RAPORT Z BADANIA JAKOŚCIOWEGO z przedstawicielami branży logistycznej oraz przedstawicielami zawodowych szkół zasadniczych Kształcenie w logistyce i transporcie szansą województwa łódzkiego 1
Spis treści I Informacje o badaniu... 3 1. Cel badania... 3 2. Metodologia... 4 3. Próba badawcza... 5 II Wyniki badania 6 1. Kształcenie w szkołach zawodowych w województwie łódzkim... 6 2. Kształcenie w logistyce i transporcie w szkołach zawodowych... 11 3. Współpraca pomiędzy szkołami zawodowymi a przedsiębiorcami... 14 4. Branża logistyczna w województwie łódzkim... 17 2
I Informacje o badaniu Poniższy raport powstał w ramach projektu Kształcenie w logistyce i transporcie szansą województwa łódzkiego współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 9.2. Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego. 1. Cel badania Raport zawiera sprawozdanie i analizę wyników projektu badawczego Kształcenie w logistyce i transporcie szansą województwa łódzkiego szkoły średnie i zasadnicze zawodowe. Badanie było ukierunkowane na realizację licznych celów: Ocena oferty edukacyjnej szkół średnich i zasadniczych zawodowych w województwie łódzkim Identyfikacja najbardziej i najmniej popularnych kierunków nauczania Rozpoznanie motywacji wyboru poszczególnych kierunków kształcenia Ocena stopnia dopasowania oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy Poznanie specyfiki kształcenia w logistyce i transporcie na poziomie szkół średnich i zasadniczych zawodowych w województwie łódzkim Ocena atrakcyjności kształcenia na kierunkach związanych z logistyką i transportem Poznanie procesu nauczania logistyki Ocena sytuacji absolwentów średnich szkól zawodowych kierunków związanych z logistyką i transportem Ocena współpracy pomiędzy szkołami zawodowymi a przedsiębiorcami Diagnoza branży logistycznej w regionie Ocena kondycji branży logistycznej w regionie 3
Ocena zapotrzebowania przedsiębiorstw na specjalistów posiadających średnie wykształcenie logistyczne Zebranie opinii na temat przyszłości branży logistycznej w regionie 2. Metodologia W badaniu zastosowano metodologię jakościową, wykorzystując technikę Zogniskowanego Wywiadu Grupowego (FGI). Zogniskowany Wywiad Grupowy (ang. Focus Group Interview) polega na dyskusji grupowej prowadzonej przez wykwalifikowanego moderatora. Jego rola to min. skupianie uwagi badanych na problemie, zachęcanie do pogłębionych wypowiedzi, kierowanie procesami grupowymi (np. przeciwdziałanie konformizmowi), zmniejszenie lęku społecznego u badanych, tworzenie psychologicznych warunków akceptacji i otwartości. Wywiad trwa około 2 godzin i jest nagrywany, a następnie poddawany transkrypcji. Optymalna liczba osób biorących w badaniu, sprzyjająca procesom grupowym i jednocześnie umożliwiająca wypowiedź każdemu respondentowi to 8-10 osób, jednak w niektórych przypadkach rekomendowana jest mniejsza liczba uczestników - 4-6 (tzw. Mini Group Interview). Uczestnicy dobrani do każdej z grup posiadają zbliżone doświadczenia i podobny punkt spojrzenia na badane tematy. Scenariusz, zgodnie z którym toczy się spotkanie, posiada swobodną strukturę, przez co sprzyja otwartości dyskusji i umożliwia pogłębienie uzyskanych informacji. Duża skuteczność techniki bywa tłumaczona przy pomocy koncepcji 5S (J.M. Hess): synergy, snowballing, stimulation, security, spontanity (synergia, efekt kuli śnieżnej, stymulacja, bezpieczeństwo, spontaniczność). Dyskusja grupowa odbyła się w Łodzi w specjalnie przygotowanej do takich celów fokusowi. Wywiad trwał 103 minuty. 4
3. Próba badawcza Respondenci zostali zakwalifikowani do badania według poniższych kryteriów rekrutacyjnych: miejsce pracy: województwo łódzkie płeć: 4 mężczyzn i 4 kobiety wykształcenie: co najmniej średnie sytuacja zawodowa: przedstawiciele placówek edukacyjnych w województwie łódzkim przedstawiciele przedsiębiorstw prowadzących działalność w województwie łódzkim, w których istnieje zapotrzebowanie na specjalistów z dziedziny logistyki i transportu Badana grupa składała się z 4 przedstawicieli placówek edukacyjnych i 4 pracowników łódzkich przedsiębiorstw. Placówki edukacyjne reprezentowali nauczyciele, dyrektorzy, a także osoby związane z zarządzaniem systemem edukacji. Znaczna część badanych w tej grupie posiadała wykształcenie techniczne. Przedstawiciele przedsiębiorstw reprezentowali zarówno małe, jak i większe firmy, spółki prywatne, jak i jednostki budżetowe. Profil ich działalności związany był z transportem, produkcją, a także ze sprzedażą. Wśród respondentów z tej grupy znalazły się osoby odpowiedzialne zarówno za logistykę, jak i zarządzanie zasobami ludzkimi. Część badanych miała także styczność z organizowaniem praktyk. 5
II Wyniki badania 1. Kształcenie w szkołach zawodowych w województwie łódzkim Respondenci raczej negatywnie ocenili kondycję kształcenia zawodowego w województwie łódzkim. Ich zdaniem boryka się ono z szeregiem trudności: tendencją władz do gorszego traktowania kształcenia zawodowego (względem kształcenia ogólnego) większymi potrzebami finansowymi kształcenia zawodowego wynikającymi m.in. z potrzeby zakupienia specjalistycznego wyposażenia brakiem zainteresowania mediów kształceniem zawodowym, co znacznie utrudnia jego promowanie wśród potencjalnych uczniów negatywnymi stereotypami związanymi z kształceniem zawodowym zarówno wśród uczniów, jak i rodziców konkurencją liceów ogólnokształcących subiektywną niską atrakcyjnością części zawodów, w których kształcą łódzkie szkoły zawodowe Zaczęłam mówić o rodzicach - uważają, że byle jakie liceum jest lepsze niż szkoła zawodowa, bo dziecko później pójdzie na studia, nawet do szkoły prywatnej. Jest po prostu zaniedbane cale szkolnictwo zawodowe, bo tak naprawdę jak jest matura, to na ten temat trąbią wszystkie media. Jest egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe i gdzieś jakaś tam tylko wzmianka. Według badanych trudna sytuacja kształcenia zawodowego w regionie pozostaje w kontraście z zapotrzebowaniem rynku pracy specjaliści posiadający kwalifikacje zdobyte w technikum lub zasadniczej szkole zawodowej są poszukiwani przez łódzkich przedsiębiorców i niejednokrotnie nie mają większych problemów ze znalezieniem zatrudnienia. Zdaniem badanych zasadnicze i średnie szkoły zawodowe w regionie podlegają nieco innym procesom oraz borykają się z różnymi problemami. Dlatego też zostaną one omówione poniżej osobno. 6
Kształcenie w zasadniczych szkołach zawodowych Respondenci wymienili kilka zawodów, do jakich przygotowują zasadnicze szkoły zawodowe: monter mechatronik/elektronik elektryk elektromechanik spawacz ślusarz sprzedawca kierowca mechanik Zdaniem badanych na rynku pracy istnieje zapotrzebowanie na absolwentów zasadniczych szkół zawodowych zwłaszcza wykształconych w zawodach technicznych. W przypadku niektórych z nich potrzeby pracodawców są na tyle duże, że sami poszukują pracowników wśród absolwentów szkół. Z drugiej strony respondenci zauważyli, że w przypadku części pracodawców wykształcenie zawodowe zasadnicze dyskwalifikuje kandydatów do pracy. Pragną oni bowiem zatrudniać jedynie osoby z wykształceniem co najmniej średnim, nawet gdy mają oni wykonywać najprostsze prace. Najlepiej mieć bardzo dobrze wyszkoloną kadrę i teraz u nas jest taka sytuacja, że my nie przyjmujemy do pracy nikogo z niższym niż średnie wykształcenie. Badani zwrócili także uwagę na zwiększający się wśród pracodawców trend, by prace, które mogłyby wykonywać osoby z wykształceniem zawodowym zasadniczym, przekazywać do firm zewnętrznych (outsourcing usług). Tak dzieje się na przykład w przypadku osób zajmujących się ochroną mienia. Może to oznaczać, że coraz częstszym miejscem zatrudnienia osób z wykształceniem zawodowym zasadniczym staną się firmy specjalizujące się w wąskim zakresie usług. 7
Kształcenie w średnich szkołach zawodowych Badani wymienili wiele kierunków kształcenia w średnich szkołach zawodowych. Były to m.in.: technik elektronik technik elektryk technik informatyk technik logistyk technik mechatronik technik mechanik technik technologii odzieży technik cyfrowych procesów graficznych technik prac biurowych technik gastronom technik gazownik Zdaniem respondentów popularnymi obecnie kierunkami kształcenia w technikach jest technik gastronom i technik logistyk. Nie odzwierciedla to jednak zapotrzebowania rynku pracy, gdyż najbardziej poszukiwanymi przez pracodawców są specjaliści o kwalifikacjach typowo technicznych (mechanicy, elektronicy, operatorzy obrabiarek). Operatora obrabiarek w Polsce dalej nie ma, my pierwszych absolwentów wypuściliśmy w czerwcu, a od lutego właściwie firmy z całego województwa łódzkiego ustawiały się w kolejce po to, żeby zatrudnić właśnie naszych absolwentów. Z tego, co się zorientowałem, to naprawdę jest bardzo duże zapotrzebowanie na mechatroników, monterów mechatroników na techników elektroników również. Proces kształcenia w średnich szkołach zawodowych Badani twierdzili, że większość osób kształcących się w średnich szkołach zawodowych to absolwenci gimnazjów. Jest to grupa dość zróżnicowana pod względem potencjału edukacyjnego (możliwości i motywacji do nauki) według respondentów bardziej 8
popularne kierunki kształcenia wybiera zdolniejsza młodzież. Badani zauważyli także, że często jednostki, które ich zdaniem powinny kształcić się w technikum, decydują się na kształcenie w liceach ogólnokształcących. Wybór ten mógłby być jednak modyfikowany przez działania doradcy zawodowego. Według respondentów ten rodzaj informowania i wspierania podejmowania decyzji o dalszym kształceniu powinien odbywać się na poziomie szkół gimnazjalnych. Należy się cofnąć do szkoły podstawowej i do gimnazjum. Na tym etapie należy wyłapywać umiejętności szczególnych uczniów i tam powinien pracować taki doradca zawodowy. Respondenci podkreślali, że poszczególne szkoły średnie specjalizują się w kształceniu w określonych zawodach (np. technicznych, mechanicznych, ekonomicznych). Przedstawiciele placówek edukacyjnych deklarowali chęć otwierania nowych kierunków kształcenia w szkołach. Proces ten napotyka jednak ich zdaniem na szereg trudności: na otwarcie nowego kierunku kształcenia muszą wyrazić zgodę władze miasta szkoły mają ograniczone możliwości pozyskania wyposażenia niezbędnego do kształcenia w danym zawodzie badani bardzo mocno podkreślali, że bez odpowiedniego wyposażenia jakość kształcenia znacznie spada otwarcie nowego kierunku wiąże się z koniecznością budowania nowej sieci kontaktów z pracodawcami Już mamy odpowiednie wyposażenie przez tyle lat, nawiązała się współpraca z wieloma firmami mechatronicznymi, elektronicznymi, informatycznymi, także tutaj trudno by było wejść i jakoś nie myśleliśmy o tym. To nie jest tak, że my jako dyrektorzy sami decydujemy o kierunkach kształcenia. Tutaj wydział z Urzędu Miasta Łodzi decyduje o możliwości otwarcia jakiegoś kierunku kształcenia. Respondenci twierdzili, że w sytuacji, gdy szkoła nie jest odpowiednio przygotowana do kształcenia w danym kierunku, należy z niego zrezygnować. Obawiano się nie tylko pogorszenia jakości kształcenia, ale także powstania negatywnej opinii o placówce. Tak n prawdę otwierając kierunek można nie raz zrobić bardzo dużą krzywdę i sobie i całemu szkolnictwu. Jeżeli to jest placówka nieprzygotowana do tego, żeby ten kierunek wdrożyć, to tak na prawdę to się odbija takim echem. Nie były przygotowane niestety. Kreda, tablica i później po dwóch latach nauki wychodził 9
absolwent, a tak na prawdę on nie widział sterownika i to jest dopiero tragedia, tak? Duże znaczenie dla procesu kształcenia w zawodowych szkołach średnich ma także wybór specjalizacji na danym kierunku. Według badanych jest on dostosowywany do potrzeb regionu tworzone są specjalizacje, których brakuje na rynku pracy. Wpływ na ofertę specjalizacji w szkołach mogą mieć także bezpośrednio przedsiębiorstwa, zgłaszając określone zapotrzebowanie do szkoły. W każdym technikum, na ostatnim roku zawsze przewiduje się specjalizacje. Powinna być wybrana zgodnie z tym, jakie jest zapotrzebowanie w regionie. Specjalizacja może być zupełnie czymś nowym, co zmieni życie. Jest kilka firm, które działają w danym regionie i stwierdzą, że taka specjalizacja na tym kierunku w tym roku będzie. Sytuacja absolwentów na rynku pracy Badani twierdzili, że pomimo dużego zapotrzebowania na kadrę średnią techniczną, pracodawcy niezmiennie faworyzują kandydatów z wykształceniem wyższym. Wśród przedsiębiorców pokutuje również przekonanie, iż osobom z wykształceniem średnim technicznym można zaproponować mniejsze wynagrodzenie i generalnie gorsze warunki pracy. Zatrudnienie absolwentów średnich szkół zawodowych wydaje się być obecnie dla pracodawców wyborem negatywnym decydują się na nich w przypadku braku kandydatów z wykształceniem wyższym lub w sytuacji ograniczonych możliwości finansowych. Ja tez rozglądam się za inżynierem, a nie technikiem. Może powstać tutaj kwestia, że osoba z wyższym wykształceniem będzie miała wyższe oczekiwania, co do indywidualnych awansów czy finansów, to tutaj mogę natrafić na ewentualne bariery, ale tak to będę się rozglądał za osobami, które są wykształcone. Mniejsze zainteresowanie pracodawców absolwentami szkół średnich zawodowych może także wynikać zdaniem respondentów z ograniczonej wiedzy o ich kwalifikacjach. Przedsiębiorcy często posługują się innymi nazwami zawodów niż szkoły, nie wiedzą także, jakie konkretne umiejętności związane są z danym zawodem. Technik mechatronik, to jest też nowy kierunek, nie wszyscy wiedza, na czym ta mechatronika polega, dwa lata temu nie wszyscy pracodawcy nawet wiedzieli. Jest lista zawodów w klasyfikacji szkolnej i gospodarczej i one czasami są rozbieżne 10
i to samo właściwie reprezentuje absolwent jakiegoś kierunku, tego samego oczekuje pracodawca, nazywa się to inaczej i tutaj się to rozjeżdża, mija się. Według respondentów pewnym rozwiązaniem tych problemów mogłyby być certyfikaty umiejętności wydawane absolwentom średnich szkół technicznych, które dokładnie przedstawiałyby pracodawcom kwalifikacje danego kandydata do pracy. To są dodatki do świadectwa ukończenia szkoły średniej, takie certyfikaty, wykazy umiejętności, jakimi umiejętnościami się może tutaj wykazać. 2. Kształcenie w logistyce i transporcie w szkołach zawodowych Kształcenie w zasadniczych szkołach zawodowych Respondenci zauważyli, że szkoły zasadnicze zawodowe nie przygotowują swoich absolwentów bezpośrednio do pracy w działach logistycznych. Kształcą jednak w zawodach, które pełnią funkcję wspomagającą dla logistyki. Wśród takich zawodów badani wymienili: magazyniera kierowcę (zwłaszcza posiadającego prawo jazdy na samochody ciężarowe) mechanika Na poziomie szkoły zasadniczej, to są właśnie kierowcy, to są ci ludzie, którzy w tej chwili jeżdżą na wózkach widłowych, przeładowują to wszystko. Badani podkreślali także, że do wykonywania niektórych prac związanych z logistyką pracownika przygotować mogą kursy dające określone umiejętności jako przykład podawano obsługę wózka widłowego. Krótkie kursy dające uprawnienia do wykonywania zawodów wspomagających pracę działu logistyki mogą stanowić dla absolwentów zasadniczych szkól 11
zawodowych dodatkową szansę znalezienia zatrudnienia. Kształcenie w średnich szkołach zawodowych Respondenci wymienili dwie łódzkie szkoły, które kształcą w kierunku technika logistyka: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 i nr 3. Badani zgodnie twierdzili, że kształcenie w kierunkach logistycznych jest obecnie bardzo popularne i szkoły te nie mają większych problemów z naborem. Dzięki temu do klas logistycznych trafia również zdolniejsza i bardziej zmotywowana młodzież. Tam bardzo dobrzy uczniowie chodzą do tych szkół. To znaczy, którzy kończą z dobrymi ocenami gimnazja idą do tych szkół, czyli ambitne dzieci, mają duże szanse, żeby wiele się nauczyć. Zdaniem respondentów w kierunkach logistycznych kształci się obecnie więcej dziewcząt niż chłopców, jednak kierunek ten jest popularny w wśród obu płci. Tym, co przyciąga młodzież do podjęcia nauki w klasach logistycznych, jest ich przekonanie o możliwości znalezienia atrakcyjnego zatrudnienia po skończeniu szkoły. Co ciekawe, według badanych młodzież wybierająca klasy logistyczne często dokładnie nie wie, czego będzie się uczyć. Wśród potencjalnych uczniów zamiennie i nie do końca świadomie stosowane są takie pojęcia jak: transport, spedycja, logistyka. Może to zdaniem respondentów prowadzić do niezadowolenia uczniów w momencie, kiedy nauka już się rozpocznie. Problem polega na tym, jak kto rozumie logistykę, bo mi się wydaje, że czasami słyszę zamiennie, logistyka, spedycja, transport itd. Na dobrą sprawę to ci młodzi ludzie, którzy idą na te kierunki, to nie bardzo wiedza, na co idą i przeżywają jakieś rozczarowanie. Sytuacja absolwentów na rynku pracy Ze względu na relatywnie krótki czas istnienia kształcenia w kierunku technika logistyki respondenci nie byli w stanie określić obecnej sytuacji absolwentów tego kierunku. Przewidywano jednak, że: ze względu na znaczną liczbę osób kształcących się na technika logistyki jedynie część osób znajdzie zatrudnienie w zawodzie dość szybko rynek pracy nasyci się technikami logistyki wiedza i kompetencje uzyskane w toku kształcenia na technika logistyki będą jednak na tyle atrakcyjne, że pozwolą absolwentom uzyskać innego rodzaju pracę 12
Na pewno część nie będzie pracowała w zawodzie, jeżeli kształcimy kilka tysięcy rocznie, a w praktyce na dzień dzisiejszy nie wiem, ile firm przyjmuje tych osób, ale wydaje mi się ze tylko część znajduje zatrudnienie. Interesujące było także spojrzenie przedstawicieli przedsiębiorców na pracę w dziale logistyki. Prezentowali oni dwie skrajne postawy: część twierdziła, że osoba, która aplikuje do działu logistyki powinna być wszechstronnie przygotowana i posiadać solidną wiedzę inni twierdzili natomiast, że najważniejszą wiedzę nabywa się w toku pracy i praktycznie niemożliwe jest przygotowanie się do pracy w dziale logistyki w szkole Tak różne opinie przedstawicieli przedsiębiorstw mogą wynikać z ich braku wiedzy o tym, jakie kwalifikacje posiada technik logistyki. Respondenci wprost przyznawali, że sama nazwa zawodu jest dla nich niejasna, a na co dzień posługują się innymi określeniami (zaopatrzeniowiec, magazynier, kierowca). Co więcej, przez respondentów różnie postrzegany był również sam termin logistyka. Zwiększenie wiedzy potencjalnych pracodawców o kwalifikacjach absolwentów logistyki prawdopodobnie zwiększy ich szanse na rynku pracy. Przedstawiciele przedsiębiorców wprost przyznają się do deficytu informacji na ten temat. Jeżeli zatrudniam, to zatrudniam zaopatrzeniowca, jeżeli zatrudniam, to magazyniera, jeżeli zatrudniam, to zatrudniam kierowcę. Ja nie jestem aż tak nowoczesny, żeby teraz specjalnie jakieś zmiany organizacyjne wprowadzać i nazywać logistykami. Dostanie dyplom szkoły takiego technika logistyka, spojrzy, że jest technik logistyki, ale co on o tym wie? Jakby pani zapytała się pracodawcy, co rozumiemy pod pojęciem logistyk, to ile osób tyle definicji by Pani usłyszała. Jeżeli już kształcimy tych ludzi w kierunku logistyka, to może warto po prostu pracodawcom powiedzieć, co ci ludzie tak naprawdę potrafią, z czym to się wiąże. 13
Ważne wydaje się także to, że przedstawiciele przedsiębiorców w równym stopniu podkreślali znaczenie kwalifikacji zawodowych i predyspozycji osobowościowych w pracy logistyka. Deklarowali, iż od idealnego kandydata oczekiwaliby: wysokich kompetencji interpersonalnych (najmocniej podkreślane przez badanych) umiejętności współpracy z różnymi działami odporności na stres dobrej organizacji pracy umiejętności kontrolowania złożonych sytuacji myślenia perspektywicznego Obok umiejętności związanych stricte z zawodem oczekiwano także znajomości języków obcych idealnie dwóch angielskiego i rzadziej spotykanego języka (np. rosyjskiego). Ta logistyka to skupia w sobie tyle rożnych, bardzo rożnych umiejętności, którymi taka osoba musi dysponować. 3. Współpraca pomiędzy szkołami zawodowymi a przedsiębiorcami Respondenci wymienili kilka obszarów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami i szkołami zawodowymi (zarówno zasadniczymi, jak i zawodowymi): wpływanie na ofertę edukacyjną szkół poprzez tworzenie klas patronackich i wspieranie określonych specjalizacji organizacja zajęć praktycznych w zakładach pracy przyjmowanie uczniów szkół zawodowych na praktyki 14
Według respondentów współpraca z przedsiębiorstwami w zakresie wpływania na ofertę edukacyjną nie jest dobrze rozwinięta. Badani zauważali jednak potencjalne korzyści, jakie niesie ona ze sobą: klasy patronackie są zwykle wspierane finansowo i/lub w zakresie wyposażenia przez przedsiębiorców. Co więcej, absolwenci klas patronackich często znajdują zatrudnienie w przedsiębiorstwie, z którym współpracuje szkoła. Mają klasy patronackie, co polega na tym, że szkoła może też coś dać takiej firmie, która się opiekuje klasą, m.in. daje to, że mają wpływ właśnie na te kierunki kształcenia. Część przedstawicieli placówek edukacyjnych twierdziła także, iż w ich szkołach zajęcia praktyczne realizowane są w zakładach pracy. Pozwala to zdaniem respondentów na kontakt uczniów z najnowszymi technologiami, czego szkoła prawdopodobnie nie mogłaby im zapewnić samodzielnie. Jeżeli jest szkoła zawodowa to ona musi współpracować z pracodawcą, żadnej szkoły w Polsce, na świecie nie stać na to, żeby była na bieżąco z tymi nowinkami. Cały dostęp do tej technologii jest poprzez zakłady pracy. Najważniejszym i najczęściej wymienianym obszarem współpracy między szkołami zawodowymi i przedsiębiorstwami była dla respondentów organizacja praktyk. Jednak jedynie jeden z przedstawicieli przedsiębiorstw posiadał doświadczenie w tym zakresie, gdyż jego firma organizuje nieodpłatne praktyki. Organizacja praktyk napotyka według deklaracji osób badanych na szereg trudności: pracodawcy postrzegają organizację praktyk jako konieczność odsunięcia od obowiązków swoich pracowników lub znaczne zmniejszenie efektywności ich pracy, co powoduje dla nich straty sami pracownicy niechętnie poświęcają czas praktykantom, gdyż utrudnia im to wypełnianie ich własnych obowiązków przepisy związane z organizacją praktyk często wzbudzają obawy wśród przedsiębiorców np. te dotyczące kwalifikacji pedagogicznych opiekuna praktyk utrudniony jest także kontakt z pracodawcami, którzy często spodziewają się ze strony szkoły prośby o darowiznę również sami praktykanci czasami nie wykazują większego zainteresowania przebiegiem praktyk zależy im jedynie na uzyskaniu podpisu pracodawcy w dzienniku praktyk To też może być jakaś przeszkoda, bo u nas ostatnio pamiętam byli uczniowie i teraz 15
tak: od razu musimy odsunąć jedną osobę od świadczenia pracy, żeby się zajmowała tymi uczniami, bo przecież oni nie mogą tak siedzieć, muszą coś robić. Trzeba ich pilnować, wziąć odpowiedzialność za nich. Jest jeszcze jeden kłopot taki, mianowicie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej mówi o tym, że praktykantami mogą się zajmować ludzie, którzy mają kwalifikacje pedagogiczne i to jest problem. Ja się też spotkałem z takimi rzeczami, że im zależy na podpisaniu dzienniczka, żeby mieć zaliczenie. Ze względu na te trudności szkoły często muszą poszukiwać różnorodnych sposobów organizacji praktyk. W znacznym stopniu polegają na osobistych kontaktach nauczycieli z przedsiębiorstwami. Czasami również wykorzystują kontakty uczniów i rodziców. Jeden z badanych wskazał także na możliwość wykorzystania targów edukacyjnych jako momentu kontaktu przyszłych praktykantów i pracodawców. Kiedyś wystawialiśmy się na takich targach i wtedy kontaktów było naprawdę bardzo dużo, bo tak przedsiębiorcy się pokazują, ci młodzi ludzie wiedzą już, że ta firma się tym zajmuje, jest im łatwiej dotrzeć. Te targi są dosyć fajne dla młodych ludzi. Na szczególne trudności napotyka organizacja praktyk dla uczniów klas logistycznych. Respondenci twierdzili, że kontakt z firmami typowo logistycznymi jest zwykle ograniczony do telefonu, gdyż ich centrale znajdują się poza województwem łódzkim. Dotarcie przez to do osób decyzyjnych jest bardzo trudne. Dlatego większość praktyk dla uczniów klas logistycznych organizowana jest w firmach o innym profilu, ale posiadających dział lub komórkę odpowiedzialną za logistykę. Jeżeli chodzi o firmy logistyczne, to tak na prawdę cały kontakt odbywa się telefonicznie. Firmy, z którymi ja próbowałem nawiązać kontakt, to było na zasadzie kilkudziesięciu telefonów odsyłających dalej. Do takich typowo logistycznych trudniej jest dotrzeć, ponieważ one maja te swoje władze odlegle, ale u nas praktyki można załatwiać w rożnych innych firmach, w których ta logistyka funkcjonuje. 16
4. Branża logistyczna w województwie łódzkim Respondenci twierdzili, że branża logistyczna w województwie łódzkim rozwija się. Przewidywano jednak, że najwyższy stopień rozwoju osiągnie za około 2 lata. Obecnie natomiast często nadużywa się pojęcia logistyki dla nieskomplikowanych procesów odbywających się na niewielką skalę. Badani dopatrywali się potencjału województwa łódzkiego dla rozwoju branży logistycznej głównie w dwóch czynnikach: relatywnie niskich kosztach utrzymania centrum logistycznego (zwłaszcza w porównaniu z Warszawą) przecięciu się licznych dróg w województwie, w szczególności autostrad A2 i A4 Na pewno dużo się mówi o tym, że coś takiego powstanie i że pewnie będzie spełniało pewne normy europejskie. Przewidywano, iż w województwie powstaną liczne magazyny oraz centra logistyczne, które będą obsługiwać przedsiębiorstwa regionu. To rozwiązanie miałoby znacznie zredukować koszty samodzielnego prowadzenia działu logistyki oraz usprawnić działanie przedsiębiorstw. Wtedy się buduje takie ogromne centra logistyczne, w których jest wszystko, mydło i powidło. Podpisujemy umowę i on musi być na miejscu, gdzie mu wyznaczymy pod załadunek, musi dowieźć towar i dalej nas nie interesuje. Respondenci, bazując na posiadanych doświadczeniach z centrami logistycznymi, wyrażali jednak szereg wątpliwości dla takiego rozwiązania. Obawiano się: wydłużenia czasu podejmowania decyzji oraz opóźnień w działaniu trudności komunikacyjnych na poziomie przedsiębiorstwa i centrum logistycznego braku znajomości specyfiki firmy przez centrum logistyczne, co może skutkować niedopasowaniem podjętych działań do potrzeb przedsiębiorstwa Jeśli będzie się zajmowała kilkoma firmami, to w tym momencie mogą czasami umknąć jakieś niuanse związane z działalnością konkretnej firmy. Czasami można cos przegapić. 17