Partnerzy programu ZałoŜenia do strategii informatyzacji gminy DOBRCZ Dobrcz, sierpień-wrzesień 2006
Podstawowe informacje o dokumencie: Autor: Borys Czerniejewski, Tomasz Brom Właściciel dokumentu: Borys Czerniejewski Recenzenci: Tytuł: ZałoŜenia do strategii informatyzacji gminy DOBRCZ Projekt: Wieś Aktywna, budowanie społeczeństwa informacyjnego e-vita II Wersja: 2.0 Liczba stron: 46 Data utworzenia: 2006-08-31 19:44:00 Kontakt do uwag: tbrom@iss.pl Zdjęcie na okładce: Kościół we wsi Włóki, fot. Tomasz Brom Historia zmian: Wersja Data Kto Opis 0.1 2006-08-24 Tomasz Brom Utworzenie dokumentu 0.2-1.0 do 2006-10-09 Tomasz Brom, Edycja dokumentu Borys Czerniejewski Rafał Kurianowicz 1.0 2006-09-04 Tomasz Brom, Wersja strategii do konsultacji Borys Czerniejewski Rafał Kurianowicz 2.0 2006-09-14 Tomasz Brom, Wersja ostateczna strategii Borys Czerniejewski Rafał Kurianowicz 2.0 2006-09-28 Tomasz Brom, Borys Czerniejewski Rafał Kurianowicz Wersja strategii z naniesionymi uwagami przekazanymi przez FWW Ten dokument podlega zatwierdzeniu: Imię i Nazwisko Podpis Rola w projekcie Data zatwierdzenia Wersja Borys Kierownik Projektu 2.0 Czerniejewski Odbiorcami dokumentu są: Imię i Nazwisko Rola w projekcie Data wydania Wersja Klara Malecka FWW 2.0 Wojciech Chmiel FWW 2.0 Marek Richter Koordynator programu 2.0 ZastrzeŜenia: Wszystkie nazwy handlowe i towarów występujące w niniejszej publikacji są znakami towarowymi zastrzeŝonymi odpowiednich firm odnośnych właścicieli. Dokument naleŝy traktować jako jawny. 2
Spis treści 1. WSTĘP... 5 1.1. Cel i znaczenie dokumentu...5 1.2. Zawartość i struktura dokumentu...6 1.3. Zadania gminy...6 1.4. Strategie rozwoju...7 2. OBRAZ I ZASOBY GMINY... 8 2.1. Specjalność gminy...8 2.2. Dane statystyczne...8 2.3. Dane gospodarcze...9 2.4. BudŜet gminy w roku 2005...9 2.5. Wydatki na informatykę w roku 2005...9 2.6. Zasoby zadeklarowane w programie e-vita II...9 2.7. Partnerzy programu e-vita II...9 2.8. Zasoby informacyjne...10 3. RYNEK NA KTÓRYM DZIAŁA GMINA... 10 3.1. Klienci i udziałowcy...10 3.2. Konkurencja...10 3.3. Sojusznicy...10 4. WIZJA GMINY... 11 4.1. Wizja młodzieŝy...11 4.2. Wizja dorosłych...11 4.3. Główne elementy wizji...11 5. MISJA GMINY... 11 6. ANALIZA OTOCZENIA INFORMATYZACJI GMINY (PEST)... 12 6.1. Otoczenie polityczne...12 6.2. Otoczenie ekonomiczne...15 6.3. Otoczenie społeczne...15 6.4. Otoczenie techniczne...15 7. ANALIZA POTENCJAŁU GMINY (SWOT) I KIERUNKI DZIAŁAŃ... 16 8. CELE STRATEGICZNE GMINY... 19 9. PRIORYTETOWE DZIEDZINY ZASTOSOWAŃ INFORMATYKI W GMINIE... 20 10. PROGRAM DZIAŁANIA (PROJEKTY)... 22 3
10.1. Budowa sieci teleinformatycznej...23 10.1.1. Stan obecny i plany gminy... 23 10.1.2. Konfiguracja sieci... 23 10.1.3. Punkt centralny sieci... 24 10.1.4. Budowa gminnej sieci szkieletowej... 24 10.1.5. Sieć dostępowa i urządzenia dla odbiorców końcowych... 25 10.1.6. Szacunki ekonomiczne... 27 10.2. Publiczne Punkty Dostępu...27 10.3. Edukacja informatyczna...28 10.4. Portal organizacji pozarządowych...29 10.5. Portal gospodarczy...30 10.6. Informatyzacja Urzędu Gminy (komunikacja sołtysów)...30 10.7. E-urząd...31 10.8. System monitoringu...33 10.9. Portal edukacyjny...33 10.10. Portal młodzieŝowy...34 11. MOśLIWE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA... 34 12. MONITOROWANIE REALIZACJI STRATEGII I ZARZĄDZANIE ZMIANĄ... 36 13. PODSUMOWANIE... 37 14. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE DOSTĘPNE W SIECI... 38 15. SŁOWNIK POJĘĆ... 40 16. ZAŁĄCZNIKI... 41 16.1. Załącznik nr 1. Proponowany harmonogram realizacji strategii informatyzacji gminy Dobrcz...42 16.2. Załącznik nr 2. Budowa sieci teleinformatycznej mapa...43 16.3. Lista obecności na spotkaniu w sprawie przygotowania ZałoŜeń do strategii informatyzacji gminy w dniu 9 sierpnia oraz 6 września 2006 r....44 16.4. Załącznik nr 4. Proponowane obszary zastosowań IT w gminie...46 4
1. Wstęp 1.1. Cel i znaczenie dokumentu Niniejszy dokument został przygotowany na zlecenie Fundacji Wspomagania Wsi, w ramach programu Wieś aktywna. Budowanie społeczeństwa informacyjnego e-vita II prowadzonego przez Fundację Wspomagania Wsi (FWW) oraz Polsko-Amerykańską Fundację Wolności. Celem programu jest popularyzacja zastosowań technologii informacyjnych (IT) w rozwoju lokalnych społeczności w całym kraju oraz praktyczne przygotowanie wybranych społeczności (gmin) do korzystania z moŝliwości rozwoju społeczno-gospodarczego, jakie dają technologie. Działania zaplanowane w ramach programu skierowane są przede wszystkim do samorządu, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych i młodzieŝy. Korzyści uzyskane przez beneficjantów programu oraz wypracowane modele działań, moŝliwości zastosowań, a takŝe konkretne przedsięwzięcia z wykorzystaniem informatyki zrealizowane w wybranych gminach, mają słuŝyć jako przykład oraz stanowić zachętę i inspirację do podejmowania podobnych inicjatyw przez inne społeczności wiejskie. Jednym z elementów programu jest przygotowanie załoŝeń do strategii informatyzacji wybranych gmin, które mają umoŝliwić w systematyczny i planowy rozwój IT na ich terenie. ZałoŜenia mają być teŝ podstawą do przygotowania wniosku o sfinansowanie działań związanych z infrastrukturą z funduszy UE. Na potrzeby niniejszego dokumentu przyjmujemy, Ŝe strategia to dokument, który określa sposób realizacji długookresowych celów gminy za pomocą wskazanych środków, przy wykorzystaniu będących w posiadaniu gminy zasobów. Strategia określa równieŝ sposób modyfikacji celów gminy w zaleŝności od zmian zachodzących w jej otoczeniu oraz sposoby pozyskania zasobów, ich racjonalne rozmieszczenie i wykorzystanie. ZałoŜenia stanowią jedynie zarys przyszłej strategii informatyzacji, której przygotowanie wymagałoby dokładniejszego rozpoznania potrzeb gminy i pełniejszego udziału jej mieszkańców. Napięty harmonogram programu e-vita II nie pozwala na przygotowanie pełnych strategii informatyzacji. Niniejsze załoŝenia przygotowano na podstawie następujących materiałów: 1. Wniosku gminy Dobrcz o udział w programie e-vita II, 2. Raportu z monitoringu w gminach rozpoczynających uczestnictwo w programie e-vita, 3. Raportu ze spotkań informacyjno-konsultacyjnych programu e-vita II, 4. Oficjalnej strategii rozwoju gminy ( Strategia rozwoju gminy Dobrcz, Biuro Szkoleniowo-Doradcze Kreator, Inowrocław, 1999), 5. Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Dobrcz, 6. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dobrcz, 7. Informacji zebranych podczas warsztatów strategicznych przeprowadzonych w gminie Dobrcz w dniach 10-08-2006 oraz 08-09-2006 r (lista osób uczestniczących w warsztacie stanowi załącznik nr 3. do niniejszych ZałoŜeń ). 5
ZałoŜenia do strategii informatyzacji gminy są dokumentem, opracowywanym na potrzeby realizacji programu e-vita II. JednakŜe powinien on równieŝ słuŝyć samorządowi gminy Dobrcz jako pomoc przy podejmowaniu inicjatyw związanych z informatyzacją gminy po zakończeniu programu. 1.2. Zawartość i struktura dokumentu Niniejsze załoŝenia uwzględniają uzyskane wcześniej informacje o gminie, jej sytuacji społeczno-gospodarczej i potrzebach mieszkańców i są komplementarne do strategii rozwoju gminy ( Strategia rozwoju gminy Dobrcz ). Określają one obszary rozwoju społecznogospodarczego, które mogą być realizowane pełniej za pomocą informatyki jak równieŝ cele strategiczne (priorytety) oraz działania je wspierające zawarte w strategii rozwoju gminy, zgodne z oczekiwaniami społeczności gminy związanymi z udziałem w programie e-vita II, które mogą być realizowane z zastosowaniem informatyki. Dokument zawiera analizę słabych i silnych stron gminy oraz szans i zagroŝeń związanych z otoczeniem informatyzacji, wypracowaną z przedstawicielami gminy wizję, misję i cele strategiczne informatyzacji, wybrane dziedziny zastosowań IT, priorytety i program działania (propozycje projektów), umoŝliwiające korzystanie z niniejszych załoŝeń w czasie późniejszym przy przygotowywaniu bardziej rozbudowanych koncepcji i planów rozwoju budowy infrastruktury i zastosowań informatyki w gminie. Ponadto niniejsze ZałoŜenia precyzują: zakres budowy infrastruktury Niekomercyjnej Sieci Komputerowej (NSK) oraz Publicznych Punktów Dostępu (PPD), które zostaną sfinansowane z programu e-vita II, systematyzują wcześniejsze informacje o gminie/weryfikują plany/propozycje samorządu, określają zakres kontynuacji działań (związanych ze wspomaganiem rozwoju społecznogospodarczego gminy za pomocą informatyki), moŝliwych do realizacji z wykorzystaniem środków UE potencjalnie dostępnych dla samorządu, organizacji pozarządowych i przedsiębiorstw 1.3. Zadania gminy Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego. 1 Do zakresu jej działania naleŝą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeŝone ustawami na rzecz innych podmiotów. 2 NaleŜy do nich równieŝ zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej tworzonej przez mieszkańców gminy. Szeroko pojęta informatyzacja gminy nie jest jednak objęta katalogiem zadań własnych gminy. 3 Informatyka jest bowiem jedynie narzędziem do realizacji zadań gminy. Informatyzacja jest więc procesem zastosowania i wdroŝenia narzędzi teleinformatycznych do realizacji zadań własnych gminy. Inaczej mówiąc, informatyzacja jest jedynie narzędziem do realizacji przyjętej strategii. Dlatego teŝ niniejsze załoŝenia do strategii informatyzacji gminy naleŝy traktować jedynie jako jeden z programów funkcjonalnych wypracowanych na podstawie Strategii Rozwoju Gminy Dobrcz. 1 por. art. 164, ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 2 por. art. 6, ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591) 3 por. art. 7, ust 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.w.) 6
1.4. Strategie rozwoju Posiadanie przez gminę strategii rozwoju (społeczno-gospodarczego) nie jest usankcjonowane prawnie. Ustawowo przewidziano jedynie opracowanie narodowej strategii rozwoju regionalnego oraz strategii rozwoju województwa. 4 Wynika to z faktu, iŝ uznaje się, Ŝe gmina jest jednostką zbyt małą, by konieczne było opracowywanie dla niej strategii rozwoju. Do właściwości rady gminy naleŝy jednak uchwalanie programów gospodarczych. 5 Program, ze swej natury, jest dokumentem bardziej szczegółowym wyznaczającym działania, które mają zostać podjęte w krótszej perspektywie czasowej. Programy gospodarcze gmin mogą stanowić uszczegółowienie strategii rozwoju województw. Mówiąc więc o strategii rozwoju gminy naleŝy mieć na myśli dokument wynikający ze strategii rozwoju województwa, którego przygotowanie nie jest obowiązkowe w świetle prawa, lecz leŝy w interesie gminy. Posiadanie strategii było waŝne przy składaniu wniosków o dofinansowanie projektów z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). KaŜdy projekt musiał posiadać swoje tło i uzasadnienie. Projekt musiał wynikać z planowanych kierunków rozwoju i słuŝyć realizacji określonych celów, które zostały zapisane w strategii lub innym dokumencie o podobnym charakterze. Dlatego wiele gmin decydowało się na przygotowanie własnych strategii rozwoju. Podobnie jest ze strategią informatyzacji nie jest ona wymagana do funkcjonowania gminy. JednakŜe strategia i cele w niej opisane stanowiły dobre uzasadnienie dla projektów dofinansowywanych np. w ramach działania 1.5 przewidzianego w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego. Strategia informatyzacji powinna być zgodna ze strategią regionalną: Wsparcie z EFRR powinno być zdeterminowane strategią rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie. Co więcej, [informatyczne] projekty infrastrukturalne muszą być zgodne z celami regionalnego rozwoju gospodarczego tj. wzrostu gospodarczego, konkurencyjności regionu tak samo jak równowagi działań gospodarczych. Odosobnione projekty nie powinny otrzymywać wsparcia. Powinny być one ponadto powiązane z innymi działaniami zorientowanymi na rozwój nowych aplikacji i usług. Jako część strategii, projekty infrastrukturalne powinny zostać oparte na analizie potrzeb regionalnych i szans zidentyfikowanych w konsultacji z partnerami społecznymi i gospodarczymi, przy uwzględnieniu specyficznych ekonomicznych i instytucjonalnych warunków jak równieŝ obecnie funkcjonującej infrastruktury (tj. przeglądu istniejącej infrastruktury przed planowaniem nowych inwestycji). 6 Przepisy dotyczące funduszy strukturalnych w nowym okresie budŝetowym 2007-2013 ulegną zapewne zmianom, trudno dziś jednoznacznie stwierdzić, czy otrzymanie funduszy europejskich będzie związane z koniecznością posiadania strategii informatyzacji gminy. W momencie opracowywania strategii znane były tylko propozycje Regionalnych Programów Operacyjnych. Dokumenty z wytycznymi, które pomogą w ich realizacji są w trakcie opracowywania. 4 por. ustawa z dnia 12 maja 2000 r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz. U. nr 48, poz. 550) 5 por. art. 18, ust 2, pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.w.) 6 Przewodnik w sprawie kryteriów i warunków wdraŝania funduszy strukturalnych w ramach wsparcia komunikacji elektronicznej, Dokument roboczy Komisji Europejskiej, Bruksela, 28.07.2003, SEC(2003)895 7
2. Obraz i zasoby gminy Gmina Dobrcz leŝy w północno-wschodniej części powiatu bydgoskiego. Gminę zamieszkuje 9300 mieszkańców skupionych w 21 sołectwach. Łączna liczba miejscowości o charakterze wiejskim wynosi 32. Największe z nich to Dobrcz oraz Kotomierz. Dobrcz graniczy z gminami: od północnego zachodu z gminą Koronowo, od południa z gminą Osielsko, od północy z gminą Pruszcz Pomorski, od południowego wschodu z gminą Dąbrowa Chełmińska 2.1. Specjalność gminy Gmina ma charakter rolniczy; uŝytki rolne stanowią 81% powierzchni całkowitej, lasy i grunty leśne stanowią ok. 7,3%. Gmina posiada duŝy obszar uŝytków zielonych, połoŝonych głównie w dolinie Wisły. Na terenie gminy znajdują się jeziora Dobrcz, Borówno oraz Kusowo. Warunki geograficzne sprawiają, Ŝe gmina Dobrcz jest dobrym miejscem do uprawiania turystyki oraz agroturystyki. Promowana jest równieŝ działalność związaną przetwórstwem rolno-spoŝywczym. Specjalnością gminy są produkty regionalne. Powidła śliwkowe są przygotowywane według starych receptur w Strzelcach Dolnych oraz Kozielcu. Powidła te znane są nie tylko w kraju ale równieŝ zagranicą. Oprócz wspomnianych powideł do produktów regionalnych naleŝą chleb gądecki, miody z Doliny Wisły, kiszona fasolka kozielecka, susz owocowy oraz ciszki kaszubskie. Gmina coraz częściej kojarzona jest z organizowanymi na jej terenie imprezami kulturalnymi takimi jak święto śliwki czy świętem chleba. Gmina posiada na swoim terenie wiele atrakcji architektonicznych. Na szczególną uwagę zasługuje drewniany kościół p.w. Św. Marii Magdaleny, znajdujący się we wsi Włóki. Jest on zabytkiem klasy zerowej. Na terenie wsi Kozielec znajduje się rezerwat lnu austriackiego. Jest to gatunek nie występujący nigdzie indziej kraju. 2.2. Dane statystyczne Powierzchnia gminy ogółem [ha] 13 041 powierzchnia gruntów rolnych [ha] 9 496 powierzchnia gruntów przemysłowych [ha] 1 119 liczba sołectw 21 liczba mieszkańców ogółem 9 261 liczba mieszkańców w wieku do 25 lat 3 334 liczba mieszkańców w wieku od 25 do 50 lat 3 395 liczba mieszkańców w wieku powyŝej 50 lat 2 532 8
2.3. Dane gospodarcze liczba podmiotów gospodarczych działających w gminie 460 liczba gospodarstw rolnych w gminie 941 Liczba gospodarstw agroturystycznych w gminie 14 2.4. BudŜet gminy w roku 2005 dochody 15 501 548 wydatki 15 144 944 2.5. Wydatki na informatykę w roku 2005 W urzędzie gminy 99 667 W edukacji 38 379 2.6. Zasoby zadeklarowane w programie e-vita II Zasoby zadeklarowane przez Gminę jako wkład własny w realizację projektu to: bezpłatne szkolenia z zakresu obsługi komputera, baza szkoleniowa oraz noclegowa, wiedza pracowników, zasoby ludzkie, doświadczenie zdobyte w trakcie realizacji róŝnorodnych projektów, lokale naleŝące do gminy 2.7. Partnerzy programu e-vita II Program e-vita II będzie realizowany w gminie Dobrcz prze 13 partnerów, w tym 4 instytucje sektora publicznego, 7 organizacji pozarządowych oraz 2 podmioty gospodarcze. Sektor publiczny 1. Urząd Gminy w Dobrczu 2. Zespół Szkół w Dobrczu 3. Zespół Szkół w Kotomierzu 4. Zespół Szkół w Wudzynie Organizacje pozarządowe 1. Towarzystwo Rozwoju Gminy Dobrcz 2. Stowarzyszenie MłodzieŜ Gminy Dobrcz 3. Klub Seniora przy GOK Dobrcz 4. Towarzystwo Rolnictwo-Turystyka 5. Koło Rękodzielnicze Dobrcz 6. Zarząd Gminny Kół Gospodyń Wiejskich w Dobrczu 7. Zarząd Gminny Związku Ochotniczych StraŜy PoŜarnych w Dobrczu 9
Organizacje pozarządowe 1. AWACOM Sp. z o. o. 2. BAMAR Barbara Kukla 2.8. Zasoby informacyjne W gminie znajduje się 6 szkół podstawowych, 3 gimnazja oraz jedna szkoła ponadgminazjalna - Zespół Szkół Agro-Ekonomicznych w Karolewie. Na terenie gminy działają Gminna Biblioteka Publiczna oraz Gminne Centrum Informacji 3. Rynek na którym działa gmina Gmina, postrzegana jako podmiot gospodarczy, świadczący usługi swoim klientom, działa w pewnym otoczeniu stanowiącym jej rynek. Składa się on z klientów, udziałowców, konkurentów i partnerów (sojuszników). 3.1. Klienci i udziałowcy Jak w kaŝdej gminie klientami gminy Dobrcz są wszyscy jej mieszkańcy i wszystkie podmioty gospodarcze działające na jej terenie. Klientami gminy są równieŝ instytucje publiczne w niej zlokalizowane. Gmina posiada równieŝ klientów zewnętrznych (okazjonalnych), takich jak turyści i inwestorzy. Właścicielami (udziałowcami) gminy są wszystkie osoby fizyczne w niej zameldowane oraz wszystkie podmioty gospodarcze posiadające siedzibę na terenie gminy i płacące w gminie podatki. 3.2. Konkurencja Konkurencję dla gminy stanowią inne gminy ubiegające się o te same pieniądze (dotacje, subwencje, granty, turystów, inwestorów itp.). Konkurencję na róŝnych polach mogą stanowić róŝne gminy. W dziedzinie turystyki gmina Dobrcz konkuruje z gminą Koronowo, na terenie której znajduję się zalew Koronowski oraz gminami w Pradolinie Wisły (od Bydgoszczy aŝ po Gniew). W zakresie pozyskiwania terenów pod zabudowę Dobrcz konkuruje z gminą Osielsko. 3.3. Sojusznicy Konkurencję dla gminy stanowią inne gminy ubiegające się o te same pieniądze (dotacje, subwencje, granty, turystów, inwestorów itp.). Konkurencję na róŝnych polach mogą stanowić róŝne gminy. W dziedzinie turystyki gmina Dobrcz konkuruje z gminą Koronowo, na terenie której znajduję się zalew Koronowski oraz gminami w Pradolinie Wisły (od Bydgoszczy aŝ po Gniew). W zakresie pozyskiwania terenów pod zabudowę Dobrcz konkuruje z gminą Osielsko. 10
4. Wizja gminy Wizja jest obrazem, modelem przyszłości gminy, który jej mieszkańcy i władze chcą wykreować. 7 Aby zakreślić wizję gminy Dobrcz za 10-20 lat osobno zbadane zostały potrzeby i pomysły młodzieŝy i dorosłych: 4.1. Wizja młodzieŝy Głównym problemem młodzieŝy w Dobrcz jest brak ciekawych ofert na spędzanie wolnego czasu. Brakuje równieŝ miejsc gdzie młodzieŝ mogłaby się spotkać. MłodzieŜ wskazała na ograniczony dostęp do Internetu, który w ich przypadku jest oknem na świat. MłodzieŜ w swojej wizji wskazała na następujące aspekty: poprawę komunikacji działającej na terenie gminy oraz infrastruktury, zwiększenie ilości miejsc pracy, osoby będące wzorcem do naśladowania, organizację wolnego czasu, dostęp do nowych technologii. 4.2. Wizja dorosłych W dąŝeniach dorosłych mieszkańców gminy, Dobrcz ma być w przyszłości uporządkowaną i czystą gminą, z szerokimi drogami i obwodnicami, w której kaŝdy mieszkaniec ma pracę i dostęp do Internetu. Gmina będzie słynęła w kraju i za granicą z produkcji powideł strzeleckich i kozieleckich według starych receptur. WaŜnymi produktami będą równieŝ: chleb gądecki, miody, susz owocowy, kiszona fasolka kozielecka oraz ciszki kaszubskie. Produkty te będą promowane podczas znanych imprez tematycznych (np. święto śliwki, święto chleba). Turystom gmina będzie oferować pełną infrastrukturę noclegową (gospodarstwa agroturystyczne) oraz gastronomiczną. Turyści będą mogli korzystać z rozbudowanej sieci ścieŝek rowerowych i dydaktycznych, plaŝ nad jeziorami. Dodatkowymi atrakcjami będą zabytki architektury (np. kościółek we Włókach) pomniki przyrody (np. aleje dębowe, grota wapienna). 4.3. Główne elementy wizji Jako główne elementy wizji wskazano: tradycyjne produkty regionalne, przetwórstwo rolnospoŝywcze, rozwój usług (agro)turystycznych, a takŝe edukację. 5. Misja gminy Misja gminy jest lapidarnym sformułowaniem wizji po to, by moŝna było łatwo określić cele, które gmina chce osiągnąć. Zgodnie z najlepszymi praktykami misja ma motywujący i wręcz marzycielski charakter 8, lecz jest zarazem moŝliwa do osiągnięcia. Określa ona cel istnienia i działalności gminy. 7 por. Krzysztof Obłój, Strategia sukcesu firmy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000, str. 38 8 Krzysztof Obłój, op. cit., str. 39 11
Gmina Dobrcz posiada opracowaną misję, powstała ona w trakcie tworzenia Strategii rozwoju gminy Dobrcz na lata 1999-2003. Misja gminy Dobrcz brzmi: Stworzenie infrastruktury do godnego Ŝycia w dostatku i czystym środowisku z dostępem do edukacji i kultury dla zapewnienia pracy mieszkańcom, dającej poczucie stabilizacji i pewności Ŝycia przy zwiększeniu aktywności naszej społeczności. Z tak sformułowaną misją zgodzili się wszyscy uczestnicy warsztatu strategicznego przeprowadzonego w gminie w dniu 10-08-2006 r.. Koniecznym było jednak zweryfikowanie i uzupełnienie tej misji, ze względu na upływ czasu od jej opracowania oraz fakt, Ŝe nie znalazła w niej odzwierciedlenia specyfika gminy. W trakcie drugiego warsztatu strategicznego powstała nowa misja, która została zaakceptowana przez wszystkich uczestników spotkania, brzmi ona następująco: Dobrcz przyjazne środowisko do godnego Ŝycia i inwestowania; gmina słynąca z produktu tradycyjnego, oferująca ciekawy, aktywny wypoczynek. Pozostaje wierzyć, Ŝe misja zjednoczy mieszkańców gminy w jej realizacji. Rozwój gminy jest bowiem w interesie wszystkich mieszkańców i nie moŝe być zadaniem samym w sobie, postawionym jedynie jej władzom. Wspólna misja pozwala [nawet] ludziom, którzy sobie nie ufają, współpracować, bowiem tworzy ona wspólną toŝsamość. 9 6. Analiza otoczenia informatyzacji gminy (PEST) Ze względu na ograniczenia czasowe analizę otoczenia politycznego, ekonomicznego, społecznego i technicznego (analizę PEST) informatyzacji gminy przeprowadzono w sposób skrótowy. Skupiono się na otoczeniu politycznym i społecznym, gdyŝ pozostałe otoczenia są podobne we wszystkich gminach. 6.1. Otoczenie polityczne Podstawą otoczenia politycznego informatyzacji gminy powinna być (z racji naszego członkostwa w Unii Europejskiej) strategia i2010 Europejskie społeczeństwo informacyjne do roku 2010. Strategia została przyjęta przez Radę Europy w czerwcu 2005 roku. W dokumencie, Rada Europy wskazuje, Ŝe: konieczne jest zbudowanie w pełni integracyjnego społeczeństwa informacyjnego na fundamencie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) stosowanych szeroko w usługach publicznych, małych i średnich przedsiębiorstwach oraz gospodarstwach domowych. Strategia i2010 zakłada między innymi: ukończenie jednolitej europejskiej przestrzeni informacyjnej, wspierającej otwarty i konkurencyjny rynek wewnętrzny w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego; 9 Peter M. Senge, The Fifth Discipline: The Art and Practice of the Learning Organization, DoubleDay, New York 1989, str. 208 12
stworzenie integracyjnego europejskiego społeczeństwa informacyjnego, stawiając na pierwszym miejscu lepszy poziom świadczonych usług publicznych i wyŝszą jakość Ŝycia. Przestrzeń informacyjna wiąŝe się z szeregiem wyzwań, którym trzeba sprostać: odpowiednia szybkość łącz szerokopasmowych, umoŝliwiająca dostarczanie zawartości multimedialnej, np. wideo wysokiej rozdzielczości; interoperacyjność pozwalająca przenoszenie usług pomiędzy róŝnymi platformami; stałe ulepszanie urządzeń oraz komunikujących się ze sobą platform; bezpieczeństwo pozwalające na lepsze zabezpieczenie uŝytkowników Internetu przed róŝnego rodzaju oszustwami, szkodliwą zawartością, awariami technologicznymi itd. Integracja społeczna poprzez społeczeństwo informacyjne oznacza korzyści płynące z szerokiego wykorzystania technik informatycznych dla wszystkich obywateli: stałe polepszanie jakości usług publicznych; czynienie ich mniej kosztownymi i bardziej dostępnymi dla społeczeństwa. Warto w tym miejscu zaznaczyć, Ŝe jednym z dodatkowych elementów polepszających jakość Ŝycia społeczeństwa informacyjnego, mogą być cyfrowe biblioteki, dzięki którym dostęp do ich zasobów a takŝe do źródeł bogatego dziedzictwa kulturowego poszczególnych rejonów Europy jest znacznie ułatwiony. Kolejnym dokumentem, będącym zbiorem wymogów oraz reguł dla jednostek administracji publicznej, jest ustawa o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Ustawa jest z dnia 17 lutego 2005 roku i określa zasady między innymi: ustalania minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, uŝywanych do realizacji zadań publicznych; ustalania minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w formie elektronicznej z podmiotami publicznymi; dostosowania istniejących juŝ systemów teleinformatycznych uŝywanych do realizacji zadań publicznych do minimalnych wymagań dla tych systemów; dostosowania istniejących juŝ rejestrów publicznych i wymiany informacji w formie elektronicznej do minimalnych wymagań dla tych rejestrów i takiej wymiany informacji; kontroli projektów informatycznych o publicznym zastosowaniu; wymiany informacji drogą elektroniczną; Ustawa mówi takŝe o Planie Informatyzacji Państwa, który powinien być następnym dokumentem, będącym podstawą polityczną strategii informatyzacji gminy. Dokument ten jest swego rodzaju zastępnikiem Strategii Informatyzacji Kraju. Ze względu na to, Ŝe znajdujemy się w okresie przejściowym, wynikłym z obowiązywania jeszcze starych dokumentów: Strategii Informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej epolska na lata 2004 2006 oraz Planu działań na rzecz rozwoju elektronicznej administracji egoverment na lata 2005 2006 oraz brakiem tego rodzaju planów na lata następne, w Planie Informatyzacji Państwa na rok 2006 (PIP-2006) zdeklarowano, Ŝe dokumenty na lata 2007-2010 powstaną w najbliŝszym czasie i zostaną przedstawione Radzie Ministrów w drugiej połowie 2006 roku (niestety, bez sprecyzowania dokładnej daty). W związku z tym, 13
PIP-2006 tylko prezentuje stan prac nad informatyzacją państwa. Mowa w nim o stanie realizacji takich projektów jak: epuap, STAP, edeklaracje, PESEL 2 i CEPiK. Jednak oprócz uporządkowania informacji o stanie realizacji projektów informatycznych, PIP-2006 ustanawia pewne priorytety oraz cele informatyzacji. Jednymi z podstawowych są: integracja i usprawnienie działalności administracji publicznej; zapobieganie zbędnego powielania działań administracji publicznej; tworzenie państwa nowoczesnego i przyjaznego dla obywateli (poprzez np.: wprowadzenie i upowszechnienie świadczenia usług administracji publicznej drogą elektroniczną, usprawnienie dostępu do informacji sektora publicznego, umoŝliwienie obywatelom uzyskania osobistego identyfikatora elektronicznego, zdefiniowanie precyzyjnego zakresu informacji publicznej prezentowanej w BIP). PIP-2006 przedstawia takŝe priorytety oraz działania w zakresie budowania społeczeństwa informacyjnego. Jako jeden z podstawowych wymienia powszechność i łatwość dostępu do technologii ICT oraz szerokopasmowego dostępu do Internetu dla obywateli. W naszym kraju, na terenach wiejskich tylko 19% gospodarstw domowych korzystało z zasobów globalnej sieci informatycznej. Natomiast tylko 2% mieszkańców korzysta z szerokopasmowego dostępu do tej sieci to jest przedostatnie miejsce wśród państw UE (brak danych o udziale procentowym ludności miejskiej/wiejskiej w tej liczbie). Ponadto, PIP-2006 wskazuje na konieczność szybkiego wyrównywania dysproporcji regionalnych w zakresie szerokopasmowego dostępu do Internetu. Strategia informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej epolska na lata 2004-2006, przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 13 stycznia 2004 r wymienia następujące cele strategiczne. Wśród szesnastu celów strategicznych, jako priorytetowe wymieniono: (A1) powszechny szerokopasmowy dostęp do internetu dla szkół, (B1) budowa platformy usługowej dla administracji publicznej Wrota Polski, (B4) rozwój polskich treści w internecie, (C1) powszechną edukację informatyczną. Z punktu widzenia niniejszych ZałoŜeń istotne są dodatkowo następujące cele: (A2) szerokopasmowy dostęp do internetu dla administracji publicznej, (A3) infrastruktura dostępu do internetu publiczne punkty dostępu w kaŝdej gminie, (B5) nauczanie na odległość, (B6) usługi medyczne na odległość, (B7) handel elektroniczny. Jako otoczenie polityczne, waŝne jest takŝe wzięcie pod uwagę Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015 oraz bardziej szczegółowych Regionalnych Programów Operacyjnych. W projekcie Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) Województwa Kujawsko- Pomorskiego 2007-2013 jako uzasadnienie celowości realizacji projektów związanych ze społeczeństwem informacyjnym moŝna przeczytać: Rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej, stworzenie droŝnej struktury sieci teleinformatycznej, rozwijanie warunków edukacji informatycznej, rozwój usług informatycznych i internetowych, a ponadto powszechna dostępność usług 14
informatycznych są niezbędne w celu tworzenia warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego i sprostania województwa wyzwaniom globalnej gospodarki opartej na wiedzy, innowacjach, nowoczesnych technologiach i nowych technikach komunikacji. WaŜne jest takŝe: Stworzenie moŝliwości szerokiego dostępu do Internetu wymaga budowy nowej infrastruktury telekomunikacyjnej, w tym podstawowej. Budowana infrastruktura powinna uzupełniać juŝ istniejącą, szczególnie na obszarach o niŝszym stopniu jej nasycenia (obszary wiejskie, małe miejscowości i miasta). W projekcie RPO dla województwa Kujawsko-Pomorskiego, głównym celem działania dotyczącego budowy społeczeństwa informacyjnego jest zapewnienie powszechnego dostępu do szerokopasmowej sieci informatycznej, światowych zasobów informacji, usług dostępnych za pośrednictwem sieci. Celami szczegółowymi zamierzonymi w realizacji priorytetu są : funkcjonowanie w województwie szerokopasmowej sieci informatycznej zapewniającej stosowanie w moŝliwych sferach aktywności społecznej i gospodarczej technologii informatycznych (telekomunikacyjnych), usługi społeczne dostępne (oferowane) za pośrednictwem sieci, moŝliwość włączenia się do sieci większości gospodarstw domowych w regionie. Konstruując strategię informatyzacji gminy Dobrcz naleŝy oczywiście brać pod uwagę strategię rozwoju gminy ( Strategia rozwoju gminy Dobrcz, Biuro Szkoleniowo-Doradcze Kreator, Inowrocław, w której jednak informatyzację zupełnie pominięto. Gmina Dobrcz jest typową gminą, której rozwój związany jest z (agro)turystyką. Podstawowym problemem w gminie jest bezrobocie oraz niska zamoŝność mieszkańców gminy. DuŜą barierę dla procesu informatyzacji stanowi więc wysoki koszt sprzętu komputerowego oraz usług telekomunikacyjnych. 6.2. Otoczenie ekonomiczne Podstawowym problemem w gminie jest bezrobocie oraz niska zamoŝność mieszkańców gminy. DuŜą barierę dla procesu informatyzacji stanowi więc wysoki koszt sprzętu komputerowego oraz usług telekomunikacyjnych. 6.3. Otoczenie społeczne Podstawowymi problemami społecznymi związanymi z procesem informatyzacji są zwykle brak umiejętności posługiwania się narzędziami teleinformatycznymi oraz brak zaufania i wiary w bezpieczeństwo danych. Nie zaadresowanie tych problemów moŝe prowadzić do wykluczenia części społeczności z uczestnictwa w Ŝyciu nowoczesnego społeczeństwa informacyjnego. Dlatego tak waŝna rolę w programie e-vita II odgrywają zakrojone na szeroką skalę szkolenia. 6.4. Otoczenie techniczne Proces informatyzacji we wszystkich gminach napotyka na te same problemy i kwestie techniczne. Polska korzysta z dobrodziejstwa skoku technologicznego będącego efektem wcześniejszego zapóźnienia rozwojowego, który umoŝliwia (w miarę posiadanych środków 15
finansowych) stosowanie najnowocześniejszych rozwiązań, bez potrzeby integracji starych systemów w celu maksymalnej ochrony poniesionych wcześniej nakładów inwestycyjnych. Niemniej jednak bardzo słabo rozwinięta infrastruktura telekomunikacyjna jest powaŝnym problemem i barierą procesu informatyzacji. Od 2005 roku upowszechnił się dostęp do szerokopasmowego Internetu za pośrednictwem sieci Telekomunikacji Polskiej S.A. (Neostrada). Alternatywni operatorzy telekomunikacyjni równieŝ oferują szybkie łącza sieciowe. Niestety łącza te dostępne są tylko w kilku największych miejscowościach w gminie. Dlatego warto rozwaŝyć moŝliwość budowy gminnej sieci szkieletowej. 7. Analiza potencjału gminy (SWOT) i kierunki działań Przewaga strategiczna gminy nad innymi gminami polega na tym, aby być bardziej atrakcyjnym partnerem niŝ inne gminy. Najprostszym przykładem takiej strategicznej przewagi jest unikalny zasób lub usługa albo teŝ wyrobiona marka. W gminie Dobrcz zasobem takim są powidła strzeleckie, kozieleckie, chleb gądecki czy teŝ rozpoznawalne masowe imprezy kulturalne masowe święto śliwki, chleba, zawody triathlonowe oraz kolarskie. Podczas warsztatów strategicznych mających miejsce w gminie w dniu 10-08-2006 przeprowadzono skróconą analizę silnych i słabych stron gminy oraz szans i zagroŝeń występujących w otoczeniu gminy lub od niej niezaleŝnych (SWOT z ang. strengths, weaknesses, opportunities and threats). Analizę przeprowadzono łącznie dla wszystkich obszarów funkcjonowania gminy, bez podziału na główne obszary aktywności. Wyniki analizy SWOT dla gminy Dobrcz przedstawiono w tabeli: Mocne strony gminy bliskość Bydgoszczy infrastruktura gminy plan zagospodarowania przestrzennego gospodarstwa agroturystyczne połoŝenie geograficzne produkty regionalne gmina rolnicza OSP sieć szkół droga krajowa niskie bezrobocie ogródki działkowe Szanse zewnętrzne migracja ludności nowe miejsca pracy nowy okres programowania środki UE edukacja informatyczna aktywność ludzi konkurencja w telekomunikacji nowe usługi telepraca gazyfikacja oraz kanalizacja współpraca między gminami w zakresie pozyskiwania środków UE Słabe strony gminy gmina rolnicza słaba aktywność społeczna baza edukacyjna jakość dróg brak kanalizacji droga krajowa dzieli gminę na 2 części komary brak ludzi do pracy niski budŝet zaleŝny od podatku rolnego brak terenów inwestycyjnych ZagroŜenia zewnętrzne utrata szans na uzyskanie środków unijnych wyprzedaŝ zmiana w strukturze rolnej zmiana mentalności niska koniunktura na produkty rolne mniejsze dopłaty niestabilność rządu interesy osób a nie interes gminy 16
Do mocnych stron gminy Dobrcz naleŝy zaliczyć połoŝenie geograficzne, gospodarstwa agroturystyczne, bogatą ofertę produktów regionalnych. Słaby strony Dobrcza to niska aktywność społeczna mieszkańców, brak ludzi do pracy z jednej strony, z drugiej brak kanalizacji oraz terenów przeznaczonych pod inwestycje. Na podstawie danych zebranych w powyŝszej tabeli określone zostały przykładowe kierunki działań, które powinna podjąć gmina w celu: wykorzystania szans tam, gdzie będzie to stosunkowo łatwe zwaŝając na silne strony gminy w celu przewagi konkurencyjnej nad innymi gminami (ofensywa), wzmocnienia słabych stron gminy, wykorzystując pojawiające się szanse, minimalizacji zagroŝeń z wykorzystaniem silnych stron gminy, zabezpieczenia się przed zagroŝeniami tam, gdzie są one najpowaŝniejsze zwaŝywszy słabe strony gminy (defensywa). 17
Wyniki analizy przedstawia macierz działań (TOWS) dla gminy Dobrcz: Szanse zewnętrzne migracja ludności nowe miejsca pracy nowy okres programowania środki UE edukacja informatyczna aktywność ludzi konkurencja w telekomunikacji nowe usługi telepraca gazyfikacja oraz kanalizacja współpraca między gminami w zakresie pozyskiwania środków UE ZagroŜenia zewnętrzne utrata szans na uzyskanie środków unijnych wyprzedaŝ zmiana w strukturze rolnej zmiana mentalności niska koniunktura na produkty rolne mniejsze dopłaty niestabilność rządu interesy osób a nie interes gminy Mocne strony gminy bliskość Bydgoszczy infrastruktura gminy plan zagospodarowania przestrzennego gospodarstwa agroturystyczne połoŝenie geograficzne produkty regionalne gmina rolnicza OSP sieć szkół droga krajowa niskie bezrobocie ogródki działkowe wykorzystanie szans strategia ofensywa przyciągnięcie turystów przyciągnięcie przedsiębiorców rozwój i promocja produktów lokalnych/regionalnych wykreowania marki gminy tworzenie partnerstw lokalnych kąpielisko gminne wykorzystanie szans strategia ofensywa nawiązanie współpracy z nadleśnictwem nawiązanie współpracy z WOPR współpraca NGO-s lepsze wykorzystanie OSP edukacja liderów lokalnych wychowanie liderów wśród młodego pokolenia reaktywacja harcerstwa gminne centrum wolontariatu Słabe strony gminy gmina rolnicza słaba aktywność społeczna baza edukacyjna jakość dróg brak kanalizacji droga krajowa dzieli gminę na 2 części komary brak ludzi do pracy niski budŝet zaleŝny od podatku rolnego brak terenów inwestycyjnych konieczność poprawy strategia konkurencyjna remonty dróg rozwój oraz modernizacja gospodarstw rolnych i agroturystycznych promowanie telepracy edukacja mieszkańców budowa infrastruktury konieczność poprawy strategia konkurencyjna edukacja w pozyskiwaniu funduszy strukturalnych podniesienie opłat poprawa przepływu informacji pomiędzy urzędami edukacja urzędników edukacja teleinformatyczna monitoring miejsc publicznych straŝ gminna Macierz TOWS pozwala na określenie jedynie pewnych kierunków działań. Dalej wskazano cele, które gmina chce osiągnąć. 18
8. Cele strategiczne gminy Cele strategiczne określają, co konkretnie gmina chce osiągnąć w kolejnych okresach. Są one kamieniami milowymi na drodze, prowadzącej do realizacji wizji gminy i odzwierciedlają decyzję dotyczącą sposobu wykorzystania przewagi strategicznej w walce z konkurencją ze strony innych gmin. Wszystkie cele strategiczne powinny być: konkretne, mierzalne, osiągalne, istotne, określone w czasie. W języku angielskim ten zestaw cech określa się skrótem SMART (specific, measurable, attainable, relevant, time bound), który wskazuje, Ŝe tylko cele posiadające wszystkie wymienione cechy są celami mądrymi. Na podstawie kierunków działań wskazanych w macierzy TOWS wybrano więc tylko takie cele, które daje się konkretnie opisać, są moŝliwe do osiągnięcia w określonym czasie, są istotne z punktu widzenia realizowanej misji gminy i daje się zmierzyć jak daleko jesteśmy od ich osiągnięcia. W poniŝszej tabeli zestawiono cele i wskaźniki ich pomiaru. W pełnej wersji strategii naleŝałoby wskazać, jak mają być dokonywane pomiary i kto powinien je wykonywać. Turystyka Rozwój społeczny / Praca Cele wzrost atrakcyjności turystycznej gminy rozwój agroturystyki wykreowanie marki gminy podniesienie poziomu wykształcenia wzrost wolontariatu, aktywności społecznej mieszkańców Wskaźniki przychody sklepów, ilość odpadów komunalnych nad jeziorem, liczba podmiotów gospodarczych działających dla turystów, liczba odwiedzin strony internetowej, liczba odwołań do strony internetowej, liczba gospodarstw agroturystycznych, liczba miejsc noclegowych, liczba rezerwacji przez Internet, liczba gmin chętnych do współpracy, ceny terenów inwestycyjnych, liczba mieszkańców, liczba odwołań do strony internetowej, liczba uŝytkowników Internetu, liczba mieszkańców z wykształceniem średnim oraz wyŝszym, liczba kursów dla dorosłych, liczba uczestników, liczba liderów, wolontariuszy, liczba NGO, liczba imprez, akcji, liczba beneficjentów korzystających z akcji NGO, liczba uczestników zebrań wiejskich, 19
Rolnictwo Administracja rozwój przedsiębiorczości rozwój nowoczesnych form zatrudnienia (telepracy) rozwój przetwórstwa rolnospoŝywczego promocja produktów lokalnych sprawniejsza komunikacja między urzędami i sołtysami sprawniejsza obsługa obywateli ilość przedsiębiorców, liczba miejsc pracy, wpływ podatków do budŝetu gminy, liczba bezrobotnych, liczba telepracowników, liczba uŝytkowników Internetu, liczba podmiotów działających w zakresie przetwórstwa, przychody, ilość produktów oferowanych, liczba odwiedzin na stronie, uczestnictwo w targach, ilość imprez tematycznych, ilość stron tematycznych dotyczących produktów lokalnych, liczba podmiotów korzystających do promocji w Internecie, czas załatwienia sprawy, czas propagacji informacji, czas zbierania danych, liczba spraw załatwianych online, ilość pobrań dokumentów, ilość odwiedzin strony UG, czas załatwienia sprawy, Infrastruktura poprawa infrastruktury drogowej liczba napraw podwozi, liczba km wyremontowanych dróg, ilość km ścieŝek rowerowych, budŝet na drogi 9. Priorytetowe dziedziny zastosowań informatyki w gminie Po wybraniu celów strategicznych określono, które z nich daje się realizować przy pomocy rozwiązań teleinformatycznych. Dokonano tego za pomocą listy proponowanych obszarów zastosowań IT w gminie. Załącznik nr 4 do niniejszej strategii W poniŝszym zestawieniu wskazano ile osób wskazywało na poszczególne cele, jako priorytetowe obszary zastosowań teleinformatyki podczas warsztatów strategicznych przeprowadzonych w gminie w dniu 10-08-2006. 20
EDUKACJA (7) Działania: Edukacja informatyczna podnoszenie kwalifikacji mieszkańców (6) kursy z zakresu korzystania z narzędzi o promocja ośrodków rozwoju (biblioteki, szkoły, informatycznych domy kultury) kursy z zakresu korzystania z sieci Internet o zwiększenie i urozmaicenie oferty rozwoju dla kursy z zakresu handlu elektronicznego młodzieŝy (czas wolny, edukacja) Europejska Karta umiejętności Komputerowych o kształcenie ustawiczne dla dorosłych (podnoszenie (ECDL) kwalifikacji, reorientacja zawodowa) Portal: tworzenie sieci placówek edukacyjnych (1) gminny portal szkoleniowy POTENCJAŁ SPOŁECZNY (6) Działania: organizowanie lokalnej społeczności z wykorzystaniem portalu gminy (2) popularyzacja inicjatyw organizacji pozarządowych (NGOS) (1) ochrona i popularyzacja lokalnego dziedzictwa historycznego, kulturalnego, przyrodniczego itp. (1) PRACA (4) Działania: powołanie internetowego centrum edukacji i przysposobienia zawodowego (propagowanie nowych zawodów i umiejętności zawodowych oraz metod ich zdobywania, udostępnienie podręczników i poradników w formie elektronicznej programy reorientacji zawodowej edukacja zawodowa dla mieszkańców e-learning, kursy interaktywne) (2) Portal: strony www i regularna, aktualna informacja o inicjatywach społecznych, ogłoszenia o poszukiwaniu sponsorów oraz partnerów aktywna komunikacja społeczna popularyzacja miejscowych zabytków i atrakcji na stronie WWW Portal: kontakty z urzędem pracy i pośrednikami pracy poradniki praktyczne (pisanie CV) forum dot. pracy ROZWÓJ BIZNESU LOKALNEGO E-GOSPODARKA (8) Działania: znajdowanie nowych rynków zbytu dla producentów lokalnych (2) wzmocnienie roli gminy jako ośrodka rozwoju lokalnego biznesu przez imprezy i działania ukierunkowane na promocję atrakcji lokalnych, moŝliwości biznesowych, produktów lokalnych, delikatesów i tradycji kulinarnych (4) pozyskiwanie funduszy pomocowych (2) Portal: promocyjne strony WWW ukierunkowane na wzmocnienie roli gminy jako ośrodka rozwoju lokalnego biznesu e-learning instruktaŝ jak występować o środki UE pasaŝ handlowy 21
URZĄD GMINY JAKO INSTYTUCJA USŁUGOWA (2) Działania: zmiana postrzegania roli administracji lokalnej: z urzędu w podmiot usługowy (uŝyteczność społeczna) (1) skomputeryzowana, sprawna administracja (komputeryzacja wszystkich stanowisk w urzędzie, usprawnienie przepływu pracy w urzędzie, wspomaganie procesów związanych z zarządzaniem majątkiem komunalnym, inwestycjami i geodezją) (1) OCHRONA ZDROWIA MIESZKAŃCÓW (1) Działania: Portal: budowa świadomości ekologicznej (2) strony WWW Portal: system portal e-urząd (zdalne załatwianie spraw, E-usługi dla mieszkańców) publikacja przez gminę lokalnej gazety w Internecie BUDOWA INFRASTRUKTURY TELEINFORMATYCZNEJ GMINY (5) Działania: budowa sieci szkieletowej budowa radiowych sieci dostępu do Internetu (1) budowa lokalnej sieci publicznych punktów dostępu do Internetu (4) Gminna sieć teleinformatyczna światłowodowa sieć szkieletowa sieć dla urzędów i jednostek budŝetowych (Intranet) sieć dostępowa dla mieszkańców (radiodostęp) Sieć publicznych punktów dostępu do Internetu obsługowe punkty dostępu szkoła, biblioteka bezobsługowe punkty dostępu do Internetu kioski internetowe Jak widać z powyŝszego zestawienia uczestnicy warsztatów strategicznych wskazali jako najwaŝniejsze trzy obszary zastosowań IT w gminie: edukację poprzez działania mające na celu podniesienie kwalifikacji mieszkańców z zakresu wiedzy informatycznej, budowę infrastruktury teleinformatycznej gminy opartej na niekomercyjnej sieci komputerowej oraz sieci publicznych punktów dostępu do Internetu, rozwój biznesu lokalnego e-gospodarka poprzez podjęcie działań związanych z pozyskaniem nowych rynków zbytu dla producentów lokalnych, wzmocnieniem roli gminy jako ośrodka rozwoju lokalnego biznesu przez imprezy i działania ukierunkowane na promocję atrakcji lokalnych, moŝliwości biznesowych, produktów lokalnych, delikatesów i tradycji kulinarnych. Proces informatyzacji gminy wymaga (składa się) trzech podstawowych elementów: rozwoju infrastruktury teleinformatycznej, rozwoju oprogramowania/aplikacji, uzupełnienia wiedzy. Elementy te zostały wskazane jako najistotniejsze przez uczestników warsztatu strategicznego. 10. Program działania (projekty) Na podstawie określonych wyŝej celów strategicznych oraz priorytetowych dziedzin zastosowań informatyki zaproponowano listę program działania będący listą projektów, z określeniem ich priorytetów. Niestety ze względu na mocno ograniczony czas przygotowania niniejszego dokumentu projekty te mogą tu być jedynie naszkicowane. Dokładniejszy ich opis powinien znaleźć się w pełnej wersji strategii. Proponowany harmonogram realizacji programu znajduje się w załączniku nr 1. do niniejszych 22
ZałoŜeń. Tempo realizacji programu jest zaleŝne od moŝliwości finansowych gminy w kolejnych latach, które nie zostały zbadane na tym etapie. Wskazany w harmonogramie czas trwania projektów nie obejmuje administracyjnych prac przygotowawczych, jak np. rozpisanie, przeprowadzenie i rozstrzygnięcie przetargów zgodnie z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. prawo zamówień publicznych (Dz. U. nr 19, poz. 117 z póź. zmianami). 10.1. Budowa sieci teleinformatycznej NajwaŜniejszym projektem informatycznym gminy jest budowa szerokopasmowej sieci dostępowej. Jego realizacja warunkuje realizację pozostałych projektów, gdyŝ przy wykorzystaniu obecnej infrastruktury dostęp do usług i aplikacji byłby znacznie ograniczony. 10.1.1. Stan obecny i plany gminy Obecnie na terenie gminy Dobrcz dostęp do Internetu posiadają mieszkańcy następujących miejscowości: Dobrcz, Pauliny, Suponin, Gądecz, Strzelce Górne, Wudzyn, Wudzynek, Kusowo, Aleksandrowo, Włóki, Trzeciewiec, Magdalenka, Sienno I, Pyszczyn, Borówno I. W pozostałych miejscowościach brak obecnie moŝliwości technicznych dla zapewnienia dostępu w sposób inny niŝ połączenie modemowe. Na terenie gminy funkcjonują takŝe dwa publiczne punkty dostępu do Internetu zlokalizowane w Dobrczu w Gminnej Bibliotece Publicznej oraz w Gminnym Centrum Informacji Plany gminy obejmują uruchomienie kolejnych punktów publicznego dostępu w nastęujacych lokalizacjach: Kusowo (świetlica wiejska), Stronno (szkoła), Dobrcz (OSP), Wudzynek (świetlica wiejska), Suponin (OSP), Wudzyn (OSP), Plany gminy obejmują takŝe zapewnienie dostępu do sieci Internet mieszkańcom następujących miejscowości Stronno, Zalesie, Karczemka, Karolewo, Aleksandrowiec, Kotomierz I, Trzebień, Kotomierz II, Sienno II, Nekla, Borówno II, Linówiec, Augustowo, Strzelce Dolne, Kozielec, Trzęsacz, Zła Wieś, Chełmszczonka, Marcelewo 10.1.2. Konfiguracja sieci Strategia rozwoju sieci na terenie gminy powinna obejmować zarówno rozwój sieci dostępowej dla odbiorców końcowych jak i budowę gminnej sieci szkieletowej. W opracowaniu rozgraniczono więc te dwa zagadnienia. Oddzielnie omówiono budowę i rozwój sieci dostępowej, czyli dla odbiorców końcowych, oraz budowę gminnej sieci szkieletowej, mającej być odpowiednikiem sieci MAN (Metropolitan Area Network) dla obszarów gminnych, a której zadaniem jest zapewnianie dostępu poszczególnym węzłom dostępowym. W strategii przyjęto następujące załoŝenia: moŝliwie niski koszt urządzeń dla odbiorców końcowych, dąŝenie do stworzenia i ujednolicenia gminnej sieci szkieletowej, jak najlepsze wykorzystanie obecnej infrastruktury i planu jej rozwoju, zachowanie dalszej moŝliwości rozwoju infrastruktury. 23
10.1.3. Punkt centralny sieci Bez względu na wybór technologii wykonania sieci niezbędne będzie wybranie lokalizacji na centralny punkt sieci. W punkcie tym znajdzie się przyłącze do zewnętrznego operatora oraz niezbędne urządzenia i zaplecze techniczne zapewniające funkcjonowanie i nadzór sieci. Najodpowiedniejszą lokalizacją wydaje się być miejscowość Dobrcz. Za wyborem tym przemawiają takie argumenty jak: dogodna lokalizacja (prawie w centrum gminy), umiejscowienie najwaŝniejszych dla gminy instytucji, największa liczba potencjalnych odbiorców zarówno indywidualnych, jak i instytucjonalnych. 10.1.4. Budowa gminnej sieci szkieletowej W niniejszym opracowaniu przez sieć szkieletową rozmieć naleŝy strukturę nadrzędna w stosunku do sieci dostępowej. W przypadku sieci szkieletowej jej odbiorcami są nie indywidualni uŝytkownicy, ale grupy uŝytkowników zlokalizowane w jednym węźle dostępowym. Przykładami takich węzłów moŝe tu być szkolna lub firmowa siec LAN czy punkt dostępowy hot-spot. Węzły dostępowe mogą w tym przypadku naleŝeć do róŝnych podmiotów np. szkoły, firmy prywatne czy być w gestii gminy (np. punkty publicznego dostępu do Internetu). Celem gminnej sieci szkieletowej byłoby zaopatrywanie w dostęp wszystkie obiekty strategiczne (szkoły, punkty publicznego dostępu, instytucje publiczne) a takŝe odbiorców komercyjnych (np. hot-spoty, firmowe sieci LAN). Sieć ta powinna być niezaleŝna od sieci dostępowej przeznaczonej dla odbiorców końcowych. Topografia terenu gminy (obszar równinny bez większych przeszkód terenowych) wskazuje na to, Ŝe optymalnym rozwiązaniem moŝe być, oprócz sieci światłowodowej takŝe wykorzystanie technologii bezprzewodowej. Struktura sieci światłowodowej Na Załączniku nr 2 przedstawiono proponowaną strukturę światłowodową dla gminy Dobrcz. Opiera się ona na linii spinającej miejscowości Dobrcz, Kotomierz, Aleksandrowo. Wszystkie te linie zostały zaznaczone kolorem grantowym. W miejscach oznaczonych czerwonym znakiem X proponuje się lokalizacje węzłowych punktów sieci, a tym samym punktów dostępowych hot-spot. Miejscowości nie objęte dostępem z uŝyciem światłowodu proponuje się podłączyć za pomocą radiolinii punk-punkt lub równoległej sieci Wi-Max. Proponowana struktura powinna powstać w pierwszym etapie realizacji sieci szkieletowej. Kolorem błękitnym zaznaczono natomiast propozycje dalszej rozbudowy sieci światłowodowej w niedalekiej przyszłości co zwiększyłoby przepustowość sieci i pozwoliło zrezygnować z części połączeń radiowych.. W przypadku wzrostu zapotrzebowania na przepustowość, moŝliwe będzie zastępowanie poszczególnych odcinków radiolinii łączami światłowodowymi. W celu uproszczenia formalności związanych z budową sieci, światłowody powinny zostać ułoŝone na terenach naleŝących do gminy, wzdłuŝ dróg. Ze względów ekonomicznych sugeruje się rezygnacje z budowy kanalizacji pierwotnej i połoŝnie światłowodu jedynie w kanalizacji wtórnej (rury PCV) na głębokości około 1,5 m. Koszt połoŝenia światłowodu taką techniką jest szacowany na około 13 zł/m. Nie zostały jednak wykonane szacowania co do trwałości takiej instalacji i rozwiązanie to naleŝy uznać za tymczasowe. PołoŜenie światłowodu najlepiej wykonać w trakcie prowadzenia innych prac liniowych, np. podczas remontu dróg, budowy czy remontu sieci kanalizacyjnej bądź wodociągowej. Niestety nie są nam znane uwarunkowania prawne prowadzenia wspólnych robót przy liniach kanalizacyjnych/wodociągowych i światłowodowych. Ponadto, zazwyczaj prace takie 24