Polityka fiskalna państwa Ekonomia - Wykład 10 WNE UW Jerzy Wilkin
Finanse publiczne i polityka fiskalna główne składniki i funkcje Sektor publiczny, jego składniki, znaczenie i źródła finansowania. Finanse publiczne jako źródło finansowania dóbr publicznych. Funkcje finansów publicznych: alokacyjna, stabilizacyjna i redystrybucyjna. Polityka fiskalna jako narzędzie interwencjonizmu państwowego
Główne składniki sektora finansów publicznych Organy władzy publicznej, w tym administracji rządowej; Jednostki samorządu terytorialnego (województwa, powiaty, gminy); Jednostki budżetowe ZUS, KRUS, NFZ inne
Główne kategorie Budżet państwa: przychody i wydatki budżetu państwa Podatki i polityka podatkowa Deficyt budżetowy i dług publiczny Fiskalizm i jego skutki Krzywa Laffera Kryteria i aspekty społecznoekonomiczne systemu podatkowego
Budżet państwa Plan dochodów i wydatków państwa, zatwierdzony ustawą budżetową; Deficyt budżetowy: nadwyżka wydatków państwa ponad przychody do budżetu, która musi być sfinansowana poprzez zaciągnięcie długu publicznego Strona dochodowa budżetu państwa powinna być dostosowana do strony wydatkowej
Budżet państwa, c.d. Zapewnienie dostępu państwa do rynku pożyczkowego, w przypadku braku pokrycia wydatków w bieżących dochodach budżetowych Kumulacja długu publicznego, jako konsekwencja utrzymywania się deficytu budżetowego negatywne skutki tego zjawiska
Dochody z podatków, jako % wpływów do budżetu państwa (2012) VAT: 45% Akcyza: 22% CIT: 10% PIT: 14%
Budżet państwa w 2013 r. Wydatki: 334,9 mld zł Dochody: 299,4 mld zł Deficyt budżetowy: 35,5 mld zł
Najważniejsze wydatki z budżetu 2013 (w % wydatków) Subwencje dla samorządu terytorialnego, w tym subwencja oświatowa: 20,5% Koszty obsługi długu publicznego: 17,4% Dotacja do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych: 14,9% Obrona narodowa: 9,2%
Deficyt sektora finansów publicznych
Spór o OFE (Otwarte Fundusze Emerytalne) jak finansować emerytury? Reforma systemu emerytalnego z 1999 r. Trzy filary systemu Uzasadnienie przymusowego II filaru (OFE) Doświadczenia międzynarodowe, w tym Chile Skutki istnienia OFE dla systemu finansów publicznych, w tym długu publicznego
Koncepcje systemu podatkowego Podatek liniowy Podatek płaski Podatek progresywny Wady i zalety różnych systemów podatkowych
Rodzaje podatków Podatki bezpośrednie: - PIT podatek od dochodów osób fizycznych - CIT podatek od dochodów osób prawnych - Podarki lokalne: gruntowy, od nieruchomości, leśny i inne Podatki pośrednie: - VAT podatek od wartości dodanej - Akcyza
Funkcje podatków Dochodowa Redystrybucyjna Alokacyjna Społeczna Podatki a szara strefa
Fiskalizm Wpływ systemu podatkowego na funkcjonowanie gospodarki; Podatki jako efekt wyboru publicznego (politycznego); Wzrost znaczenia podatków pośrednich; Krzywa Laffera: związek stopy opodatkowania z wielkością wpływów do budżetu. Dlaczego niższa stopa podatkowa może dawać większe wpływy do budżetu państwa niż wysoka stopa opodatkowania?
Krzywa Laffera Wpływy do budżetu 0 100 Stopa podatkowa
Krzywa Laffera w latach 1994-2001 (zależność między stawką akcyzy a wpływami do budżetu z tytułu akcyzy od wyrobów spirytusowych) 4800 4600 4400 WPŁYWY 4200 4000 3800 3600 3400 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 STAWKA AKCYZY
Znaczenie transferów budżetowych z UE W latach 2014-2020 Polska będzie największym beneficjentem wydatków z budżetu Unii Europejskiej. Polska otrzyma łącznie 105,8 mld Euro (około 440 mld zł)
Główne kategorie dotyczące wykładu 10 Sektor publiczny Finanse publiczne Sektor finansów publicznych Budżet państwa Deficyt budżetowy Dług publiczny Podatki i ich rodzaje Funkcje podatków Fiskalizm Krzywa Laffera
Pytania problemowe do wykładu 10 Jakie są cele polityki fiskalnej państwa? Przyczyny i skutki deficytu budżetowego Wady i zalety różnych systemów podatkowych Rodzaje i funkcje podatków Skutki nadmiernego fiskalizmu
Literatura do wykładu 10 Bednarski, Wilkin Podręcznik, r. 14: Polityka fiskalna S. Owsiak Finanse publiczne, Warszawa 2005, część I