INSTRUKCJA O TECHNICE PROWADZENIA RUCHU KOLEJOWEGO I SYGNALIZACJI NA BOCZNICY ELEKTROWNI POMORZANY

PGE ODDZIAŁ ZESPÓŁ ELEKTROWNI DOLNA ODRA S.A. Elektrownia Pomorzany INSTRUKCJA O TECHNICE PROWADZENIA RUCHU KOLEJOWEGO I SYGNALIZACJI NA BOCZNICY ELEKTROWNI POMORZANY Przepis nadaje się do stosowania w zakresie warunków bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego, utrzymania infrastruktury i eksploatacji pojazdów szynowych w odniesieniu do bocznicy kolejowej Elektrowni Pomorzany. Przepisy wchodzą w życie od dnia ich zatwierdzenia przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Nowe Czarnowo, dnia 11.09.2011 DYREKTOR

SPIS TREŚCI DZIAŁ I. TECHNIKA RUCHU KOLEJOWEGO 6 Rozdział I : POSTANOWIENIA OGÓLNE 6 1 Cel i zakres stosowania instrukcji 6 2 Podział sieci kolejowej pod względem technicznym 3 Posterunki ruchu i punkty ekspedycyjne 6 4 Posterunki techniczne 7 5 Urządzenia na posterunkach ruchu 7 6 Pojazdy kolejowe 8 7 Ogólne obowiązki pracowników związanych z ruchem kolejowym 9 8 Pracownicy posterunku ruchu i ich zadania 10 9 Przekazywanie i obejmowanie dyżuru 10 10 Określenie i podział pociągów 11 Rozdział II: MANEWRY OGÓLNE ZASADY I PRACOWNICY ZATRUDNIENI PRZY MANEWRACH 12 11 Ogólne zasady wykonywania manewrów; cel i znaczenie pracy manewrowej, sposoby jej wykonywania 12 12 Pracownicy zatrudnieni przy manewrach 12 13 Obowiązki i kompetencje nadzorującego manewry 13 14 Obowiązki kierownika manewrów 14 15 Obowiązki manewrowego 15 16 Obowiązki drużyny pojazdu trakcyjnego 19 17 Organizacja pracy manewrowej oraz urządzenia i środki do jej wykonywania 19 Rozdział III TECHNIKA WYKONYWANIA MANEWRÓW 21 18 Wykonywanie ruchów manewrowych i podawanie sygnałów przy manewrach 21 19 Odrzucanie wagonów. Staczanie wagonów na torach nawęglania 24 20 Hamowanie wagonów 24 21 Sprzęganie i rozprzęganie taboru 25 22 Zabezpieczanie taboru przed zbiegnięciem 26 23 Manewry na torach głównych 27 24 Manewry przez przejazdy drogowe i przejścia dla pieszych 27 25 Manewry z wagonami zawierającymi towar niebezpieczny, przesyłkę o masie ponad 60 ton w jednej sztuce, przesyłkę z przekroczoną skrajnią, wagonami grożącymi wykolejeniem, z ludźmi 28 26 Przetaczanie wagonów bez użycia szynowego pojazdu trakcyjnego 29 27 Prowadzenie manewrów przy obsłudze punktów ładunkowych 29 28 Posługiwanie się płozami hamulcowymi 30 Rozdział IV ZESTAWIANIE POCIĄGÓW 32 29 Ogólne zasady zestawiania pociągów 32 30 Warunki włączania wagonów do pociągów 33 31 Rozmieszczanie taboru w pociągach towarowych 35 2

Rozdział V PRZYGOTOWANIE POCIĄGÓW DO JAZDY 36 32 Ogólne zasady zestawiania pociągów 36 33 Techniczne przygotowanie pociągu 36 34 Obsada pociągu 37 35 Hamowanie pociągu 37 36 Próba hamulców 37 37 Rzeczywista i wymagana masa hamująca 38 Rozdział VI: PRZYJMOWANIE I WYPRAWIANIE POCIĄGÓW 39 38 Wyznaczanie torów dla wjazdów i wyjazdów pociągów 39 39 Polecenie przygotowania drogi przebiegu 39 40 Przygotowanie drogi przebiegu 41 41 Sprawdzanie i zgłaszanie gotowości drogi przebiegu pociągu 41 42 Podanie na semaforze sygnału zezwalającego na jazdę pociągu 42 43 Zależność semaforów, zwrotnic, wykolejnic i tarcz manewrowych 42 44 Zezwolenie na wjazd lub wyjazd pociągu bez podania sygnału zezwalającego 43 45 Obserwacja przejeżdżającego pociągu 44 46 Nastawianie sygnału Stój na semaforze i rozwiązanie drogi przebiegu 44 47 Nieprawidłowości przy podawaniu sygnałów na semaforze i przejeździe pociągu obok semafora 45 48 Prowadzenie książki przebiegów 46 49 Stosowanie środków pomocniczych 48 50 Zamknięcie toru bocznicowego 48 Rozdział VII SZCZEGÓLNE WYMAGANIA W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA PRACY 49 51 Wyposażenie pracowników zatrudnionych przy manewrach 49 52 Poruszanie się po torach 50 53 Jazda na taborze 50 DZIAŁ II. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH WYPADKÓW I WYDARZEŃ KOLEJOWYCH 52 54 Postanowienia ogólne 52 55 Znaczenie używanych określeń 52 56 Powiadomienie o katastrofach i wypadkach kolejowych 53 57 Komisja powypadkowa 54 58 Badania na miejscu wypadku 56 59 Ustalenia wyników postępowania powypadkowego 57 DZIAŁ III. SYGNALIZACJA 61 60 Postanowienia ogólne 61 61 Sygnały na semaforach (S, Sz) 62 62 Sygnały zamknięcia toru (Z) 64 63 Sygnały dawane na tarczach manewrowych (M) 65 64 Sygnały zatrzymania (D1) 68 65 Sygnały ogólnego stosowania dawane przez uprawnione osoby 69 3

66 Sygnały dawane dawane gwizdawką lub syreną pojazdu kolejowego (Rp) 73 67 Sygnały dawane przy próbie hamulców zespolonych (Rh) i w przypadku rozerwania pociągu 73 68 Sygnały na pociągu i na taborze (Pc, Tb) 75 69 Sygnały alarmowe (A) 81 70 Wskaźniki 83 71 Stałe oznaczenia i napisy ostrzegawcze na wagonach wymagających zachowania szczególnej ostrożności przy wykonywaniu manewrów 89 72 Wzory nalepek ostrzegawczych 90 Załącznik nr 1: Zawiadomienie o wypadku kolejowym 95 Załącznik nr 2: Protokół ustalenia stanu hamulców 96 Załącznik nr 3: Protokół oględzin miejsca wypadku kolejowego 97 Załącznik nr 4: Protokół oględzin miejsca wypadku na przejeździe kolejowym 99 Załącznik nr 5: Karta poszkodowanego w wypadku kolejowym 103 Załącznik nr 6: Kwalifikacje przyczyn wypadku oraz ich kategorie 105 4

W Y K A Z stanowisk, na których zatrudnieni pracownicy otrzymują instrukcję do osobistego użytku 1. nastawniczowie 2. ustawiacze 3. manewrowi 4. maszyniści pojazdów trakcyjnych 5

DZIAŁ I TECHNIKA RUCHU KOLEJOWEGO Rozdział I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Cel i zakres stosowania Instrukcji Instrukcja o technice ruchu kolejowego i sygnalizacji podaje zasady i sposób prowadzenia ruchu kolejowego na linii nr 998 Szczecin Wstowo Elektrownia Pomorzany oraz na torach bocznicy Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra, Elektrowni Pomorzany. 1. Celem niniejszej instrukcji jest określenie zasad zapewniających bezpieczeństwo osób, taboru i ładunków przy prowadzeniu ruchu pociągów zdawczych i wykonywaniu pracy manewrowej oraz sprawne wykonywanie zadań. 2. Postanowienia instrukcji należy wykorzystać przy opracowywaniu regulaminu pracy bocznicy kolejowej Elektrowni Pomorzany. 3. Współpracę w zakresie prowadzenia ruchu pociągów zdawczych przyjmowanych na bocznicę i z niej wyprawianych po torach linii 998 Szczecin Wstowo Elektrownia Pomorzany między PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., i przewoźnikami kolejowymi regulują umowy o udostępnianie linii kolejowych oraz Regulamin przyznawania i korzystania z tras na udostępnianych liniach kolejowych". 4. Postanowienia wynikające z warunków miejscowych, powinny znajdować się w regulaminie technicznym, jak również w wydawnictwach wewnętrznego rozkładu jazdy. 2 Podział sieci kolejowej pod względem technicznym 1. Sieć kolejowa składa się z linii kolejowych. 2. Linia kolejowa jest elementem sieci kolejowej o wyznaczonym przez Zarząd PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. punkcie początkowym i końcowym oraz numerze, wraz z niezbędną infrastrukturą przeznaczoną do prowadzenia ruchu kolejowego. 3. Linie kolejowe dzielą się na odcinki, szlaki i odstępy. 4. Szlakiem nazywa się część linii kolejowej między: 1) dwoma sąsiednimi posterunkami zapowiadawczymi; 2) ostatnim posterunkiem zapowiadawczym i końcowym punktem linii bez posterunku zapowiadawczego. 5. Szlaki przyległe do posterunku odgałęźnego nazywają się: - szlak wspólny - po którym jadą wszystkie pociągi z i na pozostałe przyległe szlaki, - szlak zasadniczy - będący przedłużeniem szlaku wspólnego, - szlak odgałęziony - odgałęziający się od odcinka, który stanowią szlak wspólny 3 Posterunki ruchu i punkty ekspedycyjne 1. Posterunek ruchu służy do bezpiecznego i sprawnego prowadzenia ruchu kolejowego. Posterunki ruchu dzielą się na posterunki następcze, pomocnicze i osłonne. 6

2. Zadaniem posterunku następczego jest zapewnienie bezpiecznego przejazdu lub odjazdu pociągu wtedy, gdy tor przyległego szlaku (odstępu) dla danego kierunku jest wolny. Posterunki następcze dzielą się na posterunki: zapowiadawcze, bocznicowe i odstępowe. 3. Do posterunków zapowiadawczych należą stacje i posterunki odgałęźne. 2. Granicę pomiędzy szlakiem, a posterunkiem zapowiadawczym stanowi na szlakach jednotorowych - semafor wjazdowy tego posterunku. 3. Do punktów ekspedycyjnych zalicza się: przystanki osobowe, bocznice i ładownie. 4. Posterunek PKP Szczecin Wstowo od którego odgałęzia się bocznica Elektrowni Pomorzany jest posterunkiem odgałęźnym, na którym od linii kolejowej nr 351 Poznań Szczecin odgałęziają się linie nr: a. 351 Poznań Szczecin b. 432 Szczecin Wstowo Szczecin Turzyn c. 851 Szczecin Wstowo Szczecin Gumieńce d. Jednocześnie posterunek Szczecin Wstowo pełni funkcję posterunku bocznicowego dla bocznicy Elektrowni Pomorzany na terenie której biegnie linia nr 998 Szczecin Wstowo Elektrownia Pomorzany. 4 Posterunki techniczne 1. Posterunek techniczny przeznaczony jest do wykonywania, bezpośredniego organizowania i nadzorowania czynności ruchowych na stacjach i na innych posterunkach. Posterunki związane z obsługą bocznicy elektrowni są posterunkami nastawczymi: 1) nastawnia dysponująca Szczecin Wstowo Ws posterunek należący do PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. obsadzony przez dyżurnego ruchu pracownika tej spółki, 2) nastawnia zgody Ws11 - posterunek należący do użytkownika bocznicy obsadzony przez nastawniczego, pracownika użytkownika bocznicy. 2. Posterunek nastawczy przeznaczony jest do wykonywania przez uprawnionych pracowników czynności związanych bezpośrednio z prowadzeniem ruchu. 3. Część lub całość obszaru stacji albo innego posterunku ruchu, na którym wszystkie urządzenia sterowania ruchem kolejowym obsługuje jeden posterunek nastawczy, nazywa się okręgiem nastawczym. 4. Nastawnia dysponująca jest to posterunek nastawczy, wyposażony w urządzenia dysponowania semaforami w przydzielonym okręgu. 5. Nastawnia wykonawcza (zgody) jest to posterunek nastawczy, na którym obsługuje się urządzenia nastawcze i blokowe w przydzielonym okręgu nastawczym. 6. Granice posterunków nastawczych powinny być określone w regulaminie technicznym i regulaminie pracy bocznicy kolejowej. 7. Każdy posterunek techniczny powinien być oznaczony ustalonym skrótem. 5 Urządzenia na posterunkach ruchu 1. Posterunki ruchu wyposażone są w urządzenia niezbędne do prowadzenia ruchu pociągów i wykonywania pracy manewrowej w sposób bezpieczny, zapewniający regularność i sprawność ruchu kolejowego. Do urządzeń tych zalicza się: układy torów, urządzenia 7

sterowania ruchem kolejowym i łączności, urządzenia ułatwiające wykonywanie czynności ładunkowych, oświetlenie itp. 2. Urządzenia na posterunkach ruchu są obsługiwane przez uprawnionych i wyznaczonych pracowników. 3. Tory kolejowe na bocznicy Elaktrowni Szczecin i na posterunku odgałęźnym Szczecin Wstowo dzielą się na tory: główne, boczne. Tory przystosowane do jazd pociągowych nazywają się torami głównymi. Inne tory są torami bocznymi lub torami specjalnego przeznaczenia. Do torów bocznych zalicza się tory ładunkowe, postojowe, trakcyjne, oraz inne tory boczne, których przeznaczenie określone jest w regulaminie pracy bocznicy kolejowej zależnie od ich wykorzystania. Grupy torów przeznaczone wyłącznie do wjazdu i odjazdu pociągów - grupami przyjazdowe - odjazdowymi. 4. Rozjazdy powinny być ponumerowane kolejnymi liczbami, zgodnie z kierunkiem wzrostu kilometrowania linii. Na grupach torów stacyjnych może być stosowana numeracja rozjazdów odpowiednia do oznaczenia torów tych grup. 5. Położenie zasadnicze zwrotnic i wykolejnic podaje się w regulaminie technicznym i regulaminie pracy bocznicy kolejowej. Zwrotnice i wykolejnice powinny być ustawione w położeniu zasadniczym, jeżeli nie zachodzi potrzeba przestawienia ich dla przygotowania drogi przebiegu. 6. Wykolejnice i zwrotnice wyposażone w latarnie powinny być oświetlone zgodnie z postanowieniami zawartymi w regulaminie pracy bocznicy kolejowej. 7. Dla sprawdzenia stanu technicznego rozjazdów dokonuje się ich oględzin w sposób, w zakresie i terminach ustalonych w przepisach wewnętrznych użytkownika bocznicy a w przypadku okręgu nastawczego Ws w przepisach wewnętrznych PLK S.A. W regulaminie pracy bocznicy kolejowej podaje się, kto i w jakim czasie ma obowiązek dokonywania oględzin rozjazdów. 8. W razie zauważenia nieprawidłowości w działaniu zwrotnicy lub uszkodzenia rozjazdu, należy o tym powiadomić pracownika wyznaczonego do obsługi zwrotnicy, który zgłasza to dyżurnemu ruchu dysponującemu i wpisuje uszkodzenie do dziennika oględzin rozjazdów. W przypadku, gdy uszkodzenie rozjazdu zagraża bezpieczeństwu ruchu, pracownik obsługujący wstrzymuje ruch przez ten rozjazd. Przywrócenie ruchu może nastąpić dopiero po wpisaniu do dziennika oględzin rozjazdów przez uprawnionego pracownika faktu usunięcia uszkodzenia lub warunków przejazdu przez ten rozjazd (ograniczenie prędkości, zakaz jazdy na kierunek zwrotny itp.) 9. Tory i inne urządzenia kolejowe powinny być utrzymywane w stanie zapewniającym sprawność, ciągłość i bezpieczeństwo ruchu według zasad podanych w oddzielnych przepisach i instrukcjach. 10. Oświetlenie pomieszczeń i terenów kolejowych powinno być zgodne z obowiązującymi normami i nie wpływać ujemnie na widoczność sygnałów oraz bezpieczeństwo ruchu i pracy. 6 Pojazdy kolejowe 1. Pojazdy kolejowe dzielą się na tabor kolejowy (w skrócie tabor") oraz na pojazdy pomocnicze. 2. Tabor kolejowy dzieli się na zwykły i specjalny. 3. Tabor zwykły stanowią pojazdy kolejowe przystosowane do kursowania w pociągach na warunkach ogólnych i przeznaczone do przewożenia ładunków. Do taboru zwykłego należą pojazdy trakcyjne i tabor wagonowy. 8

4. Tabor specjalny stanowią pojazdy kolejowe, których budowa zezwala na włączenie do składu pociągu przy zachowaniu określonych warunków (miejsce ustawienia w składzie pociągu, prędkość jazdy itp.), przeznaczone do prac remontowo - budowlanych, ratunkowych i innych. Tabor specjalny z własnym napędem może kursować samodzielnie. Do taboru specjalnego zalicza się m. in. maszyny do robót torowych, żurawie kolejowe itp. Maksymalna prędkość jazdy taboru specjalnego, miejsce ustawienia w składzie pociągu i inne ograniczenia techniczne powinny być wskazane na jego bocznych ścianach. 5. Pojazdami pomocniczymi są pojazdy, których budowa nie zezwala na włączenie do składu pociągu np.: wózki motorowe, maszyny do robót torowych pojazdy drogowe - szynowe itp. 7 Ogólne obowiązki pracowników związanych z ruchem kolejowym 1. Pracownicy mający związek z ruchem pociągów obowiązani są znać i przestrzegać postanowień niniejszej instrukcji w zakresie potrzebnym do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. 2. Pracowników tych obowiązuje ponadto znajomość i przestrzeganie postanowień przepisów, instrukcji wewnętrznych, zarządzeń i regulaminów technicznych, związanych z wykonywaniem powierzonych im obowiązków. 3. Przybyłemu na posterunek przełożonemu lub osobie kontrolującej pracownik pełniący dyżur ma obowiązek złożyć meldunek informujący o sytuacji na posterunku ruchu i w jego rejonie. 4. Dyżurny ruchu dysponujący koordynuje działania w zakresie prowadzenia ruchu pomiędzy posterunkami Ws i Ws11. 2. W razie otrzymania polecenia, którego wykonanie może stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa ruchu, pracownik otrzymujący to polecenie obowiązany jest odmówić jego wykonania podając przyczynę. 3. Wszystkie obowiązki należy wykonywać sumiennie i sprawnie w sposób zapewniający bezpieczeństwo ruchu. 4. Treść rozmów i poleceń telefonicznych mających bezpośredni związek z bezpieczeństwem prowadzenia ruchu pociągów, które nie są notowane obligatoryjnie w dokumentacji techniczno -ruchowej lub nie są rejestrowane automatycznie, należy zapisywać w dzienniku telefonicznym. 5. Pracownik wywołany środkami łączności zgłaszając się powinien podać nazwę posterunku (numer pociągu lub pojazdu pomocniczego), stanowisko oraz nazwisko. W tej samej kolejności informacje powinien podać pracownik wywołujący. Pracownicy przekazujący i otrzymujący polecenie środkami łączności, zawiadomienie, zgłoszenie lub pozwolenie powinni upewnić się, czy rozmawiają z właściwą osobą. 6. Zapisów w dziennikach, książkach i innych dokumentach należy dokonywać w sposób właściwy, czytelny i trwały. Nie wolno zapisów poprawiać, wycierać, wywabiać, zamazywać ani zaklejać. W razie pomyłki należy zapis przekreślić tak, aby możliwe było jego odczytanie, a obok należy nanieść nowy zapis i potwierdzić go podpisem. 7. Wskazane w niniejszej instrukcji dzienniki, książki, itp. powinny być przesznurowane i opieczętowane, a ilość stron po sprawdzeniu powinien poświadczyć podpisem przełożony przed wydaniem druku na posterunek. 8. W razie potrzeby zabrania z posterunku nie zakończonej dokumentacji (dziennika, książki, bloku rozkazu pisemnego itp.), przełożony powinien przed zabraniem druku nie zakończonego dostarczyć na ten posterunek nowy druk. 9

8 Pracownicy posterunku ruchu i ich zadania 1. Prace manewrowe na terenie bocznicy Elektrowni Pomorzany wykonuje firma zewnętrzna (na podstawie odrębnej umowy), zwana Wykonawcą 2. Pracę na bocznicy Elektrowni Pomorzany organizuje i nadzoruje dyspozytor nawęglania w ciągu całej doby. 3. W okręgu nastawczym Ws nastawni posterunku odgałęźnego PKP PLK S.A. za organizację i prowadzenie ruchu pociągów i manewrów odpowiedzialny jest dyżurny ruchu. 4. W zależności od wykonywanych czynności i miejsca pracy występują następujące stanowiska związane z prowadzeniem ruchu pociągów i manewrów pomiędzy posterunkami Ws i W11 : 1) dyżurny ruchu dysponujący (pracownik PLK S.A.) - prowadzi ruch pociągów na posterunku odgałęźnym Szczecin Wstowo i przyległych szlakach (odstępach); 2) nastawniczy - na polecenie dyżurnego ruchu bierze udział w przygotowywaniu dróg przebiegów dla jazd pociągowych i manewrowych w przydzielonym okręgu nastawczym oraz wykonuje inne czynności określone regulaminem pracy bocznicy kolejowej. 5. Nastawniczemu zatrudnionemu na posterunku Ws11 przy czynnościach określonych w regulaminie pracy bocznicy kolejowej, które nie wypełniają mu całkowicie ustawowego czasu pracy, przełożony może przydzielić inne czynności, jeżeli nie będzie to wpływać ujemnie na wykonanie zadań podstawowych. 9 Przekazywanie i obejmowanie dyżuru 1. Dla każdego miejsca pełnienia czynności i posterunku, na którym praca związana jest z ruchem pociągów, należy ustalić czas zmiany pracowników pełniących dyżur i podać je w regulaminach technicznych i regulaminie pracy bocznicy. 2. Zgłaszanie się do pracy w stanie nietrzeźwym lub po zażyciu środków odurzających, pełnienie dyżuru w tym stanie, jak również używanie napojów alkoholowych i środków odurzających w czasie pracy jest zabronione. Zabrania się przekazywania dyżuru pracownikowi obejmującemu dyżur będącemu w stanie nietrzeźwym. 3. W zakresie potrzebnym dla danego posterunku przekazujący powinien poinformować obejmującego dyżur o: 1) wszelkich odchyleniach od rozkładu jazdy pociągów, a w szczególności o kursowaniu pociągów niestałych, odwołaniu pociągów stałych, opóźnieniach i wcześniejszym odjeździe pociągów, zmianie toru wjazdowego, zarządzeniu nieprzewidzianego postoju pociągu itp.; 2) stanie zajętości i zamknięciu torów stacyjnych i szlakowego, 3) stanie rozjazdów, urządzeń sterowania ruchem (uszkodzenia, stan plomb, zamknięć, liczników, itp.), czy wprowadzono obostrzenia w sposobie prowadzenia ruchu, oraz o stanie urządzeń łączności; 10

4) robotach prowadzonych w urządzeniach sterowania ruchem kolejowym i łączności oraz robotach torowych mających wpływ na sposób prowadzenia ruchu lub wymagających szczególnej ostrożności; 5) obowiązujących ostrzeżeniach i o kursowaniu pojazdów pomocniczych; 6) sytuacji w pracy manewrowej; 7) zaległej pracy i wydanych względnie otrzymanych poleceniach, których jeszcze nie wykonano; 8) wszelkich wydarzeniach i okolicznościach mających wpływ na bezpieczeństwo i sprawność ruchu. Obejmującemu dyżur należy przekazać regulaminy, aktualnie prowadzoną dokumentację ruchową, książki i inne druki, wewnętrzne rozkłady jazdy, przepisy, instrukcje, przybory sygnałowe i inwentarz oraz pisma i telegramy, których treść jest nadal ważna. Obejmujący dyżur powinien zapoznać się z treścią zapisów, dokonać oględzin urządzeń, a w razie potrzeby zażądać dodatkowych wyjaśnień. 4. Dokładny czas przekazania i objęcia dyżuru na posterunku Ws11 należy zanotować w książce przebiegów, 5. Pracownikowi obejmującemu dyżur nie wolno wykonywać żadnych czynności związanych z prowadzeniem ruchu, do czasu przyjęcia przez niego dyżuru, potwierdzonego podpisem. Na posterunku Ws11 czynnych okresowo w ciągu doby, przekazywanie dyżuru przed przerwą i obejmowanie dyżuru po przerwie odbywa się tylko pisemnie. Przekazuje się wówczas wszystkie informacje wymienione w ust.3. Książkę zawierającą pisemne przekazywanie dyżuru oraz inne prowadzone dzienniki i książki, regulaminy, aktualne pisma i telegramy należy pozostawiać w ustalonym miejscu. 10 Określenie i podział pociągów 1. Pociągiem nazywa się skład pociągu sprzęgnięty z czynnym pojazdem trakcyjnym lub pojazd trakcyjny luzem, osygnalizowany i przygotowany do drogi albo znajdujący się w drodze. Składem pociągu jest razem zestawiony tabor bez czynnego pojazdu trakcyjnego, przygotowany do pociągu lub znajdujący się w pociągu. 2. Jadące luzem pojazdy trakcyjne oraz niektóre jednostki taboru specjalnego kursują jako pociągi. Pojazdy pomocnicze oddziaływujące na urządzenia srk kursują na zasadach ustalonych dla pociągów. 3. Za pojazd trakcyjny luzem uważa się jedną lub więcej sprzęgniętych ze sobą lokomotyw czynnych bez dodania do nich innych pojazdów kolejowych. 11

Rozdział II MANEWRY OGÓLNE ZASADY I PRACOWNICY ZATRUDNIENI PRZY MANEWRACH 11 Ogólne zasady wykonywania manewrów; cel i znaczenie pracy manewrowej, sposoby jej wykonywania 1. Pracą manewrową nazywamy wszelkie ruchy taboru kolejowego oraz związane z nimi czynności wykonywane na torach kolejowych z wyjątkiem wjazdu, wyjazdu i przejazdu pociągu. Przestawianie z toru na tor pociągu stojącego na bocznicy, jak również wprowadzenie go na właściwe miejsce (cofanie, podciąganie) po uprzednim zatrzymaniu się na torze, na który został przyjęty, należy uważać za manewry. 2. Składem manewrowym nazywa się tabor sprzęgnięty z pojazdem trakcyjnym użytym do wykonywania manewrów. Pojazd trakcyjny może znajdować się za, przed lub pomiędzy taborem. Do pojazdów trakcyjnych w rozumieniu postanowień niniejszej instrukcji zalicza się każdy pojazd szynowy z własnym napędem przeznaczony do ciągnięcia lub popychania wagonów. 3. Używane w instrukcji określenie tabor obejmuje wagony, lokomotywy, ciągniki, pojazdy pomocnicze oraz pojazdy specjalne (techniczno-gospodarcze) znajdujące się na własnych kołach na torze kolejowym. 4. Celem pracy manewrowej jest: 1) rozformowywanie składów przybywających pociągów, 2) zestawianie składów pociągów, 3) podstawianie wagonów na punkty ładunkowe oraz ich zabieranie, 4) przestawianie wagonów, grup wagonów i całych składów pociągowych z jednego toru na drugi, zależnie od potrzeb i przeznaczenia torów, 5. Na bocznicy Elektrowni Pomorzany stosowane są następujące sposoby wykonywania manewrów: 1) odstawianie, przetaczanie taboru pojazdem trakcyjnym, 2) przetaczanie ciągnikiem drogowym, 6.Zabrania się wykonywania manewrów innymi sposobami, niż podano w ust. 5. 12 Pracownicy zatrudnieni przy manewrach 1. Przy manewrach należy zatrudniać pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje zawodowe. 2. W wykonywaniu manewrów uczestniczą: 1)nadzorujący manewry (dyspozytor nawęglania), 2)nastawniczy nastawni zgody Ws11, 3)kierownik manewrów, 4)manewrowi, 5)inni pracownicy posiadający wymagane kwalifikacje, 6)drużyna lokomotywy manewrowej. 3. Kierownikiem manewrów może być: 1)ustawiacz, 2)nastawniczy przy nie pilotowanych jazdach manewrowych,

3)inny pracownik posiadający kwalifikacje do kierowania manewrami na terenie bocznicy. 4. Kierownikowi manewrów może być przydzielona do pracy manewrowej potrzeba ilość: 1)manewrowych, 2)innych pracowników posiadających kwalifikacje do wykonywania. 5. Zespół pracowników złożony z kierownika manewrów i z jednego lub więcej pracowników, o których mowa w ust. 4, nazywa się drużyną manewrową. 6. Kierownik manewrów stosownie do potrzeb i okoliczności może wykonywać również czynności manewrowego. 7. Do wykonywania manewrów, jak również do hamowania odprzęgów płozami nie wolno zatrudniać: 1)kobiet, 2)osób poniżej 18 roku życia (młodocianych), 3)pracowników nie posiadających pierwszego stopnia zdolności do pracy. 8. Kobiety zatrudnione na stanowiskach nastawniczego mogą pełnić czynności kierownika manewrów, jednakże nie mogą wykonywać czynności przewidzianych dla manewrowego pomimo, że w zależności od potrzeb i okoliczności kierownik manewrów takie czynności wykonuje. Dopuszcza się wykonywanie następujących czynności przez kobiety: podawania sygnałów, zabezpieczania wagonów przed zbiegnięciem i usuwania tego zabezpieczenia, wówczas, gdy nie zachodzi konieczność odczepiania lub doczepiania wagonów, hamowania płozami itp. 9. Czynności kierownika manewrów wykonywane przez nastawniczych, zwrotniczych (również kobiety) podczas niepilotowanych jazd manewrowych, w podległym im okręgu nastawczym polegają na: - ustaleniu planu jazd manewrowych i zapoznaniu z nim maszynisty, kierowcy (operatora) pojazdu, - wydaniu zezwolenia na jazdę manewrową, które dla kierującego pojazdem jest równocześnie poleceniem wykonania ruchu manewrowego. 10. Postanowienia niniejszej Instrukcji dotyczące drużyn manewrowych obowiązują również innych pracowników zatrudnionych przy wykonywaniu czynności związanych z manewrami. 11.Pracownicy zatrudnieni przy manewrach obowiązani są dokładnie znać i stosować dozwolone sposoby wykonywania manewrów, jak również ściśle przestrzegać obowiązujących w tym zakresie ograniczeń i miejscowych postanowień ujętych w regulaminie pracy bocznicy i regulaminie technicznym posterunku Ws11. 12.Maszynista pojazdu trakcyjnego użytego do wykonywania manewrów oraz pracownik posterunku nastawczego winni zostać powiadomieni, kto jest kierownikiem manewrów. Gdy kierownictwo manewrów ma objąć inny pracownik lub wykonanie pewnych ruchów manewrowych kierownik manewrów zleca innemu pracownikowi, musi on o tym powiadomić zainteresowanych. 13.Pracownik stale wykonujący czynności kierownika manewrów powinien mieć namalowany na hełmie ochronnym czerwony pas szerokości 4 cm, biegnący przez środek, od czoła ku tyłowi. 13 Obowiązki i kompetencje nadzorującego manewry 1. Nadzorujący manewry (dyspozytor nawęglania) podczas obejmowania dyżuru powinien ustalić w zakresie przewidzianym regulaminem technicznym: 13

1) prace wykonane, pozostające do wykonania oraz wydane polecenia zmierzające do realizacji zadania, 2) skład drużyn manewrowych i ich gotowość do pracy, 3) miejsce znajdowania się lokomotyw manewrowych, 4) fakt ewentualnego przetrzymywania wagonów towarowych ponad ustalony czas, 5) obecność nastawniczego na nastawni Ws11, 6) stan sprawności urządzeń łączności w rejonach manewrowych, 7) które tory i rozjazdy są zamknięte oraz, czy istnieją ograniczenia prędkości jazd manewrowych wynikające ze stanu torów, rozjazdów itp., 8) czy w okresie zimowym materiały i urządzenia przeznaczone do akcji odśnieżnej znajdują się na miejscu ich użytkowania w dostatecznej ilości, a szczególnie: a) piasek, żużel lub popiół do posypywania ścieżek i dróg w rejonach manewrowych, schodów zewnętrznych itp., b) specjalny smar do płozów, c) łopaty, miotły, szczotki stalowe, skrobaczki, drągi, d) piecyki, pochodnie oraz aparaty do podgrzewania i odmrażania zwrotnic, płozów, sprzęgów z odpowiednim zapasem paliwa. 2. Zauważone nieprawidłowości należy usuwać we własnym zakresie, a w razie niemożności niezwłocznie powiadomić o tym przełożonego oraz w razie potrzeby także właściwych pracowników innych jednostek organizacyjnych. 3. Podczas wykonywania manewrów, nadzorujący manewry powinien sprawdzać, czy praca manewrowa odbywa się zgodnie z postanowieniami niniejszej Instrukcji, regulaminem pracy bocznicy i regulaminem technicznym posterunku Ws11, wydanymi poleceniami, a w razie zauważenia nieprawidłowości - niezwłocznie je eliminować. 14 Obowiązki kierownika manewrów 1. Ruchy manewrowe mogą być wykonywane tylko pod kierownictwem pracownika posiadającego odpowiednie kwalifikacje, zwanego kierownikiem manewrów. 2. Kierownik manewrów jest odpowiedzialny za celowe i terminowe wykonywanie pracy manewrowej. Stosowane sposoby pracy powinny umożliwiać sprawne wykonanie zadań i nie mogą naruszać zasad bezpieczeństwa ruchu pociągów, pracy manewrowej oraz bezpieczeństwa pracowników i osób postronnych. 3. Kierownik manewrów lub na jego polecenie manewrowy może jednoosobowo wykonywać następujące prace manewrowe: 1) z włączonym hamulcem zespolonym: a) wyciągnąć bez zmiany kierunku jazdy składy pociągów towarowych z torów przyjazdowych na tory ładunkowe, z torów ładunkowych na tory odjazdowe itp., b) przestawiać z toru na tor (ze zmianą kierunku jazdy) składy towarowe o długości nie przekraczającej 30 wagonów dwuosiowych (1 wagon 4-ro osiowy traktować należy jak 2 wagony 2-osiowe), 2) przestawiać bez czynnego hamulca zespolonego wagony w ilości nie przekraczającej 4 sztuk, 4. Kierownik manewrów wykonuje manewry jedną lokomotywą i kieruje pracą jednej drużyny manewrowej. 14

W przypadkach wyjątkowych - w razie potrzeby mogą być użyte dwie lokomotywy (przestawianie ciężkiego składu). Jeżeli taka organizacja pracy ma charakter stały, powinno to być wskazane w regulaminie pracy bocznicy. 5. Przed przystąpieniem do pracy, kierownik manewrów powinien: 1) zgłosić swoją obecność dyspozytorowi nawęglania, 2) przyjąć informacje od poprzednika o pracach nie wykonanych przez zmianę poprzednią, 3) zapoznać się z poleceniami dyspozytora nawęglania i operatywnym planem pracy manewrowej, 4) sprawdzić skład drużyny manewrowej i lokomotywowej, przepisowe ubranie pracowników i wyposażenie w przybory sygnałowe, stan sprawności drużyn, 5) dokonać podziału czynności między manewrowych, 6) sprawdzić osygnalizowanie, wyposażenie lokomotywy oraz stan i działanie urządzeń łączności stosowanej przy manewrach, 7) zapoznać się ze stanem torów w swoim rejonie manewrowym odnośnie ich zajętości, ewentualnie zamknięcia, zabezpieczenie taboru przed zbiegnięciem, usytuowanie taboru w granicach ukresów, 8) ustalić miejsca postoju wagonów wymagających zachowania szczególnej ostrożności (z przekroczoną skrajnią, z ładunkiem niebezpiecznym, przesuniętym, wykolejonych, uszkodzonych), przetrzymanych, z pilnym ładunkiem;, 9) sprawdzić stan i ilość płozów hamulcowych, oświetlenia i łączności, 10) bezpośrednio przed rozpoczęciem manewrów ustalić plan w pracy manewrowej i zapoznać z nim: drużynę trakcyjną, pracowników swojej drużyny, nastawniczego oraz sprawdzić, czy nie ma aktualnie przeszkód do uruchomienia taboru. 6. W czasie wykonywania pracy, do obowiązków kierownika manewrów należy: 1) obsługa punktów ładunkowych, 2) wyznaczanie manewrowych do: a. obsługi zwrotnic i wykolejnic, która zgodnie z regulaminem pracy bocznicy przypisana jest drużynie manewrowej, b. zabezpieczenia taboru przed zbiegnięciem, 3) porozumiewanie się z pracownikami przygotowującymi drogi przebiegu dla manewrów, 4) w razie wypadku podczas manewrów zgłosić o tym natychmiast nadzorującemu manewry (dyspozytorowi nawęglania), podając zwięzłą informację o rozmiarach wypadku, jego przyczynach itp., a do czasu przybycia zwierzchnika służbowego lub w jego zastępstwie dyspozytora nawęglania, wstrzymać pracę i zabezpieczyć ślady wypadku przed zatarcie; pracę manewrową można wznowić na polecenie zwierzchnika służbowego przekazane osobiście lub w jego zastępstwie przez dyspozytora nawęglania. 7. Podczas pracy w warunkach zimowych kierownik manewrów powinien sprawdzać: a) posypanie miejsc śliskich piaskiem lub innymi materiałami oraz usunięcie innych przeszkód dla bezpiecznego poruszania się w czasie pracy, b) prawidłowe działanie zwrotnic, c) oczyszczenie płozów hamulcowych ze śniegu i lodu, d) widoczność sygnałów na urządzeniach stałych i wskaźnikach. 8. Do obsługi torów ze zwrotnicami przestawianymi przez drużynę manewrową zabierać przybory do usuwania śniegu i lodu. Przed odbyciem jazdy przez przejazd należy sprawdzić stan czystości żłobków (oblodzenie, zamulenie). 15

9. Po zakończeniu manewrów kierownik manewrów powinien sprawdzić czy wagony znajdują się w granicach ukresów czy są należycie zabezpieczone przed zbiegnięciem. 10. Przy przekazywaniu dyżuru podać informację o aktualnej sytuacji (trudnościach i najbliższych zadaniach). 11. Kierownik manewrów ponosi odpowiedzialność za wykonywanie pracy przez drużynę manewrową zgodnie z postanowieniami niniejszej instrukcji i regulaminu pracy bocznicy. 12. W czasie nauki praktycznego wykonywania pracy manewrowej wykonywanie czynności przez szkolonego może odbywać się tylko pod bezpośrednim, stałym nadzorem kierownika manewrów. Praktykanta nie wolno wyznaczać do samodzielnego wykonywania pracy. Wszystkie czynności powinny mu być uprzednio pokazane z naświetleniem grożącego niebezpieczeństwa w razie niezastosowania się do wskazówek. 13. przerwie w pracy manewrowej mającej trwać powyżej 30 minut, kierownik manewrów powinien powiadomić o tym maszynistę lokomotywy manewrowej, co pozwoli na oszczędną gospodarkę paliwem. 15 Obowiązki manewrowego 1. Do obowiązków manewrowego należy: 1)rozprzęganie i sprzęganie taboru, 2)przestawianie zwrotnic i wykolejnic przewidzianych do obsługi przez manewrowych, 3)powtarzanie w razie potrzeby sygnałów manewrowych, 4)hamowanie taboru manewrującego, 5)zabezpieczanie wagonów przed zbiegnięciem, 6)inne czynności związane z pracą manewrową, zlecone przez kierownika manewrów. 2. Przed przystąpieniem do pracy manewrowy powinien: 1) zgłosić się u swego kierownika manewrów przepisowo ubrany z potrzebnymi do pracy przyborami sygnałowymi, 2) na polecenie kierownika manewrów obejść wyznaczone tory i sprawdzić: a) które tory są wolne, b) jaki jest stan zapełnienia każdego toru, c) czy wagony są zepchnięte i połączone sprzęgami, d) czy nie ma torów zamkniętych dla ruchu, e) czy pod wagonami nie ma płozów, klinów lub innych przedmiotów, które mogą spowodować wykolejenie, f) czy na torach nie znajduje się tabor wykolejony, uszkodzony, z przesuniętym lub uszkodzonym ładunkiem lub wagony wymagające zachowania szczególnej ostrożności, g) czy płozy, kliny i inne przybory do zabezpieczania taboru przed zbiegnięciem znajdują się na właściwym miejscu, w odpowiedniej ilości i w odpowiednim stanie, h) czy tabor znajduje się w granicach ukresów, i) czy przejazdy drogowe są wolne od taboru. w żłobkach na przejazdach nie ma lodu, piasku i innych zanieczyszczeń, j) czy oświetlenie działa należycie, k) czy nie ma innych przeszkód zagrażających bezpieczeństwu ruchu, ludzi i taboru; 16

Informację o stanie torów, taboru oraz zauważonych nieprawidłowościach lub przeszkodach manewrowy powinien zgłosić kierownikowi manewrów po ukończeniu sprawdzania. 3. Manewrowy wyznaczony przez kierownika manewrów do obsługi zwrotnic przestawianych ręcznie, przed rozpoczęciem pracy manewrowej powinien dokonać zewnętrznych wzrokowych oględzin rozjazdów, których celem jest wykrycie: 1) części pękniętych, wykruszonych lub uszkodzonych w inny sposób, 2) usterek lub odkształceń stwarzających zagrożenia dla prawidłowego działania rozjazdu lub zamknięć nastawczych. Czynności te mogą być powierzone specjalnie wyznaczonemu pracownikowi, ale sprawdzenie wykonania tych czynności należy do obowiązków pracowników wyznaczonych regulaminem. 4. Zakres oględzin rozjazdów dokonywanych przez wyznaczonych pracowników określony jest postanowieniami przepisów wewnętrznych i obejmuje wzrokowe sprawdzenie 1) ogólnego stanu rozjazdu pod względem utrzymania go w czystości, szczególnie żłobków oraz przestrzeni między iglicą i opornicą, 2) stanu iglic - ze szczególnym uwzględnieniem, czy nie mają wyszczerbień zagrażających bezpieczeństwu ruchu, 3) stanu przylegania iglic do opornic w obu położeniach, 4) stanu właściwego działania zamknięć nastawczych, 5) stanu zamocowania ściągów iglicowych, sworzni, nitów i zawleczek, 6) stanu dokręcenia śrub i wkrętów, 7) stanu nasmarowania zwrotnic, 8) stanu oraz właściwych wskazań wskaźników na latarniach zwrotnicowych i sygnałów na latarniach wykolejnicowych, 9) ogólnego stanu urządzeń srk bezpośrednio współpracujących z rozjazdem (czy nie są uszkodzone, działają prawidłowo i znajdują się na właściwym miejscu), 10) stanu łączników szynowych podłużnych i poprzecznych oraz odcinków izolowanych (właściwe dokręcenie śrub łupkowych i stopowych, czy nie występują wychlapki w podsypce, zwłaszcza pod złączami, czy w szynach na stykach izolowanych nie występują spływy metalu, czy nie występują pęknięcia lub przerwy w tokach szynowych, czy łączniki szynowe i linki połączeniowe są przymocowane do szyny), Sprawdzenia elementów wymienionych w pkt 3, 4, 8 i 9 należy dokonywać przy przekładaniu zwrotnic. Wynik oględzin rozjazdów należy odnotować w Dzienniku oględzin rozjazdów. 5. Zakres prac konserwacyjnych wykonywanych przez wyznaczonych regulaminem pracy bocznicy pracowników określony obejmuje: 1) czyszczenie i smarowanie odpowiednimi smarami poduszek ślizgowych w zwrotnicach oraz części trących zwrotnic i zamknięć nastawczych, 2) czyszczenie żłobków w krzyżownicach, 3) dokręcanie śrub i wkrętów. Rozjazd podlega oczyszczaniu od złącza przed iglicami do pierwszego złącza za krzyżownicą - w rozjazdach pojedynczych, zaś w rozjazdach krzyżowych pomiędzy stykami końcowymi rozjazdu. Z rozjazdu należy usuwać wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia i stary smar na poduszkach ślizgowych oraz na zamknięciach nastawczych; szczególnie starannie powinny być utrzymywane zamknięcia nastawcze i dokręcane śruby przy krzyżownicy i prowadnicach. 17

6. O wszelkich stwierdzonych usterkach manewrowy powinien niezwłocznie, przed rozpoczęciem manewrów powiadomić kierownika manewrów i pracownika nastawni. 7. Zwrotnice ręcznie obsługiwane przez pracowników drużyn manewrowych oznaczone są dwoma czerwonymi paskami na białej części przeciwwagi. 8. Położenie przeciwwagi z białym półkolem u góry oznacza zasadnicze położenie zwrotnicy. 9. W czasie dokonywania sprawdzania rozjazdu manewrowy powinien zachować szczególną ostrożność i sprawdzać wzrokiem, czy nie zbliża się pociąg lub manewrujący tabor. 10. W czasie pracy, manewrowi powinni stosować się do poleceń kierownika manewrów, znajdować się z tej strony manewrującego taboru, po której znajduje się kierownik manewrów, aby mogli się zawsze nawzajem widzieć. 11. Po właściwym nastawieniu zwrotnic i wykolejnic lub sprawdzeniu prawidłowości ich nastawienia i zamknięcia, pracownicy powinni dać sygnał Do mnie lub Ode mnie. 12. Po ukończeniu manewrów, wszystkie zwrotnice i wykolejnice należy przestawić w położenie zasadnicze. 13. Przy przestawianiu zwrotnicy lub wykolejnicy, pracownik powinien być zwrócony przodem lub bokiem do toru, w którym znajduje się przestawiana zwrotnica lub wykolejnica, następnie ustawić się w bezpiecznej odległości od toru poza skrajnią taboru. Nie wolno przestawiać zwrotnicy lub wykolejnicy tuż przed zbliżającym się taborem. 14. Manewrowy powinien zwracać uwagę, czy zwrotnice dla przetaczanego taboru są właściwie nastawione, a tabor kierowany jest na właściwy tor zgodnie z przeznaczeniem. 15. Manewrowy powinien dawać sygnały samodzielnie w następujących sytuacjach: a) przed dojechaniem do wagonów, które manewrowy ma połączyć, b) gdy na polecenie kierownika manewrów, wykonuje manewry jednoosobowo, c) celem wstrzymania manewrów w razie grożącego niebezpieczeństwa. 16. Manewrowemu nie wolno oddalać się z wyznaczonego miejsca pracy bez wiedzy i zgody kierownika manewrów. 17. Podczas rozłączania wagonów należy zachować następującą kolejność czynności: 1) zamknąć kurki przewodu hamulcowego, a po upewnieniu się że powietrze zeszło z przewodu - rozłączyć sprzęgi hamulcowe i założyć każdy z nich na wspornik, 2) rozkręcić sprzęgi śrubowe na długość umożliwiającą zdjęcie ich z haka 3) zdjąć sprzęg śrubowy z haka i podwieszenie go na wspornik, 4) w przypadku, jeśli rozkręcenie sprzęgów jest niemożliwe nawet przy użyciu rurki, należy powiadomić rewidenta taboru lub maszynistę lokomotywy manewrowej, 5) w razie zamarznięcia w okresie zimowym, sprzęg powinien być podgrzany za pomocą lampy lutowniczej lub pochodni, a jeżeli nie odniesie to skutku, wówczas należy powiadomić rewidenta taboru lub maszynistę lokomotywy manewrowej z żądaniem uruchomienia sprzęgu (nie należy podgrzewać sprzęgu przy wagonie, do którego ze względu na rodzaj ładunku nie wolno zbliżać się z otwartym ogniem), 18. Podczas rozprzęgania wagonów należy zwracać uwagę, czy: a) odprzęgi nie są zahamowane hamulcem ręcznym, a gdy zachodzi potrzeba, odhamować wagony, b) z taboru lub ładunku nie wystają poza skrajnię przedmioty mogące zagrażać bezpieczeństwu ludzi lub urządzeń, 19. Przed zakończeniem dyżuru manewrowy powinien: 1) sprawdzić, czy nie pozostawiono wagonów poza ukresami torów, 18

2) zabezpieczyć wagony przed zbiegnięciem poprzez zahamowanie wagonów hamulcem ręcznym w ilości zgodnej z postanowieniami 22, ust. 3, 3) nie użyte do zabezpieczenia wagonów przed zbiegnięciem kliny lub płozy hamulcowe złożyć w wyznaczonym do tego miejscu; płozy uszkodzone składować w miejscu osobno wyznaczonym, 4) pozawieszać sprzęgi hamulcowe na wsporniki; o wykonaniu powyższego zgłosić kierownikowi manewrów. 16 Obowiązki drużyny pojazdu trakcyjnego 1. Drużyna trakcyjna wykonująca manewry powinna obserwować: 1) sygnały i wskaźniki, ściśle się do nich stosować, 2) prawidłowe nastawienie zwrotnic i wykolejnic, 3) czy na drodze przebiegu nie ma przeszkód do jazdy (ludzie na torze itp.), 4) czy tabor znajduje się w granicach ukresów oraz jego ruch po sąsiednich torach, w miarę możliwości, jeżeli skład manewrowy jest ciągnięty, albo w zasięgu widoczności, jeżeli jest pchany. 2. Drużyna trakcyjna powinna znać kierownika manewrów, wykonywać ruchy manewrowe na jego polecenie, jeżeli nie są sprzeczne z postanowieniami niniejszej instrukcji i nie zagrażają bezpieczeństwu ludzi i taboru. 3. Drużyna pojazdu trakcyjnego powinna odmówić wykonania polecenia, jeżeli przedtem nie był omówiony plan pracy manewrowej, podany sygnał, albo polecenia zostały wydane w sposób niezgodny z przepisami lub w sposób budzący wątpliwości. 4. Podczas manewrowania drużyna trakcyjna powinna znajdować się w pełnym składzie na pojeździe trakcyjnym, a w czasie przerwy w pracy pojazd trakcyjny powinien być dozorowany przynajmniej przez jednego pracownika drużyny trakcyjnej. 5. Przy jednoosobowej obsadzie lokomotywy manewrowej maszynista może podczas przerwy w pracy opuścić lokomotywę po uprzednim zatrzymaniu silnika w lokomotywie, zahamowaniu i zabezpieczeniu jej przed uruchomieniem przez osoby niepowołane. 6. Polecenie wykonania ruchu manewrowego powinno być zrealizowane, jeżeli nie zagraża bezpieczeństwu ruchu i osób. 7. Polecenie zatrzymania lub zmniejszenia prędkości jazdy powinno być niezwłocznie wykonane bez względu na to, kto je wydał. 8. Podczas jazd manewrowych przez przejścia, przejazdy, miejsca gdzie pracują ludzie itp. maszynista powinien podawać sygnał Baczność. Sygnał ten powinien być podany na długości drogi hamowania w zależności od prędkości jadącego pojazdu trakcyjnego, przy czym prędkość ta nie może być większa niż 5 km/h. 17 Organizacja pracy manewrowej oraz urządzenia i środki do jej wykonywania 1. Dla sprawnego i bezpiecznego prowadzenia pracy manewrowej bocznica podzielona jest na rejony manewrowe. 2. Rejonem manewrowym (rejonem pracy manewrowej) nazywa się część bocznicy stanowiąca samodzielny zespół torów i urządzeń do wykonywania pracy manewrowej przez jednego kierownika manewrów przy użyciu jednego pojazdu trakcyjnego. 3. W zależności od ilości miejsc, z których nastawia się drogi przebiegu, zarówno dla manewrów jak i pociągów, bocznica podzielona jest na okręgi nastawcze. 19

4. Okręg nastawczy może stanowić część układu torowego ze znajdującymi się na niej zwrotnicami, wykolejnicami, semaforami, tarczami i innymi urządzeniami sterowania ruchem kolejowym, które są obsługiwane z jednego pomieszczenia. 5. Granicę każdego okręgu nastawczego określa regulamin pracy bocznicy. 6. Podział bocznicy na rejony i okręgi manewrowe, opis dozwolonych sposobów manewrowania oraz szczególnych postanowień dotyczących prowadzenia manewrów powinien być ujęty w regulaminie pracy bocznicy. 7. Do regulowania pracy kilku lokomotyw manewrowych na bocznicy i do bezpośredniego nadzoru nad ich pracą jest wyznaczony dyspozytor nawęglania. 8. Nadzorujący pracę manewrową dyspozytor nawęglania odpowiada, w zakresie ustalonym regulaminem pracy bocznicy za przepisowe, bezpieczne i terminowe wykonanie pracy manewrowej. 9. Lokomotywy manewrowe bocznicy obsługiwane są przez drużyny jednoosobowe. 10. Gdyby trudności w pracy wywołane warunkami zimowymi wystąpiły bez uprzedniej zapowiedzi zmian warunków atmosferycznych, należy samorzutnie przystąpić do akcji usuwania skutków w celu umożliwienia normalnego toku pracy manewrowej. 11. Rodzaj łączności stosowanej przy wykonywaniu pracy manewrowej powinien być określony regulaminem pracy bocznicy. 20

Rozdział III TECHNIKA WYKONYWANIA MANEWRÓW 18 Wykonywanie ruchów manewrowych i podawanie sygnałów przy manewrach 1. Przy wykonywaniu manewrów pojazd trakcyjny powinien znajdować się na początku lub na końcu składu manewrowego, a na spadku - w miarę możliwości od strony spadku. 2. Przetaczany tabor powinien być sprzęgnięty ze sobą. Wagony rozładowywane na wywrotnicach i taczane z nich należy odprzęgać bezpośrednio przed ich rozładowaniem na wywrotnicy wagonowej. 3. W czasie jazdy wagony popychane powinny być zawsze sprzęgnięte z pojazdem trakcyjnym. 4. Przed rozpoczęciem manewrowania tabor należy odhamować oraz usunąć spod kół taboru kliny, względnie płozy hamulcowe. 5. Drogi przebiegu dla manewrów na żądanie kierownika manewrów, nastawia personel obsługi posterunku nastawczego (nastawniczy posterunku Ws11 lub dyżurny ruchu posterunku odgałęźnego PKP Szczecin Wstowo Ws ) właściwego okręgu nastawczego lub drużyna manewrowa poza granicami ww. okręgów nastawczych. Tam, gdzie zwrotnic nie obsługuje posterunek nastawczy, należy wskazać w regulaminie pracy bocznicy, kto i które zwrotnice obsługuje. Za prawidłowe nastawienie zwrotnic i wykolejnic podczas pracy manewrowej ponosi odpowiedzialność pracownik, który je obsługuje. Drogi przebiegu dla jazd niepilotowanych pojazdów nastawia na żądanie kierującego pojazdem, wyznaczony regulaminem pracownik obsługujący urządzenia srk w danym okręgu nastawczym. Pracownik ten spełnia wówczas obowiązki kierownika manewrów. 6. Podczas przygotowywania drogi przebiegu dla manewrów, należy zwrotnice i wykolejnice nastawiać kolejno, poczynając od najdalej położonej, patrząc w kierunku zamierzonej jazdy. 7. Jeżeli tabor wjechał na zwrotnicę z ostrza, nastawioną na jazdę z innego toru i nastąpiło rozprucie zwrotnicy, nie wolno cofać taboru. Jeżeli nie ma widocznych uszkodzeń, należy tabor usunąć ze zwrotnicy jazdą w kierunku z ostrza iglicy. Następny ruch manewrowy przez tę zwrotnicę może się odbyć, gdy pracownik obsługujący zwrotnice stwierdzi należyty stan i prawidłowe działanie zwrotnicy oraz zezwoli na jazdę. 8. Kierownik manewrów może wykonywać manewry bez ograniczeń w granicach własnego rejonu manewrowego, o ile nastawianie drogi przebiegu dla manewrów zostało powierzone drużynie manewrowej. 9. Jeżeli jazda manewrowa (ruch manewrowy) ma się odbyć do sąsiedniego rejonu manewrowego, bez wjeżdżania w sąsiedni okręg nastawczy, to przed wykonaniem tego ruchu kierownik manewrów powinien uzyskać na to zgodę kierownika manewrów rejonu, w którym ma się odbywać ruch manewrowy. 10. Jeżeli ruch manewrowy ma się odbyć w ramach jednego rejony manewrowego do sąsiedniego okręgu nastawczego, to przed wykonaniem tego ruchu kierownik manewrów, który chce ten ruch wykonać uzyskać zgodę od pracownika nastawiającego drogi przebiegu dla manewrów w rejonie, do którego ma się odbyć ruch manewrowy. Zgodę tę może kierownik manewrów uzyskuje za pośrednictwem personelu obsługi posterunku nastawczego własnego okręgu nastawczego. Wyrażona zgoda ważna jest na jazdę do: 21

1) najbliższego urządzenia sygnałowego sąsiedniego okręgu nastawczego ważnego dla tej jazdy, 2) ukresu najbliższego rozjazdu, skrzyżowania torów, jeżeli brak jest urządzenia sygnałowego dla tej jazdy, 3) wykolejnicy sąsiedniego okręgu nastawczego. Dalsza jazda może się odbywać na zasadach wskazanych w ust. 12. 11. Jeżeli w sąsiednim rejonie manewrowym, do którego ma się odbyć ruch manewrowy nie jest prowadzona praca manewrowa, to ruchy manewrowe w tym rejonie mogą być wykonane bez uzgodnienia do ukresu najbliższej zwrotnicy, manewry należy prowadzić z ostrożnością, a prędkość jazdy należy regulować tak, aby w przypadku zauważenia jakiejkolwiek przeszkody tabor mógł być niezwłocznie zatrzymany. Dalsza jazda może się odbywać po uzyskaniu zgody pracownika nastawiającego drogi przebiegu w tym okręgu nastawczym. 12. Jeśli nie ma przeszkód do jazdy manewrowej, to po nastawieniu drogi przebiegu dla manewru, pracownik obsługujący zwrotnice lub dyżurny ruchu daje pozwolenie na tę jazdę za pomocą sygnału na tarczy manewrowej albo na semaforze oznaczonym białą tabliczką z czarną literą m. Jeżeli urządzenie sygnałowe nie działa, wówczas pracownik posterunku nastawczego pozwolenie to daje za pomocą sygnałów Do mnie lub Ode mnie. Pozwolenie może być dane również za pomocą urządzeń. 13. O otrzymaniu pozwolenia ustnego lub za pomocą środków łączności na przejazd składu manewrowego obok semafora, tarczy manewrowej, na których nie można nastawić sygnału zezwalającego na jazdę manewrową, kierownik manewrów powinien powiadomić maszynistę. 14. Gdyby odebranie sygnału Do mnie lub Ode mnie było niemożliwe lub utrudnione, to w przypadkach, w których wymagane jest danie z nastawni odpowiedniego sygnału, sygnał ten można zastąpić słowami: Lok nr... lub skład manewrowy... jechać w kierunku..., przekazanymi za pomocą urządzeń łączności. 15. Pozwolenie na wykonanie ruchu manewrowego należy dawać dla każdego przebiegu manewrowego oddzielnie. Po minięciu urządzenia sygnałowego przez tabor manewrujący, powinno być ono nastawione na sygnał zabraniający dokonywania manewrów. 16. Polecenie na wykonanie ruchu manewrowego po sprzęgnięciu lub rozprzęgnięciu taboru wolno dać dopiero po wyjściu pracownika spomiędzy wagonów. 17. Bez polecenia kierownika manewrów nie wolno wykonać żadnego ruchu manewrowego. 18. Polecenia i informacje wydawane przez kierownika manewrów powinny być wydawane i przekazywane w sposób krótki, zwięzły, jasny i wyraźny, aby ich wykonanie nie nasuwało żadnych wątpliwości. 19. W przypadku niejasności, na żądanie odbierającego polecenia bądź informacje muszą być przez kierownika manewrów bezwzględnie powtórzone. 20. Przed wydaniem polecenia za pomocą radiotelefonu należy najpierw wywołać odbiorcę polecenia, a po jego zgłoszeniu się i ustaleniu, że zgłosił się właściwy odbiorca, należy wydać polecenie. Treść polecenia musi być powtórzona przez odbierającego. 21. Przed daniem sygnału na wykonanie ruchu manewrowego, kierownik manewrów powinien osobiście przekonać się, czy pracownik obsługujący zwrotnice albo manewrowy wyznaczony do obsługi zwrotnic dał pozwolenie na jazdę manewrową oraz nie ma przeszkód dla uruchomienia taboru (płozy lub kliny pod kołami, zahamowane wagony, tabor poza ukresem, zagrożenie bezpieczeństwa pracowników lub osób postronnych itp.). Usunięcie płozów lub klinów spod kół wagonów jak i odhamowanie wagonów oraz 22