KALKULACJE, PROBLEMY OPŁACALNOŚCI

Transkrypt

1 POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Ludwik Synoradzki Jerzy Wisialski KALKULACJE, PROBLEMY OPŁACALNOŚCI

2 CENA a ZYSK Cena od polityki producenta (sprzedawcy) i rynku. W stanie decyduje o niej prawo i popytu. Zysk Techniczny koszt wytwarzania (TKW) suma na wytworzenie jednostki produktu element kalkulacji ceny obliczania TKW jest po prostu zsumowanie robocizny i tzw. produkcji (energia, koszty utrzymania ruchu itd.) np. jako % kosztu robocizny. Narzuty (KW) czy (KZ) koszty

3 Uproszczona struktura kalkulacji ceny / Koszt robocizny (Narzuty) 4. Techniczny koszt wytwarzania (TKW) = Zysk (brutto) = Cena 7. Podatek (np. 19% zysku brutto) 8. Zysk (netto) = 5 7

4 Koszt surowców Koszt robocizny Narzuty (np. 400% kosztu robocizny) TKW 15 zł/kg 3 zł/kg 400% 3 = 12 zł/kg 30 zł/kg Jak widać narzuty mogą mieć bardzo duży wpływ na wielkość TKW. Im dokładniej potrafimy zaadresować ponoszone koszty, tym lepiej można określić opłacalność procesu i szukać oszczędności.

5 Koszt jest zwykle podstawowym, a zawsze elementem technicznego kosztu wytwarzania (TKW) produktu. W czasie opracowywania technologii sprawdza go wielokrotnie, o metodzie kolejnych korekt. Po raz pierwszy po przeprowadzeniu rozeznania literaturowego, a jeszcze przed pierwszymi syntezami. Na podstawie z literatury, a gdy ich brak, na podstawie stechiometrycznych, wyniki. kosztu, potrzebnych do otrzymania produktu metodami, pomaga nam w wybraniu koncepcji chemicznej i ukierunkowanie.

6 Na dysponujemy tylko cenami. Te ceny znacznie ceny hurtowe. Cena hurtowa zwykle ok odczynnikowa. Po eksperymentach mamy normy i analizowane koncepcje chemiczne. Cena zakupu kg / kg produktu (1) (2) (3) = (1) x (2) a A a x A b B b x B m M m x M RAZEM

7 procesu, poszukujemy (najlepiej wielko- i zapytania ofertowe. jak poziom kosztu w TKW, jest to pierwsza o produkcji. KS a TKW < 30% TAK 30% 50%? > 50% Tylko gdy proces jest bardzo prosty niskie koszty robocizny i energii)

8 KOSZT ROBOCIZNY (KR) to drugi podstawowy element TKW. Do jego obliczenia, dla periodycznych, musimy : - oraz czas - i podstawowych. dla KR prac = liczba rbh/kg cena rbh KR = KR prac

9 Instalacja Lp Aparat Czas (1) (2) (3) (4) (5) (6) = (4) (5) [min] [osoby] [rbmin] 1. R Ogrzewanie do 90 C R Ogrzewanie do C R Ogrzewanie do C R Reakcja 130 C R C R1 90 0,5 45 Razem 1-6 R Filtracja R1, F Przemywanie R1, F Razem 7-8 R1, F F ,25 30 Razem: (7,75 rbh) 10 Analityka (1/3 rbh)

10 KOSZT ROBOCIZNY (KR) wynagrodzenia aparatowego -c, analityka -c 22 dni/m-c 1 etat (22 dn/m-c 8 rbh/dn) = 176 rbh/m-c Koszt rbh = (wynagrodzenie / liczba rbh w m-c) 12/11 *) = dla aparatowego -c / 176 rbh/m-c) 12/11 = dla analityka -c / 176 rbh/m-c) 12/11 = Pracownicy Koszt rbh rbh/sz KR na Uzysk kg/sz KR na kg PROD (1) (2) (3) (4)=(2) (3) (5) (6) = (4) / (5) Aparatowy , Analityk ,33 6,14 22,5 0,27 RAZEM 198,34 22,5 8,81

11 1. 2. Przeprowadzenie analizy przebiegu procesu 3. Wykonanie (wykres Gantta) 4. Na [sz/m-c] 5. Dobranie obsady zmianowej na podstawie analizy wykresu Gantta 6. Ustalenie 7. Obliczenie KR WYNAGRODZENIA -c) / NORMA PRODUKCYJNA (kg/m-c)

12 WYKRES GANTTA (dla 1 doby) : Instalacja 2 reaktory syntezy (R1, R2) (75 L) i filtr (F1); (uzysk): 22,5 kg; taki sam jak w poprzednim R1 R2 F P P P P Jeśli zakład pracuje na 3 zmiany, to w ciągu doby wykonuje się 24 h/dobę / 4 h/sz = 6 sz/dobę Praca 22 dni/m- 6 sz/dz (wt pt) = 26 sz/tydz 1 m-c to: 22 dni/m-c / 5 dni/tydz. = 4,4 tyg/m-c 4 tyg/m-c 26 sz/tydz = 114,4 sz/m-c - -c): 114,4 sz/m-c 22,5 kg/sz = kg/m-c Po automatyzacji o. Z wykresu Gantta przy wynika, do procesu potrzebny jest 1 aparatowy na zmianie..

13 Wynagrodzenia (na 3 zmiany) Etaty Wynagrodzenia rbm -c -c Aparatowi Analityk 0, Suma wynagrodz KR (12/11) *) = -c / kg/m-c) (12/11) *) =

14 (NARZUTY) Techniczny koszt wytwarzania (TKW) to suma ponoszonych na wytworzenie jednostki produktu. TKW od organizacji i sposobu. W praktyce stosuje wliczania w TKW tzw. czy bez dzielenia ich na koszty i zmienne np. jako % robocizny lub sumy bez aparatury (system PW). Wada bezkrytyczne przenoszenie (np. KW nadmierne energii, czy przerost zatrudnienia w sferze nadzoru) na za produkcyjnych. o procesu mimo, kosztu wynosi np. 50%, a robocizna 10% ceny, bo narzuty np. > 400% robocizny.

15 W praktyce obliczanie TKW : administracja, telekomunikacja, marketing, transport, lokal, energia. Wskaźnik do kalkulacji np. 150%, określa się na podstawie kosztów poniesionych w ubiegłym okresie rozliczeniowym (np. roku, kwartale). W przypadku projektowania nowych instalacji przemysłowych, wskaźniki zużycia czynników energetycznych powinny być zawarte w odpowiednich częściach dokumentacji projektowej.

16 wartość (break-even point) ani zysku ani straty. (Obliczany dla danego przedziału czasu) ZYSK PRZYCHÓD = wielkość podukcji cena KP KOSZTY PRODUKCJI = wielkość produkcji koszt jednost. KS KOSZTY STAŁE STRATA KS + KP = koszt całkowity Techniczny Koszt Wytworzenia (TKW) KS PR PRÓG RENTOWNOŚCI PR PR KS wielkość produkcji Uwaga: koszty szybciej

17 Zapytanie ofertowe Uzyskanie cen ofertowych jest zadaniem. Producenci informacji, obudzi w nich podejrzenie, nie zamierzamy nic (pytanie zadawane przez laboratorium itp.). Dlatego tak istotne jest dobre, profesjonalne zapytania ofertowego (inquiry for goods).

18 Zapytanie ofertowe potrzebne informacje Charakterystyka przedmiotu oczekiwanej oferty Nazwa produktu Nr katalogowy, CAS No. np. techn.; >99%; zaw. Pb <0,01% o warianty np. 1 (atrakcyjny klient, 10 Mg; Warunki dostawy tajemnicze literki dalej) Opakowania beczki czy cysterna Wymagania techniczne Karta charakterystyki substancji Informacja techniczna potrzebne, ile? np. 100 g, 10 kg (specification, technical requirements Spezifikation) SDS safety data sheet, DIN-Sicherheitsdatenblatt broszura, (brochure, technical information)

19 Internet płatny komputerowy service STN (baza CSCHEM/CSCORP) właściciel katalogu (ilości jeszcze kilogramowe, ale nie tonowe cena może być znacznie niższa niż katalogowa) zaopatrzeniowcy i przedstawiciele działów handlowych firm przemysłowych (często dysponują dostępem do baz producentów i dostawców) centrale i biura handlu zagranicznego Uwaga: Należy pamiętać, że informacja to też jest towar i często trzeba za nią zapłacić.

20 Cena ofertowa (CO) a cena zakupu (CZ) Cena ofertowa (CO) to cena, otrzymuje dostawca. Z zakupem dodatkowe koszty, m.in. od lokalizacji dostawcy kupujemy kraj czy import). CZ = (1,4 1,9) CO

21 Cena ofertowa a cena zakupu cło (wg taryfy) z EU importujemy bez ale konieczne jest do tzw. o (ang. Certificate of Origin) EUR 1 naliczania) np. podatek importowy prowizja agencji celnej VAT transport*) ubezpieczenie*) *) Warunki dostawy (ang. delivery terms) transport i ubezpieczenie zakodowane w formie specjalnych skrótów w ofercie. Termin zwykle w trakcie ostatecznych negocjacji handlowych rabaty (2 3%) za lub w terminie czasami jest warunkiem koniecznym towaru przez

22 WARUNKI DOSTAWY EXW, EX ex works, loco, ab Werk wszystkie rodzaje TR (z zakładu określone miejsce) sprzedający stawia towar do dyspozycji kupującego u siebie w zakładzie lub magazynie i nic go więcej nie interesuje. Wszelkie koszty (transport, ubezpieczenie) ponosi kupujący. CIF cost, insurance, freight TR morski i śródlądowy (koszt, ubezpieczenie i fracht określony port przeznaczenia) ubezpieczenie cargo na całą trasę wykupuje sprzedający, koszty U i TR powinny być podane w fakturze. CPT carriage paid to wszystkie rodzaje TR (przewoźne zapłacone do określone miejsce przeznaczenia) sprzedający ponosi koszty transportu i eksportu towaru lecz nie ma obowiązku go ubezpieczać. Odpowiedzialność sprzedającego za towar znika w momencie przekazania go pierwszemu przewoźnikowi.

23 WARUNKI DOSTAWY CIP carriage and insurance paid to wszystkie rodzaje TR i ubezpieczenie do miejsce przeznaczenia) jak tylko dodatkowo ma towar. DDU delivered duty unpaid wszystkie rodzaje TR (dostarczone, nie miejsce przeznaczenia) odpowiada za towar i ponosi wszelkie koszty dostawy do wskazanego punktu w kraju przeznaczenia towaru. po dostarczeniu towaru do punktu przejmuje za niego i jest oraz importowe podatki i itp.). Koszty podane w fakturze koszty ponoszone w kraju importu. DDP delivered duty paid wszystkie rodzaje TR FCA free carrier wszystkie rodzaje TR (franco miejsce) dostarcza towar do wskazanego.

24 WARUNKI DOSTAWY FAS free alongside ship TR morski i FOB free on board TR morski i (franko statek CFR cost and freight TR morski i (koszt i fracht DAF delivered at frontier wszystkie rodzaje TR (dostarczone granica miejsce) DEQ delivered ex quay TR morski i