Barbara Muchowicz Gimnazjum nr 7 w Tarnowie PROGRAM EDUKACJI REGIONALNEJ DZIEDZICTWO KULTUROWE W REGIONIE Program powstał podczas kursu Ścieżki edukacyjne w pracy nauczycieli szkól podstawowych i gimnazjum w grudniu 2000 roku. Treści, formy realizacji oraz przewidywane osiągnięcia pozostają w zgodzie z Podstawą programową MENorazścieżką regionalną dla gimnazjum. Jest to program na tyle ogólny i uniwersalny, żemożestać się pomocą w tworzeniu programów szczegółowych, po dopasowaniu elementów treści związanych z konkretnym regionem.
CELE EDUKACYJNE: Rozwijanie wiedzy o kulturze własnego regionu i jej związkach z kulturą narodową. Kontakt ze środowiskiem lokalnym i regionalnym w celu wytworzenia bliskich więzi i zrozumienia różnorodnych przynależności człowieka Ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej przez rozwój tożsamości regionalnej Wzbogacenie wiedzy o historii regionu w powiązaniu z tradycjami własnej rodziny CELE SZCZEGÓLOWE: Rozszerzanie wiedzy o własnym regionie Kształtowanie umiejętności poszukiwania, gromadzenia, selekcji, krytycznego opracowania materiałów źródłowych Kształtowanie poczucia przynależności lokalnej do małej ojczyzny Dbałość o zachowanie tradycji, obyczajów regionalnych i polskich doskonalenie umiejętności pracy w małej grupie 2
OBSZAR DZIAŁANIA TEMAT TREŚĆ FORMY REALIZACJI PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA WSPÓŁPRACA NAUCZYCIELI MIEJSCOWOŚĆ Położenie geograficzne i środowisko przyrodnicze. Położenie geograficzne Ukształtowanie terenu Klimat Szata roślinna Świat zwierzęcy Bogactwa mineralne Pomniki przyrody /rezerwaty itp. / Wycieczki po Albumy ze zdjęciami Zielnik Makieta terenu Wywiad np. z leśnikiem Wyszukiwanie informacji w różnorodnych źródłach Zna i umie określić położenie geograficzne swojej Potrafi opisać ukształtowanie terenu Zna środowisko geograficzne, naturalne swojej Umie wymienić bogactwa naturalne występujące w najbliższej okolicy geografia, biologia, język polski 3
MIEJSCOWOŚĆ Historia mojej Historia Pochodzenie nazwy Sławne postacie Zabytki / architektura, miejsca pamięci, cmentarze, kapliczki itp. / Herb ijego historia Legenda z regionu /miasta, wioski / Wyszukiwanie informacji w źródłach Album katalog zabytków Mapa przewodnik po Urządzenie izby regionalnej Opis najpiękniejszego zabytku Makieta lub model zabytku Drzewo genealogiczne znanego rodu z Konkurs literacki wiersz o mojej Konkurs plastyczny model herbu zna historię swojej umie wymienić wybitną postać znazabytkiiważne miejsca w regionie potrafi wyszukiwać informacje i gromadzić materiały historia, język polski, sztuka - plastyka, informatyka, matematyka 4
MIEJSCOWOŚĆ Język regionu Gwary regionu Nazwy miejscowe /etymologia nazw, nazwisk, typy nazw miejscowych / Słownik nazw i słów gwarowych Inscenizacja obrzędu z uwzględnieniem gwary regionu zbiera i selekcjonuje informacje prezentuje zebrany materiał zna słownictwo regionu i docenia jego rolę kulturową język polski RODZINA Moja rodzina Historia rodziny na tle dziejów regionu Etymologia nazwiska Wywiad ze starszymi ludźmi członkami rodziny Drzewo genealogiczne własnej rodziny Kroniki rodzinne /konkurs na najciekawszy opis / zna historię własnej rodziny i dostrzega powiązania z historią regionu umie wyszukiwać informacje o własnych korzeniach potrafi wykonać drzewo genealogiczne, kronikę rodziny historia, język polski, sztuka plastyka, informatyka, katecheza 5
GMINA KULTURA REGIONU Społeczeństwo Władze samorządowe Tradycje i obyczaje Sztuka ludowa Charakterystyka społeczności regionu Struktura administracyjna gminy Władze lokalne, ich kompetencje i zadania Pochodzenie społeczności regionalnej Zapoznanie z typowymi obyczajami, tradycjami, tańcem, muzyką Obrzędy świąteczne /wigilia, kolędowanie, jasełka, konkurs palm, pisanek/ Sztuka ludowa budownictwo, zdobnictwo, stroje Reklama regionu Wycieczka do Urzędu Gminy Spotkanie z sołtysem, wójtem, radnym, burmistrzem itp. Obserwacja obrad Rady Gminy Poszukiwanie informacji na temat struktury wyznaniowej, zawodowej, narodowościowej /Urząd Pracy, Gminy/ Konkurs zespołów kolędniczych Konkurs plastyczny na szopkę,pisanki, koszyczek wielkanocny, wypieki świąteczne Prezentacja jasełek Spotkanie z twórcą ludowym Wycieczka do muzeum etnograficznego Poznanie pieśni i tańców regionu zna strukturę i kompetencje władz gminy posiada świadomość wpływu mieszkańców na władze lokalne potrafi wyszukiwać informacje aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym regionu zna tańce, pieśni regionalne, obyczaje i obrzędy regionu prezentuje własne osiągnięcia na forum szkolnym i pozaszkolnym docenia wartość kultury regionu wiedza o społeczeństwie, matematyka, historia muzyka, sztuka plastyka, historia, technika, informatyka, język polski 6
ROLA REGIONU I JEGO ZWIAZKI Z INNYMI REGIONAMI MAŁOPOLSKI Mój region w Małopolsce Zapoznanie z wybranymi elementami historii, tradycji, kultury i przyrody Małopolski Wycieczki w wybrane miejsca makroregionu Albumy Porto folio Wyszukiwanie informacji Konkurs wiedzy o regionie potrafi wyszukiwać informacje i gromadzić materiały zna wybrane elementy kultury Małopolski geografia, historia, język polski, wiedza o społeczeństwie, plastyka, biologia, informatyka 7
8
PROPOZYCJA ANKIETY EWALUACYJNEJ DO PROGRAMU EDUKACJA REGIONALNA 1. Na mapie konturowej województwa zaznacz: a/ swój powiat b/ swoją gminę c/ swoja miejscowość 2. Wymień trzy zabytki z twojej lub gminy. 3. Podaj dwie zmiany, jakie zaszły w tradycjach twojej rodziny we współczesnych czasach. 4. Wymień źródła wiedzy o rodzinie. 5. Uzupełnij schemat struktury władz lokalnych odpowiednimi wyrazami: wójt, sołtys, rada gminy, rada powiatu, burmistrz, prezydent miasta, zarząd gminy, rada sołecka, rada powiatu POWIAT GMINA /MIASTO/ MIEJSCOWOŚĆ 6. Wymień elementy stroju ludowego typowe dla regionu. 8
7. Napisz, co symbolizowały w domach naszych przodków: JAJKO DRZEWKO SNOP ZBOŻA MAK KARMIENIE ZWIERZĄT DOMOWYCH OPŁATKIEM 8. Który z wymienionych tańców nie jest tańcem ludowym z twojego regionu: polka, krakowiak, kujawiak, oberek, mazur, zbójnicki. 9. Podpisz rysunki / fotografie/ znanych obiektów w Małopolsce, np: Kościół Mariacki Wawel Sukiennice Maczuga Herkulesa Giewont Skamieniałe Miasto Ratusz w Tarnowie /dodaj dowolne miejsca wg własnego uznania / 10. Wyjaśnij pochodzenie nazwy swej. 11. Wymień trzy nazwy topograficzne najbliższej okolicy. 10
11