MTUR PRÓN 22 KRĘGW K M I S J EGZMINCYJN w KRKWIE CHEMI KRYTERI CENINI ZESTW ZDŃ DL KLS RELIZUJĄCYCH CHEMIĘ W WYMIRZE MNIEJSZYM NIŻ 8 GDZIN W CYKLU KSZTŁCENI. 49
kręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie Matura próbna marzec 22 Model odpowiedzi i punktacja zadań. dla klas realizujących chemię w wymiarze mniejszym niż 8 godzin w cyklu kształcenia. 1. Punkty przyznawane są za całkowicie poprawne rozwiązanie. 2. Jeżeli do jednego polecenia podano dwie odpowiedzi poprawną i błędną nie przyznaje się punktów. 3. Jeśli polecenie brzmiało zapisz równanie reakcji - nie przydziela się punktów za zapisanie schematu procesu. 4. rak jednostek w obliczeniach obniża punktację o 1 pkt. 5. Inne niż modelowe, poprawne rozwiązanie należy oceniać zgodnie z podaną punktacją. Zadanie 1. C D Kwasy związki chemiczne, które w wodnym roztworze Za podanie definicji 1, odszczepiają jony H + HCl H 2 S 4 HS 4 H2 H + + Cl anion chlorkowy H 2 H + + HS 4 anion wodorosiarczanowy(vi) H + 2 + S 4 anion siarczanowy(vi) H 2 H 2 Za zapis czterech równań 4,5=2, Za podanie nazw anionów 4,5=2, CH 3 CH H + + CH 3 C anion octanowy (etanianowy) Uwaga: W wypadku, gdy uczeń nie uwzględni stopniowej dysocjacji kwasu siarkowego(vi) należy odjąć,5 pkt. Za napisanie trzech równań reakcji dla każdego kwasu 9 równań reakcji 9,5=4,5 (np. z metalem, tlenkiem metalu, zasadą) ZnCl 2 odczyn kwaśny Za podanie odczynu 3 soli 3,5=1,5 ZnS 4 odczyn kwaśny (CH 3 C) 2 Zn odczyn obojętny lub zbliżony do obojętnego ZnCl 2 + 2 H 2 = Zn(H) 2 + 2 HCl Za napisanie równań reakcji 4,5=2, Zn 2+ + 2 H 2 = Zn(H) 2 + 2 H + dla ZnCl 2 i ZnS 4 ZnS 4 + 2 H 2 = Zn(H) 2 + H 2 S 4 Zn 2+ + 2 H 2 = Zn(H) 2 + 2H + (CH 3 C) 2 Zn + 2 H 2 = Zn(H) 2 + 2 CH 3 CH Za napisanie 2 równań 2 1=2, Zn 2+ + 2 CH 3 C + 2 H 2 = Zn(H) 2 + 2 CH 3 CH reakcji dla Zn(CH 3 C) 2 Uwaga: Należy również uznawać poprawnie określony odczyn i poprawnie zapisane równanie reakcji dla wodorosiarczanu(vi) cynku. Za zapis równania reakcji 1, ester Za podanie typu związku,5 octan metylu (etanian metylu) Za podanie nazwy,5 E Na 2 S 4 + acl 2 = as 4 + 2 NaCl Za poprawne napisanie 2x1=2, Na 2 C 3 + 2 CH 3 CH = 2 CH 3 CNa + H 2 + C 2 równań reakcji c mol. Na 2 S 4 =,1 mol/dm 3, c mol. Na 2 C 3 =,5 mol/dm 3 Za obliczenie stężenia 2 2=4, F* stężenie jonów [H + ] = 4 1 4 mol/dm 3 Za obliczenie stężenia 2, G* Za równanie reakcji 1, CH 3 C + 2Cu = CH 3 C + Cu 2 H H H* H 2 S 4 CH 3 H + CH 3 CH = CH 3 C CH 3 3 g CH 3 CH Za poprawne obliczenie 2, opis doświadczenia i dobór odczynnika Za opis słowny lub rysunek 1, acl 2 + Na 2 S 4 = as 4 + 2 NaCl Za 2 równania reakcji 2,5=1, a 2+ + S 2 4 = as 4 strona 2 z 6 5
kręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie Matura próbna marzec 22 Zadanie 2. C siarczan(vi) magnezu Za każdą poprawna nazwę 4,5=2, chlorek glinu etanian (octan) magnezu heksadekanian (palmitynian) sodu np.: Mg(H) 2 + S 3 = MgS 4 + H 2 Za 4 poprawne równania 4 1=4, 2 l + 3 Cl 2 = 2 lcl 3 Mg + 2 CH 3 CH = (CH 3 C) 2 Mg + H 2 C 15 H 31 CH + NaH = C 15 H 31 CNa + H 2 MgS 4 odczyn obojętny Za określenie odczynu 4 4,5=2, lcl 3 odczyn kwaśny soli (CH 3 C) 2 Mg odczyn zasadowy C 15 H 31 CNa odczyn zasadowy MgS 4 + H 2 reakcja nie zachodzi l 3+ + 3 H 2 = 3 H + + l(h) 3 CH 3 C - + H 2 = CH 3 CH + H - C 15 H 31 C - + H 2 = C 15 H 31 CH + H - Uwaga: Należy również uznawać zapis równania reakcji w formie cząsteczkowej. Za stwierdzenie, że reakcja nie zachodzi lub za każde poprawne równanie 4 1=4, D 18 g Za poprawne obliczenie 3, E* dobór odczynników strącających i słowny lub rysunkowy opis Za poprawny dobór 3, doświadczenia odczynników i opis np. lcl 3 + Na 3 P 4 = lp 4 + 3 NaCl Za każdą parę równań 2 1=2, l 3+ + P 3 4 = lp 4 (osad związku zawiera kation l 3+ ) (cząsteczkowe lcl 3 + 3 gn 3 = l(n 3 ) 3 + 3 gcl + jonowe) g + + Cl = gcl (osad związku zawiera anion Cl - ) należy uznać za poprawny zapis: 3 g + + 3 Cl = 3 gcl F* 2 Mg + 2 = 2 Mg Za 2 równania reakcji 2,5=1, Mg + 2 HCl = MgCl 2 + 2 H 2 16,87 g ( 17 g ) Za poprawne obliczenie 3, G* Za poprawne równanie reakcji 2, C 17 H 35 CK stearynian potasu (oktadekanian) (C 15 H 31 C) 2 Ca palmitynian wapnia (heksadekanian) 2 C 17 H 35 C - + Ca 2+ = (C 17 H 35 C) 2 Ca Tworzą się mydła trudno rozpuszczalne w wodzie. Za każdy wzór i nazwę 2 1=2, Za równanie reakcji i wyjaśnienie 2 1=2, 51 strona 3 z 6
Zadanie 3. kręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie Matura próbna marzec 22 2 Ca 3 (P 4 ) 2 + 6 Si 2 + 1 C = P 4 + 6 CaSi 3 + 1 C Za równanie reakcji 1,5 V Za ułożenie bilansu 1, 2 P + 1 e 2 P 1 2 II C 2 e C 2 1 Można otrzymać 12 kg fosforu Za poprawne obliczenie 3, 1 CuS 4 + P 4 + 16 H 2 = 1 Cu + 1 H 2 S 4 + 4 H 3 P 4 Za równanie reakcji 1,5 II Cu + 2 e Cu 2 1 Za ułożenie bilansu 1, V 4 P 4 5 e 4 P 2 1 C P 4 + 5 2 = P 4 1 lub 4 P + 5 2 = P 4 1 Za napisanie 3 równań 3 1=3, P 4 1 + 6 H 2 = 4 H 3 P 4 reakcji Ca 3 (P 4 ) 2 + 3 H 2 S 4 = 2 H 3 P 4 + 3 CaS 4 Np.: mocniejsze kwasy wypierają słabsze Za podanie uzasadnienia 2, D 26,5% fosforu Za poprawne obliczenie 3, E Za zdefiniowanie alotropii 1, Np.: Grafit i diament Za wymienienie odmian 2, zon (tritlen) i tlen (ditlen) alotropowych dwóch innych Siarka rombowa i siarka jednoskośna pierwiastków F* Należy użyć 787,87 kg nawozu Za poprawne obliczenie 4, G* Np. 3 gn 3 + Na 3 P 4 = g 3 P 4 + 3 NaN 3 Za opis słowny lub rysunek 1, 3 g + + P 3 4 = g 3 P 4 Za zapis równań reakcji 2 1=2, H* P 4 + 16 H 2 = 4 H 3 P 4 + 1 H 2 Za zapis równania reakcji 1, I 2 H + 2 e 2 H 2 1 Za ułożenie bilansu 1, V 4 P 4 5 e 4 P 2 1 44,8 dm 3 H 2 Za poprawne obliczenie 2, UWG: w punkcie,, C, H* dopuszczalny jest zapis 4 P zamiast P 4. W równaniach reakcji utleniania-redukcji należy uznawać każdą inną poprawną formę zapisu równań połówkowych (cząstkowych). strona 4 z 6 52
kręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie Matura próbna marzec 22 Zadanie 4. 1. CH 2 =CH 2 + H 2 = CH 3 CH 2 H 2. 2 CH 3 CH 2 H + 2 Na = 2 CH 3 CH 2 Na + H 2 3. C 2 H 5 H + HCl = C 2 H 5 Cl + H 2 4. CH 3 CH 2 H + Cu = CH 3 C + Cu + H 2 H Za równania reakcji 8x1=8, CH 3 C + 2Cu = CH 3 C + Cu 2 5. H H 6. H 2S 4 CH 3 C + CH 3 CH 2 CH 2 H = CH 3 C + H 2 H CH 2 CH 2 CH 3 7. 2 CH 3 CH + Mg =(CH 3 C) 2 Mg + H 2 8. 2 CH 3 CH + Cu = (CH 3 C) 2 Cu + H 2 etanolan sodu Za podanie 7 nazw 7,5=3,5 chloroetan (chlorek etylu) D etanal (aldehyd octowy) E kwas octowy (kwas etanowy) G octan (etanian) magnezu J octan (etanian) miedzi(ii) K octan (etanian) 1 propylu (octan (etanian) propylu) C np. reakcja nr 2 i 7 Za wskazanie reakcji 2,5=1, utleniania-redukcji D dczyn alkaliczny (zasadowy) Za określenie odczynu,5 (CH 3 C) 2 Mg + 2 H 2 = Mg(H) 2 + 2 CH 3 CH Za zapis równań reakcji 1, CH 3 C + H 2 = H + CH 3 CH E np.: Za podanie dwóch wzorów 2 1,=2, estrów C 3 H 7 C CH 3 butanian metylu (maślan metylu) Za podanie dwóch nazw estrów 2,5=1, C 2 H 5 C C 2 H 5 propanian etylu (propionian etylu) F 17,7 g aldehydu Za poprawne obliczenie 2,5 G* CH 2 H Za podanie wzoru,5 CH H CH 2 H Nazwy równocenne: gliceryna, glicerol, 1,2,3 propanotriol, Za podanie nazwy,5 propan 1,2,3 triol Dopuszcza się nazwę systematyczną bez podania lokantów, czyli propanotriol pis doświadczenia Za opis słowny lub rysunek,5 bserwacja: w probówce pozostaje osad, a w probówce Za obserwację 1, tworzy się rozpuszczalny związek o lazurowej barwie Wniosek: gliceryna reaguje z Cu(H) 2, a reakcji tej nie ulega Za wniosek 1, 1 propanol 53 strona 5 z 6
kręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie Matura próbna marzec 22 H* Za zapis równań reakcji CH 2 CH 2 + r 2 = CH 2 CH 2 1=2, 2 Za podanie dwóch nazw 2,5=1, r r Za określenie typów reakcji 2,5=1, 1,2-dibromoetan addycja C 2 H 4 + Hr = CH 3 CH 2 r bromoetan (bromek etylu) addycja I* Wydzieli się,42 dm 3 H 2 Za poprawne obliczenie 3, Zadanie 5. C D E F* G* H* 1. CH 3 CH 3 + Cl 2 = CH 3 CH 2 Cl + HCl 2. CH 3 CH 2 Cl + KH = CH 3 CH 2 H + KCl 3. CH 3 CH 2 H + Cu = CH 3 CH + Cu + H 2 4. CH 3 CH + 2 Cu = CH 3 CH + Cu 2 Za równania reakcji 1-4 4x1=4, 5. CH 3 CH + CH 3 CH 2 H = CH 3 CCH 2 CH 3 + H 2 Za równanie reakcji 5 2, chloroetan (chlorek etylu) etanol (alkohol etylowy) D etanal (aldehyd octowy) E kwas etanowy (kwas octowy) Za nazwy związków:,, D, E 4,5=2, F etanian etylu (octan etylu) Za nazwę związku F 1, Np.: 2 CH 3 CH 2 H + 2 Na = 2 CH 3 CH 2 Na + H 2 CH 3 CH + g 2 = CH 3 CH + 2 g Za każde poprawne równanie reakcji 3 1=3, 2 CH 3 CH + Mg = (CH 3 C) 2 Mg + H 2 CH 3 CH + KH = CH 3 CK + H 2 Za równanie reakcji 1, dpowiedź: 22,4 g Za obliczenie 3, CH 3 CK + H 2 = CH 3 CH + KH Za równania reakcji 2 1=2, CH 3 C + H 2 = CH 3 CH + H dczyn zasadowy 1, pis doświadczenia Za opis słowny lub rysunek 1, sad wytrąci się w roztworze soli Ca 2+ Za obserwacje 1, np.3 Ca 2+ + 2 P 3 4 = Ca 3 (P 4 ) 2 Za równanie reakcji 1, lub wersja cząsteczkowa równania reakcji. CH 3 CHCl 2 1,1 dichloroetan Za podanie wzorów 2, CH 2 Cl CH 2 Cl 1,2 dichloroetan Za podanie nazw 1, Izomery położeniowe. Za określenie rodzaju 1, izomerii dpowiedź: 1,18 mola kwasu octowego Za obliczenie ilości moli 2, dpowiedź: 7,6 g kwasu octowego Za obliczenie ilości gramów 2, Zasady przeliczania punktacji na stopnie szkolne stopień suma punktów warunek niedostateczny 36 dopuszczający 37 45 za jedno zadanie min. 18 pkt. dostateczny 46 66 za jedno zadanie min. 21 pkt. dobry 67 76 za dwa zadania min. po 21 pkt. bardzo dobry 77 83 za dwa zadania min. po 24 pkt. celujący 83 9 strona 6 z 6 54