WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PLASTYKI DLA KLAS IV - VI

Podobne dokumenty
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PLASTYKI DLA KLAS IV VI

Przedmiotowy system oceniania z plastyki

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PLASTYKA SZKOŁA PODSTAWOWA W OPINOGÓRZE GÓRNEJ KL. IV - VII

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 13 W OSTROWIE WIELKOPOLSKIM

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PLASTYKI. Nauczanie plastyki w szkole podstawowej odbywa się według programu:

Przedmiotowy system oceniania z plastyki w klasach III gimnazjum

Przedmiotowy System Oceniania z przedmiotu plastyka w Szkole Podstawowej nr 1 w Wojkowicach

Rozporządzenie ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 kwietnia 2007 roku w sprawie

Przedmiotowy System Oceniania w SP 77. w klasach IV - VI. plastyka

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI DLA KLAS IV-VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II W WĘGROWIE

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PLASTYKI. Szkoła Podstawowa im. M. Kopernika w Babiaku Klasy 4-7

WEWNĄTRZSZKOLNE ZASADY OCENIANIA Z PLASTYKI W ZESPOLE SZKOLNO PRZEDSZKOLNYM NR 2 SZKOŁA PODSTAWOWA NR 12 W GLIWICACH

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W KLASACH IV- VII

Przedmiotowy System Oceniania z Plastyki Szkoła Podstawowa klasy 4-6

KRYTERIA OCENIANIA Z PLASTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI I ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH

Przedmiotowy System Oceniania z Plastyki Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II w Wysokiem

Przedmiotowy system oceniania z plastyki

Przedmiotowy system oceniania z plastyki dla klas IV-VII

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W KL. 4-7 W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 4 W BOLESŁAWCU. Rozdział I JAWNOŚĆ OCENIANIA

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NUMER 28 WE WROCŁAWIU

Przedmiotowy System Oceniania z Plastyki Szkoła Podstawowa klasy 4-6

Stopnie szkolne

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z PLASTYKI 4-6. Warunkiem pozytywnej oceny jest regularna obecność ucznia na lekcji lub obecność nieregularna

Zasady oceniania uczniów: Podczas wystawiania ocen z przedmiotu nauczyciel zwraca uwagę przede wszystkim na:

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI SZKOŁA PODSTAWOWA KLASY IV-VII (II etap edukacyjny).

Plastyka klasy IV-VI

Przedmiotowe zasady oceniania z muzyki. Kl. IV

WYMAGANIA EDUKACYJNE

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W KL. I

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z TECHNIKI W KLASACH IV-VI

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA PLASTYKA KL.IV - VI

Szkoła Podstawowa nr 34 w Warszawie Przedmiotowe zasady oceniania PLASTYKA

ZASADY OCENIANIA Z PRZEDMIOTU MUZYKA rok szkolny 2017/2018

1. Przedmiotowy system oceniania wraz z wymaganiami na poszczególne oceny:

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH, MUZYKI, PLASTYKI I ZAJĘĆ TECHNICZNYCH. w Publicznym Gimnazjum w Gogolinie

nauczania, np. poziomie wykonania i rodzajach zadań realizowanych na -motywujące ucznia do podejmowania wysiłków, podkreślające mocne strony i

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI

Przedmiotowy system oceniania z techniki dla klas IV - VI Szkoły Podstawowej im. Powstańców Wielkopolskich w Obrzycku 2019/2020

Szkoła Podstawowa nr 34 w Warszawie Przedmiotowe zasady oceniania PLASTYKA

Przedmiotowe zasady oceniania z plastyki Kl. IV

Przedmiotowy System Oceniania. - Plastyka 4-6. Bieżącej ocenie podlega:

Przy określaniu poziomu nabytych umiejętności i stopnia opanowania. wiadomości przewidzianych w programie nauczania należy uwzględnić:

SZKOŁA PODSTAWOWA W WIERZCHACH

Przedmiotowy System Oceniania MUZYKA - GIMNAZJUM

Wymagania edukacyjne z plastyki w klasie IV

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH GITAROWYCH

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA MUZYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W BUKOWIE

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI I Z ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH W GIMNAZJUM

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PLASTYKA. Wymagania edukacyjne

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PLASTYKA W KLASACH IV-VII

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI

Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu PLASTYKA w klasach IV-VIII Szkoły Podstawowej w Mrzezinie OGÓLNE KRYTERIA OCENY:

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Wymagania edukacyjne PLASTYKA Klasa IV - VII

OCENIANIE PRZEDMIOTOWE Z PLASTYKI W KLASACH 7 SZKOŁY PODSTAWOWEJ ORAZ GIMNAZJUM

Przedmiotowe zasady oceniania z plastyki w klasach IV-VII rok szkolny 2019/2020

Wymagania edukacyjne dla klasy IV z przedmiotu plastyka (opracowano na podstawie materiałów udostępnionych przez wydawnictwo Nowa Era)

3. Dostarczanie uczniom, rodzicom i nauczycielom informacji o uzdolnieniach, postępach i trudnościach

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA MUZYKA KLASY 4 6

w Szkole Podstawowej Nr 2 w Gryfinie 1. Pobudzanie uczniów do systematycznej pracy i rozwoju, wspieranie motywacji.

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA PLASTYKA

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z TECHNIKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ. Jolanta Koterba

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PLASTYKI KLASY 4-8

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z TECHNIKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W IM.PAWŁA GÓRY W MRZEZINIE

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA. Plastyka. klasy IV-VI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W GIMNAZJUM W KOMORNIKACH W ROKU SZKOLNYM 2013/2014

w klasach 4-6 Szkoły Podstawowej nr 34

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PLASTYKI DLA KLAS IV VI DO CYKLU DO DZIEŁA! W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. KRÓLOWEJ JADWIGI WE FRYGNOWIE

Przedmiotowe zasady oceniania z plastyki w klasie VII

Wymagania edukacyjne z techniki w Szkole Podstawowej nr 3 w Zamościu

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z MUZYKI W GIMNAZJUM

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z ZAJĘĆ TECHNICZNYCH W klasach IV VI SP ROK SZKOLNY 2015/2016

ZASADY OCENIANIA Z PLASTYKI DLA KLAS 4-7

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA ZAJĘCIA KOMPUTEROWE KL. IV-VI DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 10 IM.

Przedmiotowy System Oceniania z przedmiotu Zajęcia Techniczne oraz Zajęcia Komputerowe

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z ZAJĘĆ ARTYSTYCZNYCH MULTIMEDIA I GRAFIKA KOMPUTEROWA W GIMNAZJUM NR 2 IM. KS. STANISŁAWA KONARSKIEGO W ŁUKOWIE

Przedmiotowe Zasady Oceniania z Zajęć Artystycznych w Zespole Szkół w Laszkach Gimnazjum

Przedmiotowe zasady oceniania

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z MUZYKI. W KLASACH IV, V i VI

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z zajęć technicznych w gimnazjum

Przedmiotowy system oceniania z techniki

1. Każdy uczeń na początku roku szkolnego zostaje zapoznany z systemem oceniania z plastyki.

ZASADY I SPOPSOBY OCENIANIA UCZNIÓW NA LEKCJACH MUZYKI KL V i VI

Plastyka i zajęcia artystyczne

Przedmiotowy System Oceniania z Plastyki Szkoła Podstawowa klasy 4-7. Magdalena Kurek.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZEDMIOTU MUZYKA w KLASACH IV-VI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKA W KLASIE IV i VII SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Przedmiotowy system oceniania z zajęć technicznych w klasie IV-VI

Publiczne Gimnazjum Integracyjne Nr 17 w Białymstoku

Stopnie szkolne

Przedmiotowy system oceniania z techniki klasy 4-6

Lp OCENIE PODLEGA CZĘSTOTLIWOŚĆ OCENIANIA

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W KLASACH IV-VII SZKOŁY PODSTAWOWEJ

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA- EDUKACJA TEATRALNA. uczniów w zakresie edukacji filmowej będą brane pod

Przedmiotowe Zasady Oceniania z Muzyki w kl. I-III Gimnazjum

Przedmiotowy system oceniania z plastyki Etap II: klasy IV-VI

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PLASTYKI. W KLASACH IV, V i VI

Przedmiotowy System Oceniania. z zajęć artystycznych. Gimnazjum w Resku

Szkoła Podstawowa nr 2

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W KLASACH 4 6 W SP18 W ZIELONEJ GÓRZE Ocenianie osiągnięć jest w przypadku plastyki trudne ze względu na

Transkrypt:

Podstawa prawna: WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PLASTYKI DLA KLAS IV - VI - Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83 z 2007 r. poz. 562, z póź. zm.); - Rozporządzenia MEN z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r., poz. 977). OBJAŚNIENIE WYMAGAŃ EDUKACYJEYCH W przypadku przedmiotów artystycznych, do których zalicza się plastykę, podstawowym kryterium oceny ucznia jest jego zaangażowanie, aktywność podczas zajęć, również chęć udziału w zajęciach pozalekcyjnych zwłaszcza uczniów uzdolnionych plastycznie i pomoc w przygotowywaniu dekoracji. NA OCENĘ Z PLASTYKI WPŁYWA: 1. aktywne uczestniczenie w zajęciach 2. systematyczne przygotowanie bieżących materiałów 3. wysiłek ucznia, wyraźna chęć ucznia do zdobywania wiedzy 4. znajomość tematów z historii sztuki zgodnie z programem 5. tworzenie prac plastycznych według wskazanych technik i tematów 6. prowadzenie zeszytu ćwiczeń i odrabianie zadań domowych 7. indywidualizacja prac plastycznych, ich poziom wykonania 8. przygotowywanie dodatkowych prac plastycznych lub materiałów do ich wykonania Przy ocenianiu ucznia z zajęć plastycznych brane są pod uwagę indywidualne predyspozycje dziecka, jego zdolności plastyczne, indywidualne podejście do wykonania pracy, znajomość technik i odpowiednie wykorzystywanie ich, jak i również znajomość wiadomości z teorii historii sztuki. Wymagania edukacyjne Podczas ustalania oceny z plastyki szczególną uwagę należy zwrócić na wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki zajęć. Oprócz wiedzy i umiejętności równie ważna jest pozytywna postawa wobec przedmiotu. Składają się na nią: aktywne uczestnictwo w zajęciach, przynoszenie na lekcje odpowiednich materiałów i przyborów, przestrzeganie zasad BHP podczas posługiwania się narzędziami, efektywne gospodarowanie czasem przeznaczonym na ćwiczenia plastyczne, a także zachowywanie porządku w swoim miejscu pracy zarówno podczas zajęć, jak i po ich zakończeniu. Nie bez znaczenia są też dobre wyniki osiągane w konkursach plastycznych, udział w szkolnych i pozaszkolnych uroczystościach (przygotowywanie oprawy plastycznej imprez), uczestnictwo w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych, wykonywanie ponadobowiązkowych prac plastycznych, przygotowywanie gazetek szkolnych lub informacji wzbogacających proces lekcyjny na podstawie różnych źródeł. Ocenianie prac plastycznych należy do najbardziej kontrowersyjnych aspektów ewaluacji, gdyż nie wszyscy uczniowie wykazują uzdolnienia w dziedzinie działań artystycznych. Aby dokonać sprawiedliwej oceny, nauczyciel powinien jawnie i w sposób konkretny określić kryteria oceniania, tak

aby uczniowie sami mogli oceniać pracę zarówno własną, jak i kolegów. Do najczęściej wskazywanych kryteriów należą: zgodność pracy z tematem lekcji, poprawność wykorzystanych układów kompozycyjnych, trafność doboru środków artystycznego wyrazu, umiejętność posługiwania się daną techniką plastyczną, pomysłowość w doborze materiałów i narzędzi, stosowanie niekonwencjonalnych, twórczych rozwiązań, oryginalność realizacji danego tematu oraz estetyka pracy (ostatnie kryterium nie dotyczy uczniów cierpiących na różne dysfunkcje). KRYTERIA OCEN Podstawowym kryterium w ocenianiu na lekcjach plastyki jest: - aktywny udział ucznia; - zaangażowanie; - przygotowanie do zajęć; Uczeń może zgłosić trzy nieprzygotowania w ciągu semestru. Każde następne jest oceną niedostateczną. Ustalając ocenę z plastyki brany jest przede wszystkim wysiłek wkładany przez ucznia i wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki przedmiotu. Szczegółowe kryteria ocen: Ocenę celującą (6) Treści wykraczające poza program i realizacja podstawy programowej -posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza program nauczania zaplanowany do opanowania w kl. IV, V, VI; - aktywnie uczestniczy w zajęciach lekcyjnych; - kompletnie, estetycznie wykonuje prace i ćwiczenia w określonym czasie lub przed jego upływem; - w pełni przyswaja wiadomości objęte programem; - poszerza wiedze (inne źródła, poza podręcznikiem samodzielne korzysta z nich); - angażuje się w dyskusje, trafnie interpretuje oglądane obiekty plastyczne; - uczestniczy w konkursach plastycznych na terenie szkoły i poza nią; - ma osiągnięcia w konkursach szkolnych i międzyszkolnych lub posiada inne porównywalne osiągnięcia; - prawidłowo organizuje sobie pracę; - wykorzystuje wiadomości i umiejętności w nietypowym zadaniu; - wykonuje prace dodatkowe (np. przygotowanie elementów dekoracji okolicznościowych itp.); - posiada bogatą wiedzę z zakresu historii sztuki wykraczającą poza poziom programu nauczania; -przejawia szczególne zainteresowanie przedmiotem, uczestniczy w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych (koło plastyczne),uczęszcza do galerii, muzeów itp.; -samodzielnie i twórczo rozwija swoje zainteresowania poprzez korzystanie z różnych źródeł informacji, mediów; -wykazuje zaangażowanie i twórczą inicjatywę we wszystkich działaniach plastycznych szkoły oraz poza nią; -jest zawsze przygotowany do zajęć; - utrzymuje w porządku swój warsztat pracy zarówno podczas działań plastycznych, jak i po ich zakończeniu;

Ocenę bardzo dobrą (5) Wymagania dopełniające - bierze aktywny udział w lekcjach i dyskusjach; -jest zawsze przygotowany do zajęć (materiały, narzędzia, wiedza teoretyczna); - starannie wykonuje prace i ćwiczenia plastyczne w określonym czasie; - korzysta z przekazów medialnych oraz wykorzystuje zawarte w nich informacje w swojej działalności twórczej; - potrafi właściwie wykorzystać zdobytą wiedzę teoretyczną we własnej twórczości; - operuje sprawnie wybraną techniką plastyczną; - wykonuje oryginalne i pomysłowe prace zgodne z podanym tematem; - tworzy prace, ujawniając bogatą wyobraźnię i zręcznie wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane przez różnorodne środki plastyczne oraz fakturę podłoża; - realizuje proste projekty w zakresie form użytkowych, stosując m.in. narzędzia i wytwory multimedialne; - bierze udział w konkursach plastycznych przeprowadzanych na terenie szkoły lub poza nią; - prowadzi zeszyt przedmiotowy systematycznie i estetycznie; - posługuje się biegle poszczególnymi środkami wyrazu plastycznego; - w pełni przyswoił wiadomości objęte programem; - utrzymuje w porządku swój warsztat pracy zarówno podczas działań plastycznych, jak i po ich zakończeniu; Ocenę dobrą (4) Wymagania rozszerzające - dobrze opanował umiejętności plastyczne i teoretyczne określone programem nauczania i zaplanowane do opanowania na poziomie kl. IV, V, VI; - poprawnie wykorzystuje wiedzę teoretyczną w praktyce; - przejawia aktywność na zajęciach i jest do nich przygotowany; - przyswoił wiedze objęta programem na poziomie wiadomości i umiejętności w zadaniach typowych; - starannie wykonuje ćwiczenia objęte programem; - wykonuje prace plastyczne poprawne pod względem technicznym i estetycznym; - prowadzi systematycznie zeszyt przedmiotowy, - zachowuje koncentrację podczas lekcji; - organizuje poprawnie swoje miejsce pracy oraz przynosi na lekcję odpowiednie materiały i narzędzia; - efektywnie wykorzystuje czas przeznaczony na działalność twórczą; - utrzymuje w porządku swój warsztat pracy; Ocenę dostateczną (3) Wymagania podstawowe - wykazuje podstawową wiedzę i umiejętności w zakresie materiału przewidzianego programem nauczania i zaplanowane do opanowania na poziome kl. IV, V, VI; - jest mało aktywny na zajęciach i słabo do nich przygotowany; - nie wykazuje chęci do wykonywania prac i jest mało zainteresowany przedmiotem; - nie wykazuje chęci do poprawienia ocen; - ma trudności w określeniu szczegółów dotyczących wykonania ćwiczenia; -ma trudności z zastosowaniem i wykorzystaniem wiedzy teoretycznej podczas wykonywania pracy ćwiczenia; - bez zachęty nauczyciela nie włącza się do dyskusji.

Ocenę dopuszczającą (2) Wymagania konieczne - minimalnie opanował wiedzę i umiejętności w zakresie programu nauczania plastyki na poziomie kl. IV, V, VI; - jest notorycznie nieprzygotowany do zajęć i niechętnie wykonuje zalecane prace; - objawia lekceważący stosunek do przedmiotu; - nie wykazuje chęci do poprawienia ocen; - ma spore luki w wiadomościach (minimum programowe); - bardzo niestarannie wykonuje ćwiczenia. Ocenę niedostateczną (1) - nie opanował wiedzy i umiejętności w zakresie programu nauczania plastyki na poziomie kl. IV, V, VI; - jest notorycznie nieprzygotowany do zajęć; - nie kończy na zajęciach prac i nie oddaje ich w wyznaczonym terminie; - ma trudne do uzupełnienia luki w wiadomościach objętych programem; - brakuje mu chęci do pracy i zaangażowania mimo zachęty nauczyciela; - bardzo nieestetycznie wykonuje ćwiczenia objęte programem nawet po otrzymaniu odpowiednich materiałów od nauczyciela. SZCZEGÓŁOWE ZASADY OCENIANIA. 1. Zasady poprawiania ocen: - uczeń ma prawo poprawić ocenę, ale w porozumieniu i terminie ustalonym przez nauczyciela - ocena poprawiona jest wpisana do dziennika - uczeń poprawia ocenę na lekcji plastyki 2. Przygotowania do zajęć - W ciągu semestru uczeń ma prawo zgłosić 3 nieprzygotowania do zajęć (brak materiałów, zeszytu ćwiczeń, nieprzygotowanie do odpowiedzi) - przygotowanie jest sprawdzane na początku każdej lekcji - po zgłoszeniu 3 nieprzygotowań uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną - po nieobecności uczeń ma tydzień na nadrobienie zaległości 3. Zadania dodatkowe - do zadań dodatkowych zalicza się wykonanie gazetki tematycznej oraz wyznaczonych materiałów i prac plastycznych na lekcję - zwiedzanie galerii sztuki, muzeów 4. Uczeń w semestrze otrzyma ocenę za: - prace plastyczne - aktywność (zaangażowanie, zwiedzanie wystaw, prace dodatkowe, przygotowanie do zajęć, uczestniczenie w zajęciach pozalekcyjnych, konkursy) - prowadzenie zeszytu ćwiczeń - zadania domowe - odpowiedź - pisemne sprawdzenie wiadomości

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych z plastyki dla uczniów z dysfunkcjami: uwzględnianie trudności ucznia, cierpliwe udzielanie i kilkukrotne powtarzanie instrukcji wykonania, podpowiadanie różnych możliwości wykonania tematu pracy plastycznej, wspieranie, naprowadzanie, pokazywanie na przykładach, częste podchodzenie do ucznia i ukierunkowywanie jego działań, dzielenie ćwiczenia/zadania na etapy i zachęcanie do wykonywania ich krok po kroku, poświęcanie więcej czasu na opanowanie danej umiejętności, nieocenianie negatywnie wobec klasy, w ocenianiu zwracanie większej uwagi na wysiłek włożony w wykonanie ćwiczenia, a nie estetykę wykonania pracy plastycznej, ocenianie przede wszystkim stosunku ucznia do przedmiotu, jego chęci, przygotowania do zajęć. Należy wyzwalać w uczniu pozytywną motywację oraz wskazywać różnorodne metody zdobywania i doskonalenia wiadomości i umiejętności.