MENTEE Mentoring, Budowanie Sieci Kontaktów i Szkolenia dla Europejskich Przedsiębiorców Nr Projektu: 2014-1-PL01-KA202-003383 Ramy Kompetencji dla kluczowych Kompetencji Mentoringowych Maj 2015 0
Spis treści 1. Wstęp... 2 2. Model kompetencyjny dla kluczowych kompetencji mentoringowych... 3 2.1 Struktura modelu... 4 2.2 Rezultaty modelu... 5 1
1. Wstęp Europa potrzebuje więcej przedsiębiorstw. Aby promować wzrost gospodarczy przez przedsiębiorczość, od ponad dekady Komisja Europejska wspiera środki i rozwiązania służace stworzeniu środowiska przyjaznego biznesowi. MENTEE to projekt europejski mający na celu wsparcie młodych, początkujących i aspirujących przedsiębiorców z całej Europy poprzez wysposażenie ich w praktyczne biznesowe doświadczenia i wiedzę know-how uzupełnione o modele przedsiębiorczości, inspiracje i nieformalne kompetencje które mogą być zapewnione poprzez stałą więź utworzoną z mentorami/doświadczonymi przedsiębiorcami. Główną grupą docelową są przedsiębiorcy zaangażowani w program Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców. MENTEE wykorzystuje stosowaną już metodologię Mentoring Circles i łączy odbiorców projektu za pomocą Internetu poprzez wysoce interaktywną platformę online gdzie następuje proces uczenia się i budowania sieci kontaktów. W projekcie współpracujemy zarówno z mentorami jak i podopiecznymi mentora. Niniejszy document przedstawia jeden z rezultatów projektu MENTEE, formalnie oznaczonego jako jego Produkt Intelektualny 2 (Intellectual Output 2, w skrócie IO2 ). Głównym celem było spisanie i uszeregowanie pod względem ważności kluczowych kompetencji, które powinien posiadać mentor, aby pomyślnie wspierać nowych i aspirujących przedsiębiorców. Działania, które zostały zrealizowane przez konsorcjum MENTEE w celu zebrania informacji prowadzącej do stworzenia Modelu Kompetencyjnego dla kluczowych Kompetencji Mentoringowych zostały rozbite na trzy (3) etapy i zawierały: ETAP 1: Wywiady jakościowe Celem tego działania było zbadanie - poprzez wykorzystanie wiedzy i praktyki doświadczonych mentorów - kluczowych kompetencji mentora (włączając wiedzę, umiejętności, postawy i cechy), które są potrzebne do odniesienia sukcesu w mentoringu. Sondaż jakościowy został stworzony z uwzględnieniem istotnych elementów zaczerpniętych z dobrych praktyk wyodrębnionych w badaniu zródłowym przeprowadzonym w ramach IO1 (Intelectual Output 1 Produkt Intelektualny 1). Wnioski z wywiadów zostały następnie zanalizowane w celu określenia kluczowej wiedzy, umiejętności, pstaw, cech i kompetencji, które zostały dalej wykorzystane jako główne dane wejściowe dla stworzenia struktury nastepnego działania, kwestionariusza ilościowego etapu drugiego (2). Jak wskazują dane z wywiadów, niektóre z elementów udanego mentoringu dla przedsiębiorców, które zostały podkreślone przez uczestników badania to: empatia, aktywne słuchanie, szczerość i otwartość, cierpliwość, umiejętność budowania relacji opartych na zaufaniu, umiejętności komunikacyjne i rozwiązywanie problemów. ETAP 2: Internetowy Kwestionariusz Jakościowy i Ilościowy Celem internetowych kwestionariuszy jakościowych i ilościowych było zebranie opinii dot. kluczowych kompetencji (wiedza-umiejętności-postawy), które zostały określone w ramach uprzednio przeprowadzonych wywiadów jakościowych. Internetowy kwestionariusz jakościowy i ilościowy jest ostatnią częścią planowanej ścieżki zmierzającej ku stworzeniu modelu kompetencji dla przedsiębiorców. Analiza jakościowa i 2
ilościowa potwierdziła lub uzupełniła dane wejściowe dostarczone przez doświadczonych mentorów, którzy uczestniczyli w wywiadach we wcześniejszym etapie. Wyniki tego działania zostały zanalizowane i wykorzystane do opracowania Modelu Kompetencyjnego dla kluczowych Kompetencji Mentoringowych. Sondaż został przeprowadzony wśród 112 doswiadczonych mentorów zróżnicowanych pod względem wykształcenia, wieku i liczby lat doświadczenia w mentoringu. Jak wskazują rezultaty, większość ankietowanych (63.4 %) posiada dyplom magistra lub jego odpowiednik, 47% ma doświadczenie w mentoringu od 2 do 5 lat, a 67% było już mentorami dla aspirujących przedsiębiorców. ETAP 3: Model Kompetencyjny dla kluczowych Kompetencji Mentoringowych Ostateczny product IO2, Model Kompetencyjny dla kluczowych Kompetencji Mentoringowych, został opracowany w wyniku dwóch (2) działań przygotowawczych przedstawionych powyżej. Razem z Modelem Kompetencyjnym dla kluczowych Kompetencji Przedsiębiorczości opracowanym z wykorzystaniem zestawu osobnych ale uzupełniających się działań, model ten służy jako kluczowe ramy adniesienia dla zadaptowania i dalszego rozwijania zintegrowanej metody kstzałcenia (a blended learning model) w opraciu o produkt Mentoring Circles. Ponadto, te zbiory danych będą stanowić dobrą bazę dla profesjonalistów w dziedzinie kształcenia i szkoleń zawodowych (VET operators) chcących ukierunkować swoje szkolenia na przedsiębiorczość z bardziej praktycznym podejściem oraz dla przedsiębiorców, aby mogli zrozumieć jak i gdzie powinni skoncentrować swoje wysiłki w procesie uczenia się. 2. Model kompetencyjny dla kluczowych kompetencji mentoringowych Jak opisano wcześniej, praca nad opracowaniem modelu komptencji została dokładnie zaplanowana i rozbita na określone etapy. Po pierwsze, wyniki krajowych wywiadów dostarczyły istotnych informacji dla stworzenia projektu internetowego kwestionariusza jakościowego i ilościowego, pozwalając partnerom na określenie podstawowych kompetencji wymaganych do udanego mentoringu dla przedsiębiorców. Konsorcjum MENTEE zanalizowało wyniki z wywiadów i określiło kluczową wiedzę, umiejętności, postawy, cechy i kompetencje, które zostały użyte jako główne dane wejściowe dla stworzenia struktury następnego działania, kwestionariusza jakościowego i ilościowego. Jak wskazują wyniki, niektóre z elementów udanego mentoringu dla przedsiębiorców, które zostały wyodrębnione w zebranych wywiadach zawierają: empatię, aktywne słuchanie, szczerość i otwartość, cierpliwość, zdolność budowania relacji oprtych na zaufaniu, umiejętności komunikacyjne i rozwiązywanie problemów. Struktura przeprowadzonych wywiadów i zgromadzone odpowiedzi odnośnie tego czym jest mentoring pozwoliły konsorcjum wyciągnać wnioski na temat: 1. Wyobrażenia większości mentorów dot. definicji mentoringu (czym jest oraz czym nie jest) 2. Umiejętności i kompetencji, które mentor musi posiadać aby zbudować i utrzymać udane relacje w mentoringu 3
3. Umiejętności i kompetencje, które mentor musi posiadać aby stworzyć relacje oparte na zaufaniu, harmonii i zrozumieniu 4. Umiejętności i kompetencje, które mentor musi posiadać aby stworzyć i utrzymać przejrzystą komunikację 5. Umiętności i kompetencje, które mentor musi posiadać aby radzić sobie z konfliktem w ramach relacji mentoringowych 6. Cechy osobowe, które są uważane za istotne dla funkcji mentora 7. Umiejętności i kompetencje, które mentor musi posiadać aby ułatwić rozwój osobowy swojego podopiecznego, wspierać go/ją w zwiększaniu talentów czy wydobywaniu prawdziwego potencjału. Następnie, za pomocą internetowych kwestionariuszy jakościowych i ilościowych Konsorcjum zgromadziło informacje od 112 doświadczonych mentorów, którzy zgodnie ze swoim doświadczeniem, ocenili znaczenie zdefiniowanego wcześniej zestawu kompetencji, twardych i miękkich umiejętności, wiedzy, właściwości i cech osobowych, które mentor powinien posiadać aby odniesc sukces w działaniu. Powstały Model Kompetencyjny dla kluczowych Kompetencji Mentoringowych pomaga określić obszary umiejętności i zdolności (wyszczególnione w oparciu o rezultaty badań projektowych), które napędzają przedsiębiorców do odnoszenia sukcesu. 2.1 Struktura modelu Informacja i wyniki zebrane w pierwszych dwóch etapach procesu zostały zanalizowane w celu wyodrębnienia 3 głównych Poziomów Osiągnięć skorelowanych ze stopniem zawodowego potencjału: POZIOM 1 Wysoki Potencjał POZIOM 2 Umiarkowany potencjał POZIOM 3 Ograniczony Potencjał Każdy poziom został zbudowany na pierwszej, drugiej i trzeciej grupie z 3-4 pozycji pytania Cechy mentora biznesowego odnoszącego sukcesy (Q16), będących wynikiem uszeregowania pod zwględem ważności jaki został wskazany przez uczestników sondażu. Każdy poziom osiągnięć jest następnie sprzężony z: Daną Grupą Kompetencji Mentora gdzie główne kompetencje każdego poziomu, wynikające z analizy pytania dot. Podstawowych kompetencji, które powinien posiadać mentor biznesowy pracujący z aspirującymi przedsiębiorcami (Q15), są wypisane i krótko opisane. Daną Grupą Zdolności/Umiejętności gdzie twarde i miękkie umiejętności, wiedza i cechy są wypisane. Dla tej grupy, wyniki następujących pytań zostały zanalizowane i wymienione: 4
- Q11: podstawowe umiejętności twarde, które powinien mieć mentor pracujący z aspirującymi przedsiębiorcami aby pomóc im się rozwijać i odnieść sukces w biznesie - Q12: podstawowe umiejętności miękkie, które powinien mieć mentor pracujący z aspirującymi przedsiębiorcami aby pomóc im się rozwijać i odnieść sukces w biznesie - Q13: podstawowe postawy, które powinien mieć mentor pracujący z aspirującymi przedsiębiorcami aby pomóc im się rozwijać i odnieść sukces w biznesie - Q14: podstawowa wiedza, którą powinien mieć mentor pracujący z aspirującymi przedsiębiorcami aby pomóc im się rozwijać i odnieść sukces w biznesie 2.2 Rezultaty modelu Następujące tabelki przedstawiają kluczowe komptenecje mentora określone dla każdego z 3 poziomów osiągnięć. 5
POZIOM 1 POZIOM OSIĄGNIĘĆ GRUPA KOMPETENCJI MENTORA KLUCZOWE CECHY MENTORA KOMPETENCJE POZIOM 1 WYSOKI POTENCJAŁ Budowanie wzajemnego zrozumienia (zdolności ustanowienia wartościowego dialogu. Zawiera ono umiejętności aktywnego słuchania, współodczuwania i okazywania szacunku; otwartości i zaufania aby wywołać odwzajemnienie zachowania; i identyfikacji oraz docenienia wspólnego podłoża i różnic). Aktywne słuchanie (zawiera umiejętności słuchania; obserwacji jako odbiorca; równoległego przetwarzania; obserwowania z pozycji projektora; pobudzanie do reakcji) Wyznaczanie kierunku (zawiera umiejętności określania oraz wyjaśniania celów i zarządzania nimi; osobistego planowania projektu; testowanie poziomu zaangażowania podopiecznego mentora w określone cele; testowanie rzeczywistości) Otwartość Prawość/uczciwość Odpowiedzialność CECHY/POSTAWY OSOBOWE UMIEJĘTNOŚCI MIĘKKIE WIEDZA UMIĘJĘTNOŚCI TWARDE Zorientowanie na Motywacja Biznes ogólny i Umiejętności dot. sukces Dawanie i zarządzanie modyfikacji celów Uczciwość i przyjmowanie (wyznaczanie celów, Zarządzanie spotkaniami niezawodność informacji zwrotnej organizacja, mentoringowymi Uczenie się przez Aktywne słuchanie planowanie Umiejętności dot. całe życie strategiczne, koncentracji na Optymizm delegowanie, itd.) rozwiązaniach Umiejętności przywódcze Orientacja na rezultaty Umiejętności dot. planowania finansami 6
POZIOM 2 POZIOM OSIĄGNIĘĆ GRUPA KOMPETENCJI MENTORA KLUCZOWE CECHY MENTORA KOMPETENCJE POZIOM 2 UMIARKOWANY POTENCJAŁ Planowanie działania i wyznaczanie celu (zawiera umiejętności zdobywania informacji nt. celów podopiecznego mentora; definiowaniu i wyszczególnianiu celów mentoringu; planowaniu osiągnięcia proponowanych celów; ustanowienia i stosowania krótko- i średnio-terminowych procedur dot. podejmowania decyzji) Kreatywność Szczerość Entuzjazm dla swojej dziedziny Inteligencja Emocjonalna CECHY/POSTAWY UMIEJĘTNOŚCI OSOBOWE MIĘKKIE WIEDZA UMIĘJĘTNOŚCI TWARDE Szacunek dla Zrozumienie Dziedzina lub sector gospodarczy w Biznesowe/zawodowe punktu widzenia i granic i poufności którym zapewniany jest mentoring obycie (określona wiedza indywidualności Cierpliwość Marketing (marketing, planowanie, techniczna) podopiecznego Elastyczność strtegiczne pozycjonowanie, reklama, Umiejętności zadawania mentora Umiejętność badania rynku itd.) pytań Wizja przystosowania się Procesy które mogą być przydatne dla Umiejętości szkoleniowe startup ów i firm zaangażowanych w szybki wzrost (możliwości finansowania, programy szkolenia, inkubatory biznesu itd.); 7
LEVEL 3 POZIOM OSIĄGNIĘĆ GRUPA KOMPETENCJI MENTORA KLUCZOWE CECHY MENTORA KOMPETENCJE POZIOM 3 OGRANICZONY POTENCJAŁ Budowanie wzajemnego zrozumienia (zdolności ustanowienia wartościowego dialogu. Zawiera ono umiejętności aktywnego słuchania, współodczuwania i okazywania szacunku; otwartości i zaufania aby wywołać odwzajemnienie zachowania; i identyfikacji oraz docenienia wspólnego podłoża i różnic). Aktywne słuchanie (zawiera umiejętności słuchania; obserwacji jako odbiorca; równoległego przetwarzania; obserwowania z pozycji projektora; pobudzanie do reakcji) Wyznaczanie kierunku (zawiera umiejętności określania oraz wyjaśniania celów i zarządzania nimi; osobistego planowania projektu; testowanie poziomu zaangażowania podopiecznego mentora w określone cele; testowanie rzeczywistości) Otwartość Prawość/uczciwość Odpowiedzialność CECHY/POSTAWY OSOBOWE UMIEJĘTNOŚCI MIĘKKIE WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI TWARDE Pozytywne Opowiadanie Finanse (planowanie, sporządzanie Użucie e- myślenie historii budżetu, księgowość itd.) technologii (ementoring) Silna i mocna Budowanie sieci Zarządzanie zasobami ludzkimi wiara w zdolności kontaktów (rekrutacja/selekcja, szkolenie, Sporządzanie podopiecznego Podtrzymywanie wynagrodzenie itd.) zarysu binesplanu mentora zaangażowania Technologia Informacyjnokomunikacyjna Umiejętności Zrozumienie Regulacja emocji (media zarządzania różnorodności Wytrwałość społecznościowe, portale informacyjne, procesami Empatia społeczności wspierające i fora itd.) Chęć dzielenia się Sprzedaż (planowanie sprzedaży, I nabywania budowanie pozytywnych relacji, wiedzy i prezentacja produktów/usług klientom, doświadczenia negocjacje umów, wywieranie wpływu na osoby decyzyjne itd.) 8
This project has been funded with support from the European Commission. This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.