ODY RESOWE W LOGISTYCE Efektywność komunikacji i współpraca między systemami uzyskana dzięki unifikacji komunikatów i kodom kreskowym 91 HISTORIA ody jednowymiarowe Lata 40. - badania nad możliwością zautomatyzowania odczytu informacji o towarach za pomocą specjalnych znaków i symboli 1949r. Joe Woodland, Berny Silver- opatentowanie pierwszego kodu kreskowego zwanego tarczą strzelniczą (bulls eye) Lata 50-60. - gwałtowny rozwój supermarketów nastawionych na masową obsługę klientów 1973r. - opublikowanie jednolitych zasad znakowania towarów- powstanie kodu UPC (Universal Product Code) 1976r. - powstanie Europejskiego Stowarzyszenia Znakowania Towarów (EAN- European Article Number) przez ustalenie układów symboli EAN-13 i skróconej wersji EAN-8. 9 ody dwuwymiarowe ody złożone matrycowe piętrowe 96 orzyści ze stosowania kodów kreskowych możliwość uzyskania od odbiorców sprzedawanych towarów bieżącej, szczegółowej informacji na temat zbytu, w celu dostosowania produkcji do rzeczywistych potrzeb rynku przyspieszenie obrotu towarowego i zmniejszenie wydatków na inwentaryzację towarów oszczędność siły roboczej przy magazynowaniu zmniejszenie wielkości zapasów 108 usprawnienie wzajemnych relacji pomiędzy handlem i produkcją polepszenie ochrony majątku jednostek handlowych przyspieszenie obsługi klientów zwiększenie ochrony nabywców towarów przez prawidłowe stosowanie cen usprawnienie wymiany handlowej z zagranicą operatywne zarządzanie magazynami i placówkami handlowymi 109 1
System GS1 System GS1 System EAN UCC jest zbiorem międzynarodowych standardów ułatwiających efektywne zarządzanie globalnymi łańcuchami dostaw obejmującymi wiele branż, poprzez unikalną identyfikację produktów, przesyłek transportowych, zasobów, lokalizacji i usług. 111 Filary systemu EAN Struktura systemu GS1 Standardowe identyfikatory jednostek handlowych, logistycznych, lokalizacji, zasobów i relacji usługowych Standardowe symboliki kodów kreskowych, RFID Standardowe komunikaty elektronicznej wymiany danych 11 113 Identyfikacja w systemie Jednoznaczna identyfikacja firm i towarów w skali całego świata Jednostki handlowe- dowolne jednostki od surowca po produkt konsumencki łącznie z usługą, które mogą być wyceniane, zamawiane, fakturowane w dowolnym punkcie łańcucha dostaw. Jednostki logistyczne - dowolne kombinacje jednostek handlowych, utworzone dla potrzeb przechowywania i transportu, które muszą być identyfikowane i monitorowane w całym łańcuchu dostaw. Relacje usługowe Zastosowania specjalne Lokalizacje Zasoby 114 Zakres stosowania identyfikacji za pomocą kodów kreskowych Jednostki handlowe- dowolne jednostki od surowca po produkt konsumencki łącznie z usługą, które mogą być wyceniane, zamawiane, fakturowane w dowolnym punkcie łańcucha dostaw. Relacje usługowe - dane, związane z usługą lub usługami świadczonymi na rzecz konkretnego usługobiorcy (np. nazwa i adres usługobiorcy, rodzaj usługi) Zastosowania specjalne - kupony rabatowe, bony wartościowe, kwity zwrotne, rachunki płatnicze, telefony komórkowe i inne. Jednostki logistyczne - dowolne kombinacje jednostek handlowych, utworzone dla potrzeb przechowywania i transportu, które muszą być identyfikowane i monitorowane w całym łańcuchu dostaw. Lokalizacje - siedziby firm lub organizacji, ich oddziałów i działów oraz fizyczne lokalizacje np. punkty przyjęć towarów, półki w magazynie, laboratorium w szpitalu, itp. Zasoby - środki trwałe, opakowania wielokrotnego użytku o określonej wartości (np. kegi do piwa, butle gazowe, palety, skrzynki) lub urządzenia transportowe, magazynowe i inne. 115
Standardy danych W systemie GS1 występują dwa główne typy standardów danych: Globalne identyfikatory, które jednoznacznie identyfikują jednostki handlowe, jednostki logistyczne, zasoby, lokalizacje oraz relacje usługowe. Atrybuty, czyli informacje służące do opisu jednostki identyfikowanej przy pomocy globalnego identyfikatora, np. numer serii produkcyjnej, data przydatności do spożycia, waga itp. 116 Globalne Identyfikatory Jednostki handlowe - Globalny Numer Jednostki Handlowej (GTIN) Jednostki logistyczne - Seryjny Numer Jednostki Wysyłkowej (SSCC) Lokalizacje - Globalny Numer Lokalizacyjny (GLN) Zasoby Globalny Identyfikator Zasobów Zwrotnych (GRAI) Globalny Indywidualny Identyfikator Zasobów (GIAI) 117 Atrybuty identyfikatory zastosowań Symboliki kodów kreskowych w GS1 IZ Pełen tytuł Identyfikatora Zastosowania 00 Seryjny Numer Jednostki Wysyłkowej n+n18 01 Globalny Numer Jednostki Handlowej n+n14 0 Numer GTIN towarów zawartych w innej jednostce n+n14 10 Numer serii lub partii produkcyjnej n+an..0 111 Data produkcji (RRMMDD) n+n6 11 Data płatności (RRMMDD) n+n6 131 Data pakowania (RRMMDD) n+n6 1 Numer seryjny n+an..0 EAN/UPC: EAN-8, EAN-13, UPC-A, UPC-E, ITF-14, GS1-18, GS1 DataBar, symboliki Złożone (Composite Symbology) 118 119 Symboliki kodów System EAN.UCC obejmuje następujące symboliki kodów kreskowych: EAN/UPC: EAN-8, EAN-13, UPC-A, UPC-E, ITF-14, UCC/EAN-18, RSS (Reduced Space Symbology - symbolika o zmniejszonej powierzchni), symboliki Złożone (Composite Symbology). 10 Wykorzystanie w POS Do odczytu w detalicznych punktach kasowych mogą być stosowane jedynie kody kreskowe GS1. W innych zastosowaniach, takich jak np.: przyjmowanie, inwentaryzacja, kompletacja dostaw w magazynie, można zastosowań trzy różne symboliki: GS1, ITF-14 lub UCC/EAN-18. Natomiast w przypadku oznaczania kodami kreskowymi produktów i opakowań o małej powierzchni, np. strzykawki, fiolki, podzespoły telekomunikacyjne itp., można zastosowań kody kreskowe RSS i symboliki złożone. 11 3
Zakres stosowania GS1-8 Ich zastosowanie jest nieograniczone, można je stosować m.in. w: dystrybucji, transporcie, handlu, usługach, produkcji, administracji państwowej, poczcie, wojsku, bankowości i wszędzie tam, gdzie potrzebna jest identyfikacja i monitorowanie towarów, usług, dokumentów itp. 1 15 GS1-13 ITF-14 16 17 GS1-18 Oznaczanie towarów niestandardowych ludwik wicki sggw 008 zajecia z logistyki poniżej kod EAN-18 z tym tekstem Do oznaczania towarów niestandardowych (o zmiennej ilości/masie/cenie towaru w opakowaniu) stosowane są numery EAN-13 z prefiksami. Numery te zawierają: identyfikator towaru i konkretną ilość, masę lub cenę. Do zastosowań wewnętrznych, gdy identyfikatorem towaru jest numer wewnętrzny handlowca, używane są numery EAN-13 z prefiksami 4 (kod z ceną) i 9 (kod z ilością lub masą). Do zastosowań ogólnokrajowych, gdy identyfikatorem towaru jest numer krajowy, używane są numery EAN-13 z prefiksami 3 i 6 (kod z ceną) i 5 i 7 (kod z ilością lub masą). W poszczególnych przedsiębiorstwach mogą być stosowane są także inne kody z prefiksem, zgodnie z zasadami EAN. Do swobodnego zastosowania wewnętrznego GS1 Polska przewidział prefix 0 18 14 4
Oznaczenia użyte w tekście Do przedstawienia struktur kodów przyjęto następujące oznaczenia: Tw...Tw numer wewnętrzny towaru niestandardowego, Tk Tk numer towaru niestandardowego wg katalogu krajowego I...I ilość, W...W waga, C...C cena, V dodatkowa cyfra kontrolna dla ilości, masy lub ceny, cyfra kontrolna EAN-13. 143 Format Bez cyfry kontrolnej dla pola ceny Bez cyfry kontrolnej dla pola ceny Z cyfrą kontrolną dla pola ceny Z cyfrą kontrolną dla pola ceny Pole ceny z 4 cyframi Pole ceny z 5 cyframi Pole ceny z 4 cyframi Struktury kodów przy znakowaniu towarów niestandardowych numeram iwewnętrznymi Pole ceny z 5 cyframi Prefik s 11 cyfr dla zastosowania wewnętrznego TwTwTwTwTwTwTw CCCC TwTwTwTwTwTw CCCCC TwTwTwTwTwTw V CCCC TwTwTwTwTw V CCCCC Cyfra kontrolna Cyfry kontrolne V i liczone są w sposób automatyczny, podczas drukowania etykiety z kodem kreskowym. 144 Znakowanie numerem wewnętrznym wg ceny prefiks numer wewnętrzny towaru dodatkowa cyfra kontrolna cena towaru cyfra kontrolna 4 Tw Tw Tw Tw V C C C, C C Przykład: Worek ziemniaków o masie 4,0 kg w cenie 1,00 zł za kilogram, będzie oznaczony numerem: 4 134 V 00100, gdzie 134 jest numerem ziemniaków w danym sklepie, a 1,00 zł to cena danej porcji towaru. 145 Numer towaru musi oznaczać konkretny, ściśle określony, indywidualny rodzaj produktu. Jeżeli występują jakieś modyfikacje danego produktu muszą być przydzielone inne numery. 156 Wymagana zmiana numeru: nowy produkt zmiana producenta nowa wersja produktu zmiana nazwy poważna zmiana opisu produktu zmiana zawartości, cechy fizyko- chemicznej nowy rodzaj opakowania zmiana wagi lub objętości dołączenie gratisowego produktu promocyjna zmiana ceny Nie wymagana zmiana numeru: mało istotna zmiana składników nieznaczna zmiana wagi dołączony wewnątrz upominek promocja konkursowa zmiana graficzna opakowania 157 158 5
Miejsca automatycznej identyfikacji w sferze produkcji i dystrybucji RFiD 160 Technologia RFiD Technologia identyfikacji przesyłek z wykorzystaniem fal radiowych i nadajników umieszczonych na jednostkach logistycznych jest nowoczesną technologią pozwalającą na automatyzację procesu rozpoznawania jednostek i skrócenie czasu przyjęcia i wydawania przesyłek. Podstawowe typy transponderów RFiD Tagi pasywne, nie wyposażone w baterie. Są one aktywowane przez sygnał z czytnika. Tagi aktywne, wyposażone w baterię (źródło zasilania) co pozwala na wzmocnienie sygnału zwrotnego transmitowanego do czytnika. Tagi semi-pasywne: wyposażone w baterie zasilające tylko wbudowane sensory. W Polsce wykorzystuje się częstotliwości (UHF: 860-960 MhZ w Polsce w zakresie 865,6-867,6 MHz) wykorzystywany w łańcuchach dostaw 167 168 Częstotliwośc i technologia Wykorzystuje się różne częstotliwości, np. (UHF: 860-960 MhZ w Polsce w zakresie 865,6-867,6 MHz) wykorzystywany w łańcuchach dostaw. 169 Składniki systemu RFiD ażdy system składa się z trzech podstawowych elementów: identyfikatorów (pod postacią tagów, transponderów, etykiet samprzylepnych tzw. smart labels lub etykiet RFID), czytników oraz oprogramowania: komunikacyjnego użytkowego. 170 6
Tagi RFiD Automatyczna identyfikacja w technologii RFiD 171 173 orzyści ze stosowania technologii RFID Nie jest wymagana linia odczytująca, W jednym momencie następuje wiele odczytów, może następować odczyt z dużych odległości, Duża pojemność możliwość zakodowania wielu danych Wydajna praca w trudnych warunkach (np. oświetlenia) Informacja może być dodawana do transpondera w dowolnym momencie, ody zapisane w transponderze mogą identyfikować konkretny produkt a nie tylko typ produktu, Wyższa trwałość niż trwałość etykiet. 174 7