Poradnik imigranta czyli jak yç w Stanach bez zielonej karty

Z serii: Poradnik imigranta czyli jak yç w Stanach bez zielonej karty El bieta Baumgartner Zagadnienia: Jak zostaç Amerykaninem Co rzàd chce o Tobie wiedzieç Jak firmy zbierajà o Tobie informacje Kogo trzeba si baç, a kogo nie Nielegalni a INS Social Security, klucz do ycia w USA Czy mo esz dostaç kart Social Security Nielegalni a praca, prawo jazdy, mieszkanie, ubezpieczenia, podatki, policja Konto w banku Numer podatnika Ochrona zdrowia Jak yç bez statusu Jak zdobyç amerykaƒskie dokumenty Jak si ukrywaç Wady anonimowoêci Prawa nielegalnych imigrantów

Poradnik nielegalnego imigranta czyli jak \y~ w Stanach bez zielonej karty El\bieta Baumgartner Polpress Services 255 Park Lane Douglaston, NY 11363 tel. 1-718/224-3492, www.poradniksukces.com

Konsultant d/s podatkowych: Leon Fuks, CPA, tel. 718/726-6080 Konsultant d/s imigracyjnych: Barbara Chlebi#ska Ok]adka: Przemys]aw Skok, Skok Communication LLC, tel. 718/224-2948 Wydawca: Polpress Services, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 718/224-3492 Copyright 2009 by Polpress Services Kopiowanie ca]o<ci lub fragment*w tej ksiq\ki bez pozwolenia jej wydawcy stanowi naruszenie praw autorskich. Tre<~ niniejszej ksiq\ki ma charakter og*lnej informacji i nie powinna by~ traktowana jako porada prawna. Przed podj[ciem wa\nych decyzji Czytelnik powinien skonsultowa~ swojq indywidualnq sytuacj[ z prawnikiem.

1 Spis tre<ci 1. Jak zosta~ Amerykaninem 8 1. 1. Nie ma ju\ INS 8 1. 2. Jak przyjecha~ tymczasowo do USA 9 1. 3. Przed]u\enie tymczasowego pobytu 13 1. 4. Zmiana statusu 14 1. 5. Na granicy 15 1. 6. Jak otrzyma~ sta]y pobyt w USA 17 1. 7. Kategorie ubiegajqcych si[ o zielonq kart[ 20 1. 8. Program dywersyfikacji czyli loterie wizowe 23 1. 9. Gdzie si[ zwr*ci~ po pomoc 25 1. 10. Jak nie legalizowa~ pobytu 26 1. 11. Zielona karta 27 1. 12. Gdzie dowiedzie~ si[ wi[cej o prawie imigracyjnym 29 2. Co rzqd ameryka#ski chce o tobie wiedzie~ 30 2. 1. Konsulat ameryka#ski 30 2. 2. Urzqd Pocztowy 32 2. 3. Departament komunikacji 33 2. 4. Administracja Social Security 34 2. 5. Urzqd Skarbowy i lokalne w]adze podatkowe 34 2. 6. Policja i inne organa <cigania 36 2. 7. Szko]y publiczne 38 2. 8. Biuro opieki spo]ecznej 38 2. 9. Urzqd powiatowy 40 2. 10. W]adze stanowe 41 2. 11. Inne agendy zbierajqce informacje o ludno<ci 42 3. Jakie firmy chcq o tobie wiedzie~ 43 3. 1. Kompanie telefoniczne 43 3. 2. Tw*j pracodawca 43 3. 3. Banki i instytucje finansowe 44 3. 4. Lekarze i szpitale 45 3. 5. Biura informacji kredytowej 46 3. 6. Towarzystwa ubezpieczeniowe 47 3. 7. Sprzedawcy i us]ugodawcy 48 3. 8. Inne firmy zbierajqce informacje o ludno<ci 49 4. Jak instytucje wymieniajq informacje o tobie 51 4. 1. Kto wsp*]pracuje z IRS 51 4. 2. Kto wsp*]pracuje z Administracjq Social Security 52 4. 3. Kto wsp*]pracuje, a kto nie z urz[dem imigracyjnym 52 4. 4. Czy rzqd jest nieomylny 53 5. S]u\ba imigracyjna i nielegalni 54 5. 1. Czy kto< mo\e donie<~ na ciebie do urz[du imigracyjnego 54

2 5. 2. Kiedy s]u\ba imigracyjna interweniuje 55 5. 3. Co robi~ w wypadku kontroli s]u\by imigracyjnej 56 5. 4. Sponsorzy odpowiedzialni za osoby sponsorowane 56 5. 5. Gdy czekasz na zielonq kart[ 59 6. Social Security klucz do \ycia w Ameryce 61 6. 1. Rodzaje kart Social Security 61 6. 2. Czy cudzoziemiec mo\e otrzyma~ SSN 62 6. 3. Jak wystqpi~ o SSN 65 6. 4. Kto mo\e prosi~ ci[ o SSN 66 6. 5. Czy numer SSN jest prawdziwy 68 6. 6. Jak chroni~ swojq prywatno<~ 69 7. Praca i nielegalni imigranci 71 7. 1. Co sprawdzajq pracodawcy 71 7. 2. Numer Social Security najwi[ksza przeszkoda do legalnego zatrudnienia 72 7. 3. Czy powiniene< ba~ si[ pracodawcy 73 7. 4. Znaj swoje prawa 73 8. Prawo jazdy i imigranci 75 8. 1. Zamiana zagranicznego prawa jazdy na ameryka#skie 75 8. 2. Uzyskanie nowego prawa jazdy 75 8. 3. Jak otrzyma~ prawo jazdy bez SSN 76 8. 4. Prawo jazdy i nielegalni imigranci 77 9. W]a<ciciele mieszka# i imigranci 78 9. 1. Co w]a<ciciele dom*w chcq o tobie wiedzie~ 78 9. 2. Umowa wynajmu 78 9. 3. Przepisy regulujqce czynsze 79 9. 4. Znaj swoje prawa 79 10. Banki i nielegalni imigranci 81 10. 1. Dlaczego nowo przybyli unikajq bank*w 81 10. 2. Dokumenty potrzebne do otwarcia konta w banku 81 10. 3. Na kogo banki nie muszq donosi~ do IRS 83 10. 4. Konto w banku bez numeru Social Security 85 11. Ochrona zdrowia i nielegalni imigranci 87 11. 1. Ubezpiecz si[ przed przyjazdem do USA 87 11. 2. Ubezpieczenie dla cudzoziemc*w 88 11. 3. Szpitale Hilla-Burtona 89 11. 4. Przepisy stanowe 90 11. 5. Pomoc w nag]ych wypadkach 91 11. 6. Medicaid a nielegalni imigranci 91 11. 7. Co mo\e wyniknq~ z niezap]acenia rachunk*w 92 11. 8. Czy mo\na wykupi~ polis[ bez numeru Social Security 93 12. Policja i imigranci 94 12. 1. Rodzaje policji 94

3 12. 2. Jak unika~ k]opot*w 95 12. 3. Dlaczego powiniene< unika~ k]opot*w 95 13. Sqdy i imigranci 96 13. 1. Sqdy cywilne i kryminalne 96 13. 2. Czy i<~ do sqdu 96 13. 3. Sqdownictwo powszechne 97 13. 4. Sqdy drobnych roszcze# 97 13. 5. Sqdy i prawo do prywatno<ci 97 14. Podatki i imigranci 99 14. 1. ITIN, czyli co robi~ bez numeru Social Security 99 14. 2. Podatki dochodowe 101 14. 3. Inne podatki 101 14. 4. Kto jest uwa\any za resident alien 102 14. 5. Jaki doch*d podlega opodatkowaniu 103 14. 6. Jak opodatkowany jest doch*d cudzoziemc*w 104 14. 7. Naliczanie podatku dochodowego 105 14. 8. Kwestie podatkowe dotyczqce nielegalnego imigranta 105 14. 9. Uwaga na Urzqd Podatkowy! 106 14. 10. Gdzie mo\na dowiedzie~ si[ o podatkach 107 15. Jak \y~ dyskretnie 108 15. 1. Zmiana to\samo<ci 108 15. 2. Jak zachowa~ prywatno<~ korespondencji 110 15. 3. Jak zachowa~ prywatno<~ rozm*w telefonicznych 110 15. 4. Jak zachowa~ prywatno<~ w banku 111 15. 5. Tylko got*wka 113 15. 6. Je<li zacierasz po sobie <lady 116 15. 7. Jak nie dostawa~ si[ na listy adresowe 116 15. 8. Jak uniknq~ z]odziei kredytowych 117 15. 9. Je<li chcesz ukry~ majqtek 118 15. 10. Jak sprawdzi~, co wiedzq o nas inni 118 15. 11. Wady anonimowego \ycia 119 15. 12. Wady gospodarki got*wkowej 121 16. Jak \y~ w USA bez statusu imigracyjnego 123 16. 1. Stare, dobre czasy 123 16. 2. Co nie sprzyja nielegalnym 123 16. 3. Co sprzyja nielegalnym 124 16. 4. Czy masz kart[ Social Security? 125 16. 5. Jak \y~ bez SSN 127 16. 6. Jak uzyska~ ameryka#skie dokumenty to\samo<ci 129 17. Jak pomo\e ci twoja korporacja 132 17. 1. Legalny doch*d nielegalnych 132 17. 2. Jak korporacja ci[ ochroni 133 17. 3. Jak za]o\y~ korporacj[ 134 17. 4. Jak naj]atwiej za]o\y~ sp*]k[ w USA 134

4 17. 5. Inne niezb[dne formalno<ci 136 17. 6. Jak legalnie wyp]aca~ sobie doch*d z korporacji 136 17. 7. Jak p]aci~ podatki 137 17. 8. Twoja korporacja twoim sponsorem 138 18. Prawa nielegalnych imigrant*w 140 18. 1. Prawo do bezp]atnej nauki w szko]ach publicznych 140 18. 2. Prawo do bezp]atnej pomocy medycznej 140 18. 3. Prawo do w]asno<ci 140 18. 4. Prawo do p]acy minimalnej 141 18. 5. Prawo do pracy w bezpiecznych warunkach 141 18. 6. Prawo do ubezpieczenia od wypadku przy pracy 141 18. 7. Prawo do zrzeszania si[ 141 18. 8. Prawo do odmowy wpuszczenia do domu 141 18. 9. Prawo odmowy zezna# 142 18. 10. Prawo odmowy podpisania dokument*w 142 18. 11. Prawo do opieki prawnej 142 19. Deportacja 143 19. 1. Kto mo\e by~ deportowany 143 19. 2. Jak dochodzi do deportacji 144 19. 3. Gdy wpadniesz w r[ce s]u\by imigracyjnej 144 19. 4. Post[powanie deportacyjne 145 19. 5. Jak uniknq~ deportacji 147 19. 6. Zmiana statusu 147 19. 7. Zawieszenie deportacji 147 19. 8. Dawne zaniechanie deportacji 150 19. 9. Dobrowolny wyjazd 150 19. 10. Wstrzymanie akcji 151 19. 11. Anulowanie wyroku lub darowanie kary 152 19. 12. Rejestracja 152 19. 13. Azyl 152 20. Za]qcznik ksiq\ki Poradnika Sukces 156 20. 1. Ksiq\ki w wersji tradycyjnej 156 20. 2. Materia]y pomocnicze do kurs*w 159 20. 3. Ebooki ksiq\ki w wersji elektronicznej 159

5 Wst[p Nielegalno<~ wst[pem do normalnego \ycia Stany Zjednoczone sq krajem imigrant*w. Przez pokolenia przybywali tutaj ludzie z ca]ego <wiata i czyniq to nadal w nadziei spe]nienia swojego Ameryka#skiego Snu. Niekt*rzy z nich tymczasowo stajq si[ nielegalnymi imigrantami. Za nielegalnego imigranta uwa\a si[ osob[, kt*ra przekroczy]a granic[ Stan*w Zjednoczonych bez wa\nej wizy, lub pozosta]a w USA po wyga<ni[ciu wa\no<ci wizy. Liczb[ nieudokumentowanych cudzoziemc*w powi[kszajq jeszcze ci, kt*rzy oczekujq na zmian[ statusu i przyznanie prawa sta]ego pobytu. Ameryka#skie w]adze imigracyjne pozwalajq obcokrajowcom na wystqpienie o zielonq kart[ i przymykajq oko na fakt, i\ wi[kszo<~ z nich przebywa w USA nielegalnie w czasie rozpatrywania ich wniosk*w. Czas oczekiwania na legalizacj[ pobytu wynosi od dw*ch do kilkunastu lat (w niekt*rych kategoriach sponsorowania przez rodzin[). W tym czasie cudzoziemcy nie majq prawa do podejmowania pracy ani swobodnego podr*\owania za granic[. Setki tysi[cy ludzi zmuszane sq do ]amania prawa: aby prze\y~ muszq znale^~ nielegalne zatrudnienie. Bywa tak\e, \e nielegalnymi stajq si[ ci, kt*rzy tego najmniej oczekujq. Przyk]adem mogq by~ studenci lub pracownicy posiadajqcy wizy H-1 lub J-1. Je<li up]ynie wa\no<~ ich wiz i urzqd imigracyjny odm*wi ich przed]u\enia, lub gdy nie wype]niq oni na czas poda# o przed]u\enie wizy, automatycznie stanq si[ nielegalnymi imigrantami, kt*rym grozi deportacja. Nagle ci, kt*rzy starali si[ wype]ni~ wszystkie wymogi prawne, zaczynajq si[ czu~ jak <cigani przest[pcy. Dzisiejsi tu]acze bez statusu to przyszli rezydenci i obywatele ameryka#scy wyborcy i podatnicy. Zanim si[ jednak nimi stanq, \yjq w ukryciu w ciqg]ym strachu przed ujawnieniem si[. Sq przekonani, i\ na ameryka#skiej ziemi nie przys]ugujq im \adne prawa, lub \e aresztuje ich i deportuje pierwszy napotkany umundurowany policjant albo urz[dnik. Skoro dla milion*w ludzi nielegalny status imigracyjny jest przedsionkiem do normalnego, produktywnego \ycia w USA, warto by]o spr*bowa~ zebra~ w jednej ksiq\ce informacje majqce u]atwi~ im ten trudny okres. Dla niekt*rych nielegalno<~ pu]apkq bez wyj<cia Spokojnie \y~ z nielegalnym statusem imigracyjnym mogq ci, kt*rzy z]o\yli swoje podania o zielonq kart[ przed 30 kwietnia 2001 roku. Im pobyt bez wa\nych wiz zostanie wybaczony. Niestety, zmiany w prawie imigracyjnym powa\nie utrudni]y \ycie tym tu]aczom, kt*rzy nie rozpocz[li procedury legalizacyjnej do tej daty, albo nie byli w USA 21 grudnia 2000 roku, gdy Legal Immigration and Family Eúuity Act (LIFE Act) wszed] w \ycie. Ci, kt*rzy b[dq w Stanach bez papier*w d]u\ej ni\ rok, majq zakaz legalizacji przez 10 lat. Szczeg*]y przepis*w podajemy w rozdziale 1.5. Zdaniem Citizenship and Immigration Service (dawny Immigration and Naturalization Service) w USA przebywa bez pozwolenia oko]o 5 milion*w os*b i liczba ta ro<nie o 275,000 rocznie. Ponad po]ow[ z nich stanowiq Meksykanie, a dalej plasujq si[ mieszka#cy Hondurasu, Gwatemali, Kanady i Haiti. Liczba nielegalnych przybyszy z Polski szacowana jest na 75,000, cho~ wydaje si[ zani\ona. Du\a cz[<~ tej armii ludzi zosta]a zamkni[ta w pu]apk[. Po wielu latach nie mogq opu<ci~ USA, bo tu urodzi]y si[ i wyros]y ich dzieci, a zielona karta sta]a si[ dla nich niedost[pna. Wprowadza to sytuacj[ absurdalnq, kt*ra musi zosta~ jako< rozwik]ana, by nie trzyma~ w niesko#czono<~ w podziemiu milion*w ludzi.

6 Ka\da propozycja legislacyjna dotyczqca imigrant*w jest natychmiast omawiana przez polonijnq pras[, szczeg*lnie Nowy Dziennik. Regulacje w innych sferach \ycia (jak podatkowo<~, bankowo<~, prawa obywatelskie) sq w USA bardzo stabilne i ksiq\ka ta pozostanie aktualna na wiele lat. Op]aca si[ by~ uczciwym ycie w komunizmie nauczy]o nas, Polak*w, cynizmu wobec prawa. Stosowanie si[ do polece# i litery prawa bywa]o cz[sto traktowane z politowaniem, a mijanie przepis*w powszechnie akceptowane. Przywieziona nonszalacja do prawa po]qczona z czasowq konieczno<ciq jego omijania w Stanach powoduje, \e w<r*d wielu Polak*w utwierdza si[ przekonanie, \e w Stanach panuje bezkarno<~, a kr[tactwo pop]aca. Nic dalszego od prawdy. Mimo \e niniejsza ksiq\ka informuje, jak znale^~ si[ w szarej strefie prawa, absolutnie nie radzi, \eby go ]ama~. Walka z systemem, kt*ry jawi si[ nielegalnym jako z]owrogi, powinna polega~ na odpowiednim stosowaniu si[ do niego. Ksiq\ka wyja<nia, \e ka\dy nasz krok \yciowy jest odnotowany, dajqc nam coraz lepsze miejsce w rankingu porzqdnych mieszka#c*w. Uczciwo<~ na d]u\szq met[ w Stanach pop]aca: obywatelska postawa jest nagradzana zielonq kartq, a nast[pnie ameryka#skim paszportem, solidna praca i oszcz[dzanie zapewniajq godziwy poziom \ycia. Regularne sp]acanie zobowiqza# procentuje zaufaniem i kolejnymi kartami kredytowymi. Dobre oceny w szkole budujq przysz]o<~ naszych dzieci. Warto o tym wiedzie~, by w czasie trudnego okresu przej<ciowego pr*ba p*j<cia na skr*ty nie pozbawi]a nas szans, jakie udost[pnia Ameryka. Co ksiq\ka podpowie Dla nielegalnych imigrant*w najpowa\niejszq przeszkodq na ich drodze do normalnego \ycia w USA jest strach przed ujawnieniem i deportacjq. L[k ten pog][bia jeszcze nieznajomo<~ ameryka#skich instytucji, przepis*w i obyczaj*w. Celem tej ksiq\ki jest wyja<nienie nast[pujqcych kwestii: w jakie pu]apki nowo przybyli najcz[<ciej wpadajq i jak si[ przed nimi broni~; od jakich us]ugodawc*w stroni~; w jaki spos*b mo\na zalegalizowa~ status imigracyjny; jakie rzqdowe i prywatne ameryka#skie instytucje zbierajq informacje o ludno<ci, ze szczeg*lnym uwzgl[dnieniem imigrant*w; jak uniknq~ konfliktu z ameryka#skimi w]adzami; jak \y~ anonimowo w USA bez pozostawiania po sobie <lad*w na papierze; jak \y~ w USA bez legalnego statusu bez wchodzenia w kolizj[ z prawem; jakie prawa przys]ugujq nielegalnym imigrantom. Nieudokumentowani cudzoziemcy powinni zda~ sobie spraw[, \e majq w Stanach Zjednoczonych wi[cej praw i mo\liwo<ci dzia]ania ni\ przypuszczajq. Ksiq\ka ta wska\e, jak mo\na \y~ w USA, pomimo nielegalnego statusu. Czego si[ nie spodziewa~ Jednak\e, nie spodziewaj si[, Czytelniku, \e w ksiq\ce odkryjesz magiczny spos*b na osiqgni[cie Ameryka#skiego Snu, ani na rozwiqzanie wszystkich swoich problem*w. Oto informacje, jakich w ksiq\ce nie znajdziesz: jak zdoby~ zielonq kart[, je\eli nie masz do niej podstaw; jak nielegalnie wjecha~ do Stan*w Zjednoczonych;

7 jak ]ama~ prawo; jak oszukiwa~ ameryka#skie urz[dy; gdzie znale^~ prac[; jak i gdzie kupi~ podrobione dokumenty; jak za]atwi~ sprawy nie mo\liwe do za]atwienia. Niestety, \ycie w USA nie jest ]atwe, a szczeg*lnie dla os*b o nieuregulowanym statusie i \adna ksiq\ka tego nie zmieni. Pozostaje faktem, \e jedynq drogq do normalnego \ycia w Ameryce jest zelegalizowanie statusu imigracyjnego i uzyskanie prawa sta]ego pobytu. Niniejsza ksiq\ka pomo\e ci prze\y~ czas swojej nielegalno<ci w USA godniej i bezpieczniej. Celem tej ksiq\ki nie jest zach[canie do ]amania przepis*w, lecz podpowiedzenie nielegalnemu imigrantowi, jak mo\e balansowa~ na cienkiej linie: jak zarabia~ na \ycie i jednocze<nie \y~ w miar[ normalnie, unikajqc konfliktu z Temidq, by nie zamknq~ sobie drogi do zielonej katy i \eby budowa~ podstawy do dalszej produktywnej przysz]o<ci w USA.