ISSN 73-9765 ZESZYT METODYCZNY SAMORZĄDOWEGO CENTRUM EDUKACJI W TARNOWIE NR 77 EWA SAWICKA Program nauczania zajęć technicznych w szkole podstawowej. SCE TARNÓW 04
Koncepcja serii: dr Barbara Dagmara Niziołek Koordynator serii: Izabela Nadolnik Projekt typograficzny: Izabela Nadolnik ISSN: 73-9765 Wydawnictwo SCE Tarnów 04 0-5 Adres SCE w Tarnowie: Aleja Solidarności 5-9 33-00 Tarnów www.sce.pl sekreatariat@sce.pl Publikacja finansowana przez SCE w Tarnowie Wydanie I Druk: Samorządowe Centrum Edukacji w Tarnowie Nakład:
Spis treści: Wstęp..4 Cele kształcenia i wychowania..6 Treści nauczania...7 Przewidywane osiągnięcia uczniów.7 Procedury osiągania celów edukacyjnych 8 Metody sprawdzania osiągnięć uczniów i kryteria oceniania ich wiadomości i umiejętności...9 Bibliografia... 3
Wstęp: Wprowadzenie w 0 roku nowego przedmiotu nauczania w szkole podstawowej: Edukacja techniczna, stawia przed uczniami, a przede wszystkim nauczycielami nowe wyzwania. Współczesny nauczyciel spotyka się na co dzień z uczniami korzystającymi z nowoczesnych technologii i mającymi niejednokrotnie na ten temat bardzo szeroką wiedzę. Nowoczesna szkoła powinna zająć się więc dalszym kształceniem i doskonaleniem kompetencji technicznych uczniów, a przede wszystkim rozwijaniem umiejętności wykorzystywania przez nich nowoczesnych technologii w życiu codziennym. W aktualnej rzeczywistości szkolnej, przyjaznej uczniom, powinni oni interesować się aktywnym poznawaniem świata techniki, stawać się świadomymi uczestnikami i twórcami kultury technicznej, wdrażającymi ją w życiu codziennym. Z drugiej strony należy dołożyć wszelkich starań i zadbać o rozwój uczniowskich umiejętności praktyczno manualnych, które są tak samo ważne w życiu człowieka, jak umiejętności posługiwania się technologiami informacyjnymi. Współczesna szkoła powinna również zadbać oto, aby stworzyć odpowiednie warunki do praktycznych - technicznych działań uczniów, rozpoznawać i kształtować ich zdolności manualne, rozwijać zainteresowania związane z działalnością manualną młodych ludzi. Dokumentem zawierającym aktualne założenia programowe przedmiotu Zajęcia techniczne na drugim etapie edukacyjnym jest Załącznik nr do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 grudnia 008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DzU z dnia 5 stycznia 009 r., nr 4, poz. 7). Cele kształcenia wymagania ogólne: I. Rozpoznawanie i opis działania elementów środowiska technicznego. II. Planowanie i realizacja praktycznych działań technicznych (od pomysłu do wytworu). III. Sprawne i bezpieczne posługiwanie się sprzętem technicznym. Treści nauczania wymagania szczegółowe:. Opisywanie techniki w bliższym i dalszym otoczeniu. Uczeń: ) opisuje urządzenia techniczne ze swojego otoczenia, wyróżnia ich funkcje; ) podaje zalety i wady stosowanych rozwiązań materiałowych i konstrukcyjnych.. Opracowywanie koncepcji rozwiązań problemów technicznych. Uczeń: ) rozpoznaje materiały konstrukcyjne: papier, materiały drzewne, metale, tworzywa sztuczne; bada i porównuje podstawowe ich właściwości: twardość i wytrzymałość; określa możliwości wykorzystania różnych materiałów w technice w zależności od właściwości; ) zapisuje rozwiązania techniczne w formie graficznej, wykonuje odręczne szkice techniczne i proste rysunki rzutowe (prostokątne i aksonometryczne), analizuje rysunki techniczne stosowane w katalogach i instrukcjach obsługi; 3) konstruuje modele urządzeń technicznych, posługując się gotowymi zestawami do montażu elektronicznego i mechanicznego. 3. Planowanie i realizacja praktycznych działań technicznych. Uczeń: ) wypisuje kolejność działań (operacji technologicznych); szacuje czas ich trwania; organizuje miejsce pracy; ) posługuje się podstawowymi narzędziami stosowanymi do obróbki ręcznej (piłowania, cięcia, szlifowania,wiercenia) różnych materiałów i montażu. 4
4. Sprawne i bezpieczne posługiwanie się sprzętem technicznym. Uczeń: ) potrafi obsługiwać i regulować urządzenia techniczne znajdujące się w domu, szkole i przestrzeni publicznej, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa; czyta ze zrozumieniem instrukcje obsługi urządzeń; ) bezpiecznie uczestniczy w ruchu drogowym jako pieszy, pasażer i rowerzysta. 5. Wskazywanie rozwiązań problemów rozwoju środowiska technicznego. Uczeń: ) opisuje zasady segregowania i możliwości przetwarzania odpadów z różnych materiałów: papieru, drewna, tworzyw sztucznych, metali i szkła; ) opracowuje projekty racjonalnego gospodarowania surowcami wtórnymi w najbliższym środowisku: w domu, na osiedlu, w miejscowości. Charakterystyka programu: Program nauczania zajęć technicznych w szkole podstawowej, skierowany jest do nauczycieli o różnym stażu pracy, prowadzących zajęcia techniczne w klasach IV VI szkoły podstawowej. Jest napisany prostym, zrozumiałym językiem bez zbędnego uatrakcyjniania, gdyż został pomyślany jako podręczna pomoc dla nauczyciela, z której może on szybko i sprawnie skorzystać w każdym momencie lekcji. W programie szczególny nacisk położono na wyposażenie uczniów w umiejętności praktycznego wykorzystania posiadanych wiadomości, samodzielnego planowania oraz wykonywania praktycznych działań technicznych. Treści kształcenia określają rodzaje i właściwości materiałów, budowę prostych urządzeń i ich użytkowanie, a także czytanie dokumentacji technicznej oraz bezpieczne poruszanie się po drogach pieszo i na rowerze. Podkreślono również konieczność ochrony środowiska naturalnego, recyklingu i właściwego wykorzystywania surowców wtórnych. Proponowana działalność techniczna uczniów może być prowadzona we wszystkich placówkach, również tam, gdzie brakuje pracowni technicznej z prawdziwego zdarzenia. 5
Cele kształcenia i wychowania Ogólne cele kształcenia i wychowania: Rozumienie i opisywanie przez uczniów techniki w bliższym i dalszym otoczeniu. Wykształcenie u uczniów umiejętności planowania i realizowania praktycznych działań technicznych. Zdobywanie wiedzy na temat funkcjonowania środowiska technicznego. Wypracowanie przez uczniów sprawnego i bezpiecznego posługiwania się sprzętem technicznym. Umożliwienie uczniom zdobycia karty rowerowej i przygotowanie ich do bezpiecznego uczestniczenia w ruch drogowym. Szczegółowe cele kształcenia: Przedstawianie właściwości podstawowych materiałów konstruktorskich. Pokazanie praktycznego zastosowania różnych materiałów konstruktorskich w najbliższym otoczeniu. Tworzenie prostej dokumentacji technicznej. Czytanie ze zrozumieniem instrukcji obsługi i tabliczek znamionowych. Poznanie zasad działania i obsługa podstawowych urządzeń technicznych, występujących w środowisku ucznia. Umiejętne planowanie i organizowanie działań technicznych. Bezpieczne poruszanie się ucznia po drogach, jako pieszy, pasażer, rowerzysta. Recykling racjonalne gospodarowanie surowcami wtórnymi. Szczegółowe cele wychowania: Inspirowanie do myślenia technicznego. Rozbudzanie zainteresowań technicznych. Zachęcanie do eksperymentów, stawiania pytań i szukania samodzielnych odpowiedzi. Wdrażanie do pracy zespołowej. Rozwijanie wyobraźni przestrzennej, jasnego formułowania pomysłów i logicznego wypowiadania się na ich temat. 6
Umiejętne korzystanie z różnych źródeł informacji (podręczniki, czasopisma specjalistyczne, Internet, itp.) Wszechstronne rozwijanie osobowości ucznia (kreatywność, dokładność, pracowitość, odpowiedzialność, systematyczność). Rozwijanie świadomości ekologiczne. Treści nauczania: lp Tematyka Zakres treści l. godz. Dział: Uczeń uczestnikiem ruchu drogowego. Bezpieczeństwo ucznia w szkole. Przyczyny i rodzaje wypadków w szkole. Regulaminy obowiązujące w szkole. Regulaminy pracowni technicznej. Droga ewakuacyjna i sygnały alarmowe obowiązujące w szkole. Ochrona przeciwpożarowa Znaki drogowe obowiązujące pieszych. Pojęcia: droga, chodnik, jezdnia, pas ruchu, torowisko, droga rowerowa, autostrada itp. Budowa drogi. Znaki drogowe obowiązujące pieszych i rowerzystów. 3 Hierarchia ważności norm, sygnałów i poleceń w ruch drogowym. Typy i rodzaje znaków drogowych: pionowe, poziome, linie i symbole. Normy i polecenia w ruchu drogowym. 4 Wykonanie przykładowego znaku pionowego (ostrzegawczego, zakazu, nakazu). Prawidłowe planowanie i organizacja miejsca pracy. Planowanie kolejności działań. Właściwy dobór materiałów i narzędzi. 5 Korzystanie z drogi ogólnodostępnej piesza wycieczka do zakładu produkcji znaków drogowych. Zasady planowania wycieczek pieszych. Regulamin wycieczek szkolnych. Poznanie okolicy szkoły, obserwowanie i rozpoznawanie różnych znaków drogowych. 7
Zwrócenie uwagi na znaki ostrzegawcze. Etapy produkcji znaków drogowych. 6 Pieszy poza miastem. Pojęcia: obszar zabudowany, niezabudowany. Zasady poruszania się po drogach bez chodnika w obszarze niezabudowanym. Znaczenie elementów odblaskowych. 7 Zachowanie szczególnej ostrożności i ograniczonego zaufania w ruchu drogowym. Zasady przechodzenia przez jezdnię, torowisko kolejowe, tory tramwajowe. Skutki nieprzestrzegania w/w zasad przez pieszych. Znaczenie zasady szczególnej ostrożności i ograniczenia zaufania dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Dział: Uczeń użytkownikiem transportu zbiorowego i indywidualnego. 8 Rodzaje środków transportu. Pojęcia: środki komunikacji publicznej i ich rodzaje. Rodzaje pociągów, stacja PKP, perony. 9 Uczeń pasażerem zachowanie się w środkach komunikacji publicznej. Przystanek autobusowy, tramwajowy, piktogramy, rozkłady jazdy, bilety komunikacji miejskiej. 0 Bezpieczeństwo podczas jazdy samochodem osobowym.. Samochód osobowy, wyposażenie: pasy bezpieczeństwa, poduszki i kurtyny powietrzne, foteliki samochodowe dla dzieci, apteczka, gaśnica. Wypadki na drogach. Przyczyny wypadków powodowane przez pieszych. 8
Numery telefonów alarmowych Powiadomienie służb ratowniczych o wypadku. Pierwsza pomoc przedlekarska. Poznanie podstawowych zasad udzielania pomocy przedlekarskiej. Spotkanie z ratownikiem medycznym. Dział: Uczeń rowerzystą. 3 Budowa roweru. Rodzaje rowerów. Elementy układów rowerowych. Obowiązkowe i dodatkowe wyposażenie roweru przerzutki. 4 Warunki uzyskania karty rowerowej. Warunki i czynności konieczne do uzyskania karty rowerowej. Technika jazdy rowerem. 5 Konserwacja roweru. Przygotowanie roweru do jazdy Sprawdzenie układów. Środki konserwujące do rowerów. Drobne naprawy. 6 Prawa i obowiązki rowerzystów. Pojęcia: znaki ostrzegawcze, zakazu, nakazu, tablice informacyjne. 7 Manewry na rowerze. Zasady włączania się do ruchu. Zmiana kierunku ruchu. Zmiana pasa ruchu. Wymijanie, omijanie, wyprzedzanie, zawracanie. Zasady bezpieczeństwa podczas w/w manewrów. 8 9 Ćwiczenia praktyczne w wykonywaniu manewrów wyprzedzania, omijania, wymijania, zawracania. Ćwiczenia w/w manewrów. 0 Rowerem przez skrzyżowanie. Pojęcia; skrzyżowanie równoległe, z drogą z pierwszeństwem przejazdu. Organizacja ruchu na różnych rodzajach skrzyżowań. Sygnały dawane przez osoby 9
kierujące ruchem. Wykonujemy makietę skrzyżowania. Planowanie etapów pracy. Narzędzia do obróbki papieru. Zastosowanie papieru. Specjalne pasy ruchu. Pojazdy uprzywilejowane Specjalne pasy ruchu i ich wykorzystywanie. Dział: Uczeń planuje wycieczkę. 3 Planujemy wycieczkę. Regulamin wycieczek szkolnych. Karta wycieczki. Wyposażenie plecaka. 4 5 30 Zasady bezpieczeństwa podczas wypoczynku w górach i nad wodą. Lekcje utrwalające, powtórzeniowe, sprawdziany wiadomości i ich poprawa. Zasady korzystania z kąpielisk. Ratownictwo wodne WOPR. Zasady korzystania z wypoczynku w górach GOPR. Wyposażenie plecaka. 5 Dział: Zasady bezpieczeństwa podczas zajęć technicznych. 3 Poznajemy regulamin pracowni technicznej. Zasady obowiązujące podczas zajęć praktycznych. Zasady BHP podczas korzystania z narzędzi i urządzeń technicznych oraz sprzętu AGD. Rodzaje znaków BHP. 3 Droga ewakuacyjna w szkole. Sygnały alarmowe obowiązujące w szkole. Oznaczenia drogi ewakuacyjnej p-poż. Podręczny sprzęt gaśniczy, hydranty dodatkowe ujęcia wody w szkole. Dział: Ochrona środowiska recykling. 33 Planujemy rozsądnie zakupy. Sporządzamy listę niezbędnych przedmiotów. 0
Racjonalne wykorzystanie żywności. Wykorzystanie resztek pożywienia. Problem głodu i braku żywności na świecie. 34 Chronimy Ziemię. Zagrożenia dla Ziemi spowodowane dziurą ozonową, kwaśnymi deszczami, ociepleniem klimatu, niekontrolowaną wycinką zasobów leśnych itp. 35 Właściwe gospodarowanie odpadami - recykling. Surowce wtórne. Rodzaje odpadów segregacja śmieci. Metody recyklingu stosowane na świecie. 37 38 Mój pomysł na recykling papier mache. Planowanie etapów pracy. Technika papieru mache. Wykonanie osłonek na doniczki. 39 Ozdabianie osłonek na doniczki techniką decoupage. Organizacja i planowanie etapów pracy. Poznanie techniki zdobienia decoupage. Potrzebne narzędzia i materiały. Praca wytwórcza. Dział: Rysunek techniczny. 40 4 Pismo techniczne. Zastosowanie pisma technicznego. Wymiary liter i cyfr. Posługiwanie się pismem technicznym ćwiczenia w pisaniu pismem technicznym. 4 Jak powstaje rysunek techniczny? Zastosowanie rysunku technicznego. Narzędzia kreślarskie i pomiarowe. 43 Podstawowe elementy rysunku technicznego. Pojęcia: normalizacja, format. Znormalizowane elementy rysunku technicznego. Format arkuszy rysunkowych, linie rysunkowe i wymiarowe, podziałka, tabliczka rysunkowa.
44-45 46 47 Rzuty prostokątne. Rzuty aksonometryczne podstawy rzutowania. Pojęcia: rzutowanie prostokątne, rzutnia, rzut boczny, rzut główny, rzut z góry. Zasady przedstawiania przedmiotów w rzutach prostokątnych ćwiczenia. Pojęcia: rzutowanie aksonometryczne, izometria i dimetria ukośna i prostokątna. Podstawy rzutowania figur przestrzennych. 48-49 Wymiarowanie rysunków technicznych. Zasady wymiarowania rysunków technicznych. Linie, liczby i znaki wymiarowe. 50 Dział: Drzewo i drewno. Jak powstaje drewno? Gatunki drzew. Budowa wewnętrzna i zewnętrzna drewna. Etapy przetwarzania drewna. 5 Materiały drewnopochodne i drewnopodobne i ich zastosowanie. Produkcja i rodzaje materiałów drewnopochodnych. Wytwarzanie materiałów drewnopodobnych. Narzędzia i maszyny do obróbki materiałów drewnopochodnych i drewnopodobnych. Zastosowanie materiałów drewnopodobnych i drewnopochodnych w życiu codziennym. 5-53 Wycieczka do tartaku. Zaplanowanie wycieczki Proces technologii obróbki drewna. Zasady poruszania się po drogach. 54 W jaki sposób łączymy elementy drewniane? Rodzaje połączeń elementów drewnianych: rozłączne i nierozłączne. Rodzaje klejów.
Dział: Papier. 55 Jak powstaje papier? Etapy produkcji papieru. Rodzaje wytworów papierniczych i ich zastosowanie. Metody obróbki papieru. Narzędzia do obróbki papieru. 56 Poznajemy technikę orgiami wykonywanie podstawowych baz. Historia orgiami, literatura. Rodzaje papieru stosowane w złożeniach. Wykonywanie podstawowych baz gołąbek - ćwiczenia. 57 Wykonanie ozdobnego kotylionu (z okazji święta narodowego lub karnawału). Organizacja i planowanie etapów pracy. Przybory do obróbki papieru. Zastosowanie odpowiedniego rodzaju materiału (bibuła, krepina, ozdobny papier itp.). 58-59 Projektowanie i wykonanie elementów dekoracyjnych palma świąteczna. Planowanie etapów pracy. Przybory do obróbki papieru, krepiny, bibuły. Zastosowanie odpowiednich materiałów papierniczych i roślinnych. 60 Tekturowa ramka na zdjęcia. Planowanie etapów pracy. Zastosowanie różnych poznanych technik zdobniczych. Przybory i narzędzia do obróbki papieru. 6-6 Papierowa wiklina koszyczek na drobiazgi. Organizacja i planowanie pracy. Materiały i narzędzia papier gazetowy z recyklingu. Przybory i narzędzia do obróbki papieru. Dział: Metaloznawstwo. 63 Wszystko o metalach żelaznych i nieżelaznych. Pojęcia: stop, ruda żelaza, metale żelazne i nieżelazne. Sposoby otrzymywania metali. 64 Zastosowanie metali w życiu codziennym. Rodzaje i właściwości metali. Zastosowanie metali w zależności 3
od ich właściwości. Narzędzia i sposoby obróbki metali. 65 Rodzaje połączeń metali. Połączenia rozłączne: śrubowe, kołowe, klinowe. Połączenia nierozłączne: spawane, zgrzewane, nitowe, klejone. Zastosowanie połączeń metali w życiu codziennym. Dział: Tworzywa sztuczne. 66 Tworzywa sztuczne i ich zastosowanie. Otrzymywanie tworzyw sztucznych Rodzaje i właściwości tworzyw sztucznych. Zastosowanie i znaczenie tworzyw sztucznych w różnych dziedzinach życia. Narzędzia do obróbki tworzyw sztucznych. 67-68 Masa solna wykonywanie ozdób choinkowych Planowanie etapów pracy. Wykonanie masy solnej. Proces suszenia lub wypiekania. Malowanie i ozdabianie poznanymi wcześniej technikami. Dział: Włókiennictwo. 69 Co to jest włókno? Pojęcia: włókno, tkanina, dzianina, ścieg. Pochodzenie i rodzaje włókien rośliny i zwierzęta, z których uzyskuje się włókna. 70 Nasze ubrania. Właściwości i zastosowanie różnych materiałów włókienniczych. Sposoby konserwacji ubrań. Znaczenie symboli umieszczanych na metkach odzieżowych. Określanie składu materiału. Recykling odzieży używanej. 7-7 Rodzaje ściegów krawieckich podstawowe ściegi ręczne. Planowanie i organizacja pracy. Podstawowe ściegi ręczne i sposoby ich wykonywania. Narzędzia i przybory krawieckie. Ćwiczenia praktyczne. 73-74 Rodzaje ściegów krawieckich ściegi maszynowe. Budowa i działanie maszyny do szycia, rodzaje nici. Podstawowe ściegi maszynowe 4
i sposoby ich wykonywania. Planowanie i organizacja pracy. Ćwiczenia praktyczne. 75-76 77 Makrama i jej zastosowanie. Haft matematyczny. Planowanie pracy. Rodzaje sznurka. Podstawowe węzły i sploty występujące w makramie. Zastosowanie makramy. Ćwiczenia praktyczne wykonanie ozdobnej sowy. Planowanie i organizacja pracy. Rodzaje nici i ich zastosowanie. Narzędzia i materiały potrzebne do wykonania pracy. Ćwiczenia praktyczne. Dział: Gospodarstwo domowe. 78 Rodzaje pralek. Sposoby i warunki konserwacji odzieży. Pralka wirnikowa. Pralka automatyczna Czytanie instrukcji obsługi i tabliczki znamionowej urządzeń. Obsługa pralek zgodnie z instrukcja obsługi. Konserwacja pralek, zastosowanie odpowiednich środków piorących. 79 Budowa i działanie żelazka. Budowa żelazka. Czytanie instrukcji obsługi i tabliczki znamionowej. Obsługa żelazka ćwiczenia praktyczne. Konserwacja zastosowanie wody destylowanej. 80 Urządzenia gospodarstwa domowego wyposażone w silnik mikser, sokowirówka. Rodzaje urządzeń gospodarstwa domowego: wyposażone w silnik elektryczny(mikser, sokowirówka). Informacje zawarte w instrukcjach obsługi i na tabliczkach znamionowych urządzeń. Konserwacja urządzeń. Zagrożenia związane z obsługą urządzeń. 5
8 Rodzaje instalacji domowych. Instalacje domowe ich rodzaje i wykorzystanie. Zasady bezpiecznego użytkowania domowej instalacji elektrycznej. Zasady udzielania pomocy porażonemu prądem elektrycznym. Rozwój techniki a środowisko naturalne człowieka. Dział: Odżywianie się i przetwarzanie żywności. 8 Zasady racjonalnego żywienia jadłospis Rodzaje składników pokarmowych, grupy produktów żywnościowych. Rola witamin i mikroelementów w odżywianiu się człowieka. Żywność ekologiczna. Jadłospis ćwiczenia. 83 Nakrywanie do stołu. Planowanie i organizacja pracy. Rodzaje nakryć stołowych. Ćwiczenia praktyczne. 84 Przygotowujemy stół świąteczny. Organizacja pracy. Nakrywanie do stołu ćwiczenia. Dekoracja stołu w zależności od okoliczności. 85 Przechowywanie produktów żywnościowych Opakowania stosowane do produktów spożywczych. Informacje zawarte na opakowaniach produktów żywnościowych. Metody konserwacji żywności: chemiczne, fizyczne, biologiczne. Rola konserwantów i dodatków spożywczych dla zdrowia i życia konsumentów. 86 87-90 Budowa i działanie lodówki. Lekcje utrwalające, powtórzeniowe, sprawdziany wiadomości Dane techniczne. Budowa i działanie lodówki. Zasady przechowywania i rozłożenia produktów w chłodziarce. Konserwacja urządzenia. 3 6
Przewidywane osiągnięcia uczniów: Po zrealizowaniu Programu nauczania zajęć technicznych w szkole podstawowej", uczeń: - zna znaki drogowe, ich rodzaje i typy, - zna zasady ruchu pieszych, rowerzystów i pasażerów, - bezpiecznie porusza się po drogach, - zdobywa uprawnienia do kierowania rowerem uzyskuje kartę rowerową, - zna zasady zachowania się na miejscu wypadku drogowego, - zna podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, - rozróżnia zalety i wady stosowanych rozwiązań materiałowych i konstrukcyjnych, - umie rozpoznać materiały konstrukcyjne, - bada i porównuje podstawowe właściwości materiałów konstruktorskich, - umie zapisać rozwiązania techniczne w formie graficznej, - projektuje wyroby użytkowe, - organizuje stanowisko pracy, dba o ład i porządek, - umie opracować techniczną realizację zadania, - umie zaprojektować swoja pracę, - umie w określonym stopniu opanować umiejętności technologiczne, - umie ocenić gotowy, wykonany przez siebie wyrób, - zna budowę urządzeń, narzędzi i przyrządów i umie je zastosować w pracy wytwórczej, - umie zdiagnozować sprawność sprzętu, - umie bezpiecznie użytkować sprzęt, - umie wykonać czynności technologiczne z zachowaniem bezpieczeństwa i higieny pracy, - właściwie reaguje na zagrożenia podczas wykonywanych prac umie je zdiagnozować i im przeciwdziałać, - zna zasady segregowania i utylizacji odpadów, - umie opracować projekt racjonalnego gospodarowania surowcami wtórnymi. Szczegółowe osiągnięcia uczniów wynikają z celów poszczególnych jednostek lekcyjnych w oparciu o treści nauczania. Przy formułowaniu celów szczegółowych można posłużyć się taksonomia celów nauczania wg B. Niemierko, a to: poziom I WIADOMOŚCI II UMIEJĘTNOŚCI kategoria A Zapamiętanie (uczeń zna,wie) B Zrozumienie (uczeń rozumie) C Stosowanie wiedzy w sytuacjach typowych (uczeń rozwiązuje problem zadanie, według podanych reguł i wzorów na lekcji) D Stosowanie wiedzy w sytuacjach problemowych (uczeń samodzielnie formułuje problem, dokonuje jego analizy i syntezy, opracowuje plan działania proponuje rozwiązanie problemu) III DZIAŁANIE IV POSTAWY E Uczestnictwo i podejmowanie działania F Nastawienie na działanie, przyjęcie i skuteczna realizacja systemu określonych działań 7
Procedury osiągania celów: W celu realizacji założonych celów kształcenia i wychowania z przedmiotu nauczania zajęcia techniczne należy zastosować następujące zasady dydaktyczne: - świadome i aktywne uczestnictwo uczniów w procesie nauczania i uczenia się, - łączenie teorii z praktyką, - nauczanie poglądowe, - przystępność nauczania, - trwałość wiedzy uczniów, - systematyczność i ustawiczność kształcenia, - personalizacja procesu dydaktycznego, gdzie nauczyciel odwołuje się do doświadczeń ucznia i uświadamia mu w ten sposób, że jest on uczestnikiem życia społecznego i ekonomicznego, - kształcenie poprzez działania praktyczne, dzięki którym uczeń poznaje rzeczywistość i może na nią oddziaływać. Z kolei w doborze metod kształcenia i wychowania należy kierować się troską o uczniów lepiej posługujących się pamięcią wzrokową i słuchową, jak i tych uczących się przez aktywne przeżywanie, czy działanie. Do podstawowych metod kształcenia i wychowania, jaki należy stosować podczas zajęć technicznych należą: - metody asymilacji wiedzy podające np. pogadanka, rozmowa nauczająca, praca z książką; - metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy problemowe np. giełda pomysłów burza mózgów, dyskusja, gra dydaktyczna, analiza SWOT, metaplan, portfolio; - metody waloryzacyjne eksponujące np. drama, wycieczka; - metody praktyczne ćwiczenia, zadania wytwórcze. 8
Metody sprawdzania osiągnięć uczniów i kryteria oceniania ich wiadomości i umiejętności: Obszary aktywności uczniów podlegające ocenie szkolnej: - aktywność podczas lekcji, - prace wytwórcze wykonywane na lekcjach, - zadania dodatkowe, - ekonomiczne podejście do własnych działań, - odpowiedzi ustne, - udział w pracach na rzecz szkoły i środowiska naturalnego, - testy i sprawdziany, - zadania domowe, - praca pozalekcyjna (konkurs, projekt), - przygotowanie uczniów do zajęć, - umiejętność pracy w grupie, - obowiązkowość i systematyczność. Ocenę osiągnięć uczniów można przedstawić w odniesieniu do sześciostopniowej skali ocen: Stopień celujący otrzymuje uczeń, który: - pracuje systematycznie, - wykonuje wszystkie zadania samodzielnie, - opanował wiedze wykraczającą poza wymagania programowe (udział w konkursie lub projekcie przedmiotowym), - uzyskuje bardzo dobre wyniki z testów, sprawdzianów, - posługuje się bezpiecznie narzędziami, - dba o właściwą organizację miejsca pracy. Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: - pracuje systematycznie i z reguły samodzielnie, - wykonuje prawidłowo zadania pod względem merytorycznym, - uzyskuje bardzo dobre i dobre oceny ze sprawdzianów, - wykonuje prace techniczne z dobrze zorganizowanym miejscem pracy, - zachowuje podstawowe zasady bezpieczeństwa. Stopień dobry otrzymuje uczeń, który: - podczas pracy na lekcjach korzysta z pomocy nauczyciela lub koleżanek i kolegów, - ze sprawdzianów otrzymuje oceny dobre, sporadycznie dostateczne, - podczas wykonywania prac praktycznych właściwie dobiera narzędzia i utrzymuje porządek na swoim stanowisku pracy, Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który: - pracuje dość systematycznie, - podczas wykonywania prac praktycznych w dużej mierze korzysta z pomocy innych osób, - treści nauczania opanował na poziomie dostatecznym, - ze sprawdzianów i testów otrzymuje oceny dostateczne, lecz mogą też zdarzyć się oceny dopuszczające, - na stanowisku pracy rzadko zachowuje porządek. 9
Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który: - z trudem wykonuje działania zaplanowane do zrealizowania podczas lekcji, - podejmuje próby wykonania zadanej pracy, - ze sprawdzianów otrzymuje wyniki dopuszczające, sporadycznie niedostateczne, - pracuje niesystematycznie, - często jest nie przygotowany do lekcji. Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który: - nie zdobył wiadomości i umiejętności niezbędnych do dalszego kształcenia, - podczas lekcji nie wykazuje jakiejkolwiek chęci działania, - jest nieprzygotowany do zajęć, - lekceważy podstawowe obowiązki szkolne. Ocena uczniów z zaleceniami poradni psychologiczno pedagogicznej uzależniona jest od zapisów w stosownych orzeczeniach i opiniach uczniów i wynika z procedur i dokumentów dotyczących udzielania pomocy psychologiczno pedagogicznej w szkole. 0
Bibliografia:. Arends R.I., Uczymy się nauczać, przeł. K. Kruszewski, Warszawa 00. Burcan J., Podstawy rysunku technicznego, Warszawa 00. 3. Bereźnicki F., Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków 00. 4. Denek K., Wartości i cele edukacji szkolnej, Poznań Toruń 994. 5. Dylak S., Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania, Warszawa 000. 6. Kodeks drogowy. Stan prawny na 7.03.009 r., Warszawa 00. 7. Niemierko B., Między oceną szkolną i dydaktyką. Bliżej dydaktyki, Warszawa 00. 8. Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 998. 9. Orłowski B., Historia techniki polskiej, Radom 006. 0. Półturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli, Płock 00.. Rosik-Dulewska Cz., Podstawy gospodarki odpadami, Warszawa 00.. Wannfors H., Hemgren P., ABC domu, Warszawa 007.