasadami dochody przeznaczone na określony cel mogą być wykorzystywane na finansowanie dowolnych wydatków w ramach EFRG. Jeżeli część tych dochodów nie zostanie wykorzystana, zostanie ona automatycznie przeniesiona na następny rok budżetowy. W chwili ustalania budżetu na 2015 r. dokonano szacunkowej oceny tych dochodów, zarówno w odniesieniu do kwoty, której uzyskania należy spodziewać się w roku budżetowym 2015, jak i w odniesieniu do kwoty, która miała zostać przeniesiona z roku budżetowego 2014 na rok 2015. Szacunkowe dochody, wynoszące 1 768,6 mln EUR, uwzględniono w przyjętym przez władzę budżetową budżecie na 2015 r. W szczególności: Dochód z korekt z tytułu kontroli zgodności rozliczeń i nieprawidłowości oszacowano odpowiednio na 868,6 mln EUR i 165 mln EUR, natomiast wpływy z opłat wyrównawczych za mleko zostały oszacowane na 405 mln EUR. W związku z tym przewidywaną kwotę dochodów przeznaczonych na określony cel, które miały być uzyskane w roku budżetowym 2015, oszacowano na 1 438,6 mln EUR. Kwotę dochodów przeznaczonych na określony cel, która miała zostać przeniesiona z roku budżetowego 2014 na rok 2015, oszacowano na 330 mln EUR. W budżecie na rok 2015 te dochody przeznaczone na określony cel, szacowane początkowo na kwotę 1 768,6 mln EUR, przeznaczono na sześć programów, tj.: 362,4 mln EUR przeznaczono na fundusze operacyjne dla organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw, w tym nadzwyczajne środki wsparcia dla członków tych organizacji, 106,9 mln EUR przeznaczono na nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów nienależących do organizacji producentów, w ramach innych środków w sektorze owoców i warzyw, 0,9 mln EUR przeznaczono na środki związane z przechowywaniem odtłuszczonego mleka w proszku w sektorze mleczarskim, 2,9 mln EUR przeznaczono na środki związane z przechowywaniem masła i śmietany w sektorze mleczarskim, 50,5 mln EUR przeznaczono na nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów mleka i na prywatne przechowywanie sera w ramach innych środków w sektorze mleczarskim, 1 245 mln EUR przeznaczono na system płatności jednolitych (pomoc bezpośrednia). 2 3 Kwoty te nie są uwzględnione w pozycjach budżetu dotyczących dochodów (artykuł 670 dla dochodów przeznaczonych na EFRG), gdzie figuruje oznaczenie p.m. ( pour mémoire ), ale kwota prognozowana została wspomniana w komentarzach do budżetu dotyczących tego artykułu. Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 549. 4

W przypadku powyższych programów suma środków uchwalonych przez władzę budżetową oraz wspomnianych wyżej dochodów przeznaczonych na określony cel odpowiada łącznym szacunkom dostępnych środków: 903,9 mln EUR przeznaczono na fundusze operacyjne dla organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw, w tym nadzwyczajne środki wsparcia dla członków tych organizacji, 107,6 mln EUR przeznaczono na nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów nienależących do organizacji producentów, w ramach innych środków w sektorze owoców i warzyw, 50,6 mln EUR przeznaczono na nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów mleka i na prywatne przechowywanie sera w ramach innych środków w sektorze mleczarskim, 29 587 mln EUR przeznaczono na system płatności jednolitych (pomoc bezpośrednia). Należy zauważyć, że władza budżetowa nie uchwaliła żadnych środków na środki związane z przechowywaniem odtłuszczonego mleka w proszku, masła i śmietany w sektorze mleczarskim. 1.4. Udział budżetu EFRG w całkowitym budżecie UE Udział ostatecznego budżetu EFRG (środki na zobowiązania) w całkowitym budżecie UE w każdym roku okresu 2009 2015 przedstawiono w załączniku 2. 5

2. STAN ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH I ZARZĄDZANIE ŚRODKAMI 2.1. Zarządzanie środkami 2.1.1. Środki dostępne w roku budżetowym 2015 Sekcja budżetu Wydatki (1) W EUR Środki na zobowiązania Środki na płatności Sekcja budżetu Dochody (dochody przeznaczone na określony cel DPOC)(2) Kwoty prognozowane 1. Pierwotne środki przeznaczone na EFRG, w tym: 43 455 780 762 43 447 624 585 1. Decyzje w sprawie rozliczenia zgodności 868 600 000 1a. Środki w ramach zarządzania dzielonego 43 388 597 789 43 388 597 789 2. Nieprawidłowości 165 000 000 1b. Środki w ramach zarządzania bezpośredniego 67 182 973 59 026 796 2. Budżet korygujący -900 000-900 000 3. Opłaty wyrównawcze od producentów mleka Kwoty prognozowane DPOC ogółem 405 000 000 1 438 600 000 3. Przesunięcie do/ z EFRG w danym roku 4. Środki ostatecznie przeznaczone na EFRG, w tym: 4a. Środki w ramach zarządzania dzielonego -107 268 43 454 880 762 43 446 617 317 43 388 791 789 43 388 791 789 4b. Środki w ramach zarządzania bezpośredniego 66 088 973 57 825 528 (1) Środki w budżecie na 2015 r. po odjęciu przewidywanych dochodów przeznaczonych na określony cel, które miały zostać uzyskane w 2015 r., oraz dochodów przeznaczonych na określony cel przeniesionych z roku 2014 na rok 2015 zgodnie z art. 14 rozporządzenia (UE, EURATOM) nr 966/2012. (2) DPOC: dochody przeznaczone na określony cel, które mają być uzyskane. W linii po stronie dochodów nie wpisano żadnych kwot (p.m.) 4 ; niemniej kwotę prognozowaną uwzględniono w komentarzach do budżetu. 4 p.m.: pour mémoire. 6

2.1.2. Wykonanie budżetu środki dostępne w roku budżetowym 2015 W EUR Wykonanie środków na zobowiązania Wykonanie środków na płatności Zarządzanie dzielone (1) 44 883 460 321,82 44 883 460 321,82 Wydatki w ramach zarządzania 64 654 779,75 56 154 302,09 bezpośredniego Ogółem 44 948 115 101,57 44 939 614 623,91 (1) Kwoty zarezerwowane. Zobowiązania i płatności pomniejszone o uzyskane dochody przeznaczone na określony cel, w wysokości 1 631 635 502,23 EUR (zob. pkt 5 oraz załącznik 4-I), na zarządzanie dzielone: 43 251 824 819,59 EUR Kwota rzeczywistego wykorzystania środków na zobowiązania w roku budżetowym 2015 wyniosła 44 948 115 101,57 EUR, a środków na płatności 44 939 614 623,91 EUR. 2.1.3. Wykonanie budżetu Wydatki poniesione przez Komisję w ramach zarządzania bezpośredniego W EUR Wydatki w ramach zarządzania bezpośredniego Środki na zobowiązania Umorzenia Środki na płatności Przeniesienie na rok 2016 (2) Środki (C1) (1) 66 088 973,00-57 825 528,22 - Wykonanie (C1) 64 654 779,75-41 675 092,27 13 821 274,51 Środki anulowane 1 434 193,25-2 329 161,44 - (1) C1 oznacza uchwalone środki budżetowe. Kwota ta obejmuje przesunięcia do zarządzania dzielonego w łącznej wysokości -194 000,00 EUR na środki na zobowiązania i środki na płatności, przesunięcie z EFRG w wysokości -107 267,78 EUR na środki na płatności, jak i budżet korygujący w wysokości -900 000,00 EUR na środki na zobowiązania i środki na płatności. (2) Przeniesienie na 2016 r. dotyczy jedynie środków niezróżnicowanych. Dostępne środki na zobowiązania w przypadku wydatków w ramach zarządzania bezpośredniego w budżecie na 2015 r. wyniosły 66,1 mln EUR. W 2015 r. wykorzystano kwotę w wysokości 64,7 mln EUR. Pozostała część tych środków, tj. 1,4 mln EUR, została anulowana. Większość środków na zobowiązania dla EFRG wykorzystanych na wydatki poniesione przez Komisję w ramach zarządzania bezpośredniego to środki zróżnicowane. Kwota środków automatycznie przeniesionych na rok 2016 dotycząca wyłącznie środków niezróżnicowanych wynosi 13,8 mln EUR. 7

2.2. Płatności miesięczne 2.2.1. Płatności miesięczne na rzecz państw członkowskich w ramach zarządzania dzielonego 2.2.1.1. Płatności miesięczne na podstawie wydatków Art. 18 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 stanowi, że miesięczne płatności dokonywane są przez Komisję z tytułu wydatków dokonywanych przez akredytowane agencje płatnicze państw członkowskich w miesiącu referencyjnym. Płatności miesięcznych na rzecz każdego państwa członkowskiego dokonuje się najpóźniej trzeciego dnia roboczego drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniesiono wydatki. Płatności miesięczne stanowią zwrot wydatków netto (po odliczeniu dochodu), które zostały już poniesione i udostępnione na podstawie miesięcznych deklaracji przekazywanych przez państwa członkowskie 5. Miesięczne księgowanie wydatków i dochodów podlega kontrolom i korektom na podstawie tych deklaracji. Ponadto płatności te nabierają ostatecznego charakteru po weryfikacji przez Komisję w ramach procedury rozliczania rachunków. Płatności dokonane przez państwa członkowskie w okresie od dnia 16 października 2014 r. do dnia 15 października 2015 r. objęte są systemem płatności miesięcznych. W odniesieniu do roku budżetowego 2015 r. łączna kwota netto dokonanych płatności miesięcznych, po odliczeniu rozliczeń i innych korekt, wyniosła 43 251 824 819,59 EUR. 2.2.1.2. Decyzje w sprawie płatności miesięcznych w roku 2015 W odniesieniu do roku budżetowego 2015 Komisja przyjęła dwanaście decyzji w sprawie płatności miesięcznych. Ponadto w grudniu 2015 r. przyjęto decyzję w sprawie dodatkowej płatności miesięcznej, dostosowującą uprzednio przyznane płatności do całkowitych wydatków, które należało zaksięgować w przedmiotowym roku budżetowym. 3. WYKONANIE BUDŻETU EFRG NA 2015 R. 3.1. Wykorzystanie środków budżetowych EFRG Poziom wykonania budżetu wyniósł 44 948,1 mln EUR. Wydatki te zostały sfinansowane przy pomocy pierwotnych środków budżetowych oraz przy wykorzystaniu dochodów przeznaczonych na obszar polityki 05 Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, składających się z całej kwoty 341,3 mln EUR przeniesionej z 2014 r. oraz z części dochodów przeznaczonych na określony cel uzyskanych w 2015 r. w wysokości 735,2 mln EUR z ogólnej kwoty 1 631,6 mln EUR. W ramach obszaru polityki 05 Rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich wydatki na instrumenty rynkowe wynosiły 2 666,9 mln EUR, a na pomoc bezpośrednią 42 168 mln EUR. Wydatki poniesione na niektóre instrumenty rynkowe i pomoc bezpośrednią przekroczyły uchwalone środki budżetowe i zostały częściowo sfinansowane dzięki przesunięciom środków z innych pozycji budżetu, a częściowo przy pomocy dochodów przeznaczonych na budżet EFRG. 5 Te comiesięczne deklaracje wydatków są przekazywane przez państwa członkowskie w deklaracji z 12- ego dnia miesiąca N+1. 8

Szczegółowe informacje dotyczące wykonania budżetu w podziale na obszary polityki zob. załącznik 3. W załączniku 5 przedstawiono wydatki na instrumenty rynkowe, pomoc bezpośrednią oraz kontrolę wydatków rolnych w podziale na artykuły i państwa członkowskie. 4. UWAGI NA TEMAT WYKONANIA BUDŻETU EFRG NA 2015 R. Poniżej przedstawiono krótkie uwagi dla najważniejszych sektorów na temat wykonania środków budżetowych EFRG na 2015 r., jak również wykorzystania dochodów przeznaczonych na określony cel dostępnych w 2015 r. w oparciu o szczegółowe dane zawarte w załączniku 3, 4-I oraz 4-II. 4.1. Rozdział 05 02: Działania interwencyjne na rynkach rolnych 4.1.1. Wprowadzenie Łączna kwota płatności w tym rozdziale w budżecie na 2015 r. wyniosła 2 666,9 mln EUR; zostały one pokryte z uchwalonych środków w wysokości 2 343 mln EUR oraz dochodów przeznaczonych na określony cel wynoszących 323,8 mln EUR. Dochody przeznaczone na określony cel zostały wykorzystane na pokrycie wydatków poniesionych w sektorze owoców i warzyw oraz sektorze mleczarskim (uwaga: szczegółowe informacje zob. pkt 4.1.3 oraz 4.1.6). Środki w kwocie 54,9 mln EUR zostały przesunięte do innych części budżetu EFRG. Pozostała część dochodów przeznaczonych na określony cel uzyskanych w 2015 r. w wysokości 199,8 mln EUR została przeniesiona na rok 2016. W pozycjach, w których potrzeby przekroczyły środki budżetowe, dodatkowe wydatki zostały pokryte w drodze przesunięć środków z innych pozycji budżetu. Z kolei w przypadku instrumentów rynkowych, dla których nie wykorzystano wszystkich środków budżetowych, udostępnione w ten sposób środki przesunięto do innych pozycji budżetu w celu pokrycia dodatkowych wydatków. 4.1.2. Oliwa z oliwek Niewykorzystanie kwoty 2 mln EUR wynika z nieco mniejszych wydatków poniesionych przez niektóre państwa członkowskie w związku z ich programami prac na lata 2014/2015 uwzględnionymi w ramach środków na rzecz poprawy jakości w stosunku do wydatków przewidzianych w budżecie na rok 2015 na te programy. 4.1.3. Owoce i warzywa Budżet na rok 2015 przewidywał łączne dostępne środki w wysokości 1 305,5 mln EUR w celu pokrycia potrzeb wszystkich środków w tym sektorze. Władza budżetowa uchwaliła środki w wysokości 836,2 mln EUR, ponieważ uwzględniła szacowane dochody tego sektora przeznaczone na określony cel, które wynosiły 469,3 mln EUR. Wydatki poniesione przez państwa członkowskie w 2015 r. wyniosły 1 118,6 mln EUR. Wszystkie programy finansowane w ramach tego artykułu odnotowały niższe wykorzystanie środków w stosunku do łącznych szacunkowych potrzeb przewidzianych w budżecie na rok 2015. Saldo niewykorzystanych dochodów przeznaczonych na określony cel w wysokości 147 mln EUR przeniesiono na rok budżetowy 2016 w celu pokrycia zapotrzebowania w tym roku (uwaga: dokument roboczy służb Komisji zawiera więcej szczegółowych informacji na ten temat). 9

4.1.4. Produkty sektora uprawy winorośli Niewykorzystanie kwoty 63,2 mln EUR w porównaniu z planowanymi potrzebami budżetowymi na 2015 r. dotyczącymi krajowych programów wsparcia wynika z niższych wydatków, które niektóre państwa członkowskie poniosły w związku z promocją i inwestycjami w ramach krajowych programów dotyczących wina, w stosunku do odpowiednich pułapów budżetowych, jakie przewidziano na te programy w budżecie na 2015 r. 1.1.1. Promocja Jeśli chodzi o płatności dokonane przez państwa członkowskie na środki promocyjne, przekroczenie dostępnych środków o 2,3 mln EUR w porównaniu z planowanymi potrzebami budżetowymi na 2015 r. wynika z wyższych wydatków poniesionych przez niektóre państwa członkowskie na programy promocji, które zatwierdziła Komisja, w stosunku do wydatków przewidzianych na te programy w budżecie na 2015 r. W przypadku płatności bezpośrednich dokonanych przez Unię Europejską Komisja wykorzystała środki w wysokości ok. 1,2 mln EUR, co praktycznie odpowiada kwocie przewidzianej na te płatności w budżecie na 2015 r. 4.1.6. Mleko i przetwory mleczne Budżet na 2015 r. przewidywał łączne dostępne środki w wysokości 131,4 mln EUR w celu pokrycia potrzeb wszystkich środków w tym sektorze. Władza budżetowa uchwaliła środki w wysokości 77,1 mln EUR, ponieważ uwzględniła szacowane dochody przeznaczone na ten artykuł, które wynosiły 54,3 mln EUR. Wydatki poniesione przez państwa członkowskie w 2015 r. wyniosły 119,6 mln EUR. Wszystkie programy finansowane w ramach tego artykułu odnotowały niższe wykorzystanie środków w stosunku do łącznych szacunkowych potrzeb przewidzianych w budżecie na rok 2015. Saldo niewykorzystanych dochodów przeznaczonych na określony cel w wysokości 52,7 mln EUR przeniesiono na rok budżetowy 2016 w celu pokrycia zapotrzebowania w tym roku (uwaga: dokument roboczy służb Komisji zawiera więcej szczegółowych informacji na ten temat). 4.1.7. Wieprzowina, jaja i drób, produkty pszczelarskie i inne produkty zwierzęce Budżet na rok 2015 przewidywał łączne dostępne środki w wysokości 40,8 mln EUR w celu pokrycia potrzeb wszystkich środków w tym sektorze. Wydatki poniesione przez państwa członkowskie w 2015 r. wyniosły 44,2 mln EUR i zostały sfinansowane zarówno z uchwalonych środków w wysokości 40,8 mln EUR, jak i z przesunięć środków wynoszących 3,4 mln EUR z innych pozycji budżetu na 2015 r. (uwaga: dokument roboczy służb Komisji zawiera więcej szczegółowych informacji na ten temat). 4.2. Rozdział 05 03: Pomoc bezpośrednia Łączna kwota płatności w tym rozdziale w budżecie na 2015 r. wyniosła 42 168 mln EUR; zostały one pokryte z uchwalonych środków w wysokości 40 561,4 mln EUR oraz dochodów przeznaczonych na określony cel wynoszących 752,7 mln EUR. Dochody przeznaczone na określony cel zostały wykorzystane na pokrycie wydatków poniesionych w związku z systemem płatności jednolitych (uwaga: szczegółowe informacje zob. pkt 4.2.1). Niewykorzystane a uchwalone środki wyniosły 347,2 mln EUR, co wynika z różnicy między uchwalonymi środkami w wysokości 40 561,4 mln EUR, wykorzystanymi na zwrot na rzecz państw 10

członkowskich, a początkowo uchwalonymi środkami w kwocie 40 908,6 mln EUR przewidzianymi w budżecie na 2015 r. Niewykorzystane a uchwalone środki uzupełniono wskutek przesunięcia uchwalonych środków w wysokości 85,8 mln EUR z innych części budżetu EFRG. Pozwoliło to na przywrócenie niewykorzystanej kwoty rezerwy na sytuacje kryzysowe (433 mln EUR), którą utworzono wskutek proponowanej dyscypliny finansowej w 2015 r. i którą przesunięto do artykułu 05 03 09, aby umożliwić przeniesienie kwoty faktycznie zastosowanej dyscypliny finansowej (409,8 mln EUR) na rok 2016 w celu zwrotu na rzecz odpowiednich państw członkowskich. Pozostała część dochodów przeznaczonych na określony cel uzyskanych w 2015 r. w wysokości 696,6 mln EUR została przeniesiona na rok 2016. W pozycjach, w których potrzeby przekroczyły uchwalone środki budżetowe, dodatkowe wydatki zostały pokryte w drodze przesunięć uchwalonych środków z innych pozycji budżetu lub dochodów przeznaczonych na określony cel. Z kolei w przypadku płatności bezpośrednich, dla których nie wykorzystano wszystkich środków budżetowych, udostępnione w ten sposób środki przesunięto do innych pozycji budżetu w celu pokrycia dodatkowych wydatków. 4.2.1. Artykuł 05 03 01: Pomoc bezpośrednia niezwiązana z wielkością produkcji Główne programy finansowane ze środków w ramach tego artykułu to system płatności jednolitych (SPS), system jednolitej płatności obszarowej (SAPS) oraz wsparcie specjalne niezwiązane z wielkością produkcji na mocy art. 68 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009. Wszystkie środki pomocowe w tym artykule są wypłacane niezależnie od produkcji, lecz na pewnych warunkach, np. w zakresie zasady wzajemnej zgodności. Potrzeby budżetowe na 2015 r. na pomoc bezpośrednią niezwiązaną z wielkością produkcji wyniosły 38 642 mln EUR; władza budżetowa uchwaliła na ten cel środki w wysokości 37 397 mln EUR, po uwzględnieniu dochodów przeznaczonych na określony cel w kwocie 1 245 mln EUR. Wydatki poniesione przez państwa członkowskie na wszystkie programy w ramach tego artykułu wyniosły 38 293,5 mln EUR, a zatem przekroczyły o 896,5 mln EUR uchwaloną kwotę 37 397 mln EUR na 2015 r. Tę kwotę 896,5 mln EUR deklarowanych wydatków pokryto częściowo z przesunięć z innych pozycji budżetu w wysokości 143,8 mln EUR, a częściowo z dochodów przeznaczonych na określony cel w kwocie 752,7 mln EUR. (uwaga: dokument roboczy służb Komisji zawiera więcej szczegółowych informacji na ten temat). 4.2.2. Artykuł 05 03 02: Inna pomoc bezpośrednia Środki objęte tym artykułem służą pokryciu wydatków na inne rodzaje pomocy bezpośredniej, w przypadku których państwa członkowskie zdecydowały się utrzymać ograniczony związek między płatnością a produkcją w niektórych sektorach, pod określonymi warunkami i w ramach wyraźnych ograniczeń, w celu uniknięcia zaniechania tej produkcji. W ramach tego artykułu finansowano trzynaście programów. Komisja oszacowała, że środki potrzebne na te programy w 2015 r. będą wynosić 3 078,4 mln EUR. Państwa członkowskie poniosły wydatki w wysokości 3 020,5 mln EUR (uwaga: dokument roboczy służb Komisji zawiera więcej szczegółowych informacji na ten temat). 11

4.2.3. Artykuł 05 03 09: Zwrot pomocy bezpośredniej w związku z dyscypliną finansową Władza budżetowa nie przyznała żadnych środków na ten artykuł. Artykuł wprowadzono po raz pierwszy w roku budżetowym 2014 w celu ułatwienia zbierania uchwalonych środków, na które nie zaciągnięto zobowiązań, wyłącznie w odniesieniu do roku budżetowego 2014, uzupełnionych środkami z niewykorzystanej rezerwy na sytuacje kryzysowe w celu przeniesienia na kolejny rok budżetowy 2015 i sfinansowania zwrotów wynikających z dyscypliny finansowej stosowanej w przypadku pomocy bezpośredniej w odniesieniu do roku kalendarzowego 2014 6. Z kwoty 868,2 mln EUR, odpowiadającej dyscyplinie finansowej zastosowanej w roku budżetowym 2014, którą to kwotę przeniesiono do budżetu na 2015 r. w celu zwrotu, państwa członkowskie zwróciły 854 mln EUR. Różnica w wysokości 14,2 mln EUR wróciła do budżetu na 2015 r. w celu zwrotu do państw członkowskich na podstawie pierwszego budżetu korygującego w kolejnym roku budżetowym (uwaga: dokument roboczy służb Komisji zawiera więcej szczegółowych informacji na ten temat; zob. również pkt 4.2.4). 4.2.4. Artykuł 05 03 10: Rezerwa przeznaczona na sytuacje kryzysowe w sektorze rolnym Środki z tego artykułu przeznaczone są na pokrycie wydatków na działania, które należy podjąć w reakcji na poważne kryzysy mające wpływ na produkcję rolną lub dystrybucję produktów rolnych. Rezerwę tę ustanawia się poprzez stosowanie na początku każdego roku zmniejszenia płatności bezpośrednich przy pomocy mechanizmu dyscypliny finansowej zgodnie z art. 25 i 26 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 oraz art. 8 rozporządzenia (UE) nr 1307/2013. Rezerwa ta nie może przekraczać maksymalnej rocznej kwoty 400 mln EUR (w cenach z 2011 r.). W roku budżetowym 2015 odpowiednia kwota rezerwy kryzysowej w cenach bieżących wyniosła 433 mln EUR. Rezerwa nie została wykorzystana w roku budżetowym 2015. Na rok składania wniosków 2015 dyscyplinę finansową obliczono wyłącznie w celu utworzenia rezerwy na sytuacje kryzysowe w wysokości 433 mln EUR. Pod koniec roku budżetowego uchwalone środki, na które nie zaciągnięto zobowiązań, odpowiadające kwocie dyscypliny finansowej faktycznie zastosowanej w roku składania wniosków 2015 (z uwzględnieniem niewykorzystanej kwoty rezerwy), przesunięto jednak do artykułu 05 03 09 w celu przeniesienia na kolejny rok budżetowy i sfinansowania w ten sposób zwrotu wynikającego z dyscypliny finansowej nałożonej na rolników w roku kalendarzowym 2015. 4.3. Rozdział 05 07: Kontrola wydatków rolnych 4.3.1. Artykuł 05 07 01: Kontrola wydatków rolnych Artykuł ten obejmuje środki podjęte w celu wzmocnienia środków kontroli na miejscu i poprawy systemu weryfikacji w taki sposób, aby ograniczyć ryzyko nadużyć i nieprawidłowości ze szkodą dla budżetu Unii. Obejmuje także wydatki, które mogą być niezbędne w celu sfinansowania ewentualnych korekt księgowych oraz korekt w ramach procedury zgodności na korzyść państw członkowskich 6 Środki te mogą zostać przeniesione zgodnie z art. 169 ust. 3 rozporządzenia finansowego (UE, Euratom) nr 966/2012, a zgodnie z art. 26 ust. 5 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 państwa członkowskie zwracają środki odbiorcom końcowym, wobec których w roku budżetowym, na który przeniesiono środki, zastosowano dyscyplinę finansową zgodnie z art. 26 ust. 1 4 powyższego rozporządzenia. 12

(uwaga: dokument roboczy służb Komisji zawiera więcej szczegółowych informacji na ten temat). 4.3.2. Artykuł 05 07 02: Rozstrzyganie sporów Środki w tym artykule przeznaczone są na pokrycie wydatków, które Komisja może ponieść na mocy orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości, w tym kosztów roszczeń z tytułu odszkodowań i odsetek. W dniu 27 września 2012 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok w połączonych sprawach C-113/10, C-147/10 i C- 234/10 (wyrok Jüllich-II). W budżecie na 2015 r. przewidziano środki w wysokości 60,5 mln EUR na płatność wynikających z tego wyroku odsetek wyrównawczych dla operatorów. Wydatki na te płatności, które poniosły i zadeklarowały państwa członkowskie, wyniosły jednak ok. 1,7 mln EUR. Z tego względu środki w wysokości 58,8 mln EUR przesunięto do innych pozycji budżetu na 2015 r., aby pokryć potrzeby z nimi związane. 5. WYKONANIE DOCHODÓW PRZEZNACZONYCH NA OKREŚLONY CEL 5.1. Dochody przeznaczone na EFRG Kwota dochodów przeznaczonych na określony cel przeniesiona z 2014 r. na 2015 r. wyniosła 341,3 mln EUR i została w pełni wykorzystana na finansowanie w roku budżetowym 2015 wydatków zgodnie z art. 14 rozporządzenia finansowego. Jak wynika z załącznika 4-II, ta kwota pokryła wydatki w wysokości: 280,6 mln EUR na fundusze operacyjne dla organizacji producentów i inne środki (tymczasowe środki nadzwyczajne) w sektorze owoców i warzyw; 11 mln EUR na środki związane z przechowywaniem odtłuszczonego mleka w proszku i masła oraz inne środki (tymczasowe środki nadzwyczajne) w sektorze mleczarskim; 49,7 mln EUR na system płatności jednolitych. W załączniku 4-I podano kwotę dochodów przeznaczonych na określony cel zebranych w 2015 r., która wyniosła 1 631,6 mln EUR, oraz jej pochodzenie: korekty z tytułu kontroli zgodności rozliczeń wyniosły 1 066,6 mln EUR; wpływy z tytułu nieprawidłowości wyniosły 155,5 mln EUR; wpływy z tytułu opłat wyrównawczych w sektorze mleka wyniosły 409,6 mln EUR. Dochody przeznaczone na określony cel zebrane w 2015 r. wykorzystano, by pokryć wydatki poniesione na następujące środki: 30,7 mln EUR przeznaczono na nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów nienależących do organizacji producentów, w ramach innych środków w sektorze owoców i warzyw, odpowiednio 0,2 mln EUR i 0,9 mln EUR przeznaczono na środki związane z przechowywaniem odtłuszczonego mleka w proszku oraz masła i śmietany w sektorze mleczarskim, 0,5 mln EUR przeznaczono na nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów mleka i na prywatne przechowywanie sera w ramach innych środków w sektorze mleczarskim, 703 mln EUR przeznaczono na system płatności jednolitych (pomoc bezpośrednia). 13

Saldo dochodów przeznaczonych na określony cel uzyskanych w 2015 r. w wysokości 896,4 mln EUR zostało automatycznie przeniesione na poczet budżetu na rok 2016 w celu sfinansowania potrzeb budżetowych na ten rok. Szczegółowe informacje zawarto w załącznikach 4-I oraz 4-II. 6. PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA RODZAJ WYDATKÓW Całkowity poziom wydatków z EFRG wyniósł 44 948,1 mln EUR. Poniżej przedstawiono te wydatki w podziale na najważniejsze ich kategorie sprawozdawcze oraz ich udział procentowy w całkowitej kwocie wydatków z EFRG za 2015 r.: Przechowywanie Wydatki na przechowywanie wyniosły 18,4 mln EUR, tj. 0,04 % całkowitych wydatków. Kwota ta obejmuje głównie wydatki poniesione na prywatne przechowywanie masła. Refundacje wywozowe Wydatki na refundacje wywozowe wyniosły 0,3 mln EUR, tj. 0,001 % całkowitych wydatków, i dotyczyły pokrycia zaległych sald za wcześniejszy wywóz produktów nieujętych w załączniku I, wołowiny, wieprzowiny i drobiu. Inne instrumenty rynkowe Wydatki na inne instrumenty rynkowe poza przechowywaniem oraz refundacjami wywozowymi wyniosły 2 698 mln EUR, tzn. 6 % całkowitych wydatków rocznych. Kategoria ta obejmuje głównie wydatki dotyczące oliwy z oliwek, owoców i warzyw, wina, roślin włóknistych, POSEI, środków promocji, mleka i przetworów mlecznych oraz produktów pszczelarskich. W jej zakresie mieszczą się również inne mniejsze kwoty oraz korekty wynikające z kontroli zgodności rozliczeń oraz rozwiązywania sporów. Pomoc bezpośrednia Wydatki na pomoc bezpośrednią wyniosły 42 168 mln EUR, tj. 93,8 % całkowitych wydatków. Wydatki w ramach zarządzania bezpośredniego Wydatki te wyniosły 64,7 mln EUR (w środkach na zobowiązania), czyli 0,1 % łącznej kwoty, i Komisja pokryła je bezpośrednio. Obejmowały one głównie wydatki związane z księgowością gospodarstw rolnych, przeglądami struktury gospodarstw rolnych, kampaniami informacyjnymi dotyczącymi wspólnej polityki rolnej, pomocą techniczną itp. Rozwój obszarów wiejskich w ramach dawnej Sekcji Gwarancji EFOGR Nie można już przeznaczać żadnych środków na zobowiązania dla tych programów. Państwa członkowskie są obecnie na etapie kończenia realizacji tych programów i odzyskiwania nienależnie wypłaconych kwot. Ostateczna kwota netto odzyskana w ramach tego artykułu wyniosła około 1,3 mln EUR. Ewolucję podziału ze względu na rodzaj wydatków w latach 2009 2015 przedstawiono w załączniku 6. 14