Projekty działania lokalnego
CELE SZKOLENIA: Doskonalenie umiejętności nauczycieli w wyborze tematów projektów działania lokalnego Konstruowanie planów projektów działania lokalnego Doskonalenie umiejętności nauczycieli w integrowaniu problematyki środowiska z zagadnieniami programowymi przedmiotu lub grupy przedmiotu przy realizacji projektów działania lokalnego.
RODZAJE PROJEKTÓW ZE WZGLĘDU NA CELE PROJEKTÓW: Projekty badawcze Projekty działania lokalnego
PROJEKT BADAWCZY:
PROJEKT BADAWCZY: Projekty badawcze to projekty, których cele są ukierunkowane przede wszystkim na: zbadanie jakiegoś zjawiska projekt taki może mieć na celu tylko przedstawienie diagnozy zjawiska lub kończyć się propozycją rozwiązania problemu badawczego, zbadanie stanu wiedzy na dany temat na podstawie informacji z różnych źródeł.
PROJEKT BADAWCZY: Związany jest z procedurami problemowymi. W trakcie jego realizacji uczeń stara się rozwiązać problem w sposób będący odbiciem procedury naukowej. Rozpoznaje zagadnienie, uczy się stawiania hipotez, projektuje sposoby ich weryfikacji, gromadzi dane i wyciąga wnioski. Odtwarza we właściwej dla danego poziomu skali procedury badawcze.
PROJEKT DZIAŁANIA LOKALNEGO Polega na: Rozpoznaniu przez uczniów potrzeb środowiska lokalnego w danej dziedzinie; Opracowaniu projektu; Realizacji działań w terenie i prezentacji efektów ( zmian) społeczności lokalnej;
PROJEKT DZIAŁANIA LOKALNEGO Projekty przedsięwzięcia to projekty, których celem jest podjęcie określonego działania, zorganizowanie przedsięwzięcia na terenie szkoły lub na rzecz środowiska (społeczności lokalnej).
PROJEKT DZIAŁAŃ LOKALNYCH Dotyczy problematyki z jaką potykamy się w lokalnym środowisku społecznym. Nie posiada najczęściej charakteru naukowego. Kreuje warunki do rozwijania kompetencji związanych z wrażliwością społeczną, świadomością ekologiczną, hierarchią wartości, postawami i zainteresowaniami ucznia. Jest szczególnie przydatny w rozwijaniu takich kompetencji kluczowych jak umiejętnośd komunikacji, pracy w grupie, empatii.
PROJEKT DZIAŁAŃ LOKALNYCH Metody tego typu są często obecne w szkole. Najczęściej jednak nie nazywamy ich projektami a działania prowadzone są w sposób intuicyjny. W przypadku najlepszych nauczycieli o dużym doświadczeniu zawodowym, takie działania przynoszą doskonałe efekty.
PROJEKT DZIAŁAŃ LOKALNYCH Długi najczęściej okres trwania działao powoduje ponadto trudności z właściwą oceną zaangażowanych w nie uczniów co może prowadzid do frustracji i zniechęcenia, które utrudnią podobne działania w przyszłości. Stąd planowanie, odpowiedni opis oraz ewaluacja działao jest integralną i niezwykle ważną częścią metody projektu.
PROJEKT DZIAŁAŃ LOKALNYCH Projekty społeczno-obywatelskie mogą byd także prowadzone przez samorząd uczniowski. Mogą one dotyczyd spraw społeczności lokalnej, ale mogą także wynikad z inicjatywy uczniów, chcących urozmaicid i wzbogacid życie szkolne lub lepiej zapewnid realizację praw ucznia. Pracując nad wybranym problemem, zespół uczniów tworzy dokumentację, w której gromadzi zarówno notatki ze swoich spotkao, spostrzeżenia, jak i informacje i dokumenty zbierane na kolejnych etapach własnej pracy. Lokalny projekt społeczno-obywatelski może byd realizowany w kolejnych krokach (etapach):
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 1: Wybór problemu Wykorzystując stworzoną przez szkołę możliwośd zorganizowania się, uczniowie wybierają problem, który uznają za ważny w swojej społeczności lokalnej. Problem ten może dotyczyd ich osobiście, innych młodych ludzi lub po prostu byd ważnym problemem społeczności lokalnej, który chcieliby rozwiązad lub ograniczyd. Uczniowie wspólnie ustalają, co powinno się zmienid w ich miejscowości. Mogą rozważad, jak dużej liczby osób ten problem dotyczy. Mogą także chcied zaangażowad się w rozwiązanie problemu, które dotyczy jednej osoby lub jednej rodziny. Sposób wyboru problemu powinien jednoczyd zespół, pozwolid wszystkim jego członkom zaangażowad się w jego rozwiązywanie oraz motywowad do działania. Przyglądanie się światu, szukanie spraw, których przebieg niepokoi, szans, które są niewykorzystane i problemów, na których istnienie nie chcemy się zgodzid, jest postawą wrażliwości społecznej i aktywności obywatelskiej.
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 2: Diagnoza Diagnoza problemu polega na badaniu jego przyczyn, sposobów, w jaki się przejawia i ich konsekwencji, a także możliwych rozwiązań. Diagnoza może się opierać na rozmowach i wywiadach z rówieśnikami i dorosłymi, którzy dostarczą informacji na temat interesującego zespół problemu, ale również na: samodzielnych obserwacjach, zbieraniu dokumentów, wycinków prasowych, relacji i dokumentacji fotograficznej, szukaniu informacji w bibliotece, w Internecie, w lokalnych instytucjach i poprzez konsultacje z ekspertami. Pomocne może okazać się szukanie odpowiedzi na wszystkie lub wybrane pytania Co stanowi istotę problemu? Kogo dotyczy problem? Jaki jest zasięg problemu? Gdzie on występuje? Jak długo trwa problem? Czy jest okresowy czy stały? Gdzie leży źródło problemu? Co było jego przyczyną? Jak rozwiązać problem? Jakie są wady i zalety różnych możliwości jego rozwiązania?
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO - OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 2: Diagnoza Określeniu działao, których zespół uczniów chce się podjąd, będzie służyło rozpoznanie możliwych sposobów rozwiązania problemu. Przyda się np. zebranie informacji, jak ten sam lub podobny problem rozwiązuje się w innych miejscowościach, a może też w innych krajach?
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 3: Wyznaczenie celu działao i opracowanie rozwiązania problemu Po zakooczeniu diagnozy uczniowie w formie dyskusji analizują uzyskane informacje i decydują: co chcą w swojej społeczności zmienid, poprawid, w jaki sposób ją wzbogacid. Wybierają też sposób, w jaki chcą, aby rozpoznany problem został rozwiązany lub, co częściej jest możliwe, ograniczony. Starają się wybrad cel lub cele swojego działania, które są konkretne i realne,czyli w zasięgu ich możliwości, a zarazem na tyle dla nich waży atrakcyjne, by budziły chęd działania. Uczniowie mogą chcied wpłynąd na dorosłych lub na służby publiczne, aby inaczej działały. Mogą też chcied sami podjąd działanie rozwiązujące rozpoznany problem lub zmniejszające jego dotkliwośd. Bardzo rzadko udaje się całkowicie usunąd poważny problem.
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 3: Wyznaczenie celu działao i opracowanie rozwiązania problemu Jednak jasne określenie realnego celu działania (np. zwrócenie uwagi mieszkaoców na dany problem) sprawi, że po zakooczeniu projektu uczniowie będą mieli poczucie sukcesu i chęd do dalszego zaangażowania, a nie przekonanie o porażce. Po wyznaczeniu celów uczniowie przystępują do opracowania własnego planu działao. Przygotowują podział zadao w zespole, harmonogram, wybierają moment, kiedy zakooczą własne przedsięwzięcie. Dzieląc zadania pomiędzy członków zespołu, starają się wszystkim przypisad zadania, za które będą odpowiedzialni oraz ustalają, kto kogo będzie wspierał, kto komu pomagał. Uczniowie wiedzą, że projekt realizowany zespołowo wymaga wzajemnej pomocy w realizacji indywidualnych zadao. Uczniowie z pomocą nauczyciela przygotowują harmonogram tabelę, do której wpisują zadania cząstkowe, osoby odpowiedzialne i wspierające, a także sposób działania, potrzebne materiały i zasoby oraz terminy.
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 4: Szukamy sojuszników Sukcesowi w realizacji projektu społeczno-obywatelskiego pomoże istnienie sojuszników, czyli osób i instytucji, które pomogą uczniom w działaniach, np. poprzez: wydanie zgody na organizację imprezy, zapewnienie transportu, promocję czy pomoc rzeczową. Poza rodzicami, nauczycielami i dyrekcją cennymi sojusznikami mogą byd: władze lokalne, organizacje pozarządowe, które zajmują się pokrewną tematyką oraz lokalne instytucje kulturalne i społeczne, proboszcz parafii, drużyna harcerska, lokalna firma. Bardzo ważnym sojusznikiem i względnie łatwym do zaangażowania, są zazwyczaj lokalne media. Pomogą one nagłośnid problem, a później napiszą o zrealizowanym działaniu.
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 4: Szukamy sojuszników Przed rozmową z potencjalnym sojusznikiem warto odpowiedzied sobie na następujące pytania: Dlaczego wskazany problem jest ważny? Jakie mogą byd konsekwencje nierozwiązanego problemu dla społeczności lokalnej? Co jest wyjątkowego w tym projekcie i jak może na nim skorzystad społecznośd lokalna? Jakie pytania o projekt może zadad rozmówca i jakich uczniowie udzielą odpowiedzi? Co uczniowie chcą prosid rozmówcę? Czego dana osoba może w zamian oczekiwad i co można jej zaoferowad? Jakie argumenty mogą przekonad konkretnego odbiorcę (przytoczenie faktów, danych statystycznych, opinii uczniów, nauczycieli, wyników badao, ankiet, wywiadów)?
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 4: Szukamy sojuszników Jeśli jest to rozmowa z potencjalnym sponsorem, to jak wsparcie projektu może wpłynąd na jego wizerunek lub pozycję? Na spotkanie uczniowie powinni też wziąd materiały informacyjne o swoim projekcie, które zostawią rozmówcy. Warto też pamiętad, że szukanie sojuszników nie służy tylko łatwiejszemu zrealizowaniu projektu. Dzięki niemu uczniowie uczą się prezentowad swoje racje, zyskują pewnośd siebie w kontaktach z dorosłymi oraz poczucie, że są ważnym podmiotem w społeczności.
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 5: Działanie Na tym etapie bardzo istotna jest współpraca w zespole, regularne spotkania i rozmowy o przebiegu prac i występujących trudnościach. Uczniowie powinni odnosid się do wcześniej sporządzonego planu działao, sprawdzając: Co udało się już zrobid? Co szczególnie pomogło im w ich pracy? Jak każdy z członków zespołu pomógł w dotychczasowych działaniach? Jakie są do zrobienia następne kroki i jakie trudności przewidujemy? Jak je rozwiązad? Co należy zrobid w najbliższej przyszłości? Czy konieczne są zmiany w planie działao? Czy zbieramy materiały, które będzie można wykorzystad w przedstawieniu rezultatów projektu? Jak lepiej się nawzajem wspierad w działaniach? Jak lepiej można wypromowad prowadzone przedsięwzięcie? Kto się tym zajmie?
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 5: Działanie Warto zauważyd już przeprowadzone działania i ich realizatorów. Cieszyd się nawet z małych osiągnięd. Doceniad udział poszczególnych osób w wykonanych pracach. Konieczne jest dokumentowanie pracy w jej trakcie (np. poprzez notatki, zdjęcia czy filmy). Staną się one zapisem zmian, jakie zaszły dzięki projektowi oraz świetną wizytówką działao potrzebną w koocowej prezentacji efektów projektu.
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 6: Publiczna prezentacja rezultatów projektu Przed prezentacją uczniowie powinni: uporządkowad zebrane informacje i zastanowid się, jaka jest najlepsza forma ich przekazania, przeprowadzid selekcję zebranych informacji, wybierając tylko najbardziej odpowiednie do prezentacji, zaprosid sojuszników, rodziców, zainteresowanych mieszkaoców i władze lokalne. Publiczna prezentacja jest okazją do przekonania dorosłych mieszkaoców społeczności lokalnej do wprowadzenia w życie przygotowanych przez uczniów zmian.
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO-OBYWATELSKI MOŻE BYĆ REALIZOWANY W KOLEJNYCH KROKACH (ETAPACH) Krok 7: Rozmowa o tym, co się zmieniło dzięki projektowi Realne zmiany, które dzięki projektowi zaszły w społeczności lokalnej, to znak ich sukcesu. Nawet jeśli, mimo wielu starao, np. nie udało im się namówid władz do budowy ścieżki rowerowej, uczniowie sprawili, że problem zaistniał w lokalnej społeczności, a także podjęli działania, nauczyli się współpracy, poznali nowych ludzi i sprawdzili się w nowych sytuacjach. Zauważyli, co jest dla nich ważne, i to przedstawili. Stanowi to wartościowy efekt działania społeczno-obywatelskiego.
PROJEKT DZIAŁANIA LOKALNEGO I Przygotowanie projektu II Realizacja projektu III Publiczne przedstawienie rezultatów projektu IV Ocena rezultatów projektu
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO Właściwe przygotowanie projektu pozwala na jego dokładny opis. Jego przygotowanie da możliwość łatwego ogarnięcia całości, co przy projektach długotrwałych i złożonych nie zawsze jest proste. Z drugiej strony taki opis posłużyć może dla innych nauczycieli planujących podobne działania oraz tych, których poprosimy o opinię.
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO 1.Opracowanie planu działania, które klasa mogłaby zorganizowad w ramach wybranej imprezy środowiskowej. Jakimi zasobami, możliwymi do wykorzystania w trakcie wybranej imprezy dysponuje nasza klasa? zasoby naszej klasy Umiejętności i doświadczenia uczniów zasoby naszej klasy Możliwości pomocy ze strony rodziców Możliwości pomocy ze strony Inne zasoby
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO OCENA ZASOBÓW (możliwości szkoły i środowiska lokalnego oraz kompetencji osób związanych z projektem). Jest to niezwykle ważny etap pracy. Nie możemy sobie pozwolid na wyznaczanie uczniowi zadao, które nie będą mogły byd zrealizowane z przyczyn obiektywnych. Musimy wiedzied jakim sprzętem będziemy dysponowad, jakie będzie wsparcie ze strony dyrekcji szkoły, instytucji współpracujących, ekspertów jakich będziemy chcieli zaprosid do współpracy.
LOKALNY PROJEKT SPOŁECZNO- OBYWATELSKI Jakie działania moglibyśmy zrealizowad? (biorąc pod uwagę zasoby klasy wymieo co najmniej trzy) 1. 2. 3. 4. 5.
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO Które z tych działao wydaje się najlepsze? W najpełniejszym stopniu wykorzystuje zasoby naszej klasy; Wydaje się najbardziej realne (z powodów finansowych, że względu na wymagany czas i umiejętności) Jest związane z charakterem imprezy środowiskowej; Realizuje w największym stopniu potrzeby środowiska lokalnego; Sprawia nam największą satysfakcję. Uwzględniając wszystkie kryteria, wybraliśmy następujące działania/nazwij je/
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO Co jest celem naszego działania? Celem naszego działania jest:
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO W jaki sposób zrealizujemy te cele? Proponowane działania Osoba odpowiedzialna z naszej grupy i jej obowiązki związane z danym działaniem Sposób zaangażowania w działania pozostałych uczniów klasy
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO Jaki będzie terminarz realizacji działao? Poszczególne działania Osoba odpowiedzialna Tydzieo 1 /dzielimy na Dni tygodnia/ Tydzieo 2 /dzielimy na Dni tygodnia/
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO Jakie trudności mogą pojawiad się w trakcie realizacji działao? Jak sobie poradzimy? Jakie trudności mogą się pojawiad? Jak sobie poradzimy?
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO Jak zaprezentujemy nasze propozycje reszcie klasy? Wyeksponujecie wszystkie jej atuty projektu, Odpowiecie na kwestie mogące budzid wątpliwości, Prezentacja zostanie oceniona przez wszystkich uczniów i nauczycieli w skali punktowej według kryteriów: 0-6 punktów: ocena niedostateczna 7-12 punktów: ocena dopuszczająca 13-18 punktów: ocena dostateczna 19-28 punktów: ocena dobra 29-38 punktów: ocena bardzo dobra.
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO Kryterium Liczba punktów /max punków / Oryginalność planowanego działania 6 Realność działania/w jakim stopniu jest ono możliwe do zrealizowania?/ Stopień wykorzystania zasobów klasy 4 Sposób zapisania celów działania 2 Metody realizacji celów /czy zaplanowane konkretne działania umożliwiają realizacje celów?/ Podział zadań pomiędzy poszczególnych członków grupy/czy odpowiedzialność jest rozłożona sprawiedliwie?/ Rozłożenie działań w czasie 2 18 4 2
PLANOWANIE PROJEKTU DZIAŁANIA LOKALNEGO Najlepszy projekt po uwzględnieniu pomysłów z innych projektów, będzie realizowany przez całą klasę. Grupa, której projekt zostanie najwyżej oceniony, zajmie się jego koordynacją.
PROJEKT DZIAŁANIA LOKALNEGO
PROJEKT DZIAŁANIA LOKALNEGO TWORZENIE OPISU (INSTRUKCJI) PROJEKTU Etap ten decyduje o jakości pracy ucznia oraz o jego bezpieczeostwie wobec stawianych w projekcie wymagao. Dokładna instrukcja zwolni nas także z niekooczących się pytao dotyczących szczegółów a w konsekwencji pozwoli nie ograniczad swobody działania uczniów.
INSTRUKCJA POWINNA ZAWIERAĆ: TEMAT PROJEKTU CELE DOKŁADNY OPIS ZADANIA OPIS SPOSOBU PRACY OPIS ZASAD PREZENTACJI OPIS SYSTEMU OCENIANIA Wyraźnie zdefiniowany, jednoznacznie brzmiący temat zrozumiały dla wszystkich uczestników projektu, dostosowany do wieku i możliwości ucznia Czego uczniowie sie dowiedzą? Czego sie nauczą? Co konkretnie maja wykonać uczniowie? Z jakich źródeł powinni skorzystać? Na jaka pomoc mogą liczyć ze strony nauczyciela? Czy przewidywane są konsultacje z ekspertem Czy praca ma być wykonywana indywidualnie czy w grupach? Jeśli w grupach to jakich (o jakiej strukturze, jak dobranych czytelne kryteria doboru, jak liczne będą grupy)? Kiedy ma sie odbyć prezentacja? Jaki jest czas przewidywany na prezentacje każdego ucznia, grupy? Z jakich materiałów i jakiego sprzętu uczniowie mogą korzystać? Za co i jak uczniowie będą oceniani? Jakie będą kryteria oceny? Czy przewidywana jest ocena etapowa? Jak będzie przebiegała samoocena?
PROJEKT DZIAŁANIA LOKALNEGO OKREŚLENIE SPOSOBÓW I KRYTERIÓW OCENY PRACY UCZNÓW. Jasne i jednoznaczne kryteria oceniania są jak zawsze nieodzowne. Ważne jest ich wypracowanie na początku projektu i umieszczenie w instrukcji. Uczeń nie może mieć wątpliwości w tym zakresie. Jeśli projekt trwa dłużej powinniśmy wyznaczyć kilka sesji ewaluacyjnych. Ma to szczególne znaczenie dla młodszych uczestników.
PROJEKT DZIAŁANIA LOKALNEGO WYBÓR ZADANIA DLA UCZNIÓW. Dopiero drobiazgowa ocena zasobów pozwoli nam na wybór konkretnych zadao dla uczniów i ich grup. Może się okazad, że częśd z nich będziemy musieli wykonad sami jeszcze na etapie planowania.
PRZYKŁAD TABELI OPISU PROJEKTU: Nr grupy uczniów wraz z opisem zadania Opis zadań do wykonania Osoba w grupie bezpośrednio odpowiedzialna za zadanie Sposób w jaki zadanie ma być realizowane (forma realizacji) Okres czasu przeznaczony na realizację zadania Grupa I (obszar tematyczny, ogólne zagadnienie przyporządkowane grupie) Grupa II (obszar tematyczny,. Grupa III (obszar tematyczny,
ETAPY REALIZACJI W tym etapie działają już przede wszystkim uczniowie. Realizują zadania zgodnie z otrzymanymi instrukcjami oraz podlegają okresowej kontroli. Realizujące projekt grupy są wspierane przez zaangażowanych nauczycieli oraz ekspertów spoza szkoły.
III PUBLICZNE PRZEDSTAWIENIE REZULTATÓW PROJEKTU Publiczna prezentacja daje uczniom szansę pokazania innym, co zrobili, czego się nauczyli i co potrafią. Częśd prezentacji może polegad zatem na przedstawieniu doświadczeo, zgromadzonej wiedzy czy umiejętności. W ramach każdego projektu powstają zwykle konkretne produkty, które należy wykorzystad, takie jak eksponaty, mapy i wykresy, portfolia, filmy czy prezentacje multimedialne.
PREZENTACJA MOŻE BYĆ PUBLIKACJĄ W SIECI, GDZIE ZAMIESZCZONE ZOSTANĄ EFEKTY PRACY UCZNIÓW /NP.: W FORMIE PREZENTACJI MULTIMEDIALNYCH, TEKSTÓW, GALERII ZDJĘĆ, STRON INTERNETOWYCH PROJEKTU/.
III PUBLICZNE PRZEDSTAWIENIE REZULTATÓW PROJEKTU Popularne są też drukowane, a niekiedy nawet wykonane ręcznie (np. plakaty, makiety) formy prezentacji rezultatów pracy uczniów, pokazane w formie wystawy, uczniowskiej konferencji czy szkolnych targów lub festiwalu projektów. Uwaga: nawet jeśli produkty projektu można obejrzed w Internecie, warto zorganizowad publiczne wydarzenie dla szerszej grupy odbiorców, innych uczniów szkoły, rodziców, przedstawicieli lokalnej społeczności,
IV OCENA REZULTATÓW PROJEKTU Czynności nauczyciela Czynności ucznia Przeprowadzenie oceny końcowej jako informacji zwrotnej dla ucznia: jakie są mocne strony jego pracy, gdzie pojawiły się kłopoty i jakie płyną z tego wnioski na przyszłość w formie dyskusji z grupą uczniów lub karty oceny przekazanej uczniom. Wnioskowanie na temat pracy nad projektem i jej efektów końcowych wskazanie mocnych stron projektu oraz ewentualnie aspektów problemu, których nie udało się rozwiązać i dlaczego formułowanie wniosków na przyszłość.
IV OCENA REZULTATÓW PROJEKTU Czynności nauczyciela Czynności uczniów Analizowanie osiągniętych sukcesów i popełnionych błędów w celu projektowania zmian w wykonywaniu następnych projektów formułowanie informacji zwrotnej dla ucznia. Udział w dyskusji podsumowującej pracę nad projektem i analizę osiągniętych sukcesów i popełnionych błędów. Ocena całości wykonania projektu zgodnie z przyjętymi zasadami, np. ocena procesu wykonywania projektu (zaangażowania ucznia) i efektu końcowego wpływa na ocenę z zachowania; ocena projektu jest jednocześnie oceną z przedmiotu (przedmiotów), jeżeli tak zostało ustalone. Dokonywanie samooceny, które może odbywać się zarówno podczas wykonywania projektu, jak i po jego zakończeniu, najlepiej na specjalnie przygotowanych arkuszach (kartach). Samoocena może sprzyjać rozwijaniu świadomości ucznia co do procesów własnego uczenia się, mocnych i słabych stron, a dla nauczyciela stać się cenną informacją, w jaki sposób uczeń pracuje, jak go motywować i wspierać. Dokonywanie oceny społecznej, czyli ocenianie uczniów przez innych uczniów, szczególnie na etapie prezentacji. Ocena społeczna może być bardziej obiektywna i wnikliwa, szczególnie gdy uczniowie traktują ocenianie jako formę życzliwej krytyki tego, co w projekcie można zmienić, udoskonalić i pochwały tego, co im się w projekcie szczególnie udało.
LITERATURA: Potocka B. Nowak L. 2002. Projekty edukacyjne. Poradnik dla nauczycieli. Zakład Wydawniczy SFS, Kielce. 2. Kaczmarzyk M. Koped D. 2007. Dydaktyka zdrowego rozsądku. Wydawnictwo WIKING. 3. Kaczmarzyk M., Koped D., 2008. Darwin w świecie memów. Co łączy geny, plotki i wirusa komputerowego? Biologia w szkole 2/2008 4. Koped D., Sitek B., Kaczmarzyk M., 2003. Ocena stanu środowiska naturalnego przez młodzież szkolną - nauczanie metodą projektu. Wydawnictwo Kubajak.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ mgr Barbara Okleja - doradca metodyczny, wojewódzki ekspert do wdrażania nowej podstawy programowej