Logistyka i Spedycja Portowo-Morska wykład 4 Podstawowe zwyczaje i uzanse handlowe stosowane w obrocie portowo-morskim. Incoterms 2010. Reguły Haga-Visby. Reguły Hamburskie. Reguły Yorku-Antwerpii. dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki Wydział Nawigacyjny Akademia Morska w Gdyni
LiSPM Podstawowy podręcznik do wykładu 4. A. Salomon, Spedycja - teoria, przykłady, ćwiczenia, Wyd. AM, Gdynia 2011 2
Przesłanki nowelizacji Incoterms 2000 (1) Incoterms mają już ponad 70-letnią historię i były od 1936 r. kilkakrotnie nowelizowane, w celu dostosowania ich do zmian w praktyce obrotu gospodarczego. Najnowsza edycja weszła w życie 1 stycznia 2011 roku. 3
Główne przesłanki nowelizacji Incoterms 2000 (1) wprowadzone w obrotach międzynarodowych zmiany w zakresie bezpieczeństwa ładunków i łańcuchów dostaw po zamachach terrorystycznych w USA 11 września 2001 roku, czego konsekwencją są nowe obowiązki eksporterów i importerów; 4
Główne przesłanki nowelizacji Incoterms 2000 (2) zastępowanie coraz częściej dokumentów papierowych ich elektronicznymi odpowiednikami; 5
Główne przesłanki nowelizacji Incoterms 2000 (3) rewizja w 2004 roku US Uniform Commercial Code (UCC), w wyniku której usunięto z amerykańskiego kodeksu Shipment and delivery terms (sekcje 2-319 do 2-324); 6
Główne przesłanki nowelizacji Incoterms 2000 (4) przyjęcie w 2009 roku na rynku ubezpieczeniowym zrewidowanych (znowelizowanych) Instytutowych Klauzul Ładunkowych (Institute Cargo Clauses LMA/IUA); 7
Główne przesłanki nowelizacji Incoterms 2000 (5) stały i wciąż gwałtowny rozwój konteneryzacji, co wywołało potrzebę wprowadzenia nowych formuł. 8
Nowelizacja Incoterms 2000 historia (1) Rewizję Incoterms 2000 przygotowywano 2,5 r. Przedmiotem analizy ekspertów było około 2000 propozycji zmian ze 130 krajów. Wprowadzone w Incoterms 2010 zmiany mają zarówno charakter ogólny, jak i znaczenie praktyczne. 9
Nowelizacja Incoterms 2000 historia (2) Należy dodać, że Incoterms zostały uznane przez Komisję ONZ Międzynarodowego Prawa Handlowego (UNCITRAL) jako globalny standard dla interpretacji najpowszechniej występujących reguł w handlu zagranicznym. 10
Nowelizacja Incoterms 2000 historia (3) Przygotowaniem kolejnych edycji Incoterms i promocją ich stosowania w handlu światowym zajmuje się, funkcjonująca od 90 lat, Międzynarodowa Izba Handlowa (International Chamber of Commerce, ICC). 11
Nowelizacja Incoterms 2000 historia (4) W celu ujednolicenia praktyki obrotu międzynarodowego ICC opracowała również inne regulacje, w tym UCP 600 (Uniform Customs and Practice for Documentary Credits) Jednolite zwyczaje i praktykę dotyczącą akredytyw dokumentowych. 12
Odwołanie się do Incoterms w kontrakcie Incoterms regulują podział kosztów, ryzyka i obowiązków między kupującego i sprzedającego, związanych z dostawą towaru. Aby określona formuła Incoterms miała zastosowanie do regulowania stosunków między kupującym i sprzedającym należy powołać się na nią w kontrakcie. 13
Zasady posługiwania się i powoływania na Incoterms W Incoterms 2010 Międzynarodowa Izba Handlowa zwróciła szczególną uwagę na zasady posługiwania się i powoływania na Incoterms: 1. Incoterms są znakiem handlowym i po słowie Incoterms powinien być umieszczony symbol zastrzeżonego przez ICC znaku towarowego, 2. Incoterms należy zawsze pisać dużą literą i nie używać w liczbie pojedynczej (tzn. nie reguła Incoterm, tylko zawsze reguła Incoterms). 14
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (1) Jeśli chodzi o zapis poszczególnych formuł to nastąpiła pewna zmiana w nazwie każdej formuły w odniesieniu do określonego miejsca/portu dodano wyraz insert a więc takie stanowcze podkreślenie umieścić/wpisać/wstawić nazwę tego miejsca, a ponadto przy każdej formule umieszczono w jej nazwie Incoterms 2010. 15
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (2) Z pewnością związane jest to z często występującą w praktyce sytuacją, z którą mają do czynienia też spedytorzy, że podawana jest tylko formuła w brzmieniu np. CIF Rotterdam, bez odwołania do Incoterms, a zdarza się, że jest tylko zapis CIF. A zatem, aby uniknąć takich sytuacji ICC opracowując Incoterms 2010 bardzo dobitnie ujęła w treści samych formuł konieczność ujęcia obu tych elementów. 16
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (3) Przykładowo zapis formuły CIF brzmi następująco: w Incoterms 2000 CIF (... named port of destination); w Incoterms 2010 CIF (insert named port of destination) Incoterms 2010. 17
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (4) Nie jest to zmiana merytoryczna, a raczej porządkowa, ale może przyczynić się do właściwego stosowania zapisów w praktyce obrotu międzynarodowego, a tym samym przyczynić się do zmniejszenia spraw spornych i wątpliwości związanych z niepełnym opisem. Dla precyzji dodano też w EXW i FCA oznaczone miejsce dostawy, gdyż w Incoterms 2000 było tylko oznaczone miejsce". 18
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (5) Zapis w kontrakcie, np. CIF Rotterdam Incoterms 2010 na ogół jest wystarczający dla określenia podstawowych obowiązków kupującego i sprzedającego, związanych z dostawą towaru. Jednak nie zawsze takie określenie jest wystarczająco precyzyjne, stąd często niezbędne jest podanie również adresu (w Incoterms 2010 podkreśla się specify the place or port as precisely as possibile, a więc określ miejsce lub port tak dokładnie jak to możliwe. 19
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (6) Możliwa jest też, choć niezalecana, modyfikacja formuł Incoterms, poprzez dopisanie pewnych dodatkowych określeń do danej klauzuli, np. EXW loaded, FOB stowed. Wówczas jednak, aby w razie szkody nie było wątpliwości, należy sprecyzować, czy kupujący ma ponieść tylko koszty załadunku i sztauowania, czy też zarówno koszty jak i ryzyko. Nie ma bowiem jednolitej międzynarodowej interpretacji tych określeń. 20
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (7) Warto dodać, że choć Incoterms 2000 mogły być stosowane nie tylko w handlu międzynarodowym, ale i w obrotach krajowych, to po raz pierwszy w Incoterms 2010 w podtytule publikacji ujęto ICC rules for the use of domestic and International trade terms, eksponując możliwość ich stosowania również w obrotach, krajowych. 21
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (8) Należy pamiętać, że Incoterms są tylko jednym z elementów umowy sprzedaży i nie regulują wszystkich obowiązków wynikających z kontraktu handlowego, lecz odnoszą się do wyraźnie sprecyzowanego zakresu obowiązków i podziału ryzyka między kupującym i sprzedającym. 22
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (9) Chociaż powołanie się w kontrakcie na określoną formułę Incoterms rozstrzyga wiele wzajemnych kwestii między stronami umowy, to jednak nie wszystkie, np. nie rozstrzyga przeniesienia prawa własności i innych praw majątkowych, zagadnień dotyczących niewypełnienia obowiązków kontraktowych i konsekwencji z tego wynikających, nie odnosi się do warunków płatności, czy wysokości ceny za towar. 23
Zapis poszczególnych formuł w Incoterms 2010 (10) Zatem w tym zakresie niezbędne jest dokonanie odpowiednich zapisów w kontrakcie, regulujących te kwestie, poprzez powołanie się na inne warunki (np. standard terms dla określonej branży towarowej) czy przepisy prawne albo ustalenia wynikające z negocjacji. 24
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (1) Incoterms 2010 zawierają interpretację 11 formuł, a zatem w porównaniu do Incoterms 2000, zawierających interpretację 13 formuł, ich liczba zmniejszyła się o dwie. W Incoterms 2010 nie ma 4 formuł występujących w Incoterms 2000, a mianowicie DES, DEQ, DAF i DDU, natomiast wprowadzono dwie nowe DAT i DAP. 25
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (2) Najważniejszą zmianą w handlu drogą morską jest wyeliminowanie, po 74 latach, występującej już w Incoterms 1936, linii nadburcia statku (ship's ran), jako miejsca podziału ryzyka w formułach FOB, CFR i CIF. W Incoterms 2010 obowiązkiem sprzedającego jest dostarczenie towaru na statek (on board) i to jest miejsce dostawy i podziału ryzyka między kupującym i sprzedającym. 26
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (3) W Incoterms 2010 w formułach CPT i CIP jako miejsce przejście ryzyka ze sprzedającego na kupującego, gdy przewóz realizuje kilku przewoźników, nie występuje określenie pierwszy przewoźnik, które występowało w Incoterms 2000. Jest tylko we wstępie do obu formuł, który stanowi komentarz interpretacyjny, gdzie stwierdzono, że jeśli strony nie uzgodniły punktu dostawy, to domyślnie przyjmuje się, że ryzyko przechodzi na kupującego, gdy towar został przekazany pierwszemu przewoźnikowi. 27
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (4) Jako zasadę w CPT i CIP Incoterms 2010 przyjęto, że strony powinny uzgodnić punkt dostawy, który jest jednocześnie miejscem przejścia ryzyka, a jeśli tego nie zrobią, to punkt dostawy wybiera sprzedający. Przyjęty w Incoterms 2010 zapis w formułach CPT i CIP jest bardziej precyzyjny i powinien budzić mniej wątpliwości niż ten w Incoterms 2000. 28
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (5) W Incoterms 2010 odniesiono się do obowiązków związanych z zabezpieczeniem łańcuchów dostaw w sensie ochrony przed działaniami przestępczymi i aktami terrorystycznymi, czego nie było w Incoterms 2000. 29
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (6) Przyjęto też, że jakikolwiek dokument, o którym mowa w Incoterms 2010, może mieć formę elektronicznego przekazu, jeśli strony tak uzgodniły, albo wynika to ze zwyczaju. 30
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (7) Zmiana w Incoterms 2010 dotyczy też ubezpieczenia w formule CIP i CIF. Nie jest to zmiana merytoryczna, ale bardziej precyzyjne sformułowanie zakresu ubezpieczenia niż w Incoterms 2000. 31
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (8) W Incoterms 2010 dokonano nowej klasyfikacji formuł, prezentując je w dwóch grupach, w kolejności wymienionej poniżej: 1. formuły stosowane przy przewozach towarów środkami wszystkich gałęzi transportu, (także przy wykorzystaniu transportu multimodalnego): EXW, FCA, CPT, CIP, DAT, DAP i DDP wskazane jest w nich miejsce dostawy/przeznaczenia; 2. formuły stosowane przy przewozach towarów transportem morskim lub wodnym śródlądowym: FAS, FOB, CFR i CIF wskazany jest w nich zawsze port (załadunku/przeznaczenia). 32
Incoterms 2010 - struktura 33
Incoterms 2010 34
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (9) Odstąpiono od uszeregowania formuł Incoterms w kolejności wzrastających obowiązków sprzedającego, jak było dotychczas, gdy pierwsza (EXW) zawierała minimum, a ostatnia (DDP) maksimum obowiązków sprzedającego. Natomiast zachowano tę zasadę w ramach każdej z dwóch przedstawionych wyżej grup. 35
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (10) W Incoterms 2010 nie ma formalnego, określonego we wstępie jak było w przypadku Incoterms 2000, podziału na cztery grupy, oznaczone literami E, F, C, D (nazwy formuł w poszczególnych grupach zaczynały się na daną literę), przy czym kryterium podziału stanowił zakres obowiązków i ryzyka sprzedającego i kupującego. 36
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (11) Niemniej jednak, choć podział ten formalnie me występuje, jest przydatny z punktu widzenia zrozumienia podstawowych różnic między poszczególnymi grupami formuł zaczynających się na daną literę i nadal może mieć zastosowanie dla objaśnienia specyfiki poszczególnych grup formuł. 37
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (12) Grupa E obejmowała tylko jedną formułę EXW, a obowiązkiem sprzedającego było postawienie towaru do dyspozycji kupującego w miejscu wydania. Grupa F obejmowała formuły FCA, FAS i FOB sprzedający me ponosił zasadniczych kosztów przewozu. Grupa C obejmowała formuły CFR, CIF, CPT i CIP sprzedający zawierał umowę przewozu i ponosił jego koszty, a ryzyko utraty czy uszkodzenia towaru związane z przewozem ponosił kupujący. Grupa D DAF, DES, DEQ, DDU i DDP sprzedający miał obowiązek dostarczenia towaru do określonego w formule miejsca/portu przeznaczenia, co oznaczało, że do tego miejsca ponosił zarówno koszty, jak i ryzyko uszkodzenia czy utraty towaru. 38
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (13) W Incoterms 2010 wszystkie formuły z grupy E, F i C nadal występują i nie ma zasadniczych różnic w ich interpretacji w porównaniu do Incoterms 2000, a do grupy D można zaliczyć DAT, DAP i DDP. 39
Podstawowe różnice między Incoterms 2000 a Incoterms 2010 (14) W Incoterms 2010 są obszerne noty wyjaśniające (guidanance note) do każdej z formuł (nie są one jednak elementem danej formuły), a także ilustracje graficzne w każdej formule, wskazujące miejsce dostawy, będące swego rodzaju przewodnikiem ułatwiającym użytkownikom wybór właściwej formuły dla każdej transakcji. Na wprowadzenie i noty wyjaśniające warto zwrócić uwagę i nie traktować ich jako wstępu, który czytelnik na ogół pomija, bo są tam ujęte praktyczne porady co do zakresu i sposobu stosowania formuł. 40
Struktura formuł Incoterms 2010 (1) Układ każdej z formuł jest identyczny obowiązki stron umowy sprzedaży, podobnie jak w Incoterms 2000, ujęto w 10 punktach sprzedającego od A1 do A10, a kupującego od B1 do B10. Zaprezentowano je, jakby w lustrzanym odbiciu, przedstawionym w tab. 1. Taki przejrzysty układ pozwala na łatwe porównanie poszczególnych formuł i stwierdzenie różnic między nimi w odniesieniu do każdego z wymienionych w punktach A10 i B10 obowiązków. 41
Struktura formuł Incoterms 2010 (zakres obowiązków stron 1/2) The seller s obligation (Obowiązki sprzedającego) A1. General obligations of the seller (Ogólne obowiązki sprzedającego) A2. Licences, authorizations, security clearances and other formalities (Licencje, upoważnienia, odprawy związane z bezpieczeństwem i inne formalności) The buyer s obligation (Obowiązki kupującego) B1. General obligations of the buyer (Ogólne obowiązki kupującego) B2. Licences, authorizations, security clearances and other formalities (Licencje, upoważnienia, odprawy związane z bezpieczeństwem i inne formalności) A3. Contracts of carriage and insurance (Umowy przewozu i ubezpieczenia) B3. Contracts of carriage and insurance (Umowy przewozu i ubezpieczenia) A4. Delivery (Dostawa) B4. Taking delivery (Przyjęcie dostawy) A5. Transfer of risks (Przejście ryzyka) B5. Transfer of risks (Przejście ryzyka) 42
Struktura formuł Incoterms 2010 (zakres obowiązków stron 2/2) The seller s obligation (Obowiązki sprzedającego) A6. Allocation of costs (Podział kosztów) A7. Notices to the buyer (Zawiadamianie kupującego) A8. Delivery document (Dokument dostawy) A9. Checking - packaging marking (Kontrola, opakowanie, oznakowanie) A10. Assistance with information and related costs (Pomoc w uzyskaniu informacji i związane z tym koszty) The buyer s obligation (Obowiązki kupującego) B6. Allocation of costs (Podział kosztów) B7. Notices to the seller (Zawiadamianie sprzedającego) B8. Proof of delivery (Dowód dostawy) B9. Inspection of goods (Kontrola towarów) B10. Assistance with information and related costs (Pomoc w uzyskaniu informacji i związane z tym koszty) 43
Struktura formuł Incoterms 2010 (2) Incoterms określają tylko obowiązki, które strony mają wobec siebie. Stąd, jeśli zgodnie z punktem A3 odpowiedniej formuły (np. CPT) sprzedający ma obowiązek zawarcia umowy przewozu i opłacenia jego kosztów, to w punkcie B3 wpisano The buyer has no obligation to the seller to make a contract of carriage, czyli kupujący me ma obowiązku wobec sprzedającego zawarcia umowy przewozu. 44
Struktura formuł Incoterms 2010 (3) Jednocześnie jednak niewyspecyfikowanie u żadnej ze stron obowiązku zawarcia umowy przewozu czy ubezpieczenia towaru, nie oznacza, że nie zostaną one zawarte. Oznacza to tylko tyle, że np. w EXW ani sprzedający nie ma obowiązku wobec kupującego, ani kupujący wobec sprzedającego zawarcia umowy przewozu. 45
Struktura formuł Incoterms 2010 (4) Podobnie na przykład w DDP ani sprzedający wobec kupującego, ani kupujący wobec sprzedającego nie ma obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, ale w interesie sprzedającego jest jej zawarcie, gdyż to on ponosi ryzyko uszkodzenia czy utraty towaru w czasie przewozu. Zastosowana w Incoterms 2010 w B3 klauzula The buyer has no obligation to the seller to make a contract of insurance jest bardziej precyzyjnym sformułowaniem niż no obligation w Incoterms 2000, gdyż często było ono mylnie interpretowane przez eksporterów/importerów, że nie należy w ogóle ubezpieczać towaru. 46
Charakterystyka formuł Incoterms 2010 stosowanych przy przewozach środkami wszystkich gałęzi transportu EXW FCA CPT CIP DAT DAP DDP (1) Wszystkie te formuły mogą mieć zastosowanie zarówno wtedy, gdy dostawa odbywa się środkami tylko jednej gałęzi transportu (np. tylko transportem samochodowym, transportem kolejowym czy lotniczym) lub też przy użyciu kilku gałęzi transportu (transport kombinowany, multimodalny, w tym z udziałem drogi morskiej). 47
Charakterystyka formuł Incoterms 2010 stosowanych przy przewozach środkami wszystkich gałęzi transportu EXW FCA CPT CIP DAT DAP DDP (2) Generalnym obowiązkiem sprzedającego jest dostarczenie towaru i faktury handlowej, zgodnie z umową sprzedaży oraz każdego innego dowodu zgodności, jakiego może wymagać umowa. Zaś generalnym obowiązkiem kupującego jest przyjęcie dostawy towaru i zapłacenie uzgodnionej w umowie ceny. 48
Charakterystyka formuły EXW Incoterms 2010 (1) EXW (insert named place of delivery) Incoterms 2010 EXW (wstawić wymienione z nazwy miejsce dostawy) Incoterms 2010 EX WORKS Z zakładu Zgodnie z tą formułą obowiązek dostawy towaru sprzedający spełnia stawiając towar do dyspozycji kupującego w punkcie wydania (np. w siedzibie sprzedającego, magazynie, zakładzie itp.), w określonej dacie lub w ramach określonego czasu. Strony kontraktu powinny ten punkt ściśle określić, np. EXW Gdynia, Zakład Produkcji Firanek, ul. Kubusia Puchatka 2, a nie tylko EXW Gdynia. W tym miejscu przechodzi ryzyko utraty czy uszkodzenia ładunku ze sprzedającego na kupującego, a także od tego miejsca kupujący ponosi koszty. Sprzedający ma obowiązek dostarczenia faktury handlowej, nie ma natomiast obowiązku dostarczenia dokumentu dostawy, np. listu przewozowego. Do obowiązków sprzedającego nie należy ani odprawa celna eksportowa, ani załadunek towaru na środek transportu, a zatem zakres obowiązków sprzedającego jest minimalny. 49
Charakterystyka formuły EXW Incoterms 2010 (2) EXW (insert named place of delivery) Incoterms 2010 EXW (wstawić wymienione z nazwy miejsce dostawy) Incoterms 2010 EX WORKS Z zakładu Obowiązkiem kupującego jest zorganizowanie transportu, poniesienie jego kosztów oraz ryzyka na całej trasie dostawy. Wszystkie obowiązki, łącznie z załadunkiem towaru na środek transportu oraz dokonaniem odprawy celnej i załatwieniem wszelkich formalności eksportowych ciążą na kupującym. Obowiązkiem kupującego jest też uzyskanie, na własne ryzyko i koszt, licencji eksportowej i importowej i innych urzędowych upoważnień do przeprowadzenia odprawy celnej towarów eksporcie. 50
Charakterystyka formuły EXW Incoterms 2010 (3) Kupujący nie powinien się zgodzić na zakup na warunkach EXW, gdy przewiduje trudności lub nie ma możliwości dokonania bezpośrednio lub pośrednio odprawy celnej czy też uzyskania licencji eksportowej i importowej i innych urzędowych upoważnień. Obowiązkiem sprzedającego jest tylko pomoc kupującemu, na jego żądanie, ryzyko i koszt, w uzyskaniu licencji eksportowej i innych oficjalnych upoważnień koniecznych dla eksportu towaru, a także udzielenie kupującemu, na jego żądanie ryzyko i koszt, informacji, które posiada, a które są niezbędne kupującemu przy odprawie i związanej z bezpieczeństwem towaru. 51
Charakterystyka formuły EXW Incoterms 2010 (4) W praktyce formuła ta nie jest zalecana do wykorzystania w handlu międzynarodowym jako formuła dostawy, a raczej jako formuła ceny w ofercie, czy cenniku. Wynika to z faktu, że w praktyce najczęściej sprzedający dokonuje załadunku towaru na środek transportu, gdyż ma do tego odpowiednie siły i środki (urządzenia i sprzęt do załadunku, pracowników magazynowych itp.). Jeśli niezbędna jest odprawa celna to też łatwiej ją wykonać sprzedającemu w swoim kraju niż kupującemu. Jeśli zaś eksporter dokonuje odprawy celnej i załadunku to zamiast EXW właściwe jest zastosowanie formuły FCA siedziba dostawcy towaru, gdyż ta formuła taki zakres obowiązków sprzedającego określa. 52
Charakterystyka formuły FCA Incoterms 2010 (1) FCA (insert named place of delivery) Incoterms 2010 FCA (wstawić wymienione z nazwy miejsce dostawy) Incoterms 2010 FREE CARRIER Dostarczony do przewoźnika Obowiązkiem sprzedającego jest dostarczenie towaru, w uzgodnionym terminie, przewoźnikowi (faktycznemu, umownemu) lub innej osobie, np. spedytorowi, firmie logistycznej, operatorowi transportu multimodalnego, wyznaczonemu przez kupującego; lub w siedzibie sprzedającego (miejsce to powinno być precyzyjnie określone, żeby nie budziło wątpliwości, a więc nie tylko podana miejscowość, ale i adres siedziby sprzedającego); lub w innym w oznaczonym miejscu (również należy je precyzyjnie określić). 53
Charakterystyka formuły FCA Incoterms 2010 (2) FCA (insert named place of delivery) Incoterms 2010 FCA (wstawić wymienione z nazwy miejsce dostawy) Incoterms 2010 FREE CARRIER Dostarczony do przewoźnika Jeśli tym miejscem jest zakład/magazyn sprzedającego to dostawę uważa się za dokonaną, gdy towary zostały załadowane na środek transportu podstawiony przez przewoźnika (przewoźnika wybiera kupujący), a jeśli jest to inne miejsce (np. terminal, port) dostawę uważa się za dokonaną po postawieniu towarów do dyspozycji przewoźnika (lub innej wyznaczonej osoby), gotowych do wyładunku, na środku transportu wysłanym przez sprzedającego. 54
Charakterystyka formuły FCA Incoterms 2010 (3) FCA (insert named place of delivery) Incoterms 2010 FCA (wstawić wymienione z nazwy miejsce dostawy) Incoterms 2010 FREE CARRIER Dostarczony do przewoźnika Wyładunek towaru ze środka transportu w terminalu nie należy do obowiązków sprzedającego. Do obowiązków sprzedającego należy dokonanie odprawy celnej eksportowej, w tym uzyskanie, na własne ryzyko i koszt, licencji eksportowej i innych urzędowych upoważnień do przeprowadzenia odprawy celnej towarów eksporcie. Sprzedający ma też obowiązek dostarczenia faktury handlowej oraz dokumentu dostawy, będącego zwyczajowym dowodem, że towar został przekazany przewoźnikowi. W praktyce może to być dokument transportowy, np. list przewozowy CMR, gdy towar odbierany jest przez przewoźnika samochodowego w siedzibie dostawcy towaru. Ale jeśli jest to inny dokument obowiązkiem sprzedającego jest pomoc kupującemu, na jego żądanie, ryzyko i koszt, w uzyskaniu dokumentu transportowego. 55
Charakterystyka formuły FCA Incoterms 2010 (4) FCA (insert named place of delivery) Incoterms 2010 FCA (wstawić wymienione z nazwy miejsce dostawy) Incoterms 2010 FREE CARRIER Dostarczony do przewoźnika Obowiązkiem kupującego jest przejęcie ryzyka utraty czy uszkodzenia towaru oraz zawarcie umowy przewozu od wyznaczonego miejsca dostawy (siedziby sprzedającego, terminalu przewoźnika). Kupujący musi też poinformować sprzedającego, z wystarczającym wyprzedzeniem, komu ma on przekazać towar (nazwa przewoźnika/spedytora/operatora), kiedy (w ramach uzgodnionego okresu), na jakiego rodzaju środek transportu towar zostanie załadowany (np. samochód, statek, samolot) i w jakim punkcie przyjęcia dostawy, w obrębie wymienionego z nazwy miejsca (jeśli nie został wcześniej między stronami uzgodniony). Musi także uzyskać licencję importową i dokonać wszystkich formalności celnych niezbędnych przy imporcie towaru i tranzycie przez inne kraje. 56
Charakterystyka formuły FCA Incoterms 2010 (5) W FCA sprzedający ma obowiązek załadować towar na środek transportu, gdy odbiór towaru następuje w jego magazynie/zakładzie. Natomiast, gdy sprzedający ma obowiązek dostarczyć towar do innego miejsca (np. do terminalu) i postawić tam towar do dyspozycji wyznaczonego przez kupującego przewoźnika/spedytora/operatora, wyładunek ze środka i transportu w tym terminalu należy do obowiązków kupującego i to on ponosi jego koszty. 57
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (1) CPT (insert named place of destination) Incoterms 2010 CPT (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 CARRIAGE PAID TO Przewóz opłacony do Obowiązkiem sprzedającego jest dostarczenie towaru przewoźnikowi wybranemu przez sprzedającego (a więc temu, z którym zawarł umowę przewozu), w oznaczonym punkcie (jeśli strony umowy go uzgodniły), w określonym dniu lub w ramach wyznaczonego okresu. Obowiązkiem sprzedającego jest też zawarcie umowy o przewóz (na zwykłych warunkach, zwyczajną trasą i w zwyczajowo przyjęty sposób) do określonego miejsca przeznaczenia i opłacenie jego kosztów. 58
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (2) CPT (insert named place of destination) Incoterms 2010 CPT (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 CARRIAGE PAID TO Przewóz opłacony do Sprzedający zatem wypełnia swój obowiązek dostawy towaru, gdy przekaże go przewoźnikowi, a nie dopiero wtedy, kiedy towar dotrze do miejsca przeznaczenia, choć ponosi koszty transportu do miejsca przeznaczenia. Strony powinny precyzyjnie zidentyfikować oba miejsca: miejsce dostawy, gdzie przechodzi ryzyko ze sprzedającego na kupującego oraz miejsce przeznaczenia, do którego sprzedający opłaca koszty przewozu. 59
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (3) CPT (insert named place of destination) Incoterms 2010 CPT (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 CARRIAGE PAID TO Przewóz opłacony do W Incoterms 2010 sprecyzowano, że sprzedający ma zawrzeć umowę przewozu od określonego miejsca dostawy do miejsca przeznaczenia. Podkreślono w ten sposób, że strony powinny określić miejsce dostawy, aby nie było wątpliwości, w którym miejscu przechodzi ryzyko ze sprzedającego na kupującego. Nie ma to większego znaczenia i nie budzi wątpliwości, gdy jest tylko jeden przewoźnik sprzedający wybiera przewoźnika, zawiera z nim umowę przewozu i ryzyko przechodzi na kupującego w momencie przekazania towaru przewoźnikowi. 60
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (4) CPT (insert named place of destination) Incoterms 2010 CPT (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 CARRIAGE PAID TO Przewóz opłacony do Natomiast gdy kilku kolejnych przewoźników realizuje przewóz do miejsca przeznaczenia, a strony me uzgodniły punktu dostawy (miejsca przejścia ryzyka), to ryzyko przechodzi w momencie przekazania towaru przewoźnikowi w punkcie, który wyznaczył sprzedający i kupujący nie ma na to wpływu. Uzgodnienie przez strony punktu/miejsca dostawy jest niezwykle istotne szczególnie wówczas, gdy importerowi zależy na przykład na tym, aby miejscem podziału ryzyka był port morski (np. Gdańsk lub Hamburg, gdy eksporter ma siedzibę w Krakowie) czy lotniczy, a nie miejscowość w głębi kraju, skąd towar jest wysyłany, me chce bowiem ponosić ryzyka na terenie danego kraju/krajów. 61
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (5) Jeśli chodzi o miejsce przejścia ryzyka w CPT i CIP Incoterms 2010 to mamy do czynienia z dwiema wyraźnie różniącymi się sytuacjami: 1. jeśli miejsce dostawy zostało precyzyjnie w kontrakcie określone ryzyko przechodzi na kupującego po przekazaniu towaru przewoźnikowi w tym punkcie; 2. jeśli takiego punktu nie określono, albo nie wynika ono z praktyki obrotu, sprzedający może wybrać miejsce dostawy, które najlepiej odpowiada jego celom. 62
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (6) Podobne uregulowania odnoszą się do ponoszenia kosztów przewozu i zawarcia umowy i przewozu do miejsca przeznaczenia: 1. jeśli w umowie sprzedaży uzgodniono określony punkt w miejscu przeznaczenia to sprzedający organizuje transport i ponosi koszty do tego punktu; 2. jeśli takiego punktu me uzgodniono lub nie wynika to z praktyki obrotu sprzedający może wybrać punkt w miejscu przeznaczenia, najlepiej opowiadający jego celom (a więc np. w imporcie do Polski na warunkach CPT Gdańsk Incoterms 2010, gdy dostawa następuje transportem lotniczym, wybierze lotnisko, a nie miejsce przeznaczenia w Gdańsku, ul. Tetmajera 2, gdyż nie będzie ponosił kosztów transportu towaru z lotniska na ul. Tetmajera w Gdańsku). 63
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (7) CPT (insert named place of destination) Incoterms 2010 CPT (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 CARRIAGE PAID TO Przewóz opłacony do Jeśli chodzi o koszty wyładunku towaru ze środka transportu w miejscu przeznaczenia to ponosi je kupujący. Natomiast może je ponieść sprzedający, jeśli ujęte są w opłacie za przewóz w momencie zawierania umowy przewozu. W tym przypadku jednak sprzedający nie może występować o zwrot tych opłat do kupującego, chyba ze strony tak uzgodniły między sobą. 64
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (8) CPT (insert named place of destination) Incoterms 2010 CPT (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 CARRIAGE PAID TO Przewóz opłacony do Zgodnie z A8 obowiązkiem sprzedającego, jeśli tak zwyczajowo przyjęto albo zada tego kupujący, jest dostarczenie kupującemu, na swój koszt, zwyczajowego dokumentu transportowego, obejmującego przewóz do oznaczonego miejsca przeznaczenia, z którego wynika, że zakontraktowany towar został załadowany w uzgodnionym dla załadunku czasie. 65
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (9) CPT (insert named place of destination) Incoterms 2010 CPT (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 CARRIAGE PAID TO Przewóz opłacony do Obowiązkiem kupującego jest poniesienie wszystkich kosztów i opłat związanych z towarem podczas jego przewozu od punktu dostawy aż do jego przybycia do uzgodnionego miejsca przeznaczenia, z wyjątkiem tych, które obciążyły sprzedającego na podstawie umowy o przewóz. Obowiązkiem kupującego jest odebranie towaru od przewoźnika w określonym miejscu przeznaczenia, a ryzyko ponosi od miejsca przekazania towaru przez sprzedającego przewoźnikowi. 66
Charakterystyka formuły CPT Incoterms 2010 (10) W CPT obowiązkiem sprzedającego jest pokrycie kosztów przewozu (fracht) do miejsca przeznaczenia oraz wszystkich innych kosztów, w tym załadunku, a także wyładunku w miejscu przeznaczenia, o ile obciążają sprzedającego na podstawie umowy o przewóz. Jeśli pojawią się dodatkowe koszty i opłaty, nieujęte w opłacie za przewóz na podstawie zawartej umowy o przewóz, to obciążają one kupującego. 67
Charakterystyka formuły CIP Incoterms 2010 (1/1) CIP (insert named place of destination) Incoterms 2010 CIP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO Przewóz i ubezpieczenie opłacone do W porównaniu do formuły CPT zakres obowiązków sprzedającego jest rozszerzony o obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia i pokrycia jego kosztów. Sprzedający musi przekazać kupującemu dowód zawarcia umowy ubezpieczenia, aby ten mógł dochodzić, w przypadku uszkodzenia czy utraty towaru, ewentualnych roszczeń od ubezpieczyciela. Inne uwagi i charakterystyka dotycząca CPT odnoszą się też do CIP. 68
Charakterystyka formuły DAT Incoterms 2010 (1) DAT (insert named terminal at port or place of destination) Incoterms 2010 DAT (wstawić wymieniony z nazwy terminal w porcie lub miejscu przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT TERMINAL Dostarczony do terminalu DAT to nowa w Incoterms 2010 formuła oznaczająca, że sprzedający wykonuje swoje zobowiązanie dostarczając towar i stawiając go do dyspozycji kupującego, w określonym czasie, wyładowany ze środka transportu, w określonym terminalu w wyznaczonym porcie lub miejscu przeznaczenia. 69
Charakterystyka formuły DAT Incoterms 2010 (2) DAT (insert named terminal at port or place of destination) Incoterms 2010 DAT (wstawić wymieniony z nazwy terminal w porcie lub miejscu przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT TERMINAL Dostarczony do terminalu Określenie terminal obejmuje zarówno nabrzeże, magazyn, terminal kontenerowy (container yard) w porcie przeznaczenia, jak też drogowy, kolejowy czy też lotniczy terminal cargo w miejscu przeznaczenia. Terminal powinien być precyzyjnie określony, np. wymieniony z nazwy magazyn portowy w porcie przeznaczenia. Obowiązkiem sprzedającego jest zawarcie umowy przewozu do określonego terminalu w porcie lub miejscu przeznaczenia i poniesienie jego kosztów oraz ryzyka. 70
Charakterystyka formuły DAT Incoterms 2010 (3) DAT (insert named terminal at port or place of destination) Incoterms 2010 DAT (wstawić wymieniony z nazwy terminal w porcie lub miejscu przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT TERMINAL Dostarczony do terminalu Sprzedający jest zatem zobowiązany nie tylko do zawarcia umowy przewozu drogą morską do portu przeznaczenia, ale i do zorganizowania np. przewozu wewnątrzportowego do magazynu/terminalu portowego i poniesienia kosztów tego przewozu. Do jego obowiązków należy wyładunek towaru ze środka transportu w terminalu oraz dokonanie wszystkich formalności celnych niezbędnych przy eksporcie towaru oraz jego transporcie przez jakikolwiek kraj poprzedzający dostawę. 71
Charakterystyka formuły DAT Incoterms 2010 (4) DAT (insert named terminal at port or place of destination) Incoterms 2010 DAT (wstawić wymieniony z nazwy terminal w porcie lub miejscu przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT TERMINAL Dostarczony do terminalu Sprzedający musi też dostarczyć kupującemu, na swój koszt, dokument dostawy, umożliwiający mu odebranie towaru z terminalu, a także zapewnić kupującemu, na jego zadanie ryzyko i koszt, pomoc w uzyskaniu dokumentów i informacji, w tym informacji dla odprawy w zakresie bezpieczeństwa, których kupujący potrzebuje dla importu towarów i/lub transportu towarów do ostatecznego miejsca przeznaczenia. Podobne obowiązki informacyjne ma kupujący wobec sprzedającego w odniesieniu do eksportu towarów i jego transportu do miejsca przeznaczenia, w tym tranzytu przez inne kraje. 72
Charakterystyka formuły DAT Incoterms 2010 (5) DAT (insert named terminal at port or place of destination) Incoterms 2010 DAT (wstawić wymieniony z nazwy terminal w porcie lub miejscu przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT TERMINAL Dostarczony do terminalu Wprowadzenie formuły DAT spowodowało, że niepotrzebna stała się formuła DEQ Delivered Ex Quay port przeznaczenia Incoterms 2000, gdyż DAT może ją zastąpić wskazując jako terminal określone nabrzeże w porcie przeznaczenia. DAT ma jednak o wiele szersze zastosowanie, a nie tylko w handlu drogą morską jak było w przypadku DEQ, gdyż może być wskazany zarówno terminal w porcie, jak i terminal lądowy. 73
Charakterystyka formuły DAT Incoterms 2010 (6) Przy zastosowaniu DAT, jeśli określony terminal w porcie czy miejscu przeznaczenia, a przy zastosowaniu DAP określony punkt w miejscu przeznaczenia nie został uzgodniony albo nie wynika on z praktyki obrotu, jego wyboru dokonuje sprzedający. Może wybrać terminal w uzgodnionym porcie lub miejscu (miejscowości) przeznaczenia (DAT) lub punkt w uzgodnionym miejscu (miejscowości) przeznaczenia, najbardziej odpowiadający jego celom. 74
Charakterystyka formuły DAT Incoterms 2010 (7) DAT (insert named terminal at port or place of destination) Incoterms 2010 DAT (wstawić wymieniony z nazwy terminal w porcie lub miejscu przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT TERMINAL Dostarczony do terminalu Obowiązkiem kupującego jest poniesienie wszystkich kosztów oraz ryzyka od momentu dostarczenia towaru przez sprzedającego do terminalu, po wyładunku (kupujący nie ponosi kosztów i ryzyka wyładunku ze środka transportu) oraz dokonanie wszystkich formalności celnych i poniesienie wszystkich podatków i opłat w imporcie. 75
Charakterystyka formuły DAP Incoterms 2010 (1) DAP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DAP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT PLACE Dostarczony do miejsca Zgodnie z tą nową w Incoterms 2010 formułą obowiązkiem sprzedającego jest zawarcie umowy przewozu do określonego miejsca przeznaczenia albo do uzgodnionego punktu w miejscu przeznaczenia oraz poniesienie ryzyka i kosztów transportu do tego miejsca. 76
Charakterystyka formuły DAP Incoterms 2010 (2) DAP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DAP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT PLACE Dostarczony do miejsca DAP oznacza, że sprzedający wykonuje swoje zobowiązanie dostarczając towar i stawiając go do dyspozycji kupującego, na środku transportu, gotowy do wyładunku, w określonym miejscu przeznaczenia. Do tego miejsca organizuje transport, ponosi jego koszty i ryzyko. Do jego obowiązków nie należy wyładunek ze środka transportu. Jednak jeśli sprzedający opłacił koszty wyładunku w miejscu przeznaczenia, zawierając urnowe przewozu, ponieważ objęte były frachtem, nie może żądać ich zwrotu od kupującego, chyba ze to z nim uzgodnił (jest to podobne rozwiązanie jakie przyjęto w CIP, CPT i DDP, a także CFR i CIF). 77
Charakterystyka formuły DAP Incoterms 2010 (3) DAP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DAP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT PLACE Dostarczony do miejsca Do sprzedającego należy dokonanie wszystkich formalności celnych niezbędnych przy eksporcie towaru oraz jego transporcie przez jakikolwiek kraj poprzedzający dostawę. 78
Charakterystyka formuły DAP Incoterms 2010 (4) DAP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DAP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT PLACE Dostarczony do miejsca Wprowadzenie tej formuły spowodowało, że niepotrzebna stała się formuły: DES Delivered Ex Ship port przeznaczenia, DAF Delivered At Frontier oznaczone miejsce na granicy oraz DDU Delivered Duty Unpaid oznaczone miejsce przeznaczenia Incoterms 2000. We wszystkich tych formułach Incoterms 2000 obowiązkiem sprzedającego było dostarczenie towaru do określonego (w przypadku każdej z formuł innego) miejsca przeznaczenia, bez wyładunku ze środka transportu i bez dokonania odprawy celnej. 79
Charakterystyka formuły DAP Incoterms 2010 (5) DAP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DAP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT PLACE Dostarczony do miejsca A zatem DAP może je zastąpić wskazując odpowiednio: DAP port przeznaczenia wówczas, tak jak w formule DES Incoterms 2000 obowiązkiem sprzedającego jest postawienie towaru do dyspozycji kupującego na statku w porcie przeznaczenia; DAP określone miejsce na granicy wówczas, tak jak w formule DAF Incoterms 200o obowiązkiem sprzedającego jest postawienie towaru do dyspozycji kupującego w określonym miejscu na granicy dwóch państw, na środku transportu, niewyładowany; DAP określone miejsce/punkt przeznaczenia wówczas, tak jak w formule DDU Incoterms 2000, obowiązkiem sprzedającego jest postawienie towaru do dyspozycji kupującego w oznaczonym miejscu/punkcie przeznaczenia. 80
Charakterystyka formuły DAP Incoterms 2010 (6) DAP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DAP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED AT PLACE Dostarczony do miejsca Obowiązkiem kupującego jest przyjęcie dostawy towaru w miejscu przeznaczenia i poniesienie kosztów wyładunku, a także dokonanie odprawy celnej w imporcie i opłacenie cła, a także podatków i innych opłat importowych. Jedynie w przypadku, gdy koszty wyładunku ujęte były w opłacie za przewóz przy zawarciu umowy przewozu, obciążają one sprzedającego i me może on żądać ich zwrotu od kupującego. 81
Charakterystyka formuły DDP Incoterms 2010 (1) DDP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DDP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED DUTY PAID Dostarczony, cło opłacone Obowiązkiem kupującego jest przyjęcie dostawy towaru w miejscu przeznaczenia i poniesienie kosztów wyładunku, a także dokonanie odprawy celnej w imporcie i opłacenie cła, a także podatków i innych opłat importowych. Jedynie w przypadku, gdy koszty wyładunku ujęte były w opłacie za przewóz przy zawarciu umowy przewozu, obciążają one sprzedającego i me może on żądać ich zwrotu od kupującego. 82
Charakterystyka formuły DDP Incoterms 2010 (2) DDP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DDP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED DUTY PAID Dostarczony, cło opłacone Obowiązkiem sprzedającego jest dostarczenie towaru do określonego miejsca/punktu przeznaczenia, w uzgodnionej dacie lub terminie, i postawienie go do dyspozycji kupującego, oclonego, na środku transportu, gotowego do wyładunku. Do tego miejsca ponosi ryzyko, a jego obowiązkiem jest też zawarcie umowy przewozu do miejsca przeznaczenia i opłacenie kosztów przewozu. 83
Charakterystyka formuły DDP Incoterms 2010 (3) DDP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DDP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED DUTY PAID Dostarczony, cło opłacone Obowiązkiem sprzedającego jest dokonanie odprawy celnej w pełnym zakresie, a więc zarówno eksportowej, importowej, jak i związanej z przewozem przez inny kraj/kraje i poniesienie ryzyka i wszelkich opłat i obciążeń z tym związanych, a także uzyskanie wszelkich licencji i urzędowych upoważnień. Jeśli chodzi o podatek VAT i inne opłaty płatne przy imporcie, to też pokrywa je sprzedający, chyba że wyraźnie inaczej uzgodniono w kontrakcie handlowym. DDP reprezentuje maksimum obowiązków sprzedającego. 84
Charakterystyka formuły DDP Incoterms 2010 (4) DDP (insert named place of destination) Incoterms 2010 DDP (wstawić wymienione z nazwy miejsce przeznaczenia) Incoterms 2010 DELIVERED DUTY PAID Dostarczony, cło opłacone Obowiązkiem kupującego jest przyjęcie dostawy towaru w miejscu przeznaczenia i poniesienie kosztów wyładunku. Jedynie w przypadku, gdy koszty wyładunku ujęte były w opłacie za przewóz przy zawarciu umowy przewozu, obciążają one sprzedającego i nie może on zadać ich zwrotu od kupującego, chyba że strony umowy sprzedaży uzgodniły inaczej. 85
Charakterystyka formuły DAT Incoterms 2010 (5) Przy zastosowaniu formuły DDP, podobnie jak w DAP, sprzedający nie ma obowiązku wyładunku towaru ze środka transportu w miejscu przeznaczenia; jego obowiązkiem jest tylko postawienie towaru do dyspozycji kupującego na środku transportu, gotowego do wyładunku. 86
LiSPM dla III sem. MSTiL Koniec wykładu 4. Dziękuję za uwagę...... i zapraszam na kolejne wykłady i ćwiczenia 87