średnie roczne koszty utrzymania jednostki ADR Tabela 1 aktualny poziom wydatków związany z funkcjonowaniem postępowania mediacyjnego w sporach konsumenckich* mediacja w ramach SP przy RU** mediacja w ramach SP przy KNF mediacja prowadzona w ramach UKE mediacja prowadzona w ramach Śląskiego WI IH w Katowicach*** mediacja prowadzona w ramach Podkarpackiego WI IH w Rzeszowie*** Dane dotyczące finansowania podmiotu ADR koszty osobowe (wraz z wymiarem zatrudnienia i liczbą pracowników) (brutto) b.d.**** b.d. 769 201 zł (65 i ½ etatu, uwzględnione tylko 23,7% czasu poświęcanego na mediacje) 202 947, 85 zł 133 600 zł (4 etaty) koszty lokalowe (czynsz, media, w szczególności telefon i internet) b.d. b.d. 189 715 zł (kalkulacja uwzględnia koszty dla 65 i ½ etatu bez podziału na rodzaj wykonywanych zadań) 7 000 zł 6 800 zł prowadzenia strony internetowej (wraz z wynagrodzeniem osób odpowiedzialnych za jej prowadzenie, kosztem domeny itp.) b.d. b.d. 26 076 zł brak 2 000 zł 1
wyposażenia stanowiska pracy usług pocztowych delegacji i przejazdów zamiejscowych szkoleń b.d. b.d. 10 600 zł (koszt wyposażenia 1 stanowiska) 699 600 zł (koszt wyposażenia wszystkich obecnych stanowisk) 3 000 zł 4 000 zł b.d. b.d. 23 673 zł 7 000 zł 1 000 zł b.d. b.d. 3000 zł 8 353 zł 1 500 zł b.d. b.d. 41 949 zł brak nie wskazano inne (jakie?) ogółem kwota wynagrodzenia mediatorów (miesięcznie, brutto) b.d. b.d. 23 727 zł (utrzymanie czystości, literatura fachowa, pomoc prawna) b.d. b.d. 1 071 341 (bez wyposażenia stanowisk) b.d. b.d. 12 249 zł 1770 941 zł (z wyposażeniem stanowisk koszt jednorazowy) (suma wynagrodzenia wszystkich mediatorów za czynności związane z postępowaniem mediacyjnym) brak 1 000 zł 228 300,85 zł 212 300 zł 13 028,58 zł (4 etaty, 100% czasu pracy na mediację + 2 etaty, 50% czasu pracy) (ubezpieczenie samochodu, podatki, naprawy) 11 133 zł (4 etaty, b.d. w zakresie czasu pracy poświęcanego na mediację) 2
kwota wynagrodzenia innych osób wraz ze wskazaniem stanowisk (np. obsługi administracyjnej) (miesięcznie, brutto) b.d. b.d. nie wskazano nie wskazano 15 000 zł (prawdopodobnie w skali roku) koszt obsługi jednej sprawy (KOS) b.d. b.d. 135 zł (bez uwzględniania kosztów wyposażenia), 224 zł (z kosztami wyposażenia - koszt jednorazowy) 285,37 zł 536 zł źródła finansowania b.d. środki publiczne***** środki publiczne środki z budżetu WI IH środki z budżetu WI IH przeciętne zaangażowanie osobowe w rozstrzygnięcie jednej sprawy liczba otrzymanych wniosków w 2013 r. (zarówno od konsumentów, jak i przedsiębiorców tam, gdzie dotyczy) Dodatkowe dane relewantne dla ustalenia modelu finansowania b.d. b.d. 1 osoba, 2 i ½ godziny mediacja pisemna 10 godzin (4 os. po 6 godz., 2 os. po 3 godz.);mediacja bezpośrednia 30 godzin (4 os. po 6 godz., 2 os. po 3 godz.) b.d. b.d. b.d. 919 (do 31.10.2013 r.) 4 os., w sumie 24 godz. 393 3
liczba rozstrzygniętych spraw w 2013 r. b.d. b.d. 3955 (2012 r. dane pochodzą ze sprawozdania z dział. PUKE) 880 291 dominująca forma postępowania b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. *Powyższa tabela przedstawia bieżący model finansowo-organizacyjny dla postępowania mediacyjnego w sporach konsumenckich. Wartości w niej uwzględnione interpretować należy więc przez pryzmat istniejących obciążeń i możliwości podmiotów ADR (liczba spraw, liczba pracowników, posiadane zasoby itd.). Na uwadze należy mieć również fakt, że obecnie podmioty ADR nie są związane postanowieniami dyrektywy w zakresie terminu, w jakim postępowanie ADR powinno się zakończyć (do 90 dni), oraz opłat, którymi można obciążać konsumenta (powinny być nieznaczne). Dane uwzględnione w powyższej tabeli pochodzą z pism nadesłanych przez podmioty ADR lub instytucje, przy których podmioty te są utworzone. UOKiK nie ma możliwości ich weryfikacji pod względem zgodności z rzeczywistością. Dodatkowa trudność w oszacowaniu kosztów prowadzenia mediacji w przypadku, gdy osoby odpowiedzialne za postępowanie ADR są pracownikami organów administracji wykonującymi również inne działania, wiąże się z niemożliwością precyzyjnego rozdzielenia kosztów na związane z postępowaniem ADR i pozostałą działalnością ustawową (np. kosztów lokalowych). W związku z koniecznością sporządzenia prognozy uwzględniającej zmiany związane z implementacją dyrektywy ws. ADR, w tym prawdopodobny wzrost liczby wniosków, Departament Polityki Konsumenckiej zwróci się do Departamentu Analiz Rynku o opinię w tej sprawie. **Rzecznik Ubezpieczonych nie udzielił informacji na zapytanie Prezesa UOKiK dotyczące kosztów prowadzenia postępowania mediacyjnego w ramach SP przy RU pomimo telefonicznego uzgodnienia, że taka informacja zostanie przesłana. *** Postępowania mediacyjne prowadzone w ramach 16 WI IH-ów charakteryzują się dużą różnorodnością. Koszty utrzymania poszczególnych jednostek ADR przy WI IH-ach związane są m. in. z liczbą prowadzonych przez nie spraw, liczbą pracowników, formą prowadzenia mediacji (pisemną bądź bezpośrednią), z czym wiąże się m. in. wysokość ponoszonych w związku z dojazdem do stron kosztów. W pewnym uproszczeniu można przyjąć, że w ramach IH zauważalne są dwa modele funkcjonowania podmiotów ADR. W pierwszym przypadku dana jednostka ADR funkcjonuje w ramach WI IH w dużym mieście, rocznie obsługuje więcej spraw niż średnia dla wszystkich WI IH-ów (ok. 900 spraw rocznie), co przekłada się na większą efektywność jednostki i mniejsze koszty w przeliczeniu na jedną sprawę (KOS). W drugim 4
wariancie jednostka ADR funkcjonuje w ramach WI IH w mniejszym mieście, liczba zgłaszanych spraw plasuje się poniżej średniej (niekiedy zdecydowanie poniżej),co nie wpływa jednak na stałe koszty, które jednostka musi ponieść niezależnie od bieżącego obciążenia pracą (koszty lokalowe, koszty osobowe). W rezultacie w drugim modelu KOS jest zazwyczaj wyższy niż w pierwszym. W powyższej tabeli przedstawiono koszty ponoszone przez WI IH-y reprezentatywne dla obydwu grup (WI IH w Katowicach i Rzeszowie). **** Pomimo wystąpienia przez Prezesa UOKiK o stosowane informacje, nie zostały one przekazane lub przekazane informacje nie pozwalają na precyzyjne wskazanie przedmiotowych danych. ***** Informacje przekazane przez podmiot nie uwzględniają opłat pobieranych od stron sporu. 5
średnie roczne koszty utrzymania jednostki ADR Tabela 2 aktualny poziom wydatków związany z funkcjonowaniem konsumenckich sądów polubownych* Arbiter Bankowy SP przy RU** SP przy KNF SPSK przy PUKE SPSK przy Śląskim WI IH w Katowicach*** Dane dotyczące finansowania podmiotu ADR SPSK przy Małopolskim WI IH w Krakowie*** koszty osobowe (wraz z wymiarem zatrudnienia i liczbą pracowników) (brutto) b.d.**** b.d. b.d. 101 614,68 zł (2 stałe etaty) 204 137,62 zł 14 028 zł (1 etat) koszty lokalowe (czynsz, media, w szczególności telefon i internet) prowadzenia strony internetowej (wraz z wynagrodzeniem osób odpowiedzialnych za jej prowadzenie, kosztem domeny itp.) b.d. b.d. b.d. 23 746,12 zł 21 000 zł ok. 3 173 zł b.d. b.d. b.d. b.d. brak ok. 300 zł 6
wyposażenia stanowiska pracy b.d. b.d. b.d. 10 600 zł (koszt wyposażenia 1 stanowiska) 21 200 zł (koszt wyposażenia wszystkich obecnych stanowisk) 5 000 zł ok. 4 000 zł usług pocztowych delegacji i przejazdów zamiejscowych szkoleń inne (jakie?) ogółem 13-15 000 zł b.d. b.d. 2 122,30 zł 8 000 zł ok. 1 100 zł udział w spotkaniach sieci FIN-Net 5-8 000 zł b.d. b.d. 1 124 zł 2 088 zł nie wskazano b.d. b.d. b.d. 896 zł brak nie wskazano b.d. b.d. b.d. nie wskazano brak nie wskazano b.d. b.d. b.d. 128 732 zł 240 225,62 zł ok. 22 601 zł kwota wynagrodzenia arbitrów (miesięcznie, brutto) b.d. arbiter 250 zł za postępowanie; superarbiter 350 zł za postępowanie b.d. superarbiter 50 zł za udział w rozprawie, arbiter 25 zł za udział w rozprawie bez wynagrodzenia bez wynagrodzenia 7
kwota wynagrodzenia innych osób wraz ze wskazaniem stanowisk (np. sekretarzy sądu, obsługi administracyjnej) (miesięcznie, brutto) b.d. b.d. b.d. przewodniczący i sekretarz sądu (2 pełne etaty, 100% czasu na ADR) w sumie 8 467,89 zł 13 104,96 zł (4 etaty, 100% czasu pracy na ADR, 1 etat, 50% czasu) 2338 zł (1 etat, 50% czasu pracy na ADR) koszt obsługi jednej sprawy (KOS) 400-500 zł b.d. b.d. 572 zł (bez uwzględniania kosztów wyposażenia), 666 zł (z kosztami wyposażenia) 519,96 zł ok. 220 zł źródła finansowania - opłaty arbitrażowe konsumentów - opłaty rejestracyjne i arbitrażowe, środki publiczne***** środki publiczne***** środki z budżetu WI IH środki z budżetu WI IH - składki banków członków ZBP - budżet Rzecznika Ubezpieczonyc h Dodatkowe dane relewantne dla ustalenia modelu finansowania 8
przeciętne zaangażowanie osobowe w rozstrzygnięcie jednej sprawy liczba otrzymanych wniosków w 2013 r. (zarówno od konsumentów, jak i przedsiębiorców tam, gdzie dotyczy) liczba rozstrzygniętych spraw w 2013 r. 1 osoba (b.d. co do czasu poświęconego na 1 sprawę) 1- lub 3- osobowy skład orzekający; b.d. w pozostałym zakresie 1255 27 171 1- lub 3-osobowy skład orzekający; b.d. w pozostałym zakresie (do 30.12.2013) 6 osób (przy rozprawie: superarbiter, 2 arbitrów, protokolant, każdy po 5 h, ponadto przewodniczący i sekretarz) 225 445 5 osób (36 godzin 4 os. po 8 godz., 1 os. 4 godz.) (do 13.12.2013 r.) 1290 0 b.d. 2 52 10 4 osoby (3 osoby po 2 godz., 1 os. 5 godz.) 88 (do 30.11.2013 r.) dominująca forma postępowania najczęściej bez obecności stron, stanowiska przekazywane pocztą; wyjątkowo możliwa rozprawa b.d. rozprawa lub posiedzenie niejawne (stawiennictwo stron nie jest obowiązkowe) rozprawa (stawiennictwo stron nie jest obowiązkowe) b.d. b.d. *Powyższa tabela przedstawia bieżący model finansowo-organizacyjny dla postępowania przed konsumenckimi sądami polubownymi. Wartości w niej uwzględnione interpretować należy więc przez pryzmat istniejących obciążeń i możliwości podmiotów ADR (liczba spraw, liczba etatowych pracowników, liczba arbitrów, posiadane zasoby itd.). Na uwadze należy mieć również fakt, że obecnie podmioty ADR nie 9
są związane postanowieniami dyrektywy w zakresie terminu, w jakim postępowanie ADR powinno się zakończyć (do 90 dni), oraz opłat, którymi można obciążać konsumenta (powinny być nieznaczne). Dane uwzględnione w powyższej tabeli pochodzą z pism nadesłanych przez podmioty ADR lub instytucje, przy których podmioty te są utworzone. UOKiK nie ma możliwości ich weryfikacji pod względem zgodności z rzeczywistością. Dodatkowa trudność w oszacowaniu kosztów prowadzenia postępowania polubownego w przypadku, gdy osoby odpowiedzialne za organizację postępowania ADR (przewodniczący, sekretarze sądów) są pracownikami organów administracji wykonującymi również inne działania, wiąże się z niemożliwością precyzyjnego rozdzielenia kosztów na związane z postępowaniem ADR i pozostałą działalnością ustawową (np. kosztów lokalowych). W związku z koniecznością sporządzenia prognozy uwzględniającej zmiany związane z implementacją dyrektywy ws. ADR, w tym prawdopodobny wzrost liczby wniosków, Departament Polityki Konsumenckiej zwróci się do Departamentu Analiz Rynku o opinię w tej sprawie. **Rzecznik Ubezpieczonych nie udzielił informacji na zapytanie Prezesa UOKiK dotyczące szczegółowych kosztów prowadzenia postępowania polubownego w ramach SP przy RU pomimo telefonicznego uzgodnienia, że taka informacja zostanie przesłana. *** Postępowania przed konsumenckimi sądami polubownymi prowadzone w ramach 16 WI IH-ów charakteryzują się dużą różnorodnością. Średni koszt obsługi jednej sprawy w ramach poszczególnych jednostek ADR przy WI IH-ach waha się od 108 zł (SP w Białymstoku i Warszawie) do 2 312 zł we Wrocławiu, przy czym analiza nadesłanych przez poszczególne sądy polubowne danych nie umożliwia precyzyjnego wskazania kryteriów wpływających na wzrost kosztów postępowania. Przedstawione w tabeli obrazują koszty postępowania w ramach SP, w których koszt obsługi jednej sprawy zbliżony jest do średniej (ok. 672 zł) oraz nieco od niej niższy. **** Pomimo wystąpienia przez Prezesa UOKiK o stosowne informacje, nie zostały one przekazane lub przekazane informacje nie pozwalają na precyzyjne wskazanie przedmiotowych danych. ***** Informacje przekazane przez podmiot nie uwzględniają opłat pobieranych od stron sporu. 10
Tabela 3 optymalny model finansowo-organizacyjny przy założeniu, że obie jednostki ADR pozostają powiązane z WI IH* sposób zatrudnienia (delegowania) mediatorów/arbitrów liczba i wymiar etatów, nazwy stanowisk Przy założeniu, że osoby odpowiedzialne za ADR wykonywać będą jedynie działania związane z funkcjonowaniem ADR. mediacja Mediatorzy umowa o pracę Na potrzeby opracowania modelu przyjęto uśrednioną liczbę mediacji w skali roku na 1 WI IH 900 mediacji 5 mediatorów pełny etat 40h/tydzień - średnio 168h/ miesiąc (średnio 21 dni roboczych w miesiącu) 1 osoba obsługi administracyjna etat j.w. sądownictwo polubowne Przewodniczący sądu, umowa zlecenie Arbiter umowa zlecenie za rozprawę Sekretarz sądu umowa o pracę Na potrzeby opracowania modelu przyjęto uśrednioną liczbę wniosków w skali roku na 1 WI IH 170 wniosków Sekretarz sądu 0,67 etatu liczba osób (mediatorów/arbitrów, wolontariuszy, praktykantów) niezatrudnionych na podstawie umowy o pracę wraz ze średnim czasem pracy (w skali miesiąca) nie wskazano Przewodniczący sądu 1 Arbiter 2 osoby do rozprawy nie można określić średniego czasu pracy w skali miesiąca, bo będzie to zależało od liczby wniosków, które skutkować będą rozprawą 11
średnie roczne koszty utrzymania jednostki ADR kwota wynagrodzenia mediatorów lub arbitrów W przypadku zatrudnienia na umowę o pracę proszę o wskazanie wysokości miesięcznego wynagrodzenia brutto wraz z informacją o wymiarze etatu. W pozostałych przypadkach za godz. Mediator 4000,00 zł/etat Przewodniczący - 1000,00 zł miesięcznie - nie można przeliczyć tego na godziny, bo wynagrodzenie nie jest uzależnione od czasu pracy Arbiter 30,00 zł za rozprawę tj. ok. 30,00 zł/h kwota wynagrodzenia innych osób wraz ze wskazaniem stanowisk (np. sekretarzy sądów, obsługi administracyjnej) W przypadku zatrudnienia na umowę o pracę proszę o wskazanie wysokości miesięcznego wynagrodzenia brutto wraz z informacją o wymiarze etatu. W pozostałych przypadkach za godz. Obsługa administracyjna - 2700,00 zł/etat Sekretarz sądu 3000,00 zł/etat wymiar etatu 0,67 (2010,00 zł) koszty osobowe koszty lokalowe prowadzenia strony internetowej 617080,00 zł 46725,00 zł 24000,00 zł 8000,00 zł 2000,00 zł 2000,00 zł wyposażenia stanowiska pracy Wyposażenie 1 stanowiska pracy 6500,00 zł Koszt wyposażenia 6 stanowisk 39000,00 zł (według DIH ten wydatek nie powinien być wliczony do rocznych kosztów, gdyż ponoszony jest jednorazowo, ale powinien być uwzględniony przy kosztach tworzenia jednostek ADR ) Wyposażenie 1 stanowiska pracy 6500,00 zł (według DIH ten wydatek nie powinien być wliczony do rocznych kosztów, gdyż ponoszony jest jednorazowo, ale powinien być uwzględniony przy kosztach tworzenia jednostek ADR) 12
usług pocztowych delegacji i przejazdów zamiejscowych 8500,00 zł 4000,00 zł 7400,00 zł 1200,00 zł szkoleń (ze wskazaniem potrzeb szkoleniowych) Koszt szkolenia 1 mediatora 2000, 00 zł Koszt szkolenia 5 mediatorów 10000,00 zł Szkolenie w zakresie technik mediacji nie wskazano potrzeb szkoleniowych inne (jakie?) koszty związane z: wydatkami na okresowe badania lekarskie (w przeliczeniu na optymalna liczbę etatów), ZFŚS, materiały biurowe, podatek od nieruchomości) ogółem 15000,00 zł 5000,00 zł 722980,00 zł 73425,00 zł koszt obsługi jednej sprawy (KOS) 683980,00 zł (bez kosztów wyposażenia stanowiska pracy) 803,31 zł 759,97 zł (bez kosztów wyposażenia stanowiska pracy) 66925,00 zł (bez kosztów wyposażenia stanowiska pracy) 431,91 zł 393,67 zł (bez kosztów wyposażenia stanowiska pracy) inne potrzeby (jakie?) nie wskazano nie wskazano *Przedstawiony w powyższej tabeli optymalny model finansowo-organizacyjny dla postępowań ADR przy Inspekcji Handlowej zakłada obowiązek zakończenia postępowania w terminie do 90 dni oraz prowadzenie postępowań ADR przez osoby odpowiedzialne za ADR w wymiarze pełnego etatu (bez możliwości wykonywania innych działań wynikających z kompetencji IH). Został on sporządzony dla aktualnych obciążeń IH (przede wszystkim liczby spraw). 13