SZKOLNY PROGRAM NAUCZANIA

Działdowo, dnia 05.09.2010 SZKOLNY PROGRAM NAUCZANIA W ZAWODZIE TECHNIK INFORMATYK SYMBOL CYFROWY 312[01] Nr w szkolnym zestawie programów nauczania:.. Opracowany przez: 1. mgr inż. Leszka Sosnowskiego 2. mgr inż. Leszka Jastrzębowskiego 3. mgr Marka Żebrowskiego 4. mgr Marcina Kasprowicza 5. mgr Tomasza Nącia 6. mgr Andrzeja Sontowskiego 7. mgr Iwonę Kocielę 8. mgr Magdalenę Skuzę-Sendzicką 9. mgr Iwonę Kwitniewską Program zestawił i sprawdził merytorycznie wicedyrektor szkoły mgr inż. Leszek Sosnowski Zatwierdzony do realizacji zarządzeniem dyrektora szkoły nr :.. /data i podpis dyrektora szkoły/

Spis treści I. Podstawa programowa II. Plan nauczania III. Przedmioty nauczania. 1. techniki biurowe 2. przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy 3. przepisy prawa i zasady ekonomii 4. organizacja procesu pracy 5. techniki graficzne i multimedialne 6. język zawodowy 7. systemy operacyjne 8. urządzenia techniki komputerowej 9. metody programowania 10. systemy zarządzania bazami danych 11. specjalizacja 12. praktyka zawodowa IV. Oświadczenie 2

I. Podstawa programowa. Załącznik nr 8 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK INFORMATYK SYMBOL CYFROWY 312[01] I. OPIS ZAWODU 1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: 1) posługiwać się systemami operacyjnymi; 2) pracować w różnych rodzajach sieci komputerowych; 3) obsługiwać urządzenia wykorzystywane w sieciach komputerowych; 4) projektować i wykonywać sieć komputerową; 5) wykorzystywać wiedzę z zakresu budowy i działania systemów operacyjnych do pracy z różnymi komputerami, rodzajami systemów operacyjnych oraz sieci; 6) posługiwać się typowym oprogramowaniem użytkowym i narzędziowym; 7) dobierać konfiguracje sprzętu i oprogramowania dla podstawowych zastosowań zawodowych; 8) posługiwać się językami obsługi wybranych rodzajów baz danych, w tym językiem SQL; 9) zakładać i utrzymywać bazy danych; 10) administrować bazami danych i nadzorować ich pracę; 11) projektować bazy danych; 12) dobierać oprogramowanie do obsługi baz danych; 13) programować w wybranych językach, w szczególności Pascal, C++; 14) stosować inny powszechnie używany język programowania; 15) stosować metody programowania i doboru algorytmów; 16) wykorzystywać komputery do wykonywania zadań zawodowych; 17) wykonywać rozliczenia kosztów wyrobów i usług; 18) posługiwać się dokumentacją zawodową; 19) porozumiewać się w języku angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych; 20) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska; 21) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii; 22) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy; 23) stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej; 24) stosować przepisy prawa w zakresie wykonywanych zadań zawodowych; 25) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy; 26) kierować zespołem pracowników; 27) korzystać z różnych źródeł informacji. 3

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych Podstawy przedsiębiorczości. 1. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik informatyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) programowania komputerów; 2) posługiwania się oprogramowaniem użytkowym i narzędziowym; 3) projektowania, zakładania, administrowania oraz nadzorowania baz danych; 4) dobierania konfiguracji sprzętu i oprogramowania do określonych zastosowań; 5) administrowania i nadzorowania pracy systemów operacyjnych oraz urządzeń i sieci komputerowych. 2. Zawód technik informatyk jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć: 1) systemów zarządzania bazami danych; 2) komputerowego wspomagania projektowania; 3) grafiki komputerowej; 4) technik multimedialnych; 5) eksploatacji sprzętu komputerowego; 6) administrowania sieciowymi systemami operacyjnymi; 7) aplikacji internetowych. II. BLOKI PROGRAMOWE Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta zawierają następujące bloki programowe: a. systemy komputerowe; b. programy użytkowe; c. techniki programowania; d. podstawy działalności zawodowej. 1. Cele kształcenia BLOK: SYSTEMY KOMPUTEROWE Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć: a. wyjaśniać działanie poszczególnych bloków systemu komputerowego; b. charakteryzować funkcję i zastosowanie poszczególnych elementów jednostki centralnej; c. zapisywać informację na różnych nośnikach; d. charakteryzować standardy wyświetlania informacji; e. wyjaśniać budowę, działanie oraz konfigurowanie urządzeń peryferyjnych; f. rozbudowywać i doskonalić obsługiwany system komputerowy; g. eksploatować powierzony sprzęt zgodnie z obowiązującymi zasadami; h. interpretować parametry katalogowe urządzeń techniki komputerowej; 4

i. posługiwać się różnymi systemami operacyjnymi; instalować systemy operacyjne; j. uruchamiać aplikacje dla właściwych systemów operacyjnych; k. charakteryzować podstawowe standardy lokalnych sieci komputerowych; l. administrować siecią lokalną; m. projektować i wykonywać sieć komputerową; n. stosować system zabezpieczeń; o. korzystać z zasobów ogólnoświatowej sieci komputerowej Internet i poczty elektronicznej; p. stosować zasady bezpiecznego posługiwania się sprzętem komputerowym. 2. Treści kształcenia (działy programowe) Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych: a. architektura systemu komputerowego; b. płyty główne, konfigurowanie płyty; c. architektura mikroprocesorów; d. pamięci dyskowe, montaż i konfigurowanie; e. karty graficzne, montaż i konfigurowanie; f. urządzenia zewnętrzne, instalacja i konfigurowanie; g. urządzenia multimedialne, montaż i uruchamianie; h. budowa systemu operacyjnego na przykładzie WINDOWS/DOS; i. polecenia systemu operacyjnego; j. programy narzędziowe, eksploatacja systemu komputerowego; k. system operacyjny wielodostępny, wielozadaniowy; l. sieci komputerowe, montaż i konfigurowanie; m. protokół TCP/IP; n. rozległe sieci komputerowe; o. administrowanie siecią komputerową; p. programy wspomagające pracę z komputerem; q. bezpieczeństwo danych w sieciach komputerowych, ochrona antywirusowa; r. Internet; s. bezpieczeństwo i higiena pracy z zestawami komputerowymi. 1. Cele kształcenia BLOK: PROGRAMY UŻYTKOWE Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć: a. tworzyć i formatować dokumenty tekstowe; b. wykorzystywać elementy graficzne w dokumencie tekstowym; c. weryfikować pisownię; d. tworzyć grafikę rastrową; e. tworzyć grafikę wektorową; f. zmieniać atrybuty i modyfikować obiekty graficzne; g. importować i eksportować grafikę; h. skanować obrazy; 5

i. tworzyć arkusz obliczeniowy z wykorzystaniem funkcji matematycznych, statystycznych i finansowych; j. przedstawiać wyniki obliczeń w postaci graficznej; k. wykorzystywać dane arkusza do tworzenia bazy danych; l. przenosić i formatować arkusz kalkulacyjny; m. zakładać bazy danych; n. tworzyć formularze i zapytania do przetwarzania danych; o. tworzyć raporty z wykorzystaniem grafiki; p. korzystać z języka SQL; q. stosować ochronę baz danych; r. drukować utworzone dokumenty i obrazy; s. przetwarzać komputerowo obraz wideo; t. przetwarzać komputerowo dźwięk; u. użytkować publikacje elektroniczne; v. wykorzystywać programy multimedialne; w. posługiwać się dokumentacją oprogramowania. 2. Treści kształcenia (działy programowe) Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych: a. komputerowa edycja tekstu; b. konwersja dokumentów tekstowych; c. rodzaje grafiki; d. modele barw; e. sposoby drukowania obrazów; f. cyfrowy zapis obrazu; g. arkusz kalkulacyjny; h. formuły i funkcje w arkuszach kalkulacyjnych; i. makroinstrukcje w arkuszach kalkulacyjnych; j. bazy danych; k. formuły i funkcje w bazach danych; l. makroinstrukcje w bazach danych; m. import i eksport danych; n. język programowania SQL; o. mechanizmy ochrony danych; p. cyfrowy zapis dźwięku; q. cyfrowy zapis sekwencji wideo; r. programy multimedialne, publikacje elektroniczne; s. dokumentacja oprogramowania. 1. Cele kształcenia BLOK: TECHNIKI PROGRAMOWANIA Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć: a. stosować zasady programowania strukturalnego i obiektowego; b. wykorzystywać środowisko programowe języka, w szczególności edytor, kompilator i debugger; c. wykorzystywać wbudowane typy danych oraz konstruować własne struktury danych; 6

d. stosować instrukcje, funkcje i procedury danego języka; e. tworzyć własne funkcje, procedury, obiekty, moduły i pakiety; f. stosować język algebraiczny macierzy i wektorów do opisu przekształceń geometrycznych; g. stosować ciągi i szeregi liczbowe, funkcje, pochodną funkcji; h. stosować wybrane metody przybliżonego rozwiązywania równań; i. oceniać wpływ błędu danych na wynik działań arytmetycznych; j. projektować programy umożliwiające gromadzenie, przetwarzanie oraz prezentowanie danych statystycznych; k. stosować narzędzia informatyczne do zbierania, porządkowania, przetwarzania i prezentowania danych statystycznych; l. stosować metodologię programowania w danym języku; m. odczytywać i opisywać działanie programów napisanych w danym języku programowania; n. pisać kody źródłowe do przetwarzania informacji w środowisku WINDOWS, UNIX; o. kompilować i uruchamiać kody źródłowe; p. testować i modyfikować działający program; q. optymalizować działanie projektowanego programu; r. dokumentować napisany program; s. współpracować w zespole realizującym złożone programy przetwarzania danych; t. korzystać z podręczników i dokumentacji języków programowania; u. posługiwać się samodzielnie opanowanym, nowym językiem programowania. 2. Treści kształcenia (działy programowe) Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych: a. podstawowe pojęcia dotyczące technik programowania; b. podstawy algorytmizacji problemów i zapisu algorytmów; c. programowanie strukturalne; d. programowanie obiektowe; e. typy danych i zmiennych; f. operatory i wyrażenia; g. instrukcje proste i strukturalne; h. funkcje, procedury, moduły, pakiety; i. algebra liniowa; j. ciągi i szeregi liczbowe; k. funkcje, ich właściwości i wykresy, pochodna funkcji; l. metody rachunku przybliżonego; m. elementy statystyki i ocena danych statystycznych; n. struktury dynamiczne; o. obiekty i metody; p. hermetyzacja danych; q. dziedziczenie i polimorfizm; r. zarządzanie pamięcią; s. przeznaczenie i własności apletów; t. zasady tworzenia apletów; 7

u. biblioteki oprogramowania; v. operacje wejścia-wyjścia; w. programowanie grafiki komputerowej; x. struktura programu w Pascalu; y. struktura programu w C ++, JAVA; z. analiza programu w danym języku; aa. zasady projektowania programu w danym języku; bb. edytor środowiska programistycznego; cc. kompilator wewnętrzny i zewnętrzny, zasady kompilacji programu; dd. debugger, zasady uruchamiania i testowania programów; ee. osadzanie programu na danej platformie DOS, WINDOWS, UNIX; ff. niezawodność programu; gg. optymalizacja programu; hh. zasady programowania współbieżnego; ii. zasady projektowania złożonych programów przetwarzania danych. BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ 1. Cele kształcenia Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć: a. wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej; b. rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych; c. sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej; d. zorganizować i prowadzić własną firmę; e. sporządzać budżet i planować rozwój firmy; f. korzystać z kredytu i leasingu; g. opracowywać plan marketingowy; h. przestrzegać zasad etyki; i. stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy; j. stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej; k. sporządzać dokumenty związane z zatrudnieniem; l. podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy; m. komunikować się z uczestnikami procesu pracy; n. prowadzić negocjacje; o. rozwiązywać problemy; p. podejmować decyzje; q. wykonywać pracę zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska; r. określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy; s. udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy; t. organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii; u. formułować i rozumieć pisemne oraz ustne wypowiedzi w języku angielskim związane z realizacją zadań zawodowych; 8

v. rozróżniać angielskie nazwy części komputera i korzystać z dokumentacji technicznej napisanej w języku angielskim; w. organizować doskonalenie zawodowe pracowników. 2. Treści kształcenia (działy programowe) Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych: a. gospodarka rynkowa; b. formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych; c. prywatyzacja przedsiębiorstw; d. rynek pracy; e. dokumenty dotyczące działalności gospodarczej; f. zakładanie i prowadzenie własnej firmy; g. analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie; h. struktura budżetu; i. plan rozwoju przedsiębiorstwa; j. strategie marketingowe; k. etyka; l. wybrane przepisy prawa pracy; m. prawo działalności gospodarczej; n. metody poszukiwania pracy; o. dokumenty związane z zatrudnieniem; p. zasady i metody komunikowania się; q. elementy socjologii i psychologii pracy; r. bezpieczeństwo i higiena pracy; s. zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy; t. ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska; u. zasady udzielania pierwszej pomocy; v. elementy ergonomii; w. język angielski zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych; x. źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w języku angielskim; y. formy doskonalenia zawodowego. III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w % * Podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające Systemy komputerowe 30 Programy użytkowe 20 Techniki programowania 20 Podstawy działalności zawodowej 10 Razem 80 ** 9

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej). ** Pozostałe 20% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację. IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie są następujące pomieszczenia dydaktyczne: pracowania komputerowa. Liczba pracowni zależy od liczby uczniów kształconych w zawodzie. Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w: 1. komputer sieciowy serwer 1 szt. a) IBM PC Pentium IV min. 2,4GHz, min 512 MB RAM, min. HDD 120GB, b) FDD 3,5", DVD-R/RW, kartę graficzną 256 MB, monitor kolorowy 17, c) mysz i klawiaturę, multimedia, kartę sieciową; 2. komputery (jeden komputer dla jednego ucznia) 16 szt. + 1komputer dla nauczyciela a) IBM PC Pentium Celeron 2,4GHz, min. 256MB RAM, HDD 40GB, b) FDD 3,5", CD/DVD R, kartę graficzną 128 MB, monitor kolorowy 17, c) mysz i klawiaturę, multimedia, kartę sieciową; 3. drukarkę laserową - 1 szt.; 4. drukarkę atramentową 1 szt.; 5. skaner A4 stacjonarny 1 szt.; 6. urządzenie do archiwizowania danych streamer 1 szt.; 7. projektor multimedialny podłączony do komputera nauczycielskiego - 1 szt.; 8. urządzenia sieciowe typu router; 9. serwery innych systemów operacyjnych; 10. oprogramowanie licencjonowane na każde stanowisko: a) systemy operacyjne pojedynczego komputera: WINDOWS, UNIX, (DOS), b) sieciowy system operacyjny na serwery WINDOWS, UNIX, NOVELL, c) Pascal, d) C++, e) system zarządzania bazami danych, f) pakiet oprogramowania: edytor tekstu, edytor graficzny, arkusz kalkulacyjny, g) pakiet oprogramowania narzędziowego, h) stale aktualizowane oprogramowanie antywirusowe, i) oprogramowanie wspomagające naukę innych przedmiotów. Wskazane jest, aby w wyposażeniu szkoły znajdowały się odpowiednie serwery, które powinny być umieszczone w pracowniach komputerowych, ponieważ uczniowie powinni poznać różne systemy operacyjne oraz oprogramowanie działające pod ich kontrolą. Komputery znajdujące się w pracowniach powinny być połączone w sieć z możliwością dostępu do Internetu oraz innych serwerów znajdujących się w szkole. Zaleca się, aby stanowiska komputerowe były wielosystemowe. Powyższe wyposażenie podane jest jako przykład, szybki rozwój technologii komputerowych powoduje konieczność częstej modyfikacji wyposażenia pracowni. 10

Pracownia komputerowa powinna składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w instytucjach i przedsiębiorstwach zajmujących się instalowaniem, eksploatacją, modernizacją, konserwacją sprzętu i oprogramowania komputerowego oraz obsługą baz danych. 11

II. Plan nauczania. Rok szkolny LP Obowiązkowe zajęcia edukacyjne Liczba godzin tygodniowo Liczba godzin w czteroletnim cyklu kształcenia Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV 1 Techniki biurowe 3 2 5 2 Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy 0.5 0,5 3 Przepisy prawa i zasady ekonomii 0.5 0,5 4 Organizacja procesu pracy 1 1 2 5 Techniki graficzne i multimedialne 2 1 3 6 Język zawodowy 2 2 7 Systemy operacyjne 6 5 11 8 Urządzenia techniki komputerowej 2 2 4 9 Metody programowania 3 3 4 10 10 Systemy zarządzania bazami danych 2 2 11 Specjalizacja 5 5 10 12 Praktyka zawodowa 4 tyg. Plan nauczania opracowany na podstawie programu nauczania: 312[01]/T,SP/MENiS/2004.05.18 Podstawa prawna: Dziennik Ustaw z 2010 r. Nr 154, poz. 1033 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach:, technik informatyk,. Dz.U. z dnia 24 sierpnia 2010 r. 12

3.1. Techniki biurowe. 1. Szczegółowe cele kształcenia. W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: - tworzyć i formatować dokumenty tekstowe; - wykorzystywać elementy graficzne w dokumencie tekstowym; - weryfikować pisownię; - zastosować sieć Internet w celu wyszukania informacji, - posłużyć się pocztą elektroniczną przesyłając listy i załączniki, - posłużyć się programem typu organizer, - przetworzyć i sformatować zadane dokumenty, - skomponować tekst z grafiką i tabelami z zastosowaniem techniki OLE, - posłużyć się technikami pracy grupowej w czasie pracy z dokumentami, - zastosować korespondencję seryjną do tworzenia etykiet adresowych, - posłużyć się wybranymi programami do korekty błędów, - zaplanować prezentacje, - posłużyć się arkuszem kalkulacyjnym, - tworzyć arkusz obliczeniowy z wykorzystaniem funkcji matematycznych, statystycznych i finansowych; - przedstawiać wyniki obliczeń w postaci graficznej; - wykorzystywać dane arkusza do tworzenia bazy danych; - przenosić i formatować arkusz kalkulacyjny; - zaprojektować wykresy do prezentacji danych z arkusza, - zastosować sortowanie, filtrowanie oraz podsumować dane na listach w arkuszu kalkulacyjnym, - skonstruować tabelę przestawną i wykres, - zaproponować makropolecenia do automatyzacji pracy z arkuszem kalkulacyjnym, - drukować utworzone dokumenty i obrazy; 2.Treści kształcenia. - komputerowa edycja tekstu; - konwersja dokumentów tekstowych; - arkusz kalkulacyjny; - formuły i funkcje w arkuszach kalkulacyjnych; - makroinstrukcje w arkuszach kalkulacyjnych; 3. Materiał nauczania Aplikacje i programy dla środowiska WINDOWS. Sieci: MICROSOFT NETWORK, INTERNET. Usługi: WWW, FTP, poczta elektroniczna, współdzielenie zasobów. Organizer osobisty. Wprowadzanie, edycja i formatowanie treści dokumentu. Tabele, wykresy i grafika w dokumentach. 13

Dokumenty korespondencji seryjnej. Korekta pisowni, gramatyki i stylu dokumentu. Drukowanie dokumentu. Planowanie prezentacji. Projektowanie prezentacji z tekstem, tabelami, wykresami i grafiką. Praca z szablonami prezentacji. Drukowanie treści prezentacji. Arkusz kalkulacyjny - wprowadzanie danych, formuł i funkcji. Zasady pracy z danymi w arkuszu kalkulacyjnym. Listy danych w arkuszu kalkulacyjnym. Wykresy w arkuszach. Makropolecenia w automatyzacji pracy z arkuszem. Drukowanie arkusza kalkulacyjnego. 3. Ćwiczenia Formatowanie dokumentów według określonego wzorca. Osadzanie grafiki w dokumencie. Tworzenie dokumentów zawierających tabele i wykresy. Tworzenie list adresowych korespondencji seryjnej. Wykonanie prezentacji według zadanego wzoru. Wykorzystanie szablonów do tworzenia prezentacji. Projektowanie arkusza zawierającego kwartalny bilans wydatków. Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania odsetek od lokat bankowych. Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania rat kredytu. Przeprowadzanie analizy statystycznej danych z list i tabel w arkuszu. Opracowanie i prezentacja danych w formie graficznej. Projektowanie makropoleceń w automatyzacji działania arkusza. 4. Środki dydaktyczne System operacyjny WINDOWS. Pakiet oprogramowania biurowego: edytor tekstów, program do tworzenia prezentacji, arkusz kalkulacyjny. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Podczas realizacji programu jednostki zaleca się skorzystać z oprogramowania Microsoft Windows i Office oraz pakietu OPEN OFFICE, może zamiennie stosować system LINUX. Nauczyciel powinien prowadzić zajęcia głównie w formie ćwiczeń, co pozwoli na ukształtowanie umiejętności związanych z posługiwaniem się nowym oprogramowaniem. Na początku każdej grupy tematycznej nauczyciel powinien dokonać przeglądu oprogramowania danego typu oraz przedstawić możliwości jego zastosowania. Zajęcia z poszczególnych grup tematycznych 14

powinny kończyć się wykonaniem przez każdego z uczniów złożonego ćwiczenia o wysokim stopniu zaawansowania. Realizując treści kształcenia należy położyć nacisk na aspekt praktyczny stosując ćwiczenia i pokazy oraz ograniczając zajęcia teoretyczne do przedstawienia niezbędnych pojęć. W trakcie procesu kształcenia, szczególną uwagę należy zwrócić na: - korzystanie z literatury specjalistycznej, - sprawne posługiwanie się systemem operacyjnym i siecią komputerową, w szczególności Internetem, - uruchamianie i korzystanie z oprogramowania systemowego i narzędziowego, - organizację pracy, co w efekcie powinno przyczynić się do kształtowania umiejętności planowania pracy, - dokładność wykonywania ćwiczeń, - korzystanie z narzędzi do kontroli pisowni i gramatyki, - korzystanie z szablonów, - rozmieszczanie informacji tak, aby były one czytelne dla odbiorcy, - korzystanie z formuł w arkuszach kalkulacyjnych, dokonywanie analizy danych, 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu. Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji ćwiczeń praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu prawda-fałsz). Kontrolę poprawności wykonania zadań należy przeprowadzać w trakcie i po realizacji ćwiczeń. Uczeń powinien sprawdzić wyniki swojej pracy na podstawie przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny postępów. Następnie, według tego samego arkusza, kontroli osiągnięć dokonuje nauczyciel. Podczas oceniania osiągnięć uczniów należy przyjąć następujące zasady: - wynik sprawdzianu opanowania umiejętności powinien mieć charakter alternatywny, co oznacza, że uczeń umie albo nie umie poprawnie wykonać zadania, - opanowanie umiejętności może mieć różny poziom: zadanie może być wykonane szybciej lub wolniej, bezbłędnie lub z błędem zauważonym i poprawionym przez ucznia, - uczeń powinien opanować wszystkie umiejętności. Podstawą do uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno być poprawne wykonanie zadanych ćwiczeń. 15

3.2. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. 1. Szczegółowe cele kształcenia. a. wykonywać pracę zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska; b. określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy; c. udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy; d. zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac na określonych stanowiskach, e. określić podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie zapewniania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, f. wskazać konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zadań zawodowych, g. posłużyć się wewnętrznymi zaleceniami i regulaminami dotyczącymi stanowiska pracy, h. rozpoznać czynniki niebezpieczne i szkodliwe występujące w pracy technika informatyka oraz wskazać sposoby ich ograniczenia lub eliminacji, i. ocenić zagrożenia wynikające ze sposobu użytkowania urządzeń elektrycznych, j. poinformować służby ratownicze zgodnie z instrukcją, k. zareagować w przypadku pożaru zgodnie z instrukcją przeciwpożarową, l. zastosować zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy, m. rozróżnić materiały przeznaczone do ponownego przetwarzania. 2.Treści kształcenia. Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych: a) bezpieczeństwo i higiena pracy; b) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy; c) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska; d) zasady udzielania pierwszej pomocy; e) elementy ergonomii; f) prawna ochrona pracy; g) czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy; h) Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. i) środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. j) zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej. k) zasady wykorzystywania środków gaśniczych. l) zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy. m) organizacja pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy. n) selekcja i utylizacja odpadów 3.Materiał nauczania Prawna ochrona pracy. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. 16

Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej. Zasady wykorzystywania środków gaśniczych. Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy. Organizacja pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy. Selekcja i utylizacja odpadów. 4. Ćwiczenia Określanie podstawowych praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie Kodeksu pracy. Rozpoznawanie różnych znaków bezpieczeństwa i higieny pracy. Rozpoznawanie zagrożeń wypadkowych w pomieszczeniu pracy. Udzielanie pierwszej pomocy osobie rażonej prądem. Udzielanie pierwszej pomocy osobie ze złamaną kończyną. Informowanie służb ratowniczych o zaistniałym zdarzeniu (w warunkach symulowanych). Dobieranie środków gaśniczych z uwzględnieniem źródła pożaru. Segregowanie odpadów powstałych przy pracy pod kątem przydatności do dalszego przetwarzania. Wykonywanie (na fantomie) sztucznego oddychania zgodnie z obowiązującymi zasadami. 5. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie. Kodeks pracy. Polskie Normy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zasad ergonomii. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń stwarzających zagrożenie. Filmy dydaktyczne. Programy komputerowe. Foliogramy. Dokumenty w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Fantom do udzielania pierwszej pomocy. 6. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Treść jednostki obejmuje: podstawowe pojęcia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ogólne zasady bezpieczeństwa na stanowisku pracy. Podczas realizacji programu nauczania należy zwrócić uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej oraz uświadomić uczniom skutki nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Ważne jest wyrobienie przekonania, że ochrona zdrowia i życia człowieka w środowisku pracy jest celem nadrzędnym. 17

W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni umieć dostrzegać zagrożenia dla zdrowia lub życia, występujące na stanowisku pracy, a także skutecznie je eliminować lub ograniczać. Dotyczy to w szczególności pracy przy urządzeniach elektrycznych. Zaleca się, aby w procesie kształcenia stosować aktywizujące metody nauczania, a w szczególności metodę inscenizacji, metodę przypadków, dyskusję dydaktyczną, metodę przewodniego tekstu oraz ćwiczenia praktyczne i gry symulacyjne z zastosowaniem środków ochrony indywidualnej i sprzętu gaśniczego. Program należy realizować w pracowni symulacyjnej bhp, wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Zajęcia powinny odbywać się w grupie uczniów do 15 osób, w zespołach 2-3 osobowych. Podczas ćwiczeń uczeń powinien opanować umiejętności rozpoznawania i stosowania sprzętu gaśniczego, wykonywania czynności związanych z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym. 7. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się w sposób systematyczny, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Do sprawdzania wiedzy uczniów proponuje się zastosować: sprawdziany ustne i pisemne, testy osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda - fałsz). Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji ćwiczeń symulacyjnych. Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy, należy zwrócić uwagę na umiejętności: wykonywania pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym oraz doboru i stosowania sprzętu przeciwpożarowego i środków gaśniczych. Podstawą otrzymania przez ucznia pozytywnej oceny po zakończeniu realizacji programu jednostki powinno być poprawne wykonanie ćwiczeń oraz rozwiązanie testu z poziomu podstawowego. 18

3.3. Przepisy prawa i zasady ekonomii. 1. Szczegółowe cele kształcenia. a. przestrzegać zasad etyki; b. stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy; c. stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej; 2.Treści kształcenia. Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych: a. etyka; b. wybrane przepisy prawa pracy; c. prawo działalności gospodarczej; 3. Materiał nauczania Przepisy prawa pracy. Prawo o ochronie własności intelektualnej. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 4.Ćwiczenia Wyszukiwanie określonych informacji w Rocznikach Statystycznych i ich interpretowanie. Wyszukiwanie aktów prawnych w Dziennikach Ustaw z uwzględnieniem wersji elektronicznej. Sporządzanie kalkulacji kopiowania dokumentów w ośrodku informacji. 5. Środki dydaktyczne Kodeks pracy. Ustawa o ochronie własności intelektualnej. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dzienniki ustaw w formie elektronicznej. Encyklopedie i słowniki specjalistyczne. Foliogramy. Komputerowe bazy danych. Internet. 6. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program dotyczy podstawowych zagadnień prawa i ekonomii oraz zagadnień szczegółowych, które związane są z działalnością informacyjną. Do osiągnięcia zamierzonych celów kształcenia poleca się skorzystać z wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, metod problemowych, symulacji. 19

W celu łatwiejszego zrozumienia realizowanych treści wskazane jest prezentowanie foliogramów, przeglądanie witryn internetowych ośrodków informacji w kraju i za granicą, organizowanie wycieczek do ośrodków informacji. Zajęcia należy prowadzić w pracowni szkolnej, pracowni komputerowej. Podczas realizacji programu proponuje się stosowanie indywidualnej i grupowej formy pracy uczniów. Praca w grupach podczas wykonywania ćwiczeń powinna prowadzić do nabycia przez uczniów umiejętności niezbędnych w prowadzeniu działalności zawodowej (umiejętność komunikowania się, prezentowania wyników, współpracy w zespole). 7. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na bieżąco podczas realizacji programu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Proces oceniania powinien obejmować diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych celów kształcenia. Oceniając osiągnięcia uczniów, szczególną uwagę należy zwrócić na: poprawność posługiwania się terminologią prawno-ekonomiczną, trafne określanie przepisów regulujących działalność informacyjną. Podczas realizacji programu, proponuje się oceniać ucznia na podstawie: - sprawdzianów ustnych, - sprawdzianów pisemnych (referaty, ankiety, testy), - obserwacji ucznia podczas wykonywania zadań i w sytuacjach symulowanych. Po zakończeniu realizacji programu proponuje się przeprowadzenie testu dydaktycznego z otwartymi i zamkniętymi zadaniami. Proces oceniania powinien być realizowany według ustalonych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 20