Jak dzia]a gie]da. Podr[cznik dla inwestor*w. El\bieta Baumgartner. Zagadnienia: Z serii:

Transkrypt

1 Z serii: Jak dzia]a gie]da Podr[cznik dla inwestor*w El\bieta Baumgartner Zagadnienia: Rynek kapita]owy. Gie]da w USA i w Polsce. Akcje, obligacje, prawa poboru, warranty, kontrakty terminowe, opcje CALL i PUT. Z]oto. Fundusze inwestycyjne. Handel walutami. Jak wybra~ maklera. Jak robi~ pieniqdze na gie]dzie. Jak oceni~ sp*]k[, jak czyta~ wykresy.

2 Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Salon Cyfrowych Publikacji epartnerzy.com.

3

4 Jak dzia]a gie]da El\bieta Baumgartner Poradnik Sukces 255 Park Lane Douglaston, NY 11363, USA tel. 718/ www/poradniksukces.com

5 Ok]adka: Przemys]aw Skok, Skok Communication Arts Co., tel / Wydawca: Polpress Services, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel / Redakcja: Roman Kupczak, Danuta Marciszek International Standard Book Number ISBN Copyright 2007 by Polpress Services Kopiowanie ca]o<ci lub fragment*w tej ksiq\ki bez pozwolenia jej wydawcy stanowi naruszenie praw autorskich. Tre<~ niniejszej ksiq\ki ma charakter og*lnej informacji i nie powinna by~ traktowana jako pr*ba sprzedania jakichkolwiek papier*w warto<ciowych. Przed zainwestowaniem pieni[dzy czytelnik powinien rozwa\y~ swojq w]asnq sytuacj[ i ew. zasi[gnq~ opinii doradcy inwestycyjnego.

6 Spis tresci 1. Rynek kapita]owy >wiat finans*w si[ zmienia Rynek finansowy Bank Rezerw Federalnych Komisja Papier*w Warto<ciowych i Gie]dy Banki komercyjne Domy maklerskie Towarzystwa inwestycyjne Towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne Gie]dy papier*w warto<ciowych Gdzie dowiedzie~ si[ wi[cej Pierwotny rynek akcji Rodzaje ofert Dlaczego sp*]ki wydajq akcje Pierwotna oferta publiczna Oferta niepubliczna Ameryka#skie gie]dy Wt*rny rynek papier*w warto<ciowych New York Stock Exchange Jak dzia]a New York Stock Exchange American Stock Exchange Gie]dy regionalne OTC gie]da bez parkietu OTC a gie]dy NASDAû OTC Bulletin Board NûB Pink Sheets Im ni\ej tym niebezpieczniej Jak mierzy~ puls gie]dy Rola wska^nik*w gie]dy >rednie gie]d Wska^niki obligacji Wska^niki rynku Wska^niki ekonomiczne Akcje Wst[p do akcji Gdzie obserwowa~ akcje Akcje zwyk]e czy preferowane Sp*]ki du\e czy ma]e Doch*d czy przyrost kapita]u Cykliczne czy defensywne Akcje klasy A czy B 51

7 6. 8. Tracking stock Splits, spin-offs, buy-backs i inne dziwno<ci Fundusze akcyjne Gdzie dowiedzie~ si[ wi[cej Obligacje i inne fixed-income securities Co to jest obligacja Obligacje skarbowe Obligacje agencji rzqdowych Obligacje komunalne Obligacje sp*]ek CATS i LYONS, czyli obligacje zerowe Obligacje zamienne Inne fixed-income securities Ryzyko fixed-income securities Mierniki obligacji Rynek obligacji Inne instrumenty finansowe Trusty nieruchomo<ciowe Sp*]ka komandytowa Z]oto i metale szlachetne Instrumenty pochodne Rights Warrants Opcje Kontrakty terminowe (futures) Opcje na futures Fundusze inwestycyjne Fundusze powiernicze Fundusze zamkni[te Unit Investment Trust Exchange Traded Funds Hedge funds fundusze zabezpieczajqce Offshore funds Mierniki funduszy inwestycyjnych Jak wybra~ fundusz inwestycyjny Pomoc w Internecie Handel walutami Konta zagraniczne Opcje na waluty Kontrakty terminowe na waluty Currency Trading Companies Opcje na terminowe kontrakty walutowe Tw*j makler Maklerzy pe]noserwisowi Dyskontowi maklerzy 112

8 Maklerzy niezale\ni full and discount service Maklerzy na sieci Maklerzy umo\liwiajqcy day trading Jak wybra~ maklera Boiler rooms Jak sprawdzi~, z kim mamy do czynienia Arbitra\, czyli jak dochodzi~ swego Twoje konto maklerskie Wype]nienie podania Rodzaje kont Co trzeba wiedzie~ o koncie maklerskim Konto got*wkowe Konto po\yczkowe Zmiana maklera Jak obraca si[ papierami warto<ciowymi Co trzeba wiedzie~ Online trading Zlecenia gie]dowe Realizacja zlecenia Handel akcjami po godzinach Pu]apki szybkiego rynku Program trading Bezpieczniki na Wal Street Jak si[ robi pieniqdze na gie]dzie Dywidenda Pozycja d]uga czy kr*tka Kup i trzymaj Metoda wypo<rodkowania ceny Day trading Dobre rady dla ka\dego inwestora Jak oceni~ sp*]k[ Analiza fundamentalna Analiza ilo<ciowa Mierniki warto<ci akcji Przyk]adowy raport sp*]ki Jak oceni~ sp*]k[ Jak interpretowa~ rekomendacje analityk*w Gdzie zdoby~ informacje o sp*]ce Czytanie wykres*w Co to jest analiza techniczna I ty mo\esz by~ technikiem >rednie ruchome Wska^niki cenowe Wska^niki impetowe Inne wska^niki 194

9 18. Jak inwestowa~ na gie]dach zagranicznych Fundusze zagraniczne American Depository Receipts WEBS <wiat w koszyku Jak kupowa~ na zagranicznych gie]dach Inwestowanie pasywne Teoria Wsp*]czesnego Portfela Fundusze indeksowe Fundusze indeksowe ze wspomaganiem Fundusze, kt*rymi obraca si[ na gie]dzie Jak inwestowa~ pasywnie Jak inwestowa~ w akcje po é100 miesi[cznie Zalety regularnego inwestowania Automatyczne inwestowanie w funduszach Metoda Darka Michalskiego Akcje bez maklera Stw*rz sw*j w]asny fundusz powierniczy Opodatkowanie zysk*w z inwestycji Jakie podatki p]acq inwestorzy Bezpodatkowe inwestycje Jak minimalizowa~ podatki od inwestycji Kto chce nabi~ inwestora w butelk[ Jak topniejq i powstajq fortuny Zarzqd sp*]ki Ludzie od public relations Analitycy Dziennikarze, wydawcy Maklerzy-specjali<ci gie]dowi Market makers Maklerzy Chop houses IPO gra o miliard dolar*w Inwestycyjne porady w Internecie Jak si[ broni~ S]owniczek gie]dowy Za]qcznik. Ksiq\ki Poradnika Sukces 246

10 1 S]owo wst[pne Nigdy Polacy na obczy^nie nie mieli wi[cej mo\liwo<ci ni\ obecnie, aby oszcz[dza~ i inwestowa~ pieniqdze. Dla przeci[tnej osoby, nawet z niewielkimi pieni[- dzmi, dost[p do rynk*w papier*w warto<ciowych stoi w USA szeroko otwarty. Trzeba jednak pami[ta~, \e rynki kapita]owe, a w szczeg*lno<ci gie]da, mogq przynie<~ nam zar*wno bogactwo, jak i ogromne rozczarowanie. W swojej praktyce jako przedstawiciel najwi[kszych bank*w inwestycyjnych widzia]em fortuny robione w ciqgu kilku dni lub tygodni, ale r*wnie\ widzia]em ]zy w oczach os*b, kt*re straci]y wszystko, poniewa\ chcia]y przechytrzy~ rynek i post[powa~ wbrew jego utartym prawom. Wszyscy Czytelnicy, kt*rzy znajq mnie z poprzednich publikacji Poradnika Sukces lub wyk]ad*w, wiedzq, ile uwagi po<wi[cam opracowaniu szczeg*]owego planu inwestycji dla ka\dego klienta. Robi[ to nie dlatego, \e nie wierz[ w umiej[tno<ci danej osoby, ale robi[ to dla jej dobra. Plan opisany w rozdziale 19. jest jednq z najstarszych technik inwestycyjnych na gie]dzie i jednym z najbardziej sprawdzonych sposob*w na sukces w inwestowaniu. Je<li chodzi o inwestowanie, bardzo wa\ne jest r*wnie\ realistyczne podej<cie inwestora do mo\liwo<ci rynku. Inwestor, kt*ry przyk]adowo zarabia] przez ostatnie 12 lat po 18% rocznie, czuje, \e sta~ go na wi[cej. Natomiast osoba, kt*ra trzyma]a dotychczas pieniqdze na 2-procentowym rachunku oszcz[dno<ciowym w lokalnym banku, b[dzie zachwycona, je\eli nauczy si[ osiqga~ <redni zysk na poziomie na przyk]ad 9%, czyli przesz]o cztery razy wi[cej ni\ przed przeczytaniem tej ksiq\ki. Ameryka#skie instytucje finansowe oferujq inwestorom wiele instrument*w inwestycyjnych, od ryzykownych po bardzo bezpieczne. Majqc tyle mo\liwo<ci mo\na si[ tylko zastanawia~, czemu s]owo gie]da nadal wywo]uje tyle kontrowersji i strachu. A przecie\ fakty m*wiq same za siebie. Wi[kszo<~ inwestor*w, kt*rzy powierzyli swoje oszcz[dno<ci funduszom powierniczym lub bezpo<rednio nabyli akcje dobrych sp*]ek z celem zatrzymania ich na d]u\szy czas, nie tylko nie straci]a pieni[- dzy, ale ma ich dzisiaj znacznie wi[cej. Jako doradca jednego z najstarszych bank*w inwestycyjnych na <wiecie i jako kierownik regionalnej firmy inwestycyjnej powtarzam, gdzie jest to tylko mo\liwe, \e nie ma znaczenia z jakq kwotq rozpoczynamy inwestowanie. Najwa\niejsze cechy dobrego inwestora to, po pierwsze poczucie dyscypliny, po drugie konsekwencja w realizacji podj[tych decyzji oraz r*wnie wa\ne poczucie respektu dla czasu. Stare polskie powiedzenie, \e nie od razu Krak*w zbudo wano, powin no by~ pierwszym przykazaniem dla ka\dego, kto chce zbli\y~ si[ do gie]dy. Je\eli wypracujemy w sobie powy\sze cechy, to osiqgni[cie sukcesu finansowego jest tylko kwestiq czasu. ycz[ wszystkim Czytelnikom jak najwi[kszych sukces*w i zapraszam do wsp*]- pracy. Z pozdrowieniami, Dariusz G. Michalski, JD, LL.M.

11 2 Od autorki: Darek Michalski jest d]ugoletnim komentatorem i wsp*]pracownikiem Poradnika Sukces. Mo\na go spotka~ na seminariach i wyk]adach organizowanych na terenie metropolii nowojorskiej i w New Jersey. Z wykszta]cenia jest prawnikiem, a zawodowo zajmuje si[ doradztwem inwestycyjnym dla klient*w presti\owego banku na Wal Street Goldman Sachs. Prowadzi r*wnie\ biura maklerskie firmy Ray mond James Financial Services. W roku 1999 inna firma inwestycyjna, Edward Jones, biorqc pod uwag[ pracownik*w ponad 6,000 swych oddzia]*w, uzna]a go za czo]owego w Stanach Zjednoczonych propagatora techniki inwestycyjnej Dollar Cost Averaging. Swojq wiedzq i do<wiadczeniem Darek Michalski bardzo przyczyni] si[ do powstania niniejszej ksiq\ki. El\bieta Baumgartner

12 >wiat finans*w si[ zmienia 3 1. Rynek kapita]owy >wiat finans*w si[ zmienia Jeszcze kilka lat temu szli<my do banku, by deponowa~ swoje oszcz[dno<ci i otworzy~ konto czekowe. Aby zainwestowa~ w akcje, udawali<my si[ do maklera, a do agenta ubezpieczeniowego by wykupi~ polis[ na \ycie. Je\eli odpowiada]y nam bezprowizyjne fundusze, dzwonili<my prosto do towarzystwa funduszy powierniczych. Ale to si[ zmienia. Obecnie firmy maklerskie oferujq ksiq\eczki czekowe i karty kredytowe, a niekt*re ubezpieczenia. W banku mo\emy zainwestowa~ w fundusze powiernicze czy naby~ annuity, a nawet otworzy~ dyskontowe konto maklerskie. Wsp*]czesny agent ubezpieczeniowy ch[tnie zostanie naszym doradcq finansowym i wyjdzie naprzeciw wszystkim finansowym potrzebom. Bankier, makler i agent ubezpieczeniowy nie majq teraz oddzielnych r*l. Ka\dy <wiadczy szeroki wachlarz finansowych us]ug, a r*\nice mi[dzy nimi coraz bardziej si[ zacierajq. Produkty finansowe te\ si[ zmieniajq. Przed kilkunastu laty Amerykanin wybiera] tylko pomi[dzy rzqdowq obligacjq a akcjq renomowanej sp*]ki. Dzi< natomiast ma do rozwa\enia tzw. zera, obligacje zabezpieczone hipotekami, obligacje zamienne, ponad 20,000 r*\nych akcji. Mo\e kupi~ indeksy, opcje lub kontrakty terminowe (futures). Funduszy powierniczych namno\y]o si[ ju\ ponad 13,000 i nied]ugo przekroczq ilo<ciq liczb[ akcji w obrocie. Do tego dochodzi ponad 3,000 zamkni[tych funduszy powierniczych i drugie tyle hedge funds, niezliczona liczba Unit Investment Trusts i mrowie produkt*w wt*rnych. Zmienia si[ te\ dost[p do informacji. W przesz]o<ci potrzebowali<my maklera, gdy\ tylko on m*g] uzyska~ raporty sp*]ek, analizy i statystyki. Teraz, dzi[ki rozwijajqcej si[ technice, mamy informacj[ w zasi[gu r[ki prawie na r*wni z profesjonalistami z Wall Street, a pod]qczony do Internetu komputer daje nam natychmiastowe doj<cie do gie]dy. Wsp*]czesny inwestor, a szczeg*lnie imigrant, powinien orientowa~ si[ w szybko zmieniajqcym si[ <wiecie finans*w, by nie by~ na ]asce finansowego doradcy.

13 4 Rynek kapita]owy Rynek finansowy Na rynku finansowym odbywa si[ wymiana kapita]u i kredytu w gospodarce. Oznacza to zawieranie um*w kredytowych, emisj[ papier*w warto<ciowych. Oto przyk]ady rynk*w finansowych: rynek akcji (stock market), rynek obligacji (bond market), rynek towarowy (commodities market), rynek walutowy (foreign exchange market). Rynek finansowy sk]ada si[ z rynku pieni[\nego i kapita]owego. Rynki pieni[\ne Rynek pieni[\ny jest cz[<ciq rynku finansowego, gdzie instytucje i osoby prywatne dokonujq finansowania bie\qcej dzia]alno<ci. Instytucje finansowe (komercyjne banki, kasy oszcz[dno<ciowo-po\yczkowe, unie kredytowe, firmy ubezpieczeniowe, plany emerytalne) przyjmujq pieniqdze od depozytariuszy, kt*rzy majq nadwy\ki finansowe, oraz po\yczajq je jednostkom potrzebujqcym <rodk*w na kr*tki czas. Czyniqc to tworzq r*\ne finansowe instrumenty, jak konta oszcz[dno<ciowe, czekowe, terminowe (CD), bony komercyjne itp. Rynek pieni[\ny jest wi[c rynkiem kr*tkoterminowych instrument*w d]u\nych. Rynki kapita]owe Na rynku kapita]owym sp*]ki zdobywajq <rodki na <redni i d]ugi termin w celu finansowania inwestycji. Sp*]ki majq mo\no<~ zdobycia kapita]u przez emisj[ instrument*w rynku kapita]owego, do kt*rych nale\q akcje (stocks) oraz papiery d]u\ne o terminie d]u\szym ni\ rok. Innymi s]owy, rynek kapita]owy (capital market) umo\liwia sprzeda\ i kupno papier*w warto<ciowych oraz obs]ug[ kredytowq. W ramach rynku kapita]owego rozr*\nia si[ rynek pierwotny i wt*rny. Rynek pierwotny (primary market) to cz[<~ rynku kapita]owego, na kt*rym emitent papier*w warto<ciowych zbiera kapita]. Emitent sprzedaje po cenie emisyjnej swoje akcje czy obligacje inwestorom, kt*rzy uznali je za dobrq lokat[. Czyni to przy pomocy domu maklerskiego (underwriter). Oferta mo\e by~ publiczna (public offer) lub prywatna (private placement). Oferty publiczne sq <ci<le regulowane przez Komisj[ Papier*w Warto<ciowych i Gie]dy (patrz rozdzia] 2). Oferty prywatne (niepubliczne) polegajq na bezpo<redniej sprzeda\y walor*w ograniczonej liczbie inwestor*w instytucjonalnych lub os*b prywatnych. Subskrypcja prywatna (w odr*\nieniu od publicznej) nie musi spe]nia~ pe]nych wymog*w rejestracyjnych Komisji Papier*w Warto<ciowych i Gie]dy, bo nie jest przedmiotem obrotu publicznego (patrz rozdzia] 2.4). Rynek wt*rny to cz[<~ rynku kapita]owego, gdzie odbywa si[ kupno i sprzeda\ papier*w pomi[dzy inwestorami. Osiqgni[te zyski nie zasilajq emitenta akcji kapita- ]em. Wt*rny rynek jest uzupe]nieniem rynku pierwotnego, gdy\ niewielu inwestor*w nabywa]oby akcje sp*]ki wiedzqc, \e nie mogq ich odsprzeda~. Wt*rny rynek ma miejsce na gie]dach papier*w warto<ciowych i poza nimi (patrz rozdzia] 3.1). Emisji akcji i wprowadzeniu ich na rynek pierwotny, po czym wt*rny, po<wi[cony jest rozdzia] 2. Na rynku kapita]owym dzia]a wiele instytucji om*wionych poni\ej.

14 Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Salon Cyfrowych Publikacji epartnerzy.com.