Raport z badań. ECORYS Polska

Diagnoza umiejętności zawodowych prowadzona w ramach projektu "Portal Koordynacja 3.0 stabilny mechanizm powiązania kształcenia zawodowego z potrzebami mazowieckiego rynku pracy" Raport z badań ECORYS Polska 2012-01-01

Spis treści Wprowadzenie projekt oraz cel badań... 3 Metodologia... 3 Umiejętności zawodowe... 4 Wyniki... 5 Ogólna charakterystyka badanych przedsiębiorstw... 5 Umiejętności osobiste... 5 Umiejętności społeczne... 13 Umiejętności menadżerskie... 20 Umiejętności specjalistyczno techniczne... 27 2

Wprowadzenie projekt oraz cel badań Projekt "Portal Koordynacja 3.0 stabilny mechanizm powiązania kształcenia zawodowego z potrzebami mazowieckiego rynku pracy" jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt ma charakter innowacyjny oraz ponadnarodowy i skierowany jest do uczniów i nauczycieli szkół zawodowych na terenie województwa mazowieckiego w branżach: ekonomiczna, logistyczno - spedycyjna, mechatroniczno - elektroniczna, telekomunikacyjna oraz turystyczna. Głównym celem projektu jest wypracowania nowych, innowacyjnych rozwiązań tworzących stabilną bazę do ustanowienia trwałych, skutecznych i efektywnych mechanizmów wymiany informacji i współpracy szkół zawodowych, pracodawców oraz innych interesariuszy tego procesu. Poniższy raport zawiera wyniki badań, które przeprowadzono w marcu 2012 wśród przedstawicieli przedsiębiorstw z województwa mazowieckiego. Metodologia Badanie przeprowadzono metodą CATI (Computer Assisted Telephone Interview). Dodatkowo ankieta w wersji elektronicznej została zamieszczona na stronie internetowej projektu (www.koordynacja3.ecorys.pl). Celem badania było przeprowadzenie ankiety z przedsiębiorcami bądź osobami pracującymi w branżach takich jak: ekonomiczna, logistyczno spedycyjna, mechatroniczno elektryczna, telekomunikacyjna oraz turystyczna. Bazę podmiotów badanych stworzono na podstawie ogólnodostępnych baz. W celu znalezienia dodatkowych kontaktów weryfikowano także strony internetowe dużych przedsiębiorstw stacjonujących na terenie województwa mazowieckiego. W realizacji badania brało udział dwóch ankieterów, którzy przed przystąpieniem do badania zostali przeszkoleni w zakresie obejmującym badanie. Badanie realizowane było w trybie dziennym. Przeprowadzone ankiety były całkowicie anonimowe. 3

Przed przystąpieniem do realizacji badania stworzony został kwestionariusz pozwalający na uzyskanie odpowiedzi na wszystkie zagadnienia oraz obszary badawcze. W kwestionariuszu znajdowały się zarówno pytania o charakterze zamkniętym jak i pytania otwarte. Pytania znajdujące się w arkuszu były zarówno jedno- jak i wielokrotnego wyboru ( kwestionariusz został dołączony do niniejszego raportu, jako załącznik nr 1). Umiejętności zawodowe Badane umiejętności zawodowe wybrano na podstawie podziału funkcjonalnego kompetencji Grzegorza Filipowicza 1. Zgodnie z tym podziałem możemy wyróżnić: 1. Kompetencje osobiste związane z indywidualną realizacją zadań. Poziom tych kompetencji wpływa na ogólną jakość wykonywanych zadań decyduje o szybkości, adekwatności i rzetelności podejmowanych zadań. 2. Kompetencje społeczne wpływają na jakość wykonywanych zadań związanych z kontaktem z innymi ludźmi. Poziom tych kompetencji decyduje o skuteczności współpracy, porozumiewania się czy też wywierania wpływu na innych. 3. Kompetencje menedżerskie związane są z zarządzaniem pracownikami, dotyczą zarówno miękkich obszarów kierowania, organizacji pracy, jak również strategicznych aspektów zarządzania. Poziom tych kompetencji decyduje o sprawności funkcjonowania podległego obszaru. 4. Kompetencje specjalistyczno-techniczne - to kompetencje mające związek ze specjalistycznymi zadaniami dla danej grupy stanowisk. Często odnoszą się do specyficznych zakresów wiedzy (np. prawniczej czy też finansowej) lub umiejętności (np. obsługa określonych systemów IT). Poziom tych kompetencji wpływa na efektywność realizacji zadań związanych ze specyfika zwodu, stanowiska bądź też funkcji. 1 Filipowicz G., "Zarządzanie Kompetencjami Zawodowymi", PWE, Warszawa 2004 4

Wyniki Ogólna charakterystyka badanych przedsiębiorstw W badaniu udział wzięło 87 przedstawicieli przedsiębiorstw (branża ekonomiczna 27, logistyczno- spedycyjna 7, mechatroniczno elektroniczna 11, telekomunikacyjna 18, turystyczna 19, pozostałe 5). W badaniu pytania dotyczyły pracowników firmy i ich umiejętności osobistych, społecznych, menedżerskich oraz specjalistyczno technicznych. Dodatkowo pytano także o to, jakie ankietowani mają zdanie na temat adekwatności oferty szkolnictwa zawodowego do zapotrzebowania na rynku pracy. Uczestnicy badania udzielali również informacji na temat możliwości poszerzenia umiejętności zawodowych jakie udostępniają swoim pracownikom. Tabele zamieszczone poniżej prezentują procentowe wyniki diagnozy. Umiejętności osobiste Niespełna połowa ankietowanych jest zdania, że najważniejszą umiejętnością wchodzącą w skład kompetencji osobistych jest wytrwałość, umiejętność radzenia sobie ze stresem, gotowość do uczenia się, umiejętność podejmowania decyzji oraz dokładność. Najrzadziej w tym przypadku podawano niezależność oraz subordynację. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 1. Analizie poddano również to, jak poszczególne branże podchodzą do tematyki kompetencji i umiejętności osobistych. W branży ekonomicznej najważniejsze z umiejętności to: dokładność, otwartość na zmiany oraz umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji. Najrzadziej wskazywano subordynację, niezależność oraz oryginalność. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 2. W branży logistyczno - spedycyjnej najważniejsza okazała się chęć rozwoju zawodowego (71%). Wśród często wymienianych pojawiła się także elastyczność myślenia oraz wytrwałość. Ankietowani ani razu nie wymienili umiejętności myślenia analitycznego a także umiejętności IT. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 3. 5

W branży mechatronicznej wśród umiejętności osobistych co drugi ankietowany wymieniał dokładność, gotowość uczenia się, umiejętność organizacji pracy własnej oraz wytrwałość. Ankietowani z tej branży ani razu nie podali niezależności, jako ważnej cechy pracownika. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 4. W branży telekomunikacyjnej wśród umiejętności osobistych większość ankietowanych podała wytrwałość jako najważniejszą umiejętność (72%). Ponad połowa respondentów wymieniała kreatywność, umiejętność radzenia sobie ze stresem oraz gotowość do uczenia się. Ankietowani z tej branży również ani razu nie podali niezależności, jako ważnej cechy pracownika. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 5. W branży turystycznej wśród umiejętności osobistych większość ankietowanych podała umiejętność radzenia sobie ze stresem, umiejętność rozwiązywania problemów oraz wytrwałość jako najważniejsze umiejętności. Ankietowani z tej branży ani razu nie podali subordynacji oraz niezależności, jako ważnych cech pracownika. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 6. 6

niezależność 1% subordynacja 6% oryginalność myślenie analityczne umiejętność radzenia sobie z niejednoznacznością 13% 13% 15% sumienność umiejętność dążenia do rezultatów umiejętne zarządzanie czasem samodzielność 21% 21% 22% 23% elastyczność myślenia 29% umiejętność organizacji pracy własnej chęć rozwoju zawodowego kreatywność otwartość na zmiany umiejętność rozwiązywania problemów dokładność umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji gotowość do uczenia się umiejętność radzenia sobie ze stresem 32% 33% 33% 36% 37% 38% 38% 39% 40% wytrwałość 48% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Rysunek 1 Najbardziej pożądane umiejętności osobiste wśród wszystkich respondentów. 7

subordynacja niezależność oryginalność 3% 3% 3% myślenie analityczne 7% umiejętność radzenia sobie z niejednoznacznością umiejętność rozwiązywania problemów umiejętne zarządzanie czasem sumienność samodzielność kreatywność chęć rozwoju zawodowego elastyczność myślenia umiejętność radzenia sobie ze stresem umiejętność organizacji pracy własnej umiejętność dążenia do rezultatów wytrwałość gotowość do uczenia się 10% 17% 17% 21% 21% 24% 24% 28% 28% 28% 31% 31% umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji otwartość na zmiany dokładność 38% 41% 45% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Rysunek 2 Najbardziej pożądane umiejętności osobiste wśród przedstawicieli branży ekonomicznej. 8

subordynacja umiejętne zarządzanie czasem samodzielność otwartość na zmiany umiejętność organizacji pracy własnej kreatywność umiejętność dążenia do rezultatów dokładność 29% sumienność 29% umiejętność rozwiązywania problemów 29% umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji 29% gotowość do uczenia się 29% wytrwałość 43% elastyczność myślenia 43% chęć rozwoju zawodowego 71% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 3 Najbardziej pożądane umiejętności osobiste wśród przedstawicieli branży logistyczno - spedycyjnej. 9

subordynacja oryginalność umiejętność radzenia sobie ze stresem umiejętność radzenia sobie z niejednoznacznością umiejętność dążenia do rezultatów 9% 9% 9% 9% 9% umiejętne zarządzanie czasem sumienność myślenie analityczne 18% 18% 18% samodzielność umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji otwartość na zmiany kreatywność elastyczność myślenia 27% 27% 27% 27% 27% umiejętność rozwiązywania problemów 36% chęć rozwoju zawodowego 45% wytrwałość umiejętność organizacji pracy własnej gotowość do uczenia się 55% 55% 55% dokładność 64% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Rysunek 4 Najbardziej pożądane umiejętności osobiste wśród przedstawicieli branży mechatronicznej. 10

subordynacja umiejętność radzenia sobie z niejednoznacznością umiejętność organizacji pracy własnej myślenie analityczne oryginalność sumienność samodzielność chęć rozwoju zawodowego otwartość na zmiany elastyczność myślenia umiejętność dążenia do rezultatów dokładność umiejętne zarządzanie czasem umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji umiejętność rozwiązywania problemów gotowość do uczenia się umiejętność radzenia sobie ze stresem kreatywność 11% 17% 22% 22% 28% 28% 28% 28% 28% 28% 28% 33% 33% 39% 44% 50% 56% 56% wytrwałość 72% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 5 Najbardziej pożądane umiejętności osobiste wśród przedstawicieli branży telekomunikacyjnej. 11

sumienność oryginalność myślenie analityczne umiejętność dążenia do rezultatów dokładność umiejętne zarządzanie czasem samodzielność elastyczność myślenia chęć rozwoju zawodowego umiejętność radzenia sobie z niejednoznacznością kreatywność umiejętność organizacji pracy własnej gotowość do uczenia się umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji otwartość na zmiany 11% 16% 16% 16% 21% 21% 21% 21% 26% 26% 26% 32% 37% 42% 42% wytrwałość 53% umiejętność rozwiązywania problemów umiejętność radzenia sobie ze stresem 63% 63% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Rysunek 6 Najbardziej pożądane umiejętności osobiste wśród przedstawicieli branży turystycznej. 12

Umiejętności społeczne Ponad połowa ankietowanych jest zdania, że najważniejszą umiejętnością wchodzącą w skład kompetencji społecznych jest komunikatywność, umiejętność autoprezentacji, umiejętność budowania relacji z innymi a także kultura osobista. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 7. W branży ekonomicznej rozkład wyników prezentował się podobnie jak w przypadku całej grupy badanej. Najważniejsze z umiejętności społeczne to: komunikatywność, umiejętność autoprezentacji, oraz kultura osobista. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 8. W branży logistyczno - spedycyjnej wyniki również były zbliżone do ogółu badanej grupy. Wśród często wymienianych pojawiła się umiejętność autoprezentacji, umiejętność budowania relacji z innymi oraz komunikatywność. Ankietowani z tej branży ani razu nie wymienili umiejętności komunikacji pisemnej, umiejętności negocjacyjnych, orientacji na klienta a także znajomości procesu sprzedaży IT. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 9. W branży mechatronicznej wśród umiejętności społecznych ankietowani wymieniali komunikatywność oraz umiejętność pracy w zespole. Przedstawiciele tej branży do umiejętności społecznych nie zaliczyli umiejętności komunikacji pisemnej, negocjacji, obycia międzykulturowego, umiejętności prowadzenia prezentacji a także umiejętności wywierania wpływu. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 10. W branży telekomunikacyjnej wśród umiejętności społecznych większość ankietowanych podała umiejętność obsługi klienta, budowania relacji z innymi, komunikacji, orientacji na klienta, autoprezentacji oraz kultury osobistej. Przedstawiciele tej branży do istotnych umiejętności społecznych nie zaliczyli obycia międzykulturowego. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 11. W branży turystycznej umiejętności społeczne prezentowały się podobne jak w branży telekomunikacyjnej. Ważne okazały się umiejętność obsługi klienta, otwartości na innych, komunikacji, orientacji na klienta, oraz kultury osobistej. Do umiejętności społecznych nie zaliczono umiejętności prowadzenia relacji z przełożonymi. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 12. 13

umiejętność prowadzenia relacji z przełożonymi znajomość procesu sprzedaży umiejętność wywierania wpływu obycie międzykulturowe umiejętność komunikacji pisemnej procedury - znajomość i stosowanie umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z klientem identyfikacja z firmą umiejętność prowadzenia prezentacji umiejętności negocjacyjne umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem 11% 11% 13% 16% 16% 18% 20% 20% 23% 28% 32% otwartość na innych orientacja na klienta umiejętność obsługi klienta umiejętność współpracy w zespole kultura osobista umiejętność budowania relacji z innymi umiejętność autoprezentacji 44% 44% 46% 49% 51% 52% 52% komunikatywność 67% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Rysunek 7 Najbardziej pożądane umiejętności społeczne wśród wszystkich respondentów. 14

umiejętność wywierania wpływu znajomość procesu sprzedaży 3% 3% umiejętność prowadzenia relacji z przełożonymi umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z klientem procedury - znajomość i stosowanie umiejętność komunikacji pisemnej obycie międzykulturowe identyfikacja z firmą umiejętność prowadzenia prezentacji umiejętności negocjacyjne 10% 10% 10% 17% 17% 21% 21% umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem 28% orientacja na klienta umiejętność obsługi klienta 34% 34% otwartość na innych umiejętność budowania relacji z innymi 41% 41% umiejętność współpracy w zespole kultura osobista 48% 52% umiejętność autoprezentacji 59% komunikatywność 69% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Rysunek 8 Najbardziej pożądane umiejętności społeczne wśród przedstawicieli branży ekonomicznej. 15

umiejętność prowadzenia relacji z przełożonymi umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z klientem otwartość na innych obycie międzykulturowe umiejętność obsługi klienta identyfikacja z firmą umiejętność wywierania wpływu 29% umiejętność prowadzenia prezentacji 29% procedury - znajomość i stosowanie 29% kultura osobista 29% umiejętność współpracy w zespole 43% umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem 43% komunikatywność 57% umiejętność budowania relacji z innymi 57% umiejętność autoprezentacji 86% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Rysunek 9 Najbardziej pożądane umiejętności społeczne wśród przedstawicieli branży logistyczno - spedycyjnej. 16

procedury - znajomość i stosowanie 9% umiejętność autoprezentacji 9% umiejętność prowadzenia relacji z przełożonymi 18% otwartość na innych 18% orientacja na klienta 18% kultura osobista 18% umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z klientem 27% umiejętność obsługi klienta 27% identyfikacja z firmą 27% umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem 36% umiejętność budowania relacji z innymi 45% umiejętność współpracy w zespole 64% komunikatywność 73% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 10 Najbardziej pożądane umiejętności społeczne wśród przedstawicieli branży mechatronicznej. 17

obycie międzykulturowe procedury - znajomość i stosowanie 0% 6% umiejętność prowadzenia relacji z przełożonymi umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z klientem umiejętność prowadzenia prezentacji znajomość procesu sprzedaży umiejętność wywierania wpływu identyfikacja z firmą umiejętności negocjacyjne umiejętność komunikacji pisemnej umiejętność współpracy w zespole umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem otwartość na innych kultura osobista umiejętność autoprezentacji orientacja na klienta komunikatywność umiejętność budowania relacji z innymi umiejętność obsługi klienta 17% 22% 22% 22% 28% 28% 33% 33% 39% 39% 44% 50% 56% 61% 67% 67% 72% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 11 Najbardziej pożądane umiejętności społeczne wśród przedstawicieli branży telekomunikacyjnej. 18

umiejętność wywierania wpływu znajomość procesu sprzedaży identyfikacja z firmą umiejętność komunikacji pisemnej umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z klientem umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem umiejętność prowadzenia prezentacji procedury - znajomość i stosowanie obycie międzykulturowe umiejętność współpracy w zespole umiejętności negocjacyjne umiejętność budowania relacji z innymi umiejętność autoprezentacji 11% 11% 11% 16% 21% 26% 32% 32% 37% 42% 47% 47% 47% umiejętność obsługi klienta komunikatywność otwartość na innych orientacja na klienta kultura osobista 58% 58% 63% 68% 68% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Rysunek 12 Najbardziej pożądane umiejętności społeczne wśród przedstawicieli branży turystycznej. 19

Umiejętności menadżerskie Zdaniem wszystkich ankietowanych zdecydowanie najważniejszą umiejętnością wśród kompetencji menedżerskich są umiejętności organizacyjne. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 13. We wszystkich poszczególnych branżach rozkład wyników prezentował się podobnie. Na pierwszym miejscu ankietowaniu podawali umiejętności organizacyjne jako najważniejszy składnik kompetencji menedżerskich. Przedstawiciele branży ekonomicznej, mechatronicznej oraz turystycznej do umiejętności menadżerskich nie zaliczyli coachingu. Przedstawiciele branży mechatronicznej do umiejętności menadżerskich nie zaliczyli również umiejętności myślenia strategicznego oraz oceny i rozwoju podwładnych. W branży telekomunikacyjnej całkowicie pominięto umiejętność zarządzania procesami. Natomiast branża turystyczna przy ocenie umiejętności menadżerskich nie uwzględniła umiejętności delegowania zadań, oceny i rozwoju podwładnych oraz umiejętności zarządzania projektem. 20

umiejętność zarządzania projektami umiejętność zarządzania procesami coaching umiejętność zarządzania przez cele umiejętność oceny i rozwoju podwładnych umiejętność zarządzania nowością umiejętność rozwiązywania konfliktów umiejętność myślenia strategicznego umiejętność motywowania innych umiejętność delegowania zadań kierowanie umiejętność zarządzania informacjami umiejętność sprawowania kontroli umiejętność budowania zespołu umiejętność zarządzania zmianą umiejętność budowania sprawnej organizacji planowanie umiejętności organizacyjne 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 13 Najbardziej pożądane umiejętności menadżerskie wśród wszystkich respondentów. 21

umiejętność zarządzania projektami umiejętność zarządzania procesami umiejętność oceny i rozwoju podwładnych umiejętność zarządzania przez cele umiejętność rozwiązywania konfliktów umiejętność delegowania zadań umiejętność zarządzania nowością kierowanie umiejętność myślenia strategicznego umiejętność sprawowania kontroli umiejętność motywowania innych umiejętność zarządzania informacjami umiejętność budowania zespołu planowanie umiejętność zarządzania zmianą umiejętność budowania sprawnej organizacji umiejętności organizacyjne 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 14 Najbardziej pożądane umiejętności menadżerskie wśród przedstawicieli branży ekonomicznej. 22

umiejętność zarządzania przez cele umiejętność zarządzania projektami umiejętność zarządzania nowością umiejętność rozwiązywania konfliktów umiejętność oceny i rozwoju podwładnych umiejętność motywowania innych kierowanie coaching umiejętność budowania zespołu umiejętność budowania sprawnej organizacji umiejętność zarządzania zmianą umiejętność zarządzania procesami umiejętność zarządzania informacjami planowanie umiejętność myślenia strategicznego umiejętność sprawowania kontroli umiejętność delegowania zadań umiejętności organizacyjne 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Rysunek 15 Najbardziej pożądane umiejętności menadżerskie wśród przedstawicieli branży logistycznej. 23

umiejętność zarządzania przez cele 9% umiejętność zarządzania projektami 9% umiejętność rozwiązywania konfliktów 9% umiejętność motywowania innych 9% umiejętność zarządzania zmianą 18% umiejętność zarządzania informacjami 18% umiejętność delegowania zadań 18% planowanie 27% umiejętność sprawowania kontroli 27% kierowanie 27% umiejętność budowania zespołu 27% umiejętność budowania sprawnej organizacji 27% umiejętności organizacyjne 64% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Rysunek 16 Najbardziej pożądane umiejętności menadżerskie wśród przedstawicieli branży mechatronicznej. 24

umiejętność zarządzania procesami umiejętność zarządzania projektami umiejętność zarządzania nowością umiejętność zarządzania przez cele umiejętność myślenia strategicznego umiejętność zarządzania informacjami umiejętność sprawowania kontroli umiejętność rozwiązywania konfliktów kierowanie umiejętność zarządzania zmianą planowanie umiejętność oceny i rozwoju podwładnych umiejętność motywowania innych coaching umiejętność budowania zespołu umiejętność budowania sprawnej organizacji umiejętność delegowania zadań umiejętności organizacyjne 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 17 Najbardziej pożądane umiejętności menadżerskie wśród przedstawicieli branży telekomunikacyjnej. 25

umiejętność zarządzania przez cele umiejętność zarządzania procesami umiejętność motywowania innych umiejętność budowania zespołu umiejętność zarządzania nowością umiejętność zarządzania zmianą umiejętność rozwiązywania konfliktów kierowanie umiejętność myślenia strategicznego umiejętność zarządzania informacjami umiejętność sprawowania kontroli umiejętność budowania sprawnej organizacji planowanie umiejętności organizacyjne 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Rysunek 18 Najbardziej pożądane umiejętności menadżerskie wśród przedstawicieli branży turystycznej. 26

Umiejętności specjalistyczno techniczne Niespełna połowa ankietowanych jest zdania, że najważniejszą umiejętnością wchodzącą w skład kompetencji specjalistyczno - technicznych jest znajomość języków obcych, aktywność intelektualna, oraz umiejętność użytkowania systemów IT. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 19. W branży ekonomicznej rozkład wyników prezentował się podobnie jak w przypadku całej grupy badanej. Najważniejsze z umiejętności specjalistyczno technicznych to: znajomość języków obcych, aktywność intelektualna, oraz analiza rynku. Przedstawiciele branży ekonomicznej do umiejętności specjalistyczno - technicznych nie zaliczyli ewaluacji projektów. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 20. W branży logistyczno - spedycyjnej wyniki również były zbliżone do ogółu badanej grupy. Wśród często wymienianych pojawiła się znajomość inżynierii finansowej, analizy danych oraz znajomość języków obcych. Przedstawiciele tej branży do umiejętności specjalistyczno - technicznych nie zaliczyli umiejętności myślenia analitycznego otaz umiejętności IT. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 21. W branży mechatronicznej wśród umiejętności specjalistyczno - technicznych najczęściej podawane były umiejętność użytkowania systemów IT, aktywność intelektualna oraz umiejętność obsługi urządzeń technicznych. Przedstawiciele tej branży do umiejętności specjalistyczno - technicznych nie zaliczyli umiejętności analizy i opracowania tekstów, analizy rynku, budżetowania, ewaluacji projektu, znajomości inżynierii finansowej oraz umiejętności zachowania w środowisku międzykulturowym. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 22. Branża telekomunikacyjna nieznacznie odbiegała od pozostałych badanych branż. Wśród umiejętności specjalistyczno - technicznych najczęściej wymieniano diagnozę potrzeb klienta, aktywność intelektualną oraz umiejętność użytkowania systemów IT. Przedstawiciele tej branży do umiejętności specjalistyczno - technicznych nie zaliczyli umiejętności myślenia analitycznego, budżetowania, ewaluacji projektu, znajomości inżynierii finansowej, umiejętności IT, umiejętności zachowania w środowisku międzykulturowym oraz zdolności mechanicznych. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 23. 27

W branży turystycznej znajomość języków obcych okazała się najważniejszą umiejętnością specjalistyczno techniczną. Przedstawiciele tej branży do umiejętności specjalistyczno - technicznych nie zaliczyli umiejętności analizy danych, analizy i opracowania tekstów, ewaluacji projektu oraz umiejętności IT. Wyniki tej analizy przedstawia Rys. 24. ewaluacja projektów 1% analiza i opracowanie tekstów umiejętność myślenia analitycznego zachowanie w środowisku międzykulturowym umiejętności IT inżynieria finansowa budżetowanie umiejętności/zdolności mechaniczne 5% 6% 7% 8% 8% 10% 11% wykorzystanie narzędzi biurowych analiza danych obsługa urządzeń technicznych analiza rynku pozyskiwanie informacji 18% 20% 21% 23% 25% wiedza zawodowa diagnozowanie potrzeb klienta 30% 30% użytkowanie systemów IT 36% aktywność intelektualna 40% języki obce 45% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Rysunek 19 Najbardziej pożądane umiejętności specjalistyczno - techniczne wśród wszystkich respondentów. 28

zachowanie w środowisku międzykulturowym umiejętności IT inżynieria finansowa analiza i opracowanie tekstów umiejętność myślenia analitycznego umiejętności/zdolności mechaniczne wykorzystanie narzędzi biurowych obsługa urządzeń technicznych diagnozowanie potrzeb klienta budżetowanie pozyskiwanie informacji 7% 7% 7% 7% 10% 17% 17% 17% 17% 21% analiza danych użytkowanie systemów IT wiedza zawodowa analiza rynku 28% 31% 34% 34% aktywność intelektualna 45% języki obce 52% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Rysunek 20 Najbardziej pożądane umiejętności specjalistyczno - techniczne wśród przedstawicieli branży ekonomicznej. 29

umiejętności/zdolności mechaniczne zachowanie w środowisku międzykulturowym ewaluacja projektów budżetowanie analiza i opracowanie tekstów wiedza zawodowa 29% pozyskiwanie informacji 29% wykorzystanie narzędzi biurowych 43% użytkowanie systemów IT 43% obsługa urządzeń technicznych 43% diagnozowanie potrzeb klienta 43% analiza rynku 43% aktywność intelektualna 43% języki obce 57% analiza danych 57% inżynieria finansowa 71% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 21 Najbardziej pożądane umiejętności specjalistyczno - techniczne wśród przedstawicieli branży logistyczno - spedycyjnej. 30

wykorzystanie narzędzi biurowych 9% języki obce 9% diagnozowanie potrzeb klienta 9% analiza danych 9% umiejętność myślenia analitycznego 9% pozyskiwanie informacji 27% umiejętności/zdolności mechaniczne 36% wiedza zawodowa 36% umiejętności IT 36% obsługa urządzeń technicznych 45% aktywność intelektualna 55% użytkowanie systemów IT 73% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 22 Najbardziej pożądane umiejętności specjalistyczno - techniczne wśród przedstawicieli branży mechatronicznej. 31

analiza i opracowanie tekstów obsługa urządzeń technicznych analiza danych wykorzystanie narzędzi biurowych wiedza zawodowa analiza rynku pozyskiwanie informacji języki obce użytkowanie systemów IT aktywność intelektualna diagnozowanie potrzeb klienta 6% 11% 11% 17% 17% 17% 28% 28% 39% 39% 44% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Rysunek 23 Najbardziej pożądane umiejętności specjalistyczno - techniczne wśród przedstawicieli branży telekomunikacyjnej. umiejętności/zdolności mechaniczne obsługa urządzeń technicznych budżetowanie wykorzystanie narzędzi biurowych zachowanie w środowisku międzykulturowym użytkowanie systemów IT analiza rynku pozyskiwanie informacji aktywność intelektualna wiedza zawodowa diagnozowanie potrzeb klienta języki obce 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Rysunek 24 Najbardziej pożądane umiejętności specjalistyczno - techniczne wśród przedstawicieli branży turystycznej. 32

6% 16% bardzo nieadekwatny nieadekwatny nie mam zdania 60% adekwatny bardzo adekwatny Rysunek 25 Ocena adekwatności oferty szkolnictwa zawodowego do zapotrzebowania na rynku pracy. 60% 53% 50% 44% 40% 30% 30% 20% 10% 0% szkolenia zewnętrzne szkolenia wewnętrzne studia lub studia podyplomowe udział w konferencjach lub targach Rysunek 26 Możliwości poszerzenia umiejętności zawodowych udostępniane pracownikom. 33

Załącznik nr 1 Wzór kwestionariusza Szanowni Państwo, W związku z realizacją projektu zwracamy się z uprzejmą prośbą o wypełnienie ankiety dotyczącej umiejętności zawodowych. Badanie to pozwoli skonstruować dogłębną diagnozę branż, a także znacznie przyczyni się do opracowania kursów i staży zawodowych przez naszych ekspertów. Ankieta jest anonimowa. 1. Proszę o zaznaczenie branży w ramach której funkcjonuje Państwa firma: a. ekonomiczna b. logistyczno spedycyjna c. mechatroniczno elektroniczna d. telekomunikacyjna e. turystyczna f. inna 2. Proszę o wybranie umiejętności osobistych, które są wskazane do pracy w Państwa firmie. a. umiejętność dążenia do rezultatów b. elastyczność myślenia c. gotowość do uczenia się d. kreatywność e. myślenie analityczne f. umiejętność organizacji pracy własnej g. otwartość na zmiany h. umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji i. umiejętność radzenia sobie z niejednoznacznością j. umiejętność radzenia sobie ze stresem k. umiejętność rozwiązywania problemów l. chęć rozwoju zawodowego m. samodzielność n. sumienność o. wytrwałość p. umiejętne zarządzanie czasem q. oryginalność r. niezależność s. dokładność t. subordynacja 3. Proszę o wybranie umiejętności społecznych, które są wskazane do pracy w Państwa firmie. a. umiejętność autoprezentacji b. umiejętność budowania relacji z innymi c. umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem 34

d. identyfikacja z firmą e. umiejętność komunikacji pisemnej f. komunikatywność g. kultura osobista h. umiejętności negocjacyjne i. umiejętność obsługi klienta j. obycie międzykulturowe k. orientacja na klienta l. otwartość na innych m. procedury - znajomość i stosowanie n. znajomość procesu sprzedaży o. umiejętność prowadzenia prezentacji p. umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z klientem q. umiejętność prowadzenia relacji z przełożonymi r. umiejętność współpracy w zespole s. umiejętność wywierania wpływu 4. Proszę o wybranie umiejętności menedżerskich, które są wskazane do pracy w Państwa firmie. a. umiejętność budowania sprawnej organizacji b. umiejętności organizacyjne c. umiejętność budowania zespołu d. coaching e. umiejętność delegowania zadań f. kierowanie g. umiejętność sprawowania kontroli h. umiejętność motywowania innych i. umiejętność myślenia strategicznego j. umiejętność oceny i rozwoju podwładnych k. planowanie l. umiejętność rozwiązywania konfliktów m. umiejętność zarządzania informacjami n. umiejętność zarządzania nowością o. umiejętność zarządzania procesami p. umiejętność zarządzania projektami q. umiejętność zarządzania przez cele r. umiejętność zarządzania zmianą 5. Proszę o wybranie umiejętności specjalistyczno - technicznych, które są wskazane do pracy w Państwa firmie. a. umiejętność myślenia analitycznego b. aktywność intelektualna c. Analiza danych 35

d. Analiza i opracowanie tekstów e. Analiza rynku f. Budżetowanie g. Diagnozowanie potrzeb klienta h. Ewaluacja projektów i. Inżynieria finansowa j. Języki obce k. Obsługa urządzeń technicznych l. Pozyskiwanie informacji m. Umiejętności IT n. Użytkowanie systemów IT o. Wiedza zawodowa p. Wykorzystanie narzędzi biurowych q. Zachowanie w środowisku międzykulturowym r. Umiejętności/zdolności mechaniczne 6. Jakie dodatkowe umiejętności zawodowe są niezbędne do pracy w państwa firmie? 7. Proszę ocenić na skali adekwatność oferty szkolnictwa zawodowego do zapotrzebowania na rynku pracy 1 2 3 4 5 9. Jakie możliwości poszerzenia umiejętności zawodowych udostępniają Państwo swoim pracownikom? a. szkolenia wewnętrzne b. szkolenia zewnętrzne c. udział w konferencjach lub targach d. studia lub studia podyplomowe e. inne.. Dziękujemy za udział w badaniu. 36