WYDZIAŁ OCEANOGRAFII I GEOGRAFII INSTYTUT GEOGRAFII STUDIA II STOPNIA TRYB STACJONARNY

WYDZIAŁ OCEANOGRAFII I GEOGRAFII INSTYTUT GEOGRAFII KIERUNEK: GEOGRAFIA STUDIA II STOPNIA TRYB STACJONARNY Specjalność: Geomorfologia z kształtowaniem i ochroną środowiska PROGRAM STUDIÓW TREŚCI I EFEKTY KSZTAŁCENIA PROGRAM OBOWIĄZUJE OD ROKU AKAD. 2011/2012

Przedmioty ogólnokierunkowe podstawowe i kierunkowe Nazwa przedmiotu: Metodologia badań geograficznych Nazwa specjalności: ; społeczno-ekonomiczna; Hydrologia i ochrona wód; Meteorologia i klimatologia Nazwiska osób prowadzących: prof. UG dr hab. Andrzej Rachocki, dr Lucyna Przybylska Liczba godzin zajęć: 30, w tym: wykładów 30 godzin Liczba punktów ECTS: 4 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 1 Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana Wykład egzamin testowy: pytania otwarte i zamknięte Wiedza z zakresu: podstawowych pojęć filozofii Umiejętności: wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych; Poznanie i zrozumienie psychologicznych i filozoficznych podstaw gromadzenia i przetwarzania informacji fizycznogeograficznych i społecznogeograficznych przez człowieka. OdróŜnienie metodologii nauk geograficznych (filozofia nauki) od metod gromadzenia informacji stosowanych w poszczególnych naukach geograficznych (praktyka badawcza) oraz procedur ich analizy (matematyzacja geografii) i weryfikacji poprawności interpretacji i wnioskowania (metody statystyczne).wiadomość wagi metod badawczych w pracy naukowej, znajomość literatury z zakresu metod badawczych w geografii, wiedza na temat metod i źródeł informacji geograficznej. Nauka jako zjawisko i jej znaczenie w Ŝyciu społeczeństw. Wieloznaczność pojęcia nauka. Filozofia nauki a metodologia. Rozwój nauki według Poppera i Kuhna, wybrane elementy ogólnej metodologii nauk, rozwój geografii a metody badań, źródła informacji i główne uwarunkowania metod badań w geografii, cechy stylu naukowego. Indukcja i dedukcja w nauce. Filozofia a nauki szczegółowe. Nauki formalne i realne. Nauki humanistyczne i przyrodnicze. Status metodologiczny i poznawczy hipotez i teorii naukowych. Postęp w nauce i jej rozwój, granice rozwoju. Wiedza z zakresu metod geograficznych, umiejętność pisania w stylu naukowym, umiejętność tworzenia konstrukcji pisemnej pracy naukowej, umiejętność analizy zjawisk i procesów czasoprzestrzennych, w tym interakcji człowiek - środowisko oraz wiedza z etyki naukowej. Chojnicki Z., 2000, Filozofia nauki. Orientacje, koncepcje, krytyki, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. Heller, M., 2009, Filozofia nauki. Wyd. Petrus. Kraków Przybyłowski J., 1995, Logika z ogólną metodologią nauk. Podręcznik dla humanistów, Wyd. UG, Gdańsk Runge J., 2006, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze, Uniwersytet Śląski, Katowice. Chojnicki Z., 1984, Dylematy metodologiczne geografii, Przegląd Geograficzny, T. LXI, Z. 3/4, s. 3 18. Chojnicki, Z., 1999, Podstawy metodologiczne i teoretyczne w geografii. Wyd. Nauk. Bogucki, Poznań. Przybylska R, 2003,Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyŝszych, Wyd. Literackie, Kraków.

Nazwa przedmiotu: regionalna Pomorze Nazwa specjalności: ; społeczno-ekonomiczna; Hydrologia i ochrona wód; Meteorologia i klimatologia Nazwisko osoby prowadzącej: dr Lucyna Przybylska Liczba godzin zajęć: 15, w tym: wykładów 15 godzin Liczba punktów ECTS: 2 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 1 Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana; metoda przypadków zaliczenie test z pytaniami otwartymi i zamkniętymi Wiedza z zakresu: interakcyjnych powiązań między poszczególnymi komponentami środowiska geograficznego oraz wpływu zróŝnicowania komponentów środowiska na wykształcenie struktury społecznogospodarczej; przestrzennego zróŝnicowania struktury środowiska przyrodniczego oraz struktury społecznogospodarczej Polski. Umiejętności: synteza informacji pochodzących z wielu źródeł; identyfikacji interakcji w systemie przyroda człowiek. Poznanie struktury środowiska geograficznego Pomorza; umiejętność identyfikowania relacji między człowiekiem a środowiskiem oraz wskazywania obszarów problemowych na Pomorzu; Fizycznogeograficzne i społeczno-ekonomiczne granice Pomorza i ich zmienność czasowa; podział na jednostki fizycznogeograficzne; charakterystyka środowiska przyrodniczego (budowa i rzeźba terenu, surowce mineralne, stosunki wodne, świat roślinny i zwierzęcy); historyczne uwarunkowania rozwoju społecznoekonomicznego; podział administracyjny; struktura i rozmieszczenie ludności; przemiany narodowościowe i językowe; struktura wyznaniowa; mniejszości narodowe; struktura i przekształcenia systemu osadniczego; rozwój infrastruktury transportu; obszary problemowe z punktu widzenia relacji człowiek-środowisko. Wiedza na temat zróŝnicowania Pomorza pod względem fizycznogeograficznym i społecznoekonomicznym; umiejętność określenia specyfiki środowiska geograficznego regionu; umiejętność oceny walorów i zasobów środowiska geograficznego oraz podstawowych mechanizmów interakcji człowiek-środowisko. Czochański J.T., Hałuzo M., Kubicz G., Wojcieszyk H., 2006, Studium ekofizjograficzne województwa pomorskiego, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk-Słupsk. Pankau F. (red.), 2006, Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego. Ocena realizacji inwestycji, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk. Pankau F. (red.), 2006, Studia nad obszarem metropolitalnym Trójmiasta, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk. Kostarczyk A., Przewoźniak M. (red.), 2002, Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczokulturowego w województwie pomorskim, Materiały do monografii przyrodniczej regionu gdańskiego, t. VIII, Wydawnictwo Marpress, Gdańsk. Sagan I., Szmytkowska M. (red.), 2004, RównowaŜenie procesów suburbanizacji w metropolii Trójmiasta, Studia nad zagospodarowaniem przestrzennym województwa pomorskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk. Sadkowski T., 1997, Drewniana architektura sakralna na Pomorzu Gdańskim w XVIII-XX wieku, GTN, Gdańsk

Nazwa przedmiotu: Filozofia przyrody Nazwa specjalności: ; społeczno-ekonomiczna; Hydrologia i ochrona wód; Meteorologia i klimatologia Nazwisko osoby prowadzącej: dr Lucyna Przybylska Liczba godzin zajęć: 30, w tym: wykładów 30 godzin Liczba punktów ECTS: 4 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 2 Metody dydaktyczne: Wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana, film Wykład egzamin pisemny: pytania otwarte i zamknięte Wiedza z zakresu: podstawowych wiadomości z historii i literatury poszczególnych epok rozwoju myśli europejskiej Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł Rozumienie kwestii, zakresu, postaw i warunków odpowiedzialnego postępowania człowieka w świecie współczesnym i wobec przyszłości; wykorzystywanie wiedzy ogólnej i metodologii filozofii do rozumienia problemów filozoficznych w geografii. Główne kierunki filozofii; filozofia a nauki przyrodnicze; przedstawiciele róŝnych typów filozofii przyrody (dawniej i współcześnie) i ich poglądy: filozofowie jońscy, Platona koncepcja świata, filozofia przyrody Giordano Bruno, wpływ Kartezjusza i Darwina na postrzeganie przyrody, materializm La Mettrie`ego, współczesne związki filozofii przyrody z fizyką, ekofilozofia naturalistyczna Zdzisławy Piątek i światopogląd ekofilozoficzny Henryka Skolimowskiego. Student wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji z tekstu filozoficznego, ma pogłębioną wiedzę z ekofilozofii i historii filozofii przyrody Heller M., 2007, Filozofia przyrody. Zarys historyczny, Znak, Kraków. Piątek Z., 2008, Ekofilozofia, Uniwersytet Jagielloński, Kraków. Tatarkiewicz W., 2007, Historia filozofii, PWN, Warszawa, tom 1-3. Anzenbacher A., 1992, Wprowadzenie do filozofii, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków. Galarowicz J., 1992, Na ścieŝkach prawdy. Wprowadzenie do filozofii, Papieska Akademia Teologiczna, Kraków. Martens E., Schnadelbach H. (red.), 1995, Filozofia. Podstawowe pytania, Wiedza Powszechna, Warszawa.

Nazwa przedmiotu: Globalne problemy geografii fizycznej Nazwa specjalności: ; społeczno-ekonomiczna; Hydrologia i ochrona wód; Meteorologia i klimatologia Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. UG dr hab. Mirosław Miętus, dr Barbara BoŜętka, dr Roman Cieśliński, dr Joanna Fac-Beneda, dr Katarzyna Jereczek-Korzeniewska, dr Ewa Woźniak, dr Wojciech Tylmann Liczba godzin zajęć: 60, w tym: Liczba punktów ECTS: 8 wykładów 60 godzin Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: II, 3 Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana Wykład egzamin (złoŝony z czterech części* ustnej i trzech pisemnych o charakterze testów z zadaniami róŝnego typu) * ocena końcowa z egzaminu jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych, z tym zastrzeŝeniem, iŝ ocenę pozytywną otrzymuje student, który zaliczył wszystkie części egzaminu na ocenę co najmniej dostateczną. Wiedza z zakresu: kursów podstawowych z geografii fizycznej (geografii fizycznej kompleksowej, geomorfologii, hydrologii i oceanografii, meteorologii i klimatologii, geografii fizycznej regionalnej) Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł; łączenia wiedzy z róŝnych dziedzin nauki, identyfikacji interakcji w systemie przyroda człowiek znajomość, posługiwania się językiem angielskim. Prezentacja wybranych globalnych problemów współczesnej geografii fizycznej, a w szczególności: problematyki paleogeograficznej współcześnie poruszanej w ramach wielkich międzynarodowych projektów badawczych; wiadomości na temat globalnych, regionalnych i miejscowych problemów związanych z dostępnością, pozyskiwaniem oraz wykorzystaniem zasobów wodnych; globalnych problemów środowiskowych; rozpoznawania przyczyn i warunków problemów środowiskowych; powiązań przyczynowo-skutkowych i przewidywania skutków zmian globalnych. Badania rdzeni lodowych Grenlandii i Antarktydy, badania osadów oceanicznych i morskich w ramach ODP, badania osadów jeziornych w ramach ICDP, międzynarodowe organizacje naukowe koordynujące badania w ramach duŝych projektów Interakcje ocean atmosfera kontynent. Globalne zmiany atmosfery skutki dla hydrosfery, biosfery, rzeźby powierzchni Ziemi i działalności człowieka. Dostępność zasobów wodnych w aspekcie uwarunkowań naturalnych i antropogenicznych, deficyty i nadmiary wody, globalne, regionalne i miejscowe wojny o wodę, woda jako broń defensywna i ofensywna, jakość wody i związane z nią choroby, ekstremalne zjawiska hydrologiczne susze i powodzie. Globalne zmiany środowiska ich ziemskie oraz pozaziemskie przyczyny. Dynamika ekosystemów lasów tropikalnych. Pustynnienie i stepowienie przyczyny. Dynamika zmian obszarów okołobiegunowych - topienie lodowców. Ochrona światowego dziedzictwa przyrodniczego - lista UNESCO. Klęski Ŝywiołowe globalne konsekwencje. Globalne kryzysy ludnościowy, Ŝywnościowy, surowcowy i ekologiczny. Katastrofy naturalne i przemysłowe oraz ekologiczne. Limitowanie emisji. Prognozowanie globalnych zmian środowiska przyrodniczego. Główne kierunki zrównowaŝonego rozwoju na świecie. Znajomość aktualnych problemów geografii fizycznej, umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji, wyciągania wniosków oraz formułowania sądów na podstawie danych z róŝnych źródeł, posługiwania się fachowym słownictwem (w języku polskim i angielskim) z zakresu geografii fizycznej

Nazwa przedmiotu: Globalne problemy geografii fizycznej Wyszukiwania informacji o aktualnie realizowanych międzynarodowych projektach badawczych, znajomość ogólnych trendów w nowoczesnych badaniach paleogeograficznych, Rozpoznawania przyczyn i złoŝonych uwarunkowań zmian środowiska przyrodniczego; określania powiązań przyczynowo-skutkowych i przewidywania skutków zmian globalnych w róŝnych skalach czasowych; umiejętność identyfikowania i ocena globalnych problemów środowiskowych w wybranych regionach świata; identyfikacja zagroŝeń i moŝliwości przeciwdziałania globalnym kryzysom i katastrofom. Allen P.A., 2000, Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, PWN, Warszawa Craig J.R., Vaughan D.J., Skinder B.J., 2003, Zasoby Ziemi, PWN, Warszawa Jannion A.M., 2001, Zmiany środowiska Ziemi. Historia środowiska przyrodniczego i kulturowego wykłady (z zakresu paleogeografii) mają charakter kompilacyjny i opracowane są na podstawie rozproszonych źródeł, m.in. PAGES Newslatter, stron internetowych organizacji naukowych i projektów badawczych Landes D.S., 2007, Bogactwo i nędza narodów, MUZA S.A., Warszawa dostosowana do omawianych problemów

Nazwa przedmiotu: Globalne problemy geografii społeczno-ekonomicznej Nazwa specjalności: ; społeczno-ekonomiczna; Hydrologia i ochrona wód; Meteorologia i klimatologia Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. UG dr hab. Jan Wendt, prof. dr Aleksander Ilies, dr Antoni Korowicki Liczba godzin zajęć: 60, w tym: wykładów 60 godzin Liczba punktów ECTS: 8 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: II, 4 Metody dydaktyczne: Wykład wspomagany technologią informacji (prezentacje multimedialne, klipy filmowe) Wykład ocena z egzaminu pisemnego testowy (test luki, uzupełnień i wyboru wielokrotnego) oraz ocena z pracy pisemnej (esej) na określony temat identyfikowanego problemu o charakterze społeczno-ekonomicznym i przestrzennym w skali światowej i regionalnej. Wiedza z zakresu: geografii ekonomicznej, społecznej, politycznej, regionalnej świata (fizycznej i ekonomicznej); podstaw ekonomii Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł Znajomość przyrodniczych uwarunkowań rozwoju społeczno-gospodarczego w skali globalnej; znajomość przyczyn i rozumienie mechanizmów zróŝnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego świata; znajomość konsekwencji istniejącego zróŝnicowania dla rozwoju w najbliŝszej przyszłości; umiejętność identyfikacji związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy procesami rozwoju społeczno-gospodarczego w róŝnych skalach przestrzennych (od globalnej do lokalnej); umiejętność krytycznej analizy źródeł i informacji o świecie współczesnym. Środowiskowe granice wzrostu; powstanie i rozwój kapitalistycznej gospodarki-świata; powstanie systemu państw; tworzenie geokultury; rozwój znaczenie pojęcia i jego rodzaje oraz konsekwencje stosowania; współczesne zróŝnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego i dynamika jego zmian; przemiany demograficzne i choroby cywilizacyjne; urbanizacja globalne zróŝnicowanie zjawiska, przemiany wsi i rolnictwa; przekształcenia struktury przestrzennej przemysłu, rozwój usług i gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja gospodarki, przyczyny i charakter konfliktów we współczesnym świecie, kryzys nowoczesnego systemu świata. Identyfikacja problemów globalnych o charakterze społecznym, kulturalnym, ekonomicznym, prawnym oraz przyrodniczym w róŝnych skalach przestrzennych i przekrojach środowiskowych (środowisko lądowe, środowisko morskie). Czerny M., 2005, Globalizacja a rozwój. Wybrane zagadnienia geografii społeczno-gospodarczej świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Krzysztofek K., Szczepański M. S., 2005, Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice Wallerstein I., 2007, Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa. Diamond J., 2007, Upadek, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Nazwa przedmiotu: Globalne problemy geografii społeczno-ekonomicznej Domański B., 2004, Krytyka pojęcia rozwoju a studia regionalne, [w:] Studia Regionalne i Lokalne, nr 2 (16), s. 7 23. Gwosdz K., 2003, Pozytywne i negatywne ścieŝki (virtuous and vicious paths) próba zastosowania teorii zaleŝności od ścieŝki (path dependency) do wybranych miast konurbacji górnośląskiej, [w:] I. Sagan, M. Czepczyński (red.), Wymiar i współczesne interpretacje regionu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Gdańsk Poznań, 227 238. Huntington S. P., 2005, Zderzenie cywilizacji i kształtowanie nowego ładu światowego, Wydawnictwo Muza S.A., Warszawa. Landes D. S., 2007, Bogactwo i nędza narodów, MUZA S.A., Warszawa, Naisbitt J., 1997, Megatrendy, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań. Toffler A., 2006, Trzecia fala, Wydawnictwo Kurpisz.

Przedmioty specjalizacyjne Nazwa przedmiotu: Metody badań w geomorfologii Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): dr Piotr Paweł Woźniak, dr Wojciech Tylmann, dr ElŜbieta Zawadzka-Kahlau (wykład), mgr Karolina Czarnecka, mgr Dawid Weisbrodt (ćwiczenia) Liczba godzin zajęć: 45, w tym: Liczba punktów ECTS: 5 wykładów 30 godzin ćwiczeń laboratoryjnych 15 godzin Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 1 Metody dydaktyczne: wykład wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana ćwiczenia Praca indywidualna i grupowa, ćwiczenia praktyczne z wykorzystaniem materiału źródłowego, demonstracja i ćwiczenia symulacyjne z zastosowaniem istniejących moŝliwości przetwarzania danych oraz ćwiczenia laboratoryjne egzamin egzamin pisemny (test z zadaniami róŝnego typu); ćwiczenia kolokwium pisemne, sprawozdanie pisemne : Wiedza z zakresu: podstaw geomorfologii, gleboznawstwa, geologii i statystyki Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł Zdobycie wiedzy i umiejętności niezbędnych do prowadzenia badań geomorfologicznych, zarówno w terenie jak i w laboratorium. Wykład źródła informacji w geomorfologii; zasady polskiej klasyfikacji i terminologii stratygraficznej czwartorzędu; podstawowe zasady prac terenowych; dokumentacja prac terenowych; zasady i metody wykonywania sondowań geologicznych i poboru prób osadów; bezinwazyjne metody badań budowy geologicznej i właściwości gruntów; metody poboru i wstępnego opracowania osadów jeziornych; podstawowe zasady statystycznego opracowania danych; sposoby prezentacji danych w geomorfologii; metody określania uziarnienia osadów oraz interpretacja i prezentacja wyników analizy granulometrycznej; badania w morskiej strefie brzegowej; oznaczanie gęstości i wilgotności osadu oraz określanie jego barwy; oznaczanie zawartości materii organicznej, wybranych związków i pierwiastków w osadach oraz ich wartość interpretacyjna dla badań geomorfologicznych; pomiary i prezentacja struktur kierunkowych; analizy petrograficzne osadów; analizy obtoczenia i kształtu klastów, obróbki i mikromorfologii ziaren kwarcu; analiza zawartości minerałów cięŝkich; wykorzystanie badań paleobiologicznych, paleopedologicznych i archeologicznych w badaniach geomorfologicznych i rekonstrukcjach paleogeograficznych; Ćwiczenia planowanie prac terenowych, redakcja przekroju geologicznego, zastosowanie metod laboratoryjnych do charakterystyki osadów jeziornych (oznaczenia zawartości materii oraganicznej metodą strat na praŝeniu i węglanów metodą Scheiblera), Opis osadów metodą Troels-Smitha wykorzystanie. Znajomość metod badań terenowych i laboratoryjnych stosowanych w opracowaniach geomorfologicznych, umiejętność posługiwania się wybranymi metodami a następnie opracowania i interpretacji uzyskanych wyników, umiejętność wykorzystania wyników obcych badań wykonanych poznanymi metodami i powiązania ich z własnymi.

Nazwa przedmiotu: Metody badań w geomorfologii Borówka R., 2007, Geochemiczne badania osadów jeziornych strefy umiarkowanej, Studia Limnologica et Telmatologica 1(1): 33-42; Dubrawski R., H. Boniecka, W. Gawlik, E. Zawadzka, 2006, Monitoring strefy brzegowej południowego Bałtyku, InŜynieria Morska i Geotechnika, 3: 140-150; Lindner L. (red.), 1992, Czwartorzęd, Wyd. PAE, Warszawa: 275-440; Mycielska-Dowgiałło E. i Rutkowski J. (red.), 2007, Badania cech teksturalnych osadów czwartorzędowych..., Wyd SWPR, W-wa; Myślińska E., 1998, Laboratoryjne badania gruntów, PWN, Warszawa; Roniewicz P. (red.), 1999, Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej, PAE, W-wa; Tobolski K., 2000, Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych, Wyd. Nauk. PWN, Wa-wa; Zasady polskiej klasyfikacji, terminologii i nomenklatury stratygraficznej czwartorzędu, 1988, Wyd. Geol., W-wa. Czubla P., Gałązka D., Górska M., 2006, Eratyki przewodnie w glinach morenowych Polski, Przegl. Geol., 54, 4: 352-362; Davis J. C., 2002, Statistics and data analysis in geology, Wiley & Sons, New York: 11-122; Racinowski R., Szczypek T. Wach J., 2001, Prezentacja i interpretacja wyników badań uziarnienia osadów czwartorzędowych, Wyd. UŚ, Katowice; Renfrew C., Bahn P., 2002, Archeologia. Teorie, metody, praktyka, Prószyński i S-ka, W-wa; Richling A. (red.), 2007, Geograficzne badania środowiska przyrodniczego, PWN, Warszawa.

Nazwa przedmiotu: Przyrodnicze podstawy planowania przestrzennego Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. UG dr hab. Mariusz Kistowski (wykład), mgr Anna Szczypińska (ćwiczenia) Liczba godzin zajęć: 45, w tym: wykładów 30 godzin ćwiczeń laboratoryjnych 15 godzin Liczba punktów ECTS: 4 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 1 Metody dydaktyczne: Wykład - wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana Ćwiczenia - praca w grupie; ćwiczenia aktywne graficzne; metoda analizy przypadków; dyskusja moderowana, Wykład egzamin pisemny (10 pytań otwartych uzyskanie 5 na 10 pkt to minimum na ocenę dostateczną); Ćwiczenia zaliczenie na podstawie wykonanego projektu : Wiedza z zakresu: ukończone studia I stopnia z zakresu nauk przyrodniczych, gospodarki przestrzennej lub architektury krajobrazu. Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł; identyfikacji czynników środowiskowych stymulujących i ograniczających procesy zagospodarowania przestrzennego, rozumienie interakcji w systemie przyroda człowiek Znajomość formalno-prawnych podstaw planowania przestrzennego i ich związku z ochroną środowiska i zrównowaŝonym rozwojem; znajomość systemu planowania przestrzennego w Polsce umiejętność rozpoznawania przyrodniczych uwarunkowań rozwoju na róŝnych poziomach terytorialnych; znajomość warunków i czynników środowiska naturalnego stwarzających bariery, ograniczenia w planowaniu przestrzennym; umiejętność prawidłowej oceny walorów i zasobów środowiska najwaŝniejszych z punktu widzenia optymalizacji zagospodarowania terenu; rozumienie wpływu rozwoju przestrzennego na środowisko; ogólna znajomość zakresu i metod sporządzania opracowań ekofizjograficznych; ogólna znajomość zakresu prognoz oddziaływania środowisko dokumentów planistycznych. Wykład prawne podstawy planowania przestrzennego w Polsce; Rozwój i problemy internalizacji uwarunkowań przyrodniczych do polskiego systemu planowania przestrzennego; Informacja środowiskowa w planowaniu przestrzennym na poziomie regionalnym i gminnym; Ogólne zasady sporządzania ocen środowiska przyrodniczego; Ogólne zasady sporządzania opracowań ekofizjograficznych; Diagnoza ekofizjograficzna; Oceny ekofizjograficzne; Prognoza ekofizjograficzna, Wskazania ekofizjograficzne; Zasady i podstawy prawne sporządzania prognoz oddziaływania środowisko dokumentów planistycznych. Główne etapy sporządzania prognoz oddziaływania środowisko dokumentów planistycznych. Ćwiczenia podstawowe kryteria oceny rzeźby terenu dla potrzeb planowania przestrzennego; analiza uwarunkowań hydrologicznych; warunki glebowe i gospodarka gruntami a planowanie przestrzenne, warunki topoklimatyczne, bioklimatyczne, potencjał turystyczny środowiska przyrodniczego wpływ na moŝliwości zagospodarowania przestrzennego; synteza uwarunkowań ekofizjograficznych jako istotne kryterium wyboru sposobu zagospodarowania przestrzennego. Znajomość systemu i problemów planowania przestrzennego w Polsce. Znajomość zasad i metod stosowania kryteriów przyrodniczych w planowaniu przestrzennym. Umiejętność wykonania oceny środowiska przyrodniczego dla róŝnych celów planistycznych oraz przygotowania podstawowego opracowania ekofizjograficznego; znajomość zasad i umiejętność oceny jakości prognozy oddziaływania dokumentu planu/studium na środowisko.

Nazwa przedmiotu: Przyrodnicze podstawy planowania przestrzennego Bartkowski T., 1986, Zastosowania geografii fizycznej, PWN, Warszawa. Bródka S. (red.), 2010, Praktyczne aspekty ocen środowiska przyrodniczego, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań. Kistowski M., Pchałek M., 2009, Natura 2000 w planowaniu przestrzennym rola korytarzy ekologicznych, Ministerstwo Środowiska, Warszawa. Opracowanie fizjograficzne w planach przestrzennego zagospodarowania województw, miast i gmin, 1984, opr. zbior., Instytut Kształtowania Środowiska, Warszawa; Stala Z., 1990, Ekofizjograficzne zasady kształtowania struktury przestrzennej miast w planach zagospodarowania przestrzennego, IGPiK, Warszawa. Sołowiej D., 1992, Podstawy metodyki oceny środowiska przyrodniczego człowieka, Wyd. Nauk. UAM, Poznań Andrzejewski R., 1980, Ekofizjografia i ekologiczne kształtowanie środowiska biotycznego na obszarach zurbanizowanych, Człowiek i Środowisko, t. 4, nr 4; Kistowski M., 2001, Zarys koncepcji sporządzania opracowań ekofizjograficznych, cz. I, Problemy Ocen Środowiskowych, nr 4 (15), Gdańsk. Kistowski M., 2002, Zarys koncepcji sporządzania opracowań ekofizjograficznych, cz. II, Problemy Ocen Środowiskowych, nr 1 (16), Gdańsk. RóŜycka W., 1986, Zakres badań ekofizjograficznych i zasady wdraŝania wyników do planów zagospodarowania przestrzennego, w: Człowiek i Środowisko, t. 10, nr 4.

Nazwa przedmiotu: Oceny oddziaływania na środowisko Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr Wojciech Staszek (wykład), mgr Monika Bednarska (ćwiczenia) Liczba godzin zajęć: 30, w tym: wykładów 15 godzin ćwiczeń laboratoryjnych 15 godzin Liczba punktów ECTS: 3 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 1 Metody dydaktyczne: Wykład - wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana Ćwiczenia - praca w grupie; metoda przypadków; ćwiczenia aktywne graficzne, dyskusja moderowana, wielokrotna, efektywna, metoda sytuacyjna, studium przypadku Wykład egzamin pisemny; test zamknięty wielokrotny i test otwarty Ćwiczenia zaliczenie na podstawie zadań opracowywanych na zajęciach, zadań opracowanych samodzielnie lub w grupach przez studentów, udział w zajęciach (obecność obowiązkowa), moŝliwość zaliczenia w formie ustnej : Wiedza z zakresu: podstawy ochrony przyrody, system OOS w Polsce; metody weryfikacji i ewaluacji potencjalnych wpływów na środowisko Umiejętności: syntezy informacji pochodzących z wielu źródeł; identyfikacji czynników i oddziaływań antropogenicznych w środowisku, umiejętność weryfikacji i oceny wpływu róŝnych oddziaływań na środowisko, znajomość formalno-prawnych podstaw systemu OOS; przebieg procedury OOS w Polsce; podstawowe metody OOS, wybrane metody analiz szczegółowych OOS; raporty OOS a prognozy strategiczne; wpływ inwestycji na obszary przyrodniczo cenne w tym sieć Natura 2000; kompensacja przyrodnicza i minimalizacja oddziaływań. Wykład - Oceny oddziaływania na środowisko podstawy formalno; system OOS w Polsce; raport OOS jako podstawa decyzji lokalizacyjnej; raport OOS a prognoza strategiczna system OOS dla dokumentów planistycznych; metody identyfikacji, analizy i ewaluacji oddziaływań na środowisko; główne czynniki antropogeniczne oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, efekty skumulowane; poziomy odniesienia system prawny standardów jakości środowiska; wybrane metody ocen szczegółowych; oceny oddziaływania inwestycji na obszary przyrodniczo cenne w tym Natura 2000; wybrane modele propagacji oddziaływań; metody kompensacji przyrodniczej i minimalizacji oddziaływań na środowisko; Ćwiczenia - Podstawy prawne (dyrektywy UE, ustawa OOŚ i inne podstawowe przepisy, rozporządzenie dot. kwalifikowania przedsięwzięć, przedmioty ochrony w tym Natura 2000, decyzje administracyjne, organy administracji i ich kompetencje); Strategiczne OOS (postępowanie, prognoza OOS), Postępowanie OOŚ, Procedura screeningu (kwalifikacja, Karta Informacyjna Przedsięwzięcia, art. 63 ustawy OOS, tereny zamknięte, oddziaływania transgraniczne); Raport OOŚ (zakres, streszczenie, lista kontrolna), Ponowna OOŚ (postępowanie, zakres raportu OOŚ); Postępowanie i raport OOŚ dot. Natura 2000, Metody OOŚ, Wytyczne i literatura; Monitoring, Program działań środowiskowych, Analiza porealizacyjna; Proces informowania i konsultacje społeczne (formalne i nieformalne) Znajomość procedur prawnych sporządzania ocen, umiejętność oceny i sporządzania raportu OOS oraz dokonywania analizy i weryfikacji wpływu inwestycji na środowisko. Lenart M., 2002, Zakres informacji przyrodniczych dla potrzeby ocen oddziaływania na środowisko, Wyd.

Nazwa przedmiotu: Oceny oddziaływania na środowisko Ekokonsult, Gdańsk. Kowalczyk R., Szulczewska B., 2002, Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko do planów zagospodarowania przestrzennego, Wyd. Ekokonsult, Gdańsk. Kistowski M., 2002, Wybrane aspekty metodyczne sporządzania strategicznych ocen oddziaływania na środowisko przyrodnicze, Człowiek i Środowisko, T.26, nr 3-4. Kistowski M., 2003, Metody sporządzania strategicznych ocen oddziaływania na środowisko przyrodnicze (na przykładzie prognoz wpływu na środowisko projektów programu rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego), Problemy Ocen Środowiskowych, nr 2(21). Zeszyty metodyczne GDOŚ nr 1, Florkiewicz E., Kawicki A., Postępowanie administracyjne w sprawach określonych ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,... Tłumaczenia wybranych dokumentów KE: Wytyczne dotyczące OOŚ - Screening, 2001, Wytyczne dotyczące OOŚ - Scoping, 2001, Wytyczne dotyczące OOŚ - Weryfikacja ROŚ, 2001, Interpretacja definicji niektórych kategorii projektów zawartych w załącznikach I oraz II do Dyrektywy OOŚ, 2008 Górski M. (red.), Prawo ochrony środowiska, Wolters Kluwer Polska, 2009 r. Pchałek M., Behnke M., Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w prawie polskim i UE, Wydawnictwo C.H. Beck, 2009 r. Podręczniki dotyczące międzysektorowego oddziaływania sieci Natura 2000 oraz korzyści i zobowiązań wynikających z jej wdraŝania, opracowane w ramach realizacji polsko-hiszpańskiego projektu wzmocnienia instytucjonalnego TF PL2006/018-180.03.02 Komunikacja, świadomość społeczna i wzmocnienie instytucjonalne dla funkcjonowania europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 Ocena planów i przedsięwzięć znacząco oddziałujących na obszary Natura 2000. Wytyczne metodyczne dotyczące przepisów Artykułu 6(3) i (4) Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG, 2001 Tyszecki A. (red.), Wytyczne do procedury i wykonywania ocen oddziaływania na środowisko, Fundacja IUCN Poland, 1999 r. Zeidler K., Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Wolters Kluwer Polska, 2007 r. Kwartalnik Problemy Ocen Środowiskowych Biblioteka Problemów Ocen Środowiskowych, przede wszystkim Lenart W. Zakres informacji przyrodniczych na potrzeby Ocen Oddziaływania na Środowisko (Gdańsk, 2002) Sas-Bojarska A., Przewidywanie zmian krajobrazowych w gospodarowaniu przestrzenią z wykorzystaniem ocen oddziaływania na środowisko na przykładzie transportu drogowego, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, 2006 r. Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych, MRR, 5 maja 2009 r.

Nazwa przedmiotu: Datowanie osadów i procesów przyrodniczych Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. UG dr hab. Stanisław Fedorowicz, dr Wojciech Tylmann Liczba godzin zajęć: 15, w tym: wykładów 15 godzin Liczba punktów ECTS: 2 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 2 Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana egzamin pisemny (test z zadaniami róŝnego typu) Wiedza z zakresu: podstaw geofizyki i geochemii oraz metod badawczych w geomorfologii Umiejętności: łączenie wiedzy z róŝnych dziedzin nauki (fizyka, statystyka, geologia, archeologia); znajomość języka angielskiego Zapoznanie z teoretycznymi podstawami metod datowania osadów czwartorzędowych, zakresem stosowalności i precyzją, a takŝe zasadami interpretacji dat w kontekście przyrodniczym. Podział metod stosowanych w datowaniu osadów czwartorzędowych i ich teoretyczne podstawy; metody polegające na obliczaniu przyrostów rocznych; metody izotopowe ( 14 C, K-Ar, 36 Cl, 210 Pb, 137 Cs); metody oparte na szeregach promieniotwórczych; metody luminescencyjne (TL i OSL); tefrochronologia, metoda paleomagnetyczna; kalibracja dat radiowęglowych; przykłady zastosowania datowań w badaniach przyrodniczych. Właściwy wybór metody datowania w zaleŝności od charakteru badanego materiału, spodziewanego zakresu czasowego i oczekiwanej precyzji datowania. Noller J.S., Sowers J.M., Lettis W.R. (red.), 2000, Quaternary Geochronology. Methods and Applications, American Geophysical Union, Washington. Pazdur A., Bluszcz A., Stankowski W., Starkel L. (red.), Geochronologia Górnego Czwartorzędu w Polsce w świetle datowania radiowęglowego i luminescencyjnego. Wyd. WIND-J. Wojewoda, Wrocław. Fedorowicz S., 2008, Geofizyka i geochemia skrypt dla studentów kierunku geografii, Wydawnictwo UG, Gdańsk.

Nazwa przedmiotu: Zastosowanie GIS w geografii fizycznej i ochronie środowiska Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): mgr Bartosz Pępek Liczba godzin zajęć: 15, w tym: ćwiczeń laboratoryjnych 15 godzin Liczba punktów ECTS: 2 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 2 Metody dydaktyczne: praktyczne zajęcia w pracowni komputerowej z wykorzystaniem programów GIS MapInfo i ArcGIS. praktyczne zaliczenie umiejętności posługiwania się programami komputerowymi GIS, wykonanie map cyfrowych i baz danych Wiedza z zakresu: geograficznych systemów informacyjnych oraz kształtowania i ochrony środowiska Umiejętności: znajomość jednego typu oprogramowania GIS MapInfo / ArcView Podniesienie kwalifikacji w zakresie technologii GIS i przygotowanie do cyfrowego opracowania materiałów kartograficznych do pracy dyplomowej; przygotowanie zawodowe do wykonywania specjalistycznych opracowań w technologii GIS w zakresie map tematycznych oraz cyfrowych baz danych; Zasady konstrukcji baz danych i map cyfrowych; wykonywanie map cyfrowych i ilustracji z zakresu Geografii fizycznej; wykonywanie mapy tematycznych z zakresu ochrony środowiska; zapoznanie z instrukcjami do wykonywania map tematycznych wydanymi przez GUGiK; wykonanie fragmentu mapy hydrograficznej, sozologicznej, geomorfologicznej. Doskonalenie wiedzy i umiejętności z zakresu projektowania i uŝytkowania GIS; nabycie umiejętności posługiwania się oprogramowaniem GIS Mapinfo w stopniu zaawansowanym Urbański J., GIS w badaniach przyrodniczych, Wyd. UG, Gdańsk, 2008

Nazwa przedmiotu: Podstawy sedymentologii Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): dr Piotr Paweł Woźniak, dr Radosław Wróblewski, dr ElŜbieta Zawadzka-Kahlau (wykład), dr Piotr Paweł Woźniak, mgr Karolina Czarnecka (ćwiczenia) Liczba godzin zajęć: 45, w tym: wykładów 30 godzin ćwiczeń laboratoryjnych 15 godzin Liczba punktów ECTS: 4 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 2 Metody dydaktyczne: Wykład - wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana Ćwiczenia - praca w grupie; metoda przypadków; dyskusja moderowana, wielokrotna, efektywna Wykład egzamin pisemny (test z zadaniami róŝnego typu); Ćwiczenia zaliczenie (na podstawie oceny wykonania samodzielnych prac oraz kompleksowego zadania realizowanego w grupie kilkuosobowej) Wiedza z zakresu: podstaw geomorfologii, metod badań w geomorfologii, statystyki Umiejętności: wykonywanie odsłonięć, określanie podstawowych cech osadu, w tym składu jego granulometrycznego, podstawowych parametrów statystycznych zbiorów danych Nauczenie rozpoznawania podstawowych struktur sedymentacyjnych i określania warunków ich powstawania (takŝe w oparciu o wyniki analiz laboratoryjnych) oraz identyfikacji głównych środowisk sedymentacyjnych Wykład - miejsce sedymentologii wśród innych nauk o Ziemi; procesy sedymentacyjne; transport materiału ziarnowego przez płyny; struktury depozycyjne, biogeniczne, erozyjne i deformacyjne; spływy grawitacyjne; teksturalne cechy osadów; analiza facjalna; kod litofacjalny i litogenetyczny; analiza paleoprądów; środowisko fluwialne, eoliczne, limniczne, telmatyczne, glacjalne, glacilimniczne, glacjalnomorskie; facje glin lodowcowych; fluwioglacjalne i glacimarginalne środowisko sedymentacyjne; sedymentacja cykliczna; morskie środowiska sedymentacyjne; sedymentacja w strefie brzegowej mórz pływowych i bezpływowych; środowiska delt i estuariów Ćwiczenia - redakcja i interpretacja profilu litofacjalnego; operacje na danych kierunkowych oraz prezentacja struktur kierunkowych; rozpoznanie i opis cech strukturalnych i teksturalnych osadów w warunkach terenowych; profilowanie sedymentologiczne; pobór osadów i ich analiza granulometryczna; kompleksowa interpretacja wyników terenowych i laboratoryjnych badań sedymentologicznych Określanie makroskopowych cech sedymentologicznych osadów i identyfikacja środowiska ich powstania oraz kompleksowa interpretacja wyników terenowych i laboratoryjnych badań sedymentologicznych Allen J. R. L., 1977, Fizyczne procesy sedymentacji, PWN, Warszawa; Allen P. A., 2000, Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi, PWN, Warszawa; Dubrawski R., E. Zawadzka, red., 2006, Przyszłość ochrony polskich brzegów morskich, Wyd. Instyt. Morskiego, Gdańsk; Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrug R., 1986, Zarys sedymentologii, Wyd. Geologiczne, Warszawa; Mycielska-Dowgiałło E., Rutkowski J. (red.), 2007, Badania cech teksturalnych osadów czwartorzędowych., Wyd. SWPR, Warszawa; Mycielska-Dowgiałło E. (red.), 1998, Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych, WGiSR UW, Warszawa;

Nazwa przedmiotu: Podstawy sedymentologii Racinowski R., Szczypek T. Wach J., 2001, Prezentacja i interpretacja wyników badań uziarnienia osadów czwartorzędowych, Wyd. UŚ, Katowice; Tobolski K., 2000, Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych, PWN, Warszawa. Benn D. I., Evans D. J. A., 1998, Glacier & glaciation, Arnold, London; Harasimiuk M., Terpiłowski S., 2003, Analizy sedymentologiczne osadów glacigenicznych, Wyd. UMCS, Lublin; Miall A. D., 1996, The geology of fluvial deposits, Springer-Verlag, Berlin; Reineck H. E., Singh I. B., 1973, Depositional sedimentary environments, Springer-Verlag, Berlin; Roniewicz P. (red.), 1999, Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej, PAE, Warszawa; Stow D. A. V., 2006, Sedimentary rocks in the field. A colour guide, Academic Press, London.

Nazwa przedmiotu: Geomorfologia dynamiczna Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): dr ElŜbieta Zawadzka-Kahlau (wykład i ćwiczenia) Liczba godzin zajęć: 30, w tym: wykładów 15 godzin ćwiczeń laboratoryjnych 15 godzin Liczba punktów ECTS: 2 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 2 Metody dydaktyczne: Wykład - wykład z zastosowaniem prezentacji multimedialnej, metody aktywizacji problemowej Ćwiczenia - praca w grupie; dyskusja moderowana, efektywna, indywidualne prezentacje Wykład zaliczenie pisemne (test z zadaniami róŝnego typu); Ćwiczenia zaliczenie; na podstawie oceny wykonania samodzielnych prac, prezentacji oraz zadania realizowanego w grupie kilkuosobowej Wiedza z zakresu: geomorfologii ogólnej, geografii regionalnej świata Umiejętności: graficznego przedstawiania analizowanych wyników, syntetycznej oceny wpływu czynników środowiska na procesy rzeźbotwórcze. Wykazanie związków między zróŝnicowanymi czynnikami morfotwórczymi a reakcją systemu geomorfologicznego, analiza procesów w czasie i przestrzeni, metody badań procesów. Wykład - zaleŝności między procesem a formą. Ruchy masowe: formy ruchów masowych na zboczach. Procesy podziemne. Procesy fluwialne: dynamika transportu osadów, erozja i sedymentacja, modele erozji zbocza, denudacja powierzchni zlewni. Procesy glacjalne: procesy erozji, procesy transportu, procesy sedymentacji. Procesy niwalne: wietrzenie, lawiny, transport niwalno-eoliczny. Procesy eoliczne: zjawiska morfologiczne związane z ruchem piasku. Procesy morskie: czynniki i procesy oddziałujące na morfologię brzegów morskich, rozwój brzegów morskich. Ćwiczenia - denudacja mechaniczna i chemiczna zlewni rzek Świata w zróŝnicowanych strefach klimatycznych, denudacja mechaniczna i chemiczna rzek PobrzeŜa Bałtyckiego, procesy morfodynamiczne na wybrzeŝach Świata Umiejętność syntetycznej oceny wpływu czynników środowiska na procesy rzeźbotwórcze Allen J., 1977: Fizyczne procesy sedymentacji,. PWM Warszawa C. Embleton, J. Thornes, 1985: Geomorfologia dynamiczna. PWN W-wa Scheideger A, 1974.: Geomorfologia teoretyczna PWN W-wa Rosa B., 1967 Analiza morfologiczna dna Południowego Bałtyku. Toruń. Rudowski S, 1986: Środowisko sedymentacyjne rewowego wybrzeŝa bezpływowego na przykładzie południowego Bałtyku. Studia Geologica Polonica VOL. LXXXVII Zawadzka E., 1990: Tendencje rozwojowe polskich brzegów Bałtyku południowego. GTN, Gdańsk. Gołębiewski R., 1981: Kierunki i intensywność denudacji w obszarze zlewni górnej Raduni w póŝnym Wurmie i holocenie. UG Zeszyty Naukowe i Monografie 26, Gdańsk. Rosa B., 1967: Analiza morfologiczna dna Południowego Bałtyku. Toruń. Musielak S., 1978: Procesy litodynamiczne w strefie przyboju. Oceanologia, nr.8, s.5-56.

Nazwa przedmiotu: Ćwiczenia terenowe specjalizacyjne z zakresu geomorfologii Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): dr Piotr Paweł Woźniak, dr Radosław Wróblewski, dr ElŜbieta Zawadzka-Kahlau Liczba godzin zajęć: 56, w tym: ćwiczeń terenowych 56 godzin (7 dni po 8 godz.) Liczba punktów ECTS: 4 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 2 Metody dydaktyczne: praca w grupie; demonstracja; ćwiczenia klasyczne; dyskusja moderowana, wielokrotna zaliczenie (na podstawie ocen: prac wykonanych w terenie i opracowania wyników tych prac) Wiedza z zakresu: kursu podstawowego geomorfologii, metod badań w geomorfologii, podstaw sedymentologii oraz geomorfologii dynamicznej Umiejętności: interpretacja map topograficznych; wykonywanie szkiców geomorfologicznych i przekrojów geologicznych; rozpoznawanie podstawowych typów osadów oraz struktur sedymentologicznych; wykonywanie podstawowych badań geomorfologicznych w warunkach terenowych. Przygotowanie do samodzielnego prowadzenia terenowych badań geomorfologicznych. Planowanie prac terenowych; rozpoznanie i opis cech strukturalnych i teksturalnych osadów w warunkach terenowych; pomiary cech kierunkowych; identyfikacja i rejestracja procesów geomorfologicznych; rekonstrukcja rozwoju paleogeograficznego badanego obszaru. Organizacja i prowadzenie terenowych badań geomorfologicznych oraz interpretacja i wykorzystywanie ich wyników. Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrug R., 1986, Zarys sedymentologii, Wyd. Geologiczne, Warszawa; Jaroszewski W., 1986, Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej, Wyd. Geologiczne, Warszawa; Mycielska-Dowgiałło E., Rutkowski J. (red.), 2007, Badania cech teksturalnych osadów czwartorzędowych..., Wyd SWPR, Warszawa; Mycielska-Dowgiałło E. (red.), 1998, Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych, WGiSR UW, Warszawa; Rychling A. (red.), 1993, Metody szczegółowych badań geografii fizycznej, PWN, Warszawa; Tobolski K., 2000, Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych, PWN, Warszawa. zaleŝna od regionu, w którym wykonywane są ćwiczenia opracowania opisujące rzeźbę i paleogeografię wybranego obszaru

Nazwa przedmiotu: Ćwiczenia terenowe specjalizacyjne z zakresu kształtowania i ochrony środowiska Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): dr Barbara BoŜętka Liczba godzin zajęć: 56, w tym: ćwiczeń terenowych 56 godzin (7 dni po 8 godz.) Liczba punktów ECTS: 4 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: I, 2 Metody dydaktyczne: ćwiczenia terenowe, analiza środowiska przyrodniczego, metody kartograficzne Wiedza z zakresu: geografii fizycznej, kształtowania i ochrony środowiska Umiejętności: wnioskowania, formułowania wniosków, współpracy zaliczenie; obecność, wykonanie projektu, ocenianie końcowe Przygotowanie do samodzielnego prowadzenia badań terenowych w zakresie kształtowania i ochrony środowiska, uwypuklenie znaczenia problematyki kształtowania i ochrony środowiska w rozwoju społecznogospodarczym, rozszerzenie wiadomości o budowie i funkcjonowaniu środowiska przyrodniczego oraz przejawach i konsekwencjach antropopresji, podkreślenie znaczenia syntetycznego ujęcia środowiska. Analiza struktury i funkcjonowania środowiska geograficznego w odniesieniu do wybranego geosystemu, analiza antropopresji oraz sposobów kształtowania i ochrony środowiska na wybranym obszarze, kształtowanie przestrzeni zielonych w mieście, ochrona zasobów przyrody (formy ochrony prawnej i ich uŝytkowanie). Rozumienie i zapamiętanie wiadomości, zastosowanie posiadanej wiedzy w sytuacjach problemowych, rozwój umiejętności analitycznych i myślenia syntetycznego, ocena wpływu antropopresji na środowisko w regionie, kartograficzna prezentacja zmian i analizy środowiska przyrodniczego na wybranym obszarze. Dobrzański G., Dobrzańska B., Kiełczewski D., 2008, Ochrona środowiska przyrodniczego, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Odum E. P., 1963, Podstawy ekologii, PWRiL, Warszawa. Richling A (red.), 1993, Metody szczegółowych badań geografii fizycznej, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.

Nazwa przedmiotu: Paleogeograficzne rekonstrukcje zmian środowiska Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): dr Wojciech Tylmann Liczba godzin zajęć: 30, w tym: wykładów 30 godzin Liczba punktów ECTS: 4 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: II, 3 Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana egzamin pisemny (test z zadaniami róŝnego typu) Wiedza z zakresu: kursów podstawowych z geomorfologii, geofizyki i geochemii oraz metod badawczych w geomorfologii Umiejętności: łączenia wiedzy z róŝnych dziedzin nauki, znajomość języka angielskiego Przedstawienie załoŝeń i celowości prowadzenia badań paleogeograficznych; globalne i regionalne problemy poruszane współcześnie w badaniach paleogeograficznych, rola rekonstrukcji paleośrodowiskowych w prognozowaniu przyszłych zmian. Źródła informacji o zmianach środowiska przyrodniczego; skale czasowe i przestrzenne w rekonstrukcjach paleogeograficznych; problem reprezentatywności stanowisk i uzyskanych wyników; etapy tworzenia rekonstrukcji; określanie skali czasowej rekonstruowanych zjawisk; znaczenie danych typu proxy ; podstawowe problemy podejmowane w rekonstrukcjach paleośrodowiskowych: zmiany klimatu, erozja, zanieczyszczenie atmosfery, acidifikacja, eutrofizacja; wybrane rekonstrukcje paleośrodowiskowe w skali globalnej, regionalnej i lokalnej; moŝliwości wykorzystania wyników rekonstrukcji paleośrodowiskowych w prognozowaniu zmian środowiska przyrodniczego. Właściwy wybór odpowiedniej grupy metod badawczych w zaleŝności od celu rekonstrukcji i jej zasięgu czasowego, umiejętność zastosowania podejścia interdyscyplinarnego. Mackay A., Battarbee R., Birks J., Oldfield F. (red.), 2003, Global Change in the Holocene, Arnold, London. Smol J.P., 2008, Pollution of lakes and rivers. A paleoenvironmental perspective, Blackwell Publishing, Oxford. Ralska-Jasiewiczowa M., Goslar T., Madeyska T., Starkel L. (red.), 1998, Lake GościąŜ, central Poland. A monographic study, W.Szafer Institute of Botany, Kraków.

Nazwa przedmiotu: Ochrona przyrody i krajobrazu Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): dr Barbara BoŜętka Liczba godzin zajęć: 15, w tym: wykładów 15 godzin Liczba punktów ECTS: 1 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: II, 3 Metody dydaktyczne: wykłady z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych; dyskusje zaliczenie : pisemny test otwarty Wiedza z zakresu: geografii, biologii Umiejętności: poprawnego wnioskowania, rozwijania koncepcji pracy własnej Pogłębienie wiedzy o ochronie środowiska przyrodniczego w ujęciu systemowym, administracyjne formy ochrony środowiska i krajobrazu, struktura i funkcja jako spójne aspekty środowiska przyrodniczego, podkreślenie antropopresji jako głównego czynnika zmian środowiska, opisanie zmian komponentów środowiska przyrodniczego na skutek oddziaływania człowieka, uwzględnienie konieczności właściwego kształtowania środowiska i krajobrazu w rozwoju społeczno-gospodarczym. Elementy historii ochrony przyrody; podstawy prawne ochrony przyrody, prawne formy ochrony przyrody, organy ochrony przyrody i zmiany organizacyjne w administracji publicznej, potencjały i zasoby środowiska, kształtowanie przestrzeni (wybrane zagadnienia), funkcje i znaczenie terenów przyrodniczych (leśne, hydrogeniczne, zieleń w obszarach miejskich), korytarze i płaty ekologiczne, rozwój zrównowaŝony, zagroŝenia przyrody i przeciwdziałanie im, ochrona przyrody w województwie pomorskim. Zrozumienie i zapamiętanie form ochrony przyrody, znajomość aktów prawnych ochrony środowiska przyrodniczego, zastosowania wiedzy w sytuacjach problemowych z zakresie ochrony przyrody i krajobrazu. Czochański Jarosław, Studium ekofizjograficzne województwa pomorskiego, Ser. Pomorskie Studia Regionalne, UMWP, Gdańsk, 2006, Dobrzański G., Dobrzańska B., Kiełczewski D., 2008, Ochrona środowiska przyrodniczego, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Olaczek R., Ochrona przyrody i środowiska, WSiP, Warszawa, 1999 Symonides E., Ochrona przyrody, Wyd. UW, Warszawa, 2008 Czerwieniec M., Lewińska J., Zieleń w mieście, IGPiKI, Kraków, 2000

Nazwa przedmiotu: Monitoring środowiska Nazwa specjalności: Nazwisko osoby prowadzącej: dr Wojciech Staszek Liczba godzin zajęć: 15, w tym: wykładów 15 godzin Liczba punktów ECTS: 2 Rodzaj studiów: stacjonarne, II stopnia Rok i semestr studiów: II, 3 Metody dydaktyczne: wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana egzamin pisemny test otwarty i test wyboru Wiedza z zakresu: podstawowe parametry i wskaźniki stanu środowiska; Umiejętności: znajomość podstawowych baz danych dotyczących stanu środowiska w Polsce Zaznajomienie z metodami i organizacją prowadzenia badań monitoringowych. Znajomość parametrów środowiska i ich miar podlegających obserwacjom i pomiarom monitoringowym. Umiejętność oceny stanu środowiska i przyczyn jego zmian na podstawie wyników badań. Podstawy formalno prawne i organizacyjne monitoringu środowiska w Polsce, Państwowy monitoring środowiska, organizacja i zasady prowadzenia pomiarów monitoringowych; Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego zasady organizacji i pomiarów - jego znaczenie dla oceny stanu środowiska i jego długofalowej zmienności. Parametry i wskaźniki stanu środowiska zastosowania w ocenie stanu środowiska, wybrane metody analizy danych - określanie tła i filtrowanie wartości odstających. Wybrane metody pomiarowe - omówienie aparatury pomiarowej. Potrafi wskazać organy odpowiedzialne za monitorowanie stanu środowiska, posiada wiedze i umiejętności właściwego zorganizowania pomiarów środowiska, posiada wiedze o stanie środowiska, metodach i realizacji monitoringu i analizy danych dotyczących ochrony środowiska. Kostrzewski A., Kruszyk R., Kolander R., 2006, Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego - Zasady organizacji, system pomiarowy, wybrane metody badań. Raporty o stanie środowiska województwa pomorskiego za lata 2000 2005, WIOŚ, Gdańsk Kostrzewski A., Mazurek M., Stach A.., 1995, Zasady organizacji i system pomiarowy Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego, Biblioteka Monitoringu Środowiska