PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W CHEŁMIE OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ MIASTA CHEŁM W ROKU 2010 Chełm, dnia 24 lutego 2011 r.
O C E N A stanu sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej miasta Chełm w roku 2010 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie działając w oparciu o Ustawę z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 2006r. Nr 122, poz.851 z późn. zm.) prowadził działalność kontrolną, badawczą, opiniodawczą i profilaktyczną w ramach szeroko pojętej promocji zdrowia oraz zadań określonych w Narodowym Programie Zdrowia. Realizując powyższe zadania inspekcja sanitarna powiatu chełmskiego przedstawia w niniejszej informacji ocenę: - sytuacji epidemiologicznej, - warunków zdrowotnych środowiska bytowania człowieka (komunalne, żywieniowe, środowiska pracy, nauczania i wychowania), - działalności opiniodawczej i kontrolnej nadzoru zapobiegawczego, - działalności w zakresie edukacji zdrowotnej społeczeństwa. 2
I. Ocena sytuacji epidemiologicznej Sytuację epidemiologiczną miasta Chełma należy ocenić jako korzystną. Nie obserwowano epidemicznego występowania chorób zakaźnych. W 2010 roku zarejestrowano spadek zachorowań na: płonice, różę, wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, wzw typu B, wzw typu C. Tabela 1. Liczba zachorowań oraz wskaźniki zapadalności spadku zachorowań. Lp. Nazwa jednostki chorobowej 2009 2010 zach. zap. zach. zap. 1. Róża 16 23,6 9 13,3 2. Płonica 13 19,2 11 16,3 3. Wirusowe zapalenie opon m-r 3 4,4 1 1,5 4. WZW typu B 5 7,4 1 1,5 5. WZW typu C 19 28,1 8 11,9 wzw typu B 2006-2010 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2006 2007 2008 2009 2010 Zap.m.Chełm Zap. kraj Wykres 1. Sytuacja epidemiologiczna wzw typu B. Pomimo spadku liczby zachorowań na wzw typu C w 2010 r. w dalszym ciągu jest to duży problem epidemiologiczny ze względu na wysoki wskaźnik zapadalności oraz utrzymującą się od kilku lat tendencję wzrostową. Z uwagi na brak swoistych metod zapobiegania zakażeniom w działaniach inspekcji sanitarnej kładzie się nacisk na kontrolę sterylizacji, dezynfekcji, procedur wykonywania zabiegów (medycznych i niemedycznych) 3
naruszających ciągłość tkanek oraz utrzymanie wysokich standardów higieniczno sanitarnych wykonywania tych świadczeń. Wczesne rozpoznanie zakażenia daje wysoką szansę wyleczenia. To powinno skłaniać do podejmowania działań zapewniających dostępność do specjalistycznego poradnictwa, diagnostyki laboratoryjnej i leczenia zakażeń wirusami hepatotropowymi. wzw typu C 2006-2010 30 25 20 15 10 5 0 2006 2007 2008 2009 2010 Zap.m.Chełm Zap. kraj Wykres 2. Sytuacja epidemiologiczna wzw typu C. Na tym samym poziomie utrzymują się zachorowania na salmonellozy (18p), ospę wietrzną (406p), różyczkę (4p), nagminne zapalenie przyusznic (15p). Salmonelozy 2006-2010 60 50 40 30 20 10 0 2006 2007 2008 2009 2010 Zap.m.Chełm Zap. kraj Wykres 3. Sytuacja epidemiologiczna salmonellozy. Szczepienia skojarzoną szczepionką przeciwko odrze, śwince i różyczce przeniosły wymierne efekty. 4
Nagminne zapalenie przyusznic 2006-2010 50 40 30 20 10 0 2006 2007 2008 2009 2010 Zap.m.Chełm Zap. kraj Wykres 4. Sytuacja epidemiologiczna nagminnego zapalenia przyusznic. Różyczka 2006-2010 140 120 100 80 60 40 20 0 2006 2007 2008 2009 2010 Zap.m.Chełm Zap. kraj Wykres 5. Sytuacja epidemiologiczna różyczki. Pomimo zatrzymania się wzrostu zachorowań w dalszym ciągu utrzymuje się wysoka zapadalność na ospę wietrzną. 5
Ospa wietrzna 2006-2010 700 600 500 400 300 200 100 0 2006 2007 2008 2009 2010 Zap.m.Chełm Zap. kraj Wykres 6. Sytuacja epidemiologiczna ospy wietrznej. Nie występowały zachorowania na: odrę, błonicę, poliomyelitis, czerwonkę, tężec, krztusiec, dur brzuszny i dury rzekome, inwazyjną chorobę menigokokową, wzw typu A zatrucia grzybami, pestycydami. Wzrost zachorowań na bakteryjne i wirusowe zakażenia jelitowe, biegunki u dzieci do lat 2, boreliozę, podobne jak w latach ubiegłych był kontynuacją trendów wcześniej obserwowanych. Tabela 2. Liczba zachorowań oraz wskaźniki zapadalności wzrostu zachorowań. Lp. Nazwa jednostki chorobowej 2009 2010 zach. zap. zach. zap. 1. Bakteryjne zapalenie jelitowe 5 7,4 12 17,8 2. Wirusowe zakażenia jelitowe 17 25,1 44 65,1 3. Biegunka u dzieci do lat 2 13 65,9 25 126,8 4. Borelioza 10 15,0 14 20,7 Zarejestrowano również zachorowanie na malarię. Przypadek zawleczony z Afryki. We krwi pacjenta stwierdzono Plazmodium falciparum. Zarejestrowano 1 ognisko zatrucia pokarmowego wywołanego przez noro wirusy. Ogółem narażone były 22 osoby, zachorowało 9, hospitalizowano 3. Nośnika zakażenia nie ustalono 6
Tabela 3. Procent uodpornienia dzieci i młodzieży w 2010 roku w porównaniu z latami 2007-2009 przedstawia się następująco Lp. Uodpornienie przeciwko 2007 2008 2009 2010 1. Krztuścowi 95,5 95,3 95,2 96 2. Błonicy i tężcowi 98,2 98,5 97,9 98,3 3. Poliomyelitis 95,5 95,2 95,2 96,0 4. Odrze 99,3 99,2 99,1 99,1 5. Gruźlicy (szczepienia noworodków) 99,7 99,6 99,8 99,0 6. Różyczka 99,8 99,9 99,9 99,9 7. Wzw typu B 99,5 99,6 99,6 99,3 8. Haemophilus influenzae typu B 80,6 87,8 90,2 92,5 W 2010 roku opracowano 89 ognisk chorób zakaźnych. Najwięcej dotyczyło zachorowań na: salmonellozę oraz styczność z osobą chorą lub nosicielem pałeczek Salmonella 18 przypadków, wzw oraz nosicielstwo HBV i HCV 10 przypadków, boreliozę 10, gruźlicę 15, inne zachorowania 36. We wszystkich ogniskach przeprowadzono dochodzenie epidemiologiczne a osoby ze styczności objęto nadzorem. Na terenie powiatu grodzkiego znajduje się 230 obiektów służby zdrowia. Przeprowadzono w nich 283 kontrole. Usterki najczęściej dotyczyły złego stanu technicznego, malowania pomieszczeń. W celu usunięcia stwierdzonych uchybień wydano 10 decyzji. II. Higiena środowiska i obiektów użyteczności publicznej. 1. Zaopatrzenie ludności w wodę przeznaczoną do spożycia i na potrzeby gospodarcze. Wody podziemne na terenie miasta Chełma stanowią jedyne źródło zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi. Podstawowym źródłem zaopatrzenia ludności miasta w wodę do spożycia jest wodociąg zbiorowego zaopatrzenia eksploatowany przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie. Stan higieniczno - sanitarny ujęć wody i stacji wodociągowych wodociągu w roku 2010 był dobry. 7
Na podstawie prowadzonego przez Powiatową Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Chełmie monitoringu kontrolnego i przeglądowego jakości wody rozprowadzanej przez Wodociąg Zbiorowego Zaopatrzenia w Chełmie, należy stwierdzić, że mieszkańcy Chełma korzystali w 2010 r. z wody o dobrej jakości. W okresie tym zarejestrowano jedną interwencję od mieszkańców w sprawie jakości wody, która nie potwierdziła się po wykonanych badaniach laboratoryjnych. Na ogólną liczbę 35 próbek wody pobranych z sieci wodociągowej na terenie Chełma w roku 2010 stwierdzono przekroczenie najwyższego dopuszczalnego stężenia żelaza tylko w 1 próbce. W 2010 r. Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna nadzorem sanitarnym objęła również 3 wodociągi indywidualne zlokalizowane na terenie miasta. Ich ocenę przedłożono w poniższej tabeli 4. Tabela 4. Nazwa wodociągu lokalnego Liczba ludności korzystającej Gmina Miejscowość Ulica z wody Produkcja Ocena wody z wody złej dobrej (m 3 /d) dobra / zła jakości jakości m. Chełm SP WSzS Chełm Szpitalna 53 181 dobra 2 - m. Chełm Przeds. Robót Drogowych Chełm Podgórze 2 10 dobra 110 - m. Chełm PKP Chełm Rejowiecka 176 50 dobra 31 - Razem : 143-2. Kąpieliska i baseny kąpielowe. W roku 2010 kontynuowano nadzór sanitarny nad kąpieliskiem zlokalizowanym na terenie Glinianek Horodyskich. Jakość wody w kąpielisku przez cały sezon letni odpowiadała wymaganiom sanitarnym, a teren przylegający do kąpieliska utrzymywany był w porządku i czystości. Nadzór sanitarny sprawowano również nad Krytą Pływalnią Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 8 oraz Basenem Otwartym MOSiR. W ramach nadzoru sanitarnego wydano: - 5 orzeczeń o braku przydatności wody do kąpieli w tym: 4 dotyczyły Krytej Pływalni ZSzO Nr 8 w Chełmie i basenu MOSiR. 8
Powyższe dane świadczą o pogorszeniu się w roku 2010 warunków sanitarnych na terenie basenu ZSzO Nr 8 w Chełmie w porównaniu z rokiem 2009, w którym nie wydawano negatywnych ocen jakości wody przeznaczonej do kąpieli. 3. Obiekty użyteczności publicznej. Pod nadzorem sanitarnym na terenie miasta znajdowały się następujące grupy obiektów użyteczności publicznej: Tabela 5 Lp. Nazwa grup obiektów Ilość obiektów w grupie Ilość przeprowadzonych Obiekty o złym stanie sanitarno - kontroli w 2010 r. technicznym. na koniec 2010 r. 1. Ustępy publiczne 4 11-2. Zakłady fryzjerskie i kosmetyczne 117 128-3. Gabinety odnowy 10 11-4. SP Woj. Szpital Sp. w Chełmie 1 3 1 5. Pralnie 4 12-6. Hotele pracownicze 1 2-8. Hotele 6 12-9. Cmentarze 3 3-10. Targowiska 4 4-11. Izba wytrzeźwień 1 1-12. Zakład karny 1 4 1 13. Obiekty sportowe i kluby sportowe 3 3-14. Obiekty kulturalne i widowiskowe 4 3-15. Dworzec autobusowy 1 1 1 16. Schroniska dla bezdomnych 2 2-17. Apteki i hurtownie farm. 20 22-18. Magle 3 3-19. Dworce i przystanki PKP 3 7-20. Inne 109 177 - Razem: 297 409 3 9
Oceniając stan higieniczno - sanitarny obiektów i urządzeń użyteczności publicznej Chełma na koniec 2010 r., należy stwierdzić, że w porównaniu do roku 2009 nastąpiła dalsza poprawa w tym względzie. Na koniec roku tylko trzy obiekty oceniono negatywnie. Do najistotniejszych problemów w zakresie utrzymania właściwych standardów higienicznych w obiektach użyteczności publicznej na terenie Chełma należy zaliczyć zły stan techniczny Dworca Autobusowego PKS i Przystanku PKP Chełm Miasto. Obiekty te funkcjonują od szeregu lat w budynkach starych wymagających ciągłych remontów, które nie gwarantują poprawy ich wizerunku. Przystanek PKP Chełm Miasto oprócz złego stanu technicznego nie posiada toalety. W roku 2010 w zakresie nadzoru nad stanem sanitarnym obiektów zaopatrujących ludność w wodę do picia i na potrzeby gospodarcze, basenów i kąpielisk oraz obiektów użyteczności publicznej przeprowadzono 416 kontroli sanitarnych. Na ich podstawie wydano 12 decyzji nakazujących poprawę stanu sanitarnego nadzorowanych obiektów, nałożono 2 mandaty karne na łączną kwotę 200 zł na osoby winne zaniedbań sanitarnych. Przeprowadzono łącznie 52 kontrole laboratoryjne jakości wody w wodociągach, basenach i kąpielisku. III. Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku Głównym zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności, żywienia oraz nad materiałami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością jest sprawdzanie czy przedsiębiorcy sektora spożywczego odpowiedzialni za bezpieczeństwo żywności spełniają wymagania obowiązujących przepisów, których celem jest ochrona i zapewnienie zdrowia i życia człowieka. Realizując swoje zadania, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie, w 2010 roku nadzorował 721 obiektów żywieniowo-żywnościowych na terenie miasta Chełma oraz 8 obiektów obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu żywnością, 13 miejsc obrotu kosmetykami. Łącznie nadzorowano 742 zakłady, z czego skontrolowano 463, przeprowadzając 893 kontrole. 10
Rok 2009-731 obiektów 12 8 Obiekty żywieniowo - żywnościowe Miejsca obrotu kosmetykami Obiekty obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z żywnoscią 711 Wykres 7 Rok 2010-742 obiekty 13 8 Obiekty żywieniowo - żywnościowe Miejsca obrotu kosmetykami Obiekty obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z żywnością 721 Wykres 8 Najliczniejszą grupę obiektów na terenie miasta stanowiły sklepy spożywczoprzemysłowe (172), kioski spożywcze (119), zakłady małej gastronomii (90), magazyny hurtowe (41), zakłady żywienia zbiorowego otwartego (43) oraz zakłady typu zamkniętego (51). W zakładach produkujących żywność dominowały: automaty do lodów (12), ciastkarnie (12), piekarnie (10), zakłady garmażeryjne (4), wyrobów cukierniczych (2), wytwórnia płatków śniadaniowych (1), młyn (1), zakład produkcji makaronu (1), zakład przetwórstwa owocowo-warzywnego (1). Strukturę nadzorowanych obiektów przedstawiono na wykresie 9. 11
Struktura obiektów w latach 2009 i 2010r 175 160 145 130 115 100 85 70 55 40 25 10-5 Magazyny hurtowe Kioski spożywcze Sklepy spożywcze Wytwórnie makaronu Wytwórnie wyrobów cukierniczych Piekarnie Zakłady małej gastronomii Zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego Zakłady żywienia zbiorowego otwartego 2009 2010 Automaty do lodów Ciastkarnie Zakłady garmażeryjne Wytwórnie płatków śniadaniowych Wykres 9 Jak wynika z wyżej przedstawionych wykresów liczba obiektów w roku 2010 nieznacznie zwiększyła się w stosunku do roku ubiegłego, głównie o zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego /stołówki szkolne korzystające z cateringu/, o 1 zakład garmażeryjny, 1 ciastkarnię. Nieznacznie zmalała ilość kiosków, a pozostałe grupy utrzymują się na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym. Na podstawie kryteriów ujętych w ujednoliconych i obowiązujących w całym kraju arkuszach oceny stanu sanitarnego, ocenie poddano 442 obiekty, z czego nie spełniających wymagań obowiązującego prawa było 12, co stanowi 2,71%, w tym: na skontrolowanych 99 sklepów, stwierdzono niezgodnych - 6 tj. 6,06%;(w 2009r. 3,45%) na 133 obiekty żywienia zbiorowego otwartego, niezgodnych - 3, tj. 2,66 %; (w 2009r. 4,86%) na 68 kiosków spożywczo-przemysłowych, niezgodny 1, t.j. 1,47%; (2009r. 2,85%) na 51 obiektów żywienia zbiorowego zamkniętego, niezgodny 1, t.j. 1,96%, (2009r. 0% złych) na 44 obiekty ruchome i tymczasowe, niezgodny 1, t.j. 2,27% (2009r. 0% złych) 12
% obiektów złych w latach 2009 i 2010 % złych 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Obiekty ruchome i tymczasowe Zakłady żywienia zbiorowego zamknietego Hurtownie Piekarnie Kioski spożywcze Zakłady żywienia zbiorowego otwartego Sklepy spożywcze 2009 2010 Wykres 10 Wszystkie zakłady produkcyjne oraz hurtownie zostały ocenione jako zgodne z wymaganiami (w 2009r. w grupie zakładów produkcyjnych oceniono 20% piekarni jako niezgodnych ze względu na obecność szkodników oraz 2,38% hurtowni). Obiekty o złym stanie sanitarnym stanowiły 2,71% ( 2% w roku ubiegłym). Największy odsetek obiektów o złym stanie sanitarnym stanowiły sklepy (6,06%), ich stan sanitarny pogorszył się w stosunku do roku ubiegłego oraz zakłady żywienia otwartego (3,0%). Poprawę stanu sanitarnego odnotowano w następujących grupach obiektów: zakłady produkcyjne, w tym piekarnie, hurtownie, kioski zakłady żywienia zbiorowego otwartego W porównaniu z rokiem 2009 odsetek obiektów, które nie spełniały wymagań prawa żywnościowego zwiększył się o 0,71 %. Znacznego pogorszenia stanu sanitarnego w sklepach można dopatrywać się w tym, że w tej grupie obiektów częstotliwość kontroli jest wyższa w zakładach, w których stwierdzono brak poprawy stanu sanitarnego. Ponadto: zgodnie z art.5 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30 kwietnia 13
2004r., str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319) przedsiębiorstwa sektora spożywczego opracowują, wykonują i utrzymują stałą procedurę lub procedury na podstawie zasad HACCP, a według art.17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd do spraw bezpieczeństwa żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UEL nr 31 z 1 lutego 2002 r., str.1 24) podmioty działające na rynku spożywczym i pasz zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji zgodność z wymogami prawa żywnościowego, jednak przedsiębiorcy tej grupy jeszcze nie do końca rozumieją swoją rolę w ponoszeniu tej odpowiedzialności, a system bezpieczeństwa żywności HACCP traktują jako dodatkowe obciążenie biurokratyczne UE. W 2010 r. w ramach sprawowanego nadzoru przeprowadzono 893 kontrole i rekontrole (w tym 70 kontroli interwencyjnych). Najczęściej stwierdzanymi uchybieniami higieniczno - sanitarnymi były: nieprawidłowe mycie (bez fazy dezynfekcji) naczyń stołowych; brak orzeczeń lekarskich do celów sanitarno - epidemiologicznych; niewłaściwe przechowywanie łatwo psujących się środków spożywczych; zły stan techniczny pomieszczeń; brak postępu we wdrażaniu zasad GHP/GMP oraz systemu zapewnienia jakości HACCP; nieprawidłowa funkcjonalność pomieszczeń; Celem poprawy stanu sanitarnego stosowano wobec przedsiębiorców nieprzestrzegających wymagań obowiązujących przepisów sankcje karne wynikające z uprawnień Państwowej Inspekcji Sanitarnej i tak w 2010 roku wydano: 141 decyzji administracyjnych, w tym: 5 decyzji unieruchomienia bądź przerwania działalności całego lub części zakładu; 9 decyzji zakazu wprowadzania do obrotu artykułów spożywczych o niewłaściwej jakości zdrowotnej; mandatami karnymi ukarano 53 osoby na sumę 13 750,00 zł; nałożono 6 grzywien na sumę 3 300,00 zł., z czego wyegzekwowano 1300,00zł. 14
Jakość zdrowotna środków spożywczych i przedmiotów użytku Ocenę bezpieczeństwa żywności i materiałów do kontaktu ze środkami spożywczymi przeprowadzały akredytowane laboratoria funkcjonujące w Zintegrowanym Systemie Badania Żywności dla województwa lubelskiego. Badania mikrobiologiczne przeprowadzało laboratorium PSSE w Chełmie, posiadające certyfikat akredytacyjny PCA. Tylko niektóre parametry takie jak: wykrywanie organizmów genetycznie modyfikowanych, Campylobacter, histamina czy napromieniowanie żywności przeprowadzały laboratoria spoza województwa lubelskiego wytypowane przez Główny Inspektorat Sanitarny. W 2010 r. poddano badaniom laboratoryjnym 247 próbek, z czego zdyskwalifikowano 9. Najczęściej kwestionowano środki spożywcze za: obecność bakterii chorobotwórczych Enterobacteriacae w lodach; niewłaściwe cechy organoleptyczne; niewłaściwe oznakowanie. Kontrola graniczna importowanej żywności oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością W 2010 r. przeprowadzono 28 kontroli importowanych środków spożywczych, wydając 28 świadectw spełnienia wymagań zdrowotnych i dopuszczenia do obrotu importowanej żywności. Wszystkie partie spełniały wymagania prawa żywnościowego. System Wczesnego Ostrzeżenia o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia Zwierząt RASFF W 2010 r. w ramach systemu RASFF podejmowano działania w stosunku do 20 powiadomień alarmowych, dot. środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. Na terenie Chełma prowadzono postępowanie mające na celu wycofanie z obrotu 4 partii wyrobów do kontaktu z żywnością 1 środka spożywczego w którym stwierdzono zagrożenie dla zdrowia ze względu na możliwość podrażnienia oczu dziecka płynem fluorescencyjnym z patyczka do lizaka. Wyroby do kontaktu z żywnością 15
kwestionowano za migrację metali ciężkich z naczyń ceramicznych i zawartość formaldehydu w wyrobach z melaminy. Liczba obiektów żywieniowo-żywnościowych w roku 2010 nieznacznie wzrosła w stosunku do roku poprzedniego. W minionym roku zaobserwowano pogorszenie się warunków sanitarno-higienicznych w sklepach i zakładach żywienia zamkniętego oraz obiektach ruchomych i tymczasowych. Sytuacja ta spowodowana jest niższą częstotliwością kontroli w sklepach, niezrozumieniem ciążącej odpowiedzialności za GHP i HACCP we własnych zakładach oraz trudną sytuacją finansową małych przedsiębiorstw, wynikającą z trwającego kryzysu gospodarczego. W zakładach żywienia zbiorowego otwartego, zakładach produkcyjnych, hurtowniach odnotowano niewielką poprawę wynikającą z wyższej świadomości i odpowiedzialności osób odpowiadających za bezpieczeństwo żywności, a także modernizacji obiektów oraz sukcesywne wprowadzanie systemów jakości (GHP, GMP, HACCP), a także wzmożonego nadzoru sanitarnego nad obiektami. Celem zapewnienia jak najlepszej ochrony zdrowia konsumentów, w dalszym ciągu będzie kontynuowany nadzór sanitarny w ramach urzędowej kontroli żywności w zakresie: stosowanie prawidłowych procesów mycia i dezynfekcji; zachowanie łańcucha chłodniczego; wdrażanie systemów jakości (GHP, GMP, HACCP); zachowanie higieny osobistej i higieny miejsca pracy; prawidłowego znakowania wyrobów. IV. Higiena środowiska pracy W 2010 roku prowadzono nadzór nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy, polegający między innymi na identyfikacji zagrożeń występujących na stanowiskach pracy oraz podejmowano działania mające na celu ograniczenie wpływu czynników szkodliwych i uciążliwych na zdrowie pracujących. W ramach nadzoru nad warunkami środowiska pracy i warunkami higieniczno sanitarnymi skontrolowano 77 zakładów pracy, w których przeprowadzono 109 kontroli, w tym: - 50 kontroli w zakresie nadzoru nad substancjami i preparatami chemicznymi; - 10 kontroli w zakresie nadzoru nad prekursorami narkotyków kategorii 2 i 3; - 12 kontroli w zakresie nadzoru nad substancjami, preparatami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym; 16
- 18 kontroli w zakresie nadzoru nad czynnikami biologicznymi w środowisku pracy, - 23 kontrole w zakresie nadzoru nad produktami biobójczymi. W wyniku przeprowadzonych kontroli warunków pracy i higieniczno-sanitarnych wydano 32 decyzje administracyjne. Uchybienia sanitarno - higieniczne 12 10 8 6 4 2 0 brak odzieży roboczej uchybienia w zakresie czynników rakotwórczych uchybienia w zakresie czynników biologicznych brak lub nieprawidłowa ocena ryzyka zawodowego nieprawidłowy stan sanitarny zakładów brak pomiarów czynników szkodliwych Wykres 11. Najczęściej stwierdzane uchybienia sanitarno higieniczne w nadzorowanych zakładach pracy. W pracowni sanitarnej kontroli środowiska pracy wykonano 118 pomiarów czynników szkodliwych. Przebadano 118 stanowisk pracy, w tym na 13 stwierdzono przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub najwyższych dopuszczalnych natężeń. Tabela 6. Nadzór sanitarny środowiska pracy prowadzony przez Pracownię Sanitarnej Kontroli Środowiska Pracy PSSE w Chełmie. Lp. Czynnik szkodliwy występujący na stanowiskach pracy Ilość wykonanych badań Ilość przebadanych stanowisk pracy Ilość przebadanych stanowisk pracy, na których występują przekroczenia NDS lub NDN 1. Związki toksyczne 23 10-2. Pyły 47 25 5 3. Hałas 39 74 6 4. Mikroklimat - - - 5. Oświetlenie 4 4-6. Drgania mechaniczne 5 5 2 Ogółem: 118 118 13 17
Badane stanowiska pracy w 2010 roku. stanow iska pracy z przekroczeniami NDN lub NDS 11% stanow iska pracy bez przekroczeń 89 % Wykres 12. Procent przebadanych stanowisk pracy z przekroczeniami NDN i NDS. W wyniku przeprowadzonych pomiarów czynników szkodliwych na stanowiskach pracy wydano 3 decyzje nakazujące zlikwidowanie przekroczenia najwyższego dopuszczalnego natężenia hałasu oraz najwyższego dopuszczalnego stężenia pyłów w zakładach pracy. Poprawę warunków sanitarno-higienicznych uzyskano w 27 zakładach, dotyczyły one m.in.: 1/ ograniczenia narażenia pracowników na nadmierny hałas; 2/ ograniczenia narażenia pracowników na nadmierne zapylenie; 3/ odmalowania pomieszczeń pracy i sanitarno-higienicznych; 4/ dokonania pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy; 5/ opracowania ocen ryzyka zawodowego pracowników; 7/ urządzenia szatni zgodnie z obowiązującymi przepisami; 8/ zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków do spożywania posiłków; 9/ zaopatrzenia pracowników w środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze; 10/ doprowadzenia bieżącej ciepłej wody do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych. W ramach nadzoru nad przestrzeganiem przez pracodawców ustawy o substancjach i preparatach niebezpiecznych, rozporządzenia REACH, ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii skontrolowano warunki przechowywania substancji i preparatów niebezpiecznych, oznakowanie opakowań i zbiorników, posiadanie i prawidłowość kart charakterystyk substancji i preparatów niebezpiecznych oraz zapoznanie się pracowników z ich treścią. W 2 zakładach stwierdzono uchybienia, na które Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie wydał decyzje. Ponadto dla 7 produktów chemicznych 18
zakwestionowano karty charakterystyki a dla 4 oznakowanie niezgodne z prawem. W związku z tym PPIS w Chełmie wystąpił do właściwych terenowo PWIS z informacją o tych produktach chemicznych. W 2010 roku w ramach egzekwowania wymogów prawa w zakresie wprowadzania do obrotu produktów biobójczych skontrolowano 9 podmiotów. W wyniku kontroli stwierdzono w obrocie 18 rodzajów produktów biobójczych (299 sztuk) zawierających niedozwolone substancje czynne, 2 produkty biobójcze niewłaściwie oznakowane oraz 4 produkty z nieaktualnym pozwoleniem Ministra Zdrowia na obrót produktami biobójczymi. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie wydał 6 decyzji nakazujących w trybie natychmiastowym wycofanie tych produktów z obrotu. Nadzór nad szkodliwymi czynnikami rakotwórczymi w środowisku pracy prowadzono w 8 obiektach. Nadzorem w 2010 roku objęto 1036 osób narażonych na czynniki rakotwórcze. W wyniku podjętych działań kontrolnych stwierdzono uchybienia i wydano 1 decyzję administracyjną. Nadzór nad szkodliwymi czynnikami biologicznymi w środowisku pracy prowadzony był w 12 zakładach pracy. Nadzorem w 2010 roku objęto 1445 osób eksponowanych na działanie szkodliwych czynników biologicznych. W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono nieprawidłowości w 4 zakładach i wydano decyzje administracyjne. Z występowaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy wiąże się zapadalność na choroby zawodowe wśród pracowników. W porównaniu do roku 2008 w zakładach na terenie miasta zmniejszyła się liczba stwierdzonych przypadków chorób zawodowych z 33 w roku 2008 do 3 w roku 2010, co ilustrują przedstawione poniżej wykresy. 19
Choroby zawodowe 2008-2010 rok 35 33 30 25 2008 20 15 10 15 2009 2010 5 3 0 Wykres 13. Ilość stwierdzonych chorób zawodowych w latach 2008-2010. Choroby zawodowe 2008-2010 rok 2008-2009 - 2010 2 1 11 1 2 1 30 3 0 5 10 15 20 25 30 35 liczba przypadków Choroby narządu głosu Choroby zakaźne Astma oskrzelowa Alergiczny nieżyt nosa Niedosłuch Wykres 14. Rodzaje chorób zawodowych stwierdzonych w latach 2008 2010. V. Stan sanitarny zakładów nauczania i wychowania. Nadzór sanitarny prowadzony był w odniesieniu do 42 zakładów nauczania i wychowania (1 żłobek, 14 przedszkoli, 8 szkół podstawowych, 2 gimnazja, 5 zespołów szkół, 3 szkoły policealne, 3 placówki z pobytem dziennym i 3 placówki pracy pozaszkolnej oraz 3 szkoły wyższe). 20
Struktura nadzorowanych placówek w latach 2009-2010 14 12 10 8 6 4 2 0 żłobki przedszkola inne formy wychowania przedszkolnego szkoły podstawowe gimnazja zespoły szkół ogólnokształcących zespoły szkół ponadgimnazjalnych licea ogólnokształcace placówki pracy pozaszkolnej domy dziecka specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze internaty, bursy shronisko młodzieżowe placówki z pobytem dziennym szkoły policealne szkoły wyższe 2009 2010 Wykres 15. Przeprowadzono w nich 80 kontroli sanitarnych (w tym tematyczne, sprawdzające i interwencyjne). Nieprawidłowości dotyczące stanu sanitarno-technicznego odnotowano w 5 placówkach tj. 1 przedszkolu (Przedszkole Miejskie Nr 9), 2 szkołach podstawowych (Nr 5 i Nr 11) i 2 zespołach szkół ogólnokształcących (Nr 7 i Nr 8 z klasami sportowymi), czyli w 12% placówek. Zły stan techniczny pomieszczeń szkolnych oraz urządzeń sanitarnych w Szkole Podstawowej Nr 11 i Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 7 utrudnia utrzymanie odpowiednich warunków higienicznych. W dalszym ciągu 3 placówki tj. Przedszkole Miejskie Nr 9 z Oddziałem Integracyjnym, Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 i Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8 z klasami sportowymi nie realizują zaleceń zawartych w decyzjach administracyjnych wydanych w latach 2005-2009. Szczególnie pogarsza się stan Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 7, również niezadowalający jest stan Szkoły Podstawowej Nr 11. W roku 2010 r. na stwierdzone w placówkach nauczania i wychowania nieprawidłowości wydano 4 nowe decyzje administracyjne, 1 decyzja została wykonana w części. Wykonane zostały zalecenia z 1 decyzji wydanej w roku 2009; 3 decyzjom niewykonanym z lat ubiegłych ponownie przedłużono terminy realizacji. 21
% obiektów wykazujacych nieprawidłowości w zakresie stanu sanitarno-technicznego % 100 80 60 40 20 wykazujące nieprawidłowości stan dobry 0 2009 2010 lata Wykres 16. Do wykonania z kolejnych lat (z 2005r. 1, z 2006 r. 1, z 2009 r. 1, z 2010 r.-4) pozostało 7 decyzji administracyjnych: - z 2005 r. 1. Przedszkole Miejskie Nr 9 (niezadowalający stan nawierzchni placu przed budynkiem przedszkola) - z 2006 r. 1. Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 (zniszczone ściany, sufity i podłoga w sali gimnastycznej oraz podłogi w części sal lekcyjnych) - z 2009 r. 1. Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 8 (zniszczona stolarka okienna i drzwiowa w części pomieszczeń szkolnych) - z 2010 r. 1. Szkoła Podstawowa Nr 11 (zniszczona glazura, terakota, częściowo armatura sanitarna w pomieszczeniach sanitarnych, podłogi i stolarka okienna w części pomieszczeń szkolnych) 2. Szkoła Podstawowa Nr 5 (brak bieżącej ciepłej wody w sanitariatach dla uczniów w budynku głównym) 3. Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 (niezadowalający stan stolarki okiennej oraz stolików i krzeseł w części sal lekcyjnych) Dyrektorzy placówek prosząc o przedłużenie terminu wykonania zaleceń pokontrolnych wskazują na brak lub niewystarczające środki finansowe niezbędne do ich realizacji. Priorytetem jest zapewnienie właściwych warunków do utrzymania higieny osobistej uczniów, w szczególności należytego stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń sanitarnych, stałego dostępu do ciepłej wody oraz wyposażenie placówek w meble edukacyjne dostosowane do wymagań ergonomii i we właściwym stanie technicznym. 22
VI. Działalność opiniodawcza i kontrolna w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego. Wykonywanie zadań w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego realizowane było poprzez kontrole przestrzegania wymagań higieniczno - zdrowotnych w opiniodawczej dokumentacji projektowej, lokalizacji inwestycji oraz uczestnictwo w odbiorach obiektów budowlanych. W 2010 r. wydano łącznie 173 opinie sanitarne, które dotyczyły: - 12 dokumentacji projektowych, - 15 wniosków o konieczności wykonania raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i jego zakresu. - 2 uzgodnień w sprawie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, - 2 uzgodnień przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. - 21 postanowień o NZOZ-ach. Ponadto uczestniczono w 96 odbiorach obiektów budowlanych oraz przeprowadzono 27 kontroli lub wizji obiektów. VII. Działania w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Działalność w zakresie edukacji zdrowotnej społeczeństwa uwzględniała krajowe, wojewódzkie i lokalne potrzeby zdrowotne środowiska. W okresie sprawozdawczym zrealizowano: 1. PROGRAMY KRAJOWE a) Program Ograniczania Zdrowotnych następstw Palenia Tytoniu w Polsce na lata 2008 2011 - koordynowano i monitorowano zadania wynikające z założeń Programu Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu (POZNPT) na lata 2008-2011 - prowadzono działania informacyjno - instruktażowe w nadzorowanych placówkach stały monitoring w zakresie przestrzegania zakazu palenia tytoniu - przeprowadzono badania ankietowe dotyczące zachowań zdrowotnych kobiet w ciąży; (94 pytań 7 ankiet na oddziale ginekologiczno - położniczym) 23
- wspierano inicjatywy Urzędu Miasta podczas masowych imprez w zakresie projektu Zdrowe Miasto Chełm ; ( Chełmski Marsz po Zdrowie, Sierpień ze Zdrowiem, Nowoczesne chełmianki dbają o zdrowie ) - zrealizowano II edycję programu Czyste powietrze wokół nas, w którym uczestniczyły dzieci 5-6 letnie i ich rodzice z 13 chełmskich przedszkoli (objęto edukacją 1050 osób) - przeprowadzono pilotaż programów Nie Pal Przy Mnie Proszę i Znajdź właściwe rozwiązanie w ZSO Nr 3 w Chełmie (objęto 220 uczniów) - zorganizowano dwie kampanie społeczne; Światowy Dzień bez Tytoniu - 31 maja pod hasłem Tytoń a Płeć ; skierowana do kobiet planujących ciążę, ciężarnych i młodych matek oraz Światowy Dzień Rzucania Palenia trzeci czwartek listopada Rzuć palenie razem z nami skierowana do ogółu społeczeństwa dot. znowelizowanej ustawy antytytoniowej z dnia 15.11.2010 roku, podczas kampanii w 4 punktach informacyjnych na terenie miasta prowadzono poradnictwo i konsultacje tematyczne nt. szkodliwości aktywnego i biernego palenia tytoniu, pomiary ciśnienia krwi (1250 pomiarów) oraz badania spirometryczne w holu Urzędu Miasta Chełm (65 badań); rozdysponowano 7500 szt. materiałów oświatowo - zdrowotnych. - eksponowano w miejscach publicznych (urzędy, instytucje, domy kultury, banki, dworce) plakaty o tematyce antytytoniowej - zorganizowano szkolenie dla pielęgniarek higieny szkolnej w zakresie edukacji antytytoniowej w środowisku dzieci i młodzieży (udział 19 osób) - wspierano działania na rzecz niepalenia tytoniu w środowisku młodzieży studenckiej i szkolnej (konkursy, Dni Zdrowia, poradnictwo, rozdawnictwo materiałów - ulotki, broszury) - włączono zagadnienia antytytoniowe w Olimpiadę Promocji Zdrowego Stylu Życia (w etapie powiatowym udział 12 placówek 26 uczniów) - współpracowano z zakładami opieki zdrowotnej w zakresie realizacji programu minimalnej interwencji antytytoniowej i informacji nt. zagrożeń związanych z paleniem tytoniu - umieszczono spoty na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Chełmie oraz na telebimach w autobusach komunikacji miejskiej pn. Wolni od dymu tytoniowego i Popieraj Polskę wolną od dymu tytoniowego - przekazano spoty i linki do radia Bon Ton Polska Wolna od dymu tytoniowego 24
b) Zapobieganie HIV/AIDS (ogólnopolska kampania społeczna pn. Daj szansę swojemu dziecku. Nie daj szansy AIDS skierowana do kobiet planujących ciążę, ciężarnych, motywująca do zrobienia testu na HIV - zorganizowano konkurs radiowy dla radiosłuchaczy z okazji Światowego Dnia AIDS (udział 20 osób) - propagowano informacje o Punktach Konsultacyjno - Diagnostycznych na terenie miasta Chełm i w województwie lubelskim - współpracowano ze szkołami gimnazjalnymi i ponadgimnazjalnymi w ramach Światowego Dnia AIDS (szkolenie i warsztaty dla młodzieży, wsparcie szkolnych programów profilaktycznych dla 648 uczniów) - zagadnienia profilaktyki HIV/AIDS włączono w Olimpiadę Promocji Zdrowego Stylu Życia - udostępniono 800 sztuk materiałów edukacyjnych podczas masowych imprez c) Już teraz mogę zadbać o zdrowie swego przyszłego dziecka (program pierwotnej profilaktyki wad cewy nerwowej przeznaczony dla uczniów klas przedmaturalnych) - programem objęto 5 szkół ponadgimnazjalnych - w programie uczestniczyło 525 uczniów - zorganizowano 1 naradę dla 19 pielęgniarek higieny szkolnej d) Różowa wstążeczka (program profilaktyki raka piersi) - programem objęto 3 szkoły ponadgimnazjalne - w programie uczestniczyło 455 uczniów - zorganizowano 1 naradę dla 19 pielęgniarek higieny szkolnej e) Trzymaj Formę (IV edycja programu dla uczniów szkół gimnazjalnych dot. profilaktyki chorób dietozależnych i wynikających z małej aktywności fizycznej) - programem objęto 3678 uczniów z 28 szkół (w tym 1568 uczniów z 8 placówek miejskich) - przeprowadzono szkolenie dla koordynatorów programu, pracowników szkolnych stołówek i sklepików, pielęgniarek (udział 46 osób) - przekazano zestawy edukacyjne dla 28 placówek (w tym 8 pakietów dla placówek miejskich) - udział Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego w Chełmie w konkursie na projekt edukacyjny najpełniej realizujący założenia programu Trzymaj Formę 25
2. PROGRAMY WOJEWÓZKIE a) Alert Ekologiczno-Zdrowotny - XXII edycja - udział 11 szkół, w tym 8 z Chełma; objęto edukacją 3656 uczniów - przeprowadzono 11 ocen, w tym 8 z udziałem przedstawiciela Urzędu Miasta - na etapie powiatowym placówki miejskie otrzymały nagrody rzeczowe ufundowane przez Prezydenta Miasta Chełm i Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Chełmie - na etapie wojewódzkim w kategorii szkół ponadgimnazjalnych Zespół Szkół Budowlanych w Chełmie zajął III miejsce, otrzymał nagrodę na kwotę 800zł - w roku szkolnym 2010/2011 do etapu powiatowego zgłoszono 15 placówek w tym 12 z miasta Chełm b) Kobiety Kobietom (udział w akcji pod patronatem Wojewody Lubelskiego dotyczącej profilaktyki nowotworowej - propagowanie bezpłatnych badań mammograficznych i cytologicznych prowadzonych przez Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej oraz zakłady opieki zdrowotnej realizujące profilaktykę nowotworową w ramach kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia. - przekazano informacje i materiały podczas wizytacji, szkoleń, poradnictwa indywidualnego w placówkach nauczania i wychowania, zakładach opieki zdrowotnej, zakładach pracy, instytucjach oraz podczas masowych akcji promujących zdrowie (Chełmski Marsz po Zdrowie, Sierpień ze Zdrowiem oraz kampanie społeczne) - objęto bezpośrednią informacją ok. 1880 osób z 146 jednostek (33 zakłady opieki zdrowotnej, 54 placówek nauczania i wychowania, 65 zakłady pracy, 8 jednostek samorządowych, 3 parafie) - udostępniono mieszkańcom miasta i powiatu 8000 szt. materiałów informacyjnych (ulotki, broszury, plakaty, kalendarzyki) pozyskanych z Wojewódzkiego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy i Raka Piersi 3. PROGRAMY LOKALNE a) Akademia Zdrowia Przedszkolaka - forum działań prozdrowotnych placówek przedszkolnych III edycja - zorganizowano dwudniowe prezentacje innowacyjnych form wychowania zdrowotnego w trzech kategoriach (plastycznej, montaż słowno-muzyczny, quiz) z udziałem 256 dzieci w wieku od 4 do 6 lat z 13 chełmskich przedszkoli - nagrody dla przedszkoli i dzieci biorących udział w prezentacjach ufundował Prezydent Miasta Chełm i Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Chełmie 26
4. INNE PRZEDSIĘWZIECIA a) profilaktyka zatruć pokarmowych (w tym grzybami) - opracowano i przekazano lokalnym mediom plik informacyjny (komunikat PIS, zestaw informacji) - opracowano i udostępniono mieszkańcom miasta 500 sztuk materiałów (wywieszki:,,uwaga grzyby, Uwaga Salmonella - podstawowe zasady higieny, Pięć kroków do bezpieczniejszej żywności ), przeznaczonych do eksponowania w miejscach publicznych (akcją objęto 4 targowiska miejskie, dworzec PKP i PKS) b) profilaktyka grypy - przekazano materiały Głównego Inspektora Sanitarnego do wszystkich jednostek administracji samorządowej, zakładów opieki zdrowotnej oraz placówek nauczania i wychowania - opracowano informację do 5 lokalnych mediów - przeprowadzono 6 szkoleń dla 174 osób (pielęgniarki higieny szkolnej, dyrektorów placówek nauczania i wychowania, koordynatorów Miejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie, wychowawców i opiekunów Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Chełmie i pracowników Świetlicy Terapeutycznej) c) profilaktyka zakażeń meningokokowych - koordynowano działania w ramach ogólnopolskiej kampanii pn.,,stop Meningokokom - przekazano materiały informacyjne do wszystkich placówek nauczania i wychowania, zakładów służby zdrowia na terenie miasta i powiatu - zorganizowano szkolenie dla pielęgniarek MSPZOZ (44 osoby) - współorganizowano szkolenie dla dyrektorów szkół z terenu miasta (32 osoby) - udostępniono mieszkańcom miasta i powiatu ok. 2200 sztuk materiałów informacyjnych (plakaty, ulotki, wywieszki) d),,zimowy i letni wypoczynek dzieci i młodzieży - przeprowadzono 4 Dni Zdrowia z udziałem 135 dzieci - podczas akcji prowadzono informację nt. higieny osobistej, profilaktyki chorób zakaźnych (grypa, zakażenia meningokokami) profilaktyki zatruć pokarmowych, grzybami, profilaktyki kleszczowego zapalenia mózgu, uzależnień (szkolenie organizatorów, pogadanki, pokazy dla dzieci, instruktaż, przekazanie materiałów informacyjnych) e) Olimpiada Promocji Zdrowego Stylu Życia (dla 12 szkół ponadgimnazjalnych) - 2 etapy 27
- w etapie szkolnym udział wzięło 12 szkół (242 uczniów), w tym 7 szkół z miasta (196 ucz.) - w etapie powiatowym udział wzięło 12 szkół (26 uczniów), w tym 7 szkół z miasta Chełm (16 uczniów) - do etapu wojewódzkiego zakwalifikowała się uczennica z Zespołu Szkół Budowlanych w Chełmie (maj - 2011 rok) - fundatorem nagród był Zarząd Rejonowy PCK Chełmie f) Miejska Sieć Szkół Promujących Zdrowie - wspierano działania oświatowo - zdrowotne placówek należących do Sieci poprzez szkolenia, instruktaż metodyczny, udostępnianie aktualnych materiałów (32 placówki 1436 uczniów) - uczestniczono w naradzie podczas, której przekazano wykaz programów edukacyjnych oraz działań akcyjnych koordynowanych przez PIS (udział 32 osób) - przeprowadzono 3 szkolenia dla szkolnych koordynatorów programu z udziałem 84 osób - uczestniczono w konferencji dla dyrektorów i koordynatorów nt. Zagrożenia zdrowotne związane z intensywnym rozwojem aglomeracji miejskich - Człowiek i Miasto - współorganizowano w placówkach nauczania i wychowania Tydzień Zdrowia Podczas realizacji powyższych zadań prowadzono stałą współpracę z lokalnymi mediami (Bon - Ton Radio, Radio Lublin O. Chełm, Super Tydzień Chełmski, Dziennik Wschodni, Tygodnik Chełmski, Nowy Tydzień Chełmski), dla których przygotowano 12 informacji, udzielono 14 wywiadów, 3 konkursy radiowe. Efektem współpracy było opublikowanie 43 artykułów prasowych oraz liczne emisje informacji i spotów radiowych przez lokalną rozgłośnię. VIII. Oddział Laboratoryjny Głównym zadaniem Oddziału Laboratoryjnego PSSE w Chełmie jest realizacja zadań z zakresu zdrowia publicznego poprzez wykonywanie badań laboratoryjnych w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobieganie powstawania chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych na terenie powiatu chełmskiego, krasnostawskiego, włodawskiego i łęczyńskiego. Oddział Laboratoryjny PSSE w Chełmie funkcjonuje w zintegrowanym systemie badań laboratoryjnych województwa lubelskiego. 28
Realizuje zadania z zakresu urzędowej kontroli żywności, monitoringu jakości wody, środowiska pracy i środowiska komunalnego, w tym pomiary czynników fizycznych oraz diagnostyki medycznej. Diagnostyka medyczna prowadzona przez Pracownię Diagnostyki Schorzeń Bakteryjnych i Kontroli Skuteczności Procesów Sterylizacji jest narzędziem w zapobieganiu szerzenia się chorób zakaźnych. Laboratoria wyposażone są w wysokiej klasy sprzęt specjalistyczny umożliwiający stosowanie różnych technik analitycznych: chromatografii gazowej, spektrometrii absorpcji atomowej oraz są przystosowane do wykonywania badań mikrobiologicznych, chemicznych oraz pomiarów czynników fizycznych. Zintegrowany system badań laboratoryjnych umożliwia elastyczną i szybką reakcję na potrzeby działalności kontrolnej poprzez wdrażanie nowych metod badawczych i nowych parametrów w ramach realizowanych technik. Organizacja bazy laboratoryjnej jest efektem spełnienia wymagań rozporządzeń UE i krajowych oraz szkoleń, z których wynika konieczność specjalizacji laboratoriów ze względu na zmieniające się parametry badań oraz zmniejszenie nakładów finansowych. Oddział laboratoryjny PSSE w Chełmie posiada udokumentowany i wdrożony system zarządzania potwierdzony certyfikatem akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji (Nr certyfikatu PCA AB 602). Wdrożony system zarządzania gwarantuje osiągnięcie i utrzymanie wysokiego poziomu wykonywanych badań poprzez dostarczanie rzetelnych, wiarygodnych i użytecznych wyników. Szczegółowy zakres akredytacji Oddziału Laboratoryjnego PSSE w Chełmie znajduje się na stronie internetowej Polskiego Centrum Akredytacji www.pca.gov.pl lub na stronie internetowej PSSE w Chełmie. W 2010r. Oddział Laboratoryjny PSSE w Chełmie wykonywał badania: sensoryczne i mikrobiologiczne żywności, fizyko-chemiczne i mikrobiologiczne wody przeznaczonej do spożycia, wody z basenów kąpielowych i kąpielisk, powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, czynników szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy, diagnostyczne badania mikrobiologiczne z zakresu bakteryjnych schorzeń jelitowych, skuteczności procesów sterylizacji. 29
Szczegółowy zakres badań Oddziału Laboratoryjnego ŻYWNOŚĆ 1. Badania mikrobiologiczne: wykrywanie obecności: Salmonella spp., Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus, bakterii z grupy coli, Escherichia coli, bakterii beztlenowych przetrwalnikujących, oznaczanie liczby: Listeria monocytogenes, Escherichia coli β-glukuronidazododatnich, Enterobacteriaceae, przypuszczalnych Bacillus cereus, bakterii z grupy coli, gronkowców koagulazododatnich (Staphylococcus aureus i innych gatunków), drożdży, pleśni i ogólnej liczby drobnoustrojów, ocena trwałości konserw metodą próby termostatowej (konserwy rybne, konserwy z przetworów warzywnych i warzywno-mięsnych), badanie wymazów czystościowych: wykrywanie obecności bakterii chorobotwórczych i wskaźnikowych oraz oznaczanie ogólnej liczby drobnoustrojów na badanej powierzchni. 2. Ocena organoleptyczna i analiza sensoryczna (wędliny, wyroby garmażeryjne, mleko, napoje mleczne, sery, śmietana i śmietanka, makarony, wyroby ciastkarskie, lody i inne środki spożywcze). WODA 1. Badania mikrobiologiczne: liczba mikroorganizmów na agarze odżywczym w temp. 36 C ± 2 C i 22 C ± 2 C, liczba bakterii grupy coli, bakterii grupy coli typ kałowy (termotolerancyjne) i Escherichia coli, liczba enterokoków kałowych, liczba gronkowców i gronkowców koagulazo-dodatnich, obecność Salmonella spp., liczba Legionella sp. 2. Badania fizyko-chemiczne: mętność, barwa, zapach i smak, przewodność elektryczna właściwa, ph, stężenie żelaza ogólnego, 30
stężenie amonowego jonu, stężenia azotynów, stężenie azotanów, stężenie chlorków, twardość ogólna, stężenie wapnia, stężenie magnezu, stężenie fluorków, stężenie siarczanów, utlenialność z KMnO 4, tlen rozpuszczony, BZT 5 metale (stężenie kadmu, ołowiu, arsenu, chromu, manganu, miedzi, niklu, rtęci, selenu, antymonu). POWIETRZA W POMIESZCZENIACH PRZEZNACZONYCH NA POBYT LUDZI: pomiary hałasu, zanieczyszczenia chemiczne. CZYNNIKI SZKODLIWE I UCIĄŻLIWE W ŚRODOWISKU PRACY: pobieranie próbek pyłów, stężenie pyłu całkowitego i respirabilnego, stężenie wolnej krystalicznej krzemionki w pyle całkowitym, czynniki fizyczne: hałas słyszalny, drgania o działaniu ogólnym na organizm człowieka i drgania działające na organizm człowieka przez kończyny górne, oświetlenie na stanowiskach pracy, związki toksyczne miernikiem wielogazowym ibrid MX6 ( tlenek węgla, tlenek azotu, ditlenek azotu, ditlenek siarki, siarkowodór). DIAGNOSTYCZNE BADANIA MIKROBIOLOGICZNE Z ZAKRESU BAKTERYJNYCH SCHORZEŃ JELITOWYCH: badania bakteriologiczne w kierunku pałeczek Salmonella, Shigella (identyfikacja do serotypu), Yersinia sp., drobnoustrojów warunkowo patogennych z rodziny Enterobacteriaceae i enteropatogennych szczepów Escherichia coli (u dzieci z biegunką do lat 2), ocena skuteczności procesów sterylizacji w sterylizatorach parowych, gazowych i na suche, gorące powietrze. 31