Telekomunikacja Polska S.A. ul. Twarda Warszawa DECYZJA

PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI Warszawa, dnia 28 sierpnia 2007 r. ELEKTRONICZNEJ Anna Streżyńska DRTD-SMP-6043-41/06 (21) Telekomunikacja Polska S.A. ul. Twarda 18 00 105 Warszawa DECYZJA Na podstawie art. 24 ust. 1 i 2 w związku z art. 25 ust. 2 i 4, art. 46 ust. 2 pkt 1, 2, 3, 4, 5, art. 46 ust. 3 pkt 3 lit a-b oraz art. 46 ust. 3 pkt 4 i art. 46 ust. 4 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm., zwanej dalej Pt ) i 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2004 r. w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Dz. U. Nr 242, poz. 2420) oraz na podstawie art. 206 ust. 2a w związku z art. 206 ust. 1 Pt i z art. 3 ust. 3, art. 4 i 16 ust. 1 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (Dz. U. Nr 267, poz. 2258): I. ustalam, że na krajowym rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów nie występuje skuteczna konkurencja; II. III. wyznaczam Telekomunikację Polską S.A. z siedzibą w Warszawie jako przedsiębiorę zajmującego pozycję znaczącą na krajowym rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów; nakładam na Telekomunikację Polską S.A z siedzibą w Warszawie następujące obowiązki regulacyjne w zakresie świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów: 1. obowiązek, o którym mowa w art. 46 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na nie ustalaniu zawyżonych cen w zakresie detalicznych usług międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów; 2. obowiązek, o którym mowa w art. 46 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na nieutrudnianiu innym przedsiębiorcom wejścia na detaliczny rynek usług

międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów; 3. obowiązek, o którym mowa w art. 46 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na nieograniczaniu konkurencji poprzez ustalanie cen usług zaniżonych w stosunku do kosztów ich świadczenia na rynku usług międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów. 4. obowiązek, o którym mowa w art. 46 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na niestosowaniu nieuzasadnionych preferencji dla określonych użytkowników, z wyłączeniem wyjątków przewidzianych w Pt; 5. obowiązek, o którym mowa w art. 46 ust. 2 pkt 5 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na niezobowiązywaniu użytkownika końcowego do korzystania z usług, które są dla niego zbędne; 6. obowiązek, o którym mowa w art. 46 ust. 3 pkt 3 lit a-b ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na: a. prowadzeniu rachunkowości regulacyjnej zgodnie z zatwierdzoną przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej instrukcją, b. prowadzeniu kalkulacji kosztów (FL-FDC) usług zgodnie z zatwierdzonym przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej opisem kalkulacji kosztów, 7. obowiązek, o którym mowa w art. 46 ust. 3 pkt 4 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na przedstawianiu do zatwierdzenia przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej cenników i regulaminów świadczenia usług międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów. IV. Decyzja niniejsza podlega natychmiastowemu wykonaniu stosownie do art. 206 ust. 2 i ust. 2a ustawy Prawo telekomunikacyjne. UZASADNIENIE Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji, do zakresu działania Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zwanego dalej Prezesem UKE), przechodzą dotychczasowe zadania i kompetencje Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (zwanego dalej Prezesem URTiP), chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Z kolei, zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, sprawy wszczęte przez Prezesa URTiP, w zakresie zadań przejmowanych przez Prezesa UKE i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się przed Prezesem UKE według przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (zwanej dalej również Pt oraz ustawą Prawo telekomunikacyjne). Ponadto, w dniu 9 lutego 2006 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego i stan prawny ustalony wskazaną ustawą został uwzględniony w niniejszej decyzji. 2

1. Implementacja procedury regulacji ex ante do polskiego porządku prawnego Podstawowe zasady i reguły nowego reżimu regulacyjnego dla rynku usług i sieci łączności elektronicznej, w tym również procedurę regulacji ex ante określa przede wszystkim dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa). Zgodnie z art. 15 dyrektywy ramowej, po przeprowadzeniu publicznej konsultacji oraz konsultacji z krajowymi organami regulacyjnymi (NRA), Komisja Europejska, miała przyjąć zalecenie określające rynki produktów i usług sektora łączności elektronicznej, których cechy mogą usprawiedliwiać nałożenie obowiązków regulacyjnych, określonych w dyrektywach szczegółowych. Rynki te miały zostać określone zgodnie z przepisami prawa konkurencji. Jednocześnie Komisja Europejska miała opublikować wytyczne dotyczące analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej. Mając na uwadze treść zalecenia i wytycznych, NRA mają definiować rynki właściwe zgodnie z prawem konkurencji i stosownie do okoliczności występujących w danym państwie, a w szczególności mają definiować rynki geograficzne w obrębie danego terytorium. Art. 16 dyrektywy ramowej stanowi, że niezwłocznie po uchwaleniu zalecenia lub jego zmian, NRA są zobowiązane do przeprowadzenia analizy odnośnych rynków. Analiza ta powinna zostać przeprowadzona w miarę potrzeb we współpracy z organem ds. konkurencji. Jeżeli wyniki analizy wskażą, że na rynku występuje skuteczna konkurencja, wtedy NRA nie będzie nakładał obowiązków regulacyjnych, a istniejące zostaną zniesione. Jeżeli wyniki analizy określą, iż dany rynek nie jest skutecznie konkurencyjny, wtedy NRA wskaże przedsiębiorstwo lub przedsiębiorców posiadających znaczącą pozycję rynkową oraz nałoży, zmieni lub utrzyma istniejące obowiązki regulacyjne. Jednocześnie dyrektywa ramowa przewiduje, że dla rozstrzygnięć związanych z nałożeniem obowiązków regulacyjnych należy zastosować mechanizm konsultacji określony w art. 6 dyrektywy, a także mechanizm odnoszący się do konsolidacji wewnętrznego rynku w zakresie łączności elektronicznej, wskazany w art. 7 dyrektywy ramowej. Mając na uwadze postanowienia dyrektywy ramowej, Komisja Europejska wydała: Zalecenie Komisji Europejskiej 2003/311/W z dnia 11 lutego 2003 r. w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante (zwane dalej Zaleceniem) - wskazujące na przesłanki uzasadniające poddanie rynku właściwego regulacji ex ante, a także określające listę rynków produktów i usług sektora łączności elektronicznej, których cechy mogą uzasadniać wprowadzenie regulacji ex ante; Notę Wyjaśniającą do Zalecenia Komisji Europejskiej w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z Dyrektywą 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i rady w sprawie Ram regulacyjnych sieci i łączności elektronicznej (zwaną dalej Notą Wyjaśniającą); Wytyczne Komisji Europejskiej 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (zwane dalej Wytycznymi) - skupiające się przede wszystkim na kwestiach związanych z definiowaniem rynków, ich analizą pod kątem występowania podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej, a także procedurach konsultacyjnych. 3

Wskazana powyżej procedura regulacji ex ante została zaimplementowana do polskiego porządku prawnego. Ustawa Prawo telekomunikacyjne przewiduje następujący tryb regulacji rynku: a) wydanie rozporządzenia ministra właściwego do spraw łączności w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa UKE (art. 22 ust. 1 Pt); b) wszczęcie i przeprowadzenie przez Prezesa UKE postępowania w sprawie określenia, czy na rynku właściwym, określonym w rozporządzeniu, występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 1 Pt); c) w przypadku stwierdzenia występowania na rynku skutecznej konkurencji wydanie przez Prezesa UKE postanowienia w sprawie stwierdzenia, że na analizowanym rynku występuje skuteczna konkurencja (art. 23 ust. 3 Pt); d) w przypadku ustalenia, że na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja przygotowanie przez Prezesa UKE decyzji wyznaczającej przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nakładającej obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie (art. 24 ust. 1 Pt); e) poddanie projektu rozstrzygnięcia w sprawie wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej i nałożenia określonych obowiązków regulacyjnych postępowaniu konsultacyjnemu oraz konsolidacyjnemu (art. 15 i art. 18 Pt); f) wydanie postanowienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwanego dalej Prezesem UOKiK) w sprawie przyjętego przez Prezesa UKE projektu rozstrzygnięcia w kwestii ustalenia istnienia skutecznej konkurencji, wyznaczenia podmiotu lub podmiotów o znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych w trybie art. 106 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071, ze zm., zwane dalej kpa) (art. 206 ust. 4 Pt); g) wydanie decyzji wyznaczającej podmiot o znaczącej pozycji rynkowej oraz nakładającej obowiązki regulacyjne (art. 25 ust. 4 Pt). Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, tj. przed dniem 9 lutego 2006 r. postępowania w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, stają się postępowaniami w sprawie ustalenia czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na rynku właściwym oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w Pt. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że niniejsza decyzja stanowi realizację etapów procesu regulacyjnego wskazanych w punktach a g, z uwzględnieniem zapisów art. 3 ust. 2 cytowanej wyżej ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego. 2. Przebieg postępowania w sprawie analizy skutecznej konkurencji na rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji rynkowej oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych przewidzianych w ustawie Prawo telekomunikacyjne 1. Pismem z dnia 20 grudnia 2004 r. (znak: DRT-WAI-0200-4/04(1)) Prezes URTiP na podstawie art. 23 ust. 1 Pt wszczął z urzędu postępowanie w sprawie ustalenia, czy na 4

zgodnym z obszarem kraju rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów występuje skuteczna konkurencja. 2. Przedmiotowe postępowanie nie zostało zakończone do dnia 9 lutego 2006 r. 3. Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz ustawy Kodeks postępowania cywilnego, tj. z dniem 9 lutego 2006 r., postępowanie w sprawie ustalenia, czy na zgodnym z obszarem kraju rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów występuje skuteczna konkurencja, stało się z mocy prawa postępowaniem w sprawie ustalenia, czy na zgodnym z obszarem kraju rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji na poszczególnych rynkach właściwych oraz nałożenia obowiązków regulacyjnych. 4. W związku z prowadzonym postępowaniem Prezes URTiP zwrócił się do przedsiębiorców telekomunikacyjnych o wypełnienie formularzy informacyjnych. Dane i informacje przekazane przez wskazanych operatorów były następnie w odpowiedzi na kolejne pisma Regulatora uzupełniane i doprecyzowane. Do analizy użyto także informacji udostępnianych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych na oficjalnych stronach internetowych. 5. Pismem z dnia 6 listopada 2006 r., Prezes UKE powiadomił spółkę Telekomunikacja Polska S.A. z siedzibą w Warszawie, (zwaną dalej również TP S.A., TP, Spółką), o rozszerzeniu postępowania, stosownie do powołanego wyżej art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 2005r. o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne oraz Kodeks postępowania cywilnego. 6. Pismem z dnia 6 listopada 2006 r. Prezes UKE powiadomił Prezesa UOKiK o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego w sprawie ustalenia, że na krajowym rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telekomunikacji Polskiej S.A. jako przedsiębiorcy zajmującego pozycje znaczącą na analizowanym rynku nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 7. W dniu 6 listopada 2006 r. Komisja Europejska zarejestrowała pod numerem PL/2006/0529 notyfikację Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczącą projektu decyzji w sprawie ustalenia, że na krajowym rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telekomunikacji Polskiej S.A. jako przedsiębiorcy zajmującego pozycję znaczącą na analizowanym rynku oraz nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. 8. W dniach 6 listopada 6 grudnia 2006 r. Prezes UKE przeprowadził postępowanie konsultacyjne w sprawie ustalenia, że na krajowym rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telekomunikacji Polskiej 5

S.A. jako przedsiębiorcy zajmującego pozycję znaczącą na analizowanym rynku oraz nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych. W ramach ww. postępowania konsultacyjnego do Prezesa UKE wpłynęły 2 niezastrzeżone opinie złożone przez: TP S.A. i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, które zostały opublikowane na stronach Urzędu w dniu 13 grudnia 2006 r., a komentarz Prezesa UKE do ww. opinii został opublikowany w dniu 29 marca 2007 r. 9. W dniu 14 listopada 2006 r. Komisja Europejska (zwana dalej również Komisją) zwróciła się do Prezesa UKE z pytaniami dotyczącymi przedmiotowego postępowania. W dniu 17 listopada 2006 r. Prezes UKE przekazał Komisji Europejskiej dodatkowe informacje. 10. W dniu 28 listopada 2006 r. Prezes UKE zwrócił się z prośbą do operatorów analizowanych na przedmiotowym rynku (tj. TP S.A., Telefonia Dialog S.A., Tele2 Polska Sp. z o.o. oraz Netia S.A.) o dostarczenie informacji na temat realizowanych na numer 0-708 w sieci ww. przedsiębiorców połączeń. W dniach 1 5 grudnia 2006 r. operatorzy przekazali Prezesowi UKE odpowiedzi do powyższego zapytania. 11. W dniu 6 grudnia 2006 r. Komisja Europejska przekazała swoje stanowisko w przedmiotowej sprawie, które zostało opublikowane na stronach Komisji w dniu 11 grudnia 2006 r. W stanowisku tym Komisja poinformowała Prezesa UKE, iż na poważne wątpliwości odnośnie zgodności notyfikowanego projektu decyzji z przepisami prawa wspólnotowego, w szczególności z celami wskazanymi w art. 8 dyrektywy. Zdaniem Komisji, Prezes UKE nie przedstawił dostatecznych dowodów uzasadniających wyłączenia z przedmiotowego rynku właściwego połączeń wykonywanych poprzez numery 0-708 oraz karty przedpłacone (zwane dalej również kartami zdrapkami). 12. Dnia 22 grudnia 2006 r. Prezes UKE przekazał Komisji Europejskiej dodatkowe informacje dotyczące połączeń wykonywanych za pomocą kart zdrapek. 13. W dniu 21 grudnia 2006 r. Komisja Europejska zwróciła się do Prezesa UKE z dodatkowymi pytaniami dotyczącymi połączeń realizowanych przy pomocy numeracji 0-708. W dniu 4 stycznia 2007 r. Prezes UKE przekazał żądane informacje. 14. Prezes UKE dnia 22 grudnia 2006 r. skierował do operatorów pismo z prośbą o uzupełnienie informacji na temat połączeń krajowych i międzynarodowych realizowanych przy użyciu numerów 0-708. W dniach 3 stycznia 7 lutego 2007 r. operatorzy przesłali Prezesowi UKE ww. dane. 15. W dniu 10 stycznia 2007 r. Prezes UKE przekazał Komisji Europejskiej dodatkowe informacje dotyczące połączeń realizowanych na numeracje 0-708. 16. W dniu 9 stycznia 2007 r. Telekomunikacja Polska S.A. złożyła do Prezesa UKE wniosek o udostępnienie korespondencji prowadzonej pomiędzy Prezesem UKE a Komisją Europejską. 17. W dniu 23 stycznia 2007 r. Prezes UKE wydał Postanowienie, w którym postanowił udostępnić Spółce ww. korespondencję, w zakresie w jakim nie zawiera ona w swej treści informacji odpowiadającym przesłankom zwartym w art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 6

1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a tym samym pozwalających uznać je za tajemnicę przedsiębiorstw. 18. W dniu 6 lutego 2007 r., Komisja Europejska przekazała Prezesowi UKE pismo, w którym wycofała poważne wątpliwości, wezwała jednak Prezesa UKE do włączenia do ostatecznego tekstu decyzji informacji oraz analiz uwzględniających połączenia wykonywanych poprzez numery 0-708 oraz karty przedpłacone. 19. W dniu 29 marca 2007 r. Prezes UKE przekazał Prezesowi UOKiK projekt decyzji ustalającej, że na krajowym rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczenia Telekomunikacji Polskiej S.A. jako przedsiębiorcy zajmującego pozycję znaczącą na analizowanym rynku oraz nałożenia na tego przedsiębiorcę obowiązków regulacyjnych celem zajęcia stanowiska. W tym samym dniu TP S.A. została poinformowana o przekazaniu projektu Prezesowi UOKiK. 20. Prezes UOKiK w dniu 12 kwietnia 2007 r. wydał postanowienie, w którym uznał, iż: - na krajowym rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów nie występuje skuteczna konkurencja; - Telekomunikacja Polska S.A. z siedzibą w Warszawie posiada pozycję znaczącą na krajowym rynku świadczenia międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów; - zasadne jest nałożenie na Telekomunikację Polską S.A. z siedzibą w Warszawie obowiązków regulacyjnych określonych w art. 46 ust. 2 pkt 1, 3, 4, art. 46 ust. 3 pkt 3 lit. a-b Pt. Powyższym postanowieniem Prezes UOKiK wyraził swój pogląd, iż nie jest zasadnym nakładanie na TP S.A. obowiązków określonych w art. 46 ust. 2 pkt 2 oraz pkt 5 oraz obowiązku określonego w art. 46 ust. 3 pkt 4 Pt. 21. Rozważywszy argumenty zawarte w postanowieniu Prezesa UOKiK, Prezes UKE zmodyfikował część uzasadnienia decyzji. Sentencja pozostała bez zmian. W dniu 17 lipca 2007 r. Prezes UKE przekazał Prezesowi UOKiK zmodyfikowany projekt decyzji z prośbą o zajęcie stanowiska. 22. W dniu 17 lipca 2007 r. Prezes UKE poinformował Spółkę o przekazaniu projektu decyzji do Prezesa UOKiK, celem zajęcia stanowiska. 23. W dniu 1 sierpnia 2007 r. Prezes UKE otrzymał postanowienie Prezesa UOKiK z dnia 31 lipca 2007 r. (numer: DOK2-0730-33/07/MKK). W postanowieniu tym Prezes UOKiK stwierdził, iż: - na krajowym rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów nie występuje skuteczna konkurencja; - Telekomunikacja Polska S.A. z siedzibą w Warszawie posiada pozycję znaczącą na krajowym rynku świadczenia międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów; 7

- zasadne jest nałożenie na Telekomunikację Polską S.A. z siedzibą w Warszawie obowiązków regulacyjnych określonych w art. 46 ust. 2 pkt 1, 2, 3, 4, 5 art. 46 ust. 3 pkt 3 lit. a-b oraz art. 46 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. W niniejszym postanowieniu Prezes UOKiK uznał, iż pogłębiona analiza zidentyfikowanych problemów, a także nałożonych obowiązków przez Prezesa UKE potwierdziła zasadność nałożenia na Spółkę zaproponowanych pierwotnie obowiązków regulacyjnych. Zdaniem Prezesa UOKiK obowiązki nałożone na TP S.A. spełniają wymogi adekwatności, proporcjonalności oraz uwzględniają cele ustawy Prawo telekomunikacyjne. Powinny one ułatwić prowadzenie działalności konkurencyjnym w stosunku do TP operatorom, co z pewnością wpłynie na uatrakcyjnienie dostępnej na rynku oferty dla użytkowników końcowych. Prezes UOKiK uznał, iż ewentualne zagrożenia konkurencji krajowego rynku połączeń międzynarodowych wynikają z istniejącej generalnej przewagi rynkowej TP S.A. szczególne znaczenie ma przy tym fakt przyłączenia do sieci TP S.A. większości polskich konsumentów. Prezes UOKiK stwierdził ponadto, iż świadczenie usługi połączeń międzynarodowych nie wymaga od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego własnej sieci telefonicznej i przyłączonej do niej abonentów. Usługi te mogą być bowiem świadczone abonentom innych operatorów, w oparciu o właściwe ulgi nabywane na rynku hurtowym. Dla świadczenia usług w tym trybie niezbędne jest uzyskanie dostępu do użytkowników końcowych przyłączonych do sieci telekomunikacyjnych innych przedsiębiorców, w tym przekonanie abonentów innego przedsiębiorcy o atrakcyjności oferty alternatywnej. W sytuacji świadczenia usług na zasadzie dostępu pośredniego niezbędny jest zakup przez operatora, który takie usługi chce świadczyć, odpowiednich usług na rynku hurtowym. W efekcie przedsiębiorca, która posiada własną infrastrukturę kształtując ceny usług hurtowych pośrednio decyduje o cenie usług detalicznych operatorów, z którymi konkuruje na poziomie detalicznym. Odpowiednio kształtując ceny hurtowe i w relacji do nich ceny detaliczne, poprzez podejmowane przez siebie działania, może znacznie utrudniając jednocześnie możliwość podjęcia i prowadzenia działalności przez swoich bezpośrednich konkurentów w zakresie świadczenia usługi połączeń międzynarodowych. Prezes UOKiK uznał tym samym za uzasadnione nałożenia na Spółkę obowiązków regulacyjnych, których zasadność zakwestionował w postanowieniu z dnia 12 kwietnia 2007 r. Zdaniem Prezesa UOKiK nie może bowiem budzić wątpliwości, iż poprzez podejmowanie działań przez TP S.A., Spółka ma możliwość utrudniania innym przedsiębiorcom wejścia i prowadzenia działalności na krajowym rynku świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów. Jednocześnie, w opinii Prezesa UOKiK, jednym z środków, który służyć będzie przeciwdziałaniu tego rodzaju zachowaniom Spółki jest obowiązek niezobowiązywania abonentów do korzystania z usług, które są dla niego zbędne. Prezes UOKiK podkreśla, iż zakazu tego nie należy bowiem rozumieć jako generalnego zakazu oferowania przez TP S.A. pakietów usług, ale jako stworzenie abonentom rzeczywistej możliwości nabywania poszczególnych usług telekomunikacyjnych. Prezes UOKiK zaznaczył, iż rzeczywista możliwość łączy się także z odpowiednią relacją cen poszczególnych usług oferowanych w pakiecie i ceny pakietu. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której przykładowo stworzony przez operatora pakiet będzie tańszy niż usługa stanowiąca najdroższy jego składnik. 8

Ponadto, po ponownej analizie Prezes UOKiK przychylił się do stanowiska Prezesa UKE w zakresie nałożenia na TP S.A. obowiązku przedstawienia do zatwierdzenia regulaminu i cennika usług połączeń międzynarodowych. W opinii Prezesa UOKiK, poprzez kontrolę cennika Prezes UKE może czuwać nad zachowaniem odpowiedniej relacji pomiędzy cenami oferty pakietowej i usług wchodzących w jej skład, a także cenami usług oferowanych na analizowanym rynku i ich odpowiednikami hurtowymi. Zastosowania powyższego obowiązku pozwoli na przeciwdziałanie wprowadzeniu przez TP S.A. oferty detalicznej, której odpowiednik nie jest oferowany na szczeblu hurtowym. Jednoczenie Prezes UOKiK podkreślił w postanowieniu, iż w jego ocenie, z uwagi na stale wzrastająca konkurencyjność na analizowanym rynku, Prezes UKE powinien prowadzić w sposób ciągły jego analizę i w razie stwierdzenia że nie istnieją już stwierdzone w przedstawionym projekcie decyzji zagrożenia, uchylić nałożone na Spółkę obowiązki regulacyjne bądź zmodyfikować ich zakres stosownie do zmienionej sytuacji rynkowej. 24. W dniu 2 sierpnia 2007 roku Prezes UKE poinformował Telekomunikację Polską S.A. (pismo nr DRTD-SMP-6043-41/06 (16)) o zakończeniu postępowania dowodowego oraz o możliwości zapoznania się w dniach 6-10 sierpnia 2007 r. z materiałem dowodowym zebranym w aktach postępowania i złożenia ostatecznego stanowiska w sprawie do dnia 16 sierpnia 2007 r. Spółka zapoznała się z aktami sprawy w dniu 10 lipca 2007 r. 25. W dniu 16 sierpnia 2007 r. Spółka złożyła ostateczne stanowisko w niniejszej sprawie. TP podtrzymała swoje uwagi zgłoszone w trakcie postępowania konsultacyjnego, w szczególności uwagi dotyczącej wystarczalności regulacji rynku 4 w zakresie wynikającym z obowiązków dotyczących usługi powszechnej oraz gwarantowanej ustawowo selekcji i preselekcji operatora. W stanowisku Spółka zwróciła uwagę, iż Prezes UKE powinien wstrzymać się z wydaniem przedmiotowej decyzji przynajmniej do czasu wydania decyzji ostatecznej w sprawie udostępnienia TP informacji publicznej w zakresie korespondencji wewnętrznej, zewnętrznej a także notatek służbowych dotyczących jego współdziałania z Prezesem UOKIK. Prezes UKE zwraca uwagę, iż wniosek o udostępnienie informacji złożony przez Spółkę nie wstrzymuje postępowania głównego w sprawie analizy właściwego rynku telekomunikacyjnego, stanowi on bowiem odrębne postępowanie prowadzone przed Prezesem UKE. Ponadto należy podkreślić, iż Spółka w swoim piśmie nie uprawdopodobniła jaki wpływ na wynik sprawy mogłoby mieć ostateczne rozstrzygnięcie sprawy z wniosku TP S.A. o dostęp do informacji publicznej. Spółka zwróciła uwagę, iż proces współdziałania Prezesa UKE z Prezesem UOKiK jest nieprzejrzysty, a akta sprawy nie zawierają żadnej dokumentacji wskazującej, aby UKE prowadziło dodatkowe czynności mające na celu usunięcie braków wskazanych przez Prezesa UOKiK. Prezes UKE pragnie zauważyć, iż rozważył i uwzględnił argumenty zawarte w postanowieniu Prezesa UOKiK z dnia 12 kwietnia 2007 r., następnie w dniu 17 lipca 2007 r. Prezes UKE przekazał Prezesowi UOKiK zmodyfikowany projekt decyzji z prośbą o zajęcie stanowiska, które to stanowisko Prezes UOKIK zajął w dniu 31 lipca 2007 r. Zdaniem Prezesa UKE ww. działania stanowią dokumentację dotyczącą współdziałania obydwu organów. 9

Spółka zaznaczyła, iż jej zdaniem zakres podlegający obowiązkom ex ante, podlega wyłączeniu spod kompetencji Prezesa UOKIK. Zgodnie z art. 3 ustawy o okik, przepisów tej ustawy nie stosuje się do ograniczeń konkurencji dopuszczonych na podstawie innych ustaw. Na poparcie swojej koncepcji Spółka przytacza dwa orzeczenia Sądu Najwyższego. Prezes UKE podtrzymuje swoje stanowisko. W pierwszym z przedstawionych orzeczeń, tj. wyroku SN z dnia 19.10.2006 r. (sygn. III SK 15/06) Sąd Najwyższy zważył, iż zastosowanie reguł konkurencji zostaje wyłączone tylko wówczas, gdy wskutek interwencji państwa reprezentowanego przez regulatora rynkowego przedsiębiorstwa działające na określonym rynku nie mają innej możliwości zachowania się, poza sposobem narzuconym im przez regulatora. TP S.A. w swoim stanowisku pominęła słowa tylko wówczas, przez co zmieniła kontekst orzeczenia. Prezes UKE zauważa, iż mimo narzucenia względem TP S.A. ograniczeń, Spółka nadal posiada możliwość różnych antykonkurencyjnych zachowań. Zresztą w tym samym akapicie cytowanego orzeczenia znajduje się twierdzenie potwierdzające tok rozumowania Prezesa UKE: Zgodnie z art. 1 ust. 3 tej ustawy przepisy ustawy nie naruszają przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów. Z treści tego przepisu doktryna jednogłośnie wywodzi zasadę którą Sąd Najwyższy w niniejszym składzie akceptuje w całej rozciągłości dopuszczalności równoległego stosowania przepisów obu ustaw do tego samego stanu faktycznego. Odnosząc się do drugiego przytoczonego orzeczenia, tj. wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2004 r.(iii SK 48/04, OSNP 2005/10/151) Prezes UKE wskazuje na brak w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne reguły kolizyjnej podobnej do reguły tego typu wynikającej z przepisu art. 1 ust. 3 PT. Stąd też analogia między regulacją energetyki a regulacją rynku telekomunikacyjnego nie znajduje w tym zakresie zastosowania. Spółka zauważyła również, iż w notyfikowanym projekcie decyzji Prezes UKE zidentyfikował trzy problemy, z którym w wyniku konsultacji pozostał tylko jeden a zakres obowiązków nie uległ zmianie. Spółka podkreśla, iż jakkolwiek Komisja Europejska nie posiada prawa veta w stosunku do proponowanych przez Regulatora obowiązków regulacyjnych to może zgłosić do nich swój komentarz. Nie jest wykluczone zdaniem Spółki, że w przypadku inaczej zidentyfikowanych problemów Komisja zwróciłaby uwagę na proponowany zakres obowiązków. Zdaniem TP Komisja jednak nie otrzymała takiej możliwości, gdyż Prezes UKE nie renotyfikował projektu decyzji. Prezes UKE pragnie zauważyć, iż w pierwszym projekcie określił zidentyfikowane problemy jako: - nacisk na marżę (margin squeeze) - wiązanie przez TP S.A. usług połączeń głosowych z abonamentem - braku dostępu operatorów alternatywnych do abonentów TP S.A. w zakresie świadczenia usług międzynarodowych połączeń telefonicznych dla konsumentów. W drugim projekcie zidentyfikowane problemy to: 1. Brak dostępu lub utrudniony dostęp operatorów alternatywnych do abonentów TP S.A., w zakresie świadczenia usług międzynarodowych połączeń telefonicznych dla konsumentów z uwagi na: A. Wiązane oferty TP S.A. B. Nacisk na marżę (margin squeeze) 10

Należy zauważyć, iż problemy zidentyfikowane w obydwu wersjach projektu decyzji są takie same dlatego też Prezes UKE przyjął takie same środki zaradcze. W stanowisku Spółka podniosła, że zidentyfikowane problemy nie mogą mieć charakteru potencjalnego, ale winny być realne, tj. ich dotychczasowe występowanie powinno być stwierdzone przed wydaniem decyzji. Spółka podnosi również, iż regulator nie rozważył wystarczalności prawa konkurencji w tym zakresie i tym samym możliwości odstąpienia od pewnych obowiązków ex-ante, Prezes UKE podtrzymuje swoje stanowisko w tym zakresie. Regulacja rynkowa ex-ante nie jest odpowiedzią na konkretne naruszenia przedsiębiorcy, a tym samym nie jest tożsama z działaniami organów ochrony konkurencji. Zdaniem Prezesa UKE regulacja powinna tworzyć ramy działalności danego przedsiębiorcy, w stosunku do którego ustalono posiadanie pozycji znaczącej na danym rynku właściwym, przy czym ramy te powinny profilaktycznie zapobiegać naruszeniom, które gdyby się pojawiły mogłyby utrudniać tworzenie się skutecznej konkurencji. Prezes UKE pragnie również zauważyć, iż kryterium wystarczalności prawa konkurencji powinno być badane jedynie w kontekście testu trzech kryteriów (gdzie stanowi jedno z trzech kryteriów). Test trzech kryteriów z kolei, jest stosowany do wyodrębniania rynków oraz określania, czy dany rynek w ogóle powinien być poddany regulacji ex ante, czy też nie. Test ten dokonywany jest już przez samą Komisję, która wydaje Zalecenie wiążące organy regulacyjne. W punkcie 16 Zalecenia Komisji z dnia 11 lutego 2003 w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej Komisja stwierdza, że przy dokonywaniu okresowych przeglądów [przez Komisję dop. UKE] rynków zidentyfikowanych w niniejszym zaleceniu należy korzystać z trzech kryteriów. Kryteria te powinny być stosowane łącznie, tak więc niespełnienie któregokolwiek z nich oznacza, że rynek nie powinien być identyfikowany w kolejnych zaleceniach. Dlatego to, czy rynek łączności elektronicznej będzie nadal identyfikowany w późniejszych wersjach zalecenia jako uzasadniający ewentualną regulację ex ante, zależałoby od istnienia wysokich barier wejścia, po drugie, od kryterium mierzącego stan dynamiczny konkurencyjności, i po trzecie od wystarczalności samego prawa konkurencji (bez regulacji ex ante) do rozwiązywania trwałych problemów rynkowych. Rynek można wycofać z zalecenia po uzyskaniu dowodów istnienia trwałej, skutecznej konkurencji na rynku we Wspólnocie, pod warunkiem, że usunięcie istniejących obowiązków regulacyjnych nie ograniczy konkurencji na tym rynku. Ponieważ przedmiotowy rynek znalazł się w Zaleceniu, oznacza to, że prawo konkurencji jest niewystarczające do rozwiązania problemów na nich występujących. Organ regulacyjny powinien badać czy spełnione są trzy powyższe kryteria jedynie w przypadku definiowania rynków nie znajdujących się w Zaleceniu. Spółka zwróciła również uwagę na nieadekwatne i nieproporcjonalne do zidentyfikowanych problemów obowiązki regulacyjne. Zdaniem TP S.A. adekwatność obowiązków regulacyjnych oznacza, że ich zastosowanie powinno rozwiązać zidentyfikowany problem. Zdaniem TP w przedmiotowej sprawie należy uznać, że adekwatny obowiązek to obowiązek odpowiadający na zidentyfikowany problem, a więc obowiązek, którego zastosowanie ma przeciwdziałać zidentyfikowanemu problemowi. 11

Zdaniem TP w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z nieadekwatnością wielu spośród proponowanych obowiązków regulacyjnych tj.: a) zakaz ustalania zawyżonych cen w związku ze zidentyfikowanym problemem braku dostępu lub utrudnionego dostępu operatorów alternatywnych do abonentów TP w wyniku ofert wiązanych oraz margin squeeze. Zdaniem TP ceny zawyżone nie utrudniają wejścia na rynek innym przedsiębiorcom, są one wręcz korzystne dla konkurencji. Prezes UKE pragnie podkreślić, iż w przypadku, gdy przedsiębiorca działający na kilku rynkach właściwych na jednym rynku zawyża ceny a na innym zaniża, może to prowadzić do przeniesienia pozycji rynkowej i eliminowania konkurencji poprzez np. subsydiowanie krzyżowe czy margin squeeze. Eliminacja konkurencji prowadzi do zmniejszenia liczby przedsiębiorców działających na danym rynku, a więc i ograniczenia swobodnego wyboru dostawcy określonych usług. Możliwe jest również działanie polegające na zawyżaniu cen na jednym rynku detalicznym np. rynku przyłączenia do sieci i utrzymania łącza w gotowości oraz zaniżaniu cen na drugim rynku detalicznym np. połączeń międzynarodowych. Praktyka tego typu może mieć wówczas negatywny wpływ na poziom konkurencji na tym drugim rynku (rynku połączeń). Zaniżanie cen połączeń bowiem doprowadzić może do wyeliminowania innych operatorów alternatywnych, działających jedynie w oparciu o numer dostępu do sieci i usługi selekcji i preselekcji, którzy nie będą mogli zaoferować swoim klientom odpowiednio niskich cen. Należy również podkreślić, iż Prezes UOKIK w postanowieniu z dnia 31 lipca 2007 r. stwierdził, iż przedsiębiorca, która posiada własną infrastrukturę kształtując ceny usług hurtowych pośrednio decyduje o cenie usług detalicznych operatorów, z którymi konkuruje na poziomie detalicznym. Odpowiednio kształtując ceny hurtowe i w relacji do nich ceny detaliczne, poprzez podejmowane przez siebie działania, może znacznie utrudniając jednocześnie możliwość podjęcia i prowadzenia działalności przez swoich bezpośrednich konkurentów w zakresie świadczenia usługi połączeń międzynarodowych. b) zakaz stosowania nieuzasadnionych preferencji dla określonych użytkowników końcowych w związku ze zidentyfikowanym problemem braku dostępu lub utrudnionego dostępu operatorów alternatywnych do abonentów TP w wyniku ofert wiązanych oraz margin squeeze. Zdaniem TP stosowanie nieuzasadnionych preferencji wobec określonych użytkowników nie jest związane ze zidentyfikowanym problemem. Prezes UKE pragnie zauważyć, iż TP S.A., korzystając ze swojej silnej pozycji rynkowej i ekonomicznej, ma możliwość stosowania nieuzasadnionych preferencji wobec wybranych grup abonentów. Praktyki takie w sposób oczywisty mogą negatywnie wpływać na sytuację konsumentów i konkurentów na danym rynku. Operator stosując nieuzasadnione preferencje może w przypadku podobnych usług oferować niejednolite warunki umów, tworząc tym samym zróżnicowane warunki konkurencji. Praktyki tego rodzaju mogą dotyczyć zarówno terminów, warunków przyłączenia, jakości usług, oraz w najczęstszych przypadkach cen i warunków rozliczeń. Przykładem nieuzasadnionych preferencji, może być wprowadzanie promocji skierowanych wyłącznie do określonych grup użytkowników końcowych (np. użytkowników końcowych korzystających z usług konkurencji) czy tworzenie pakietów taryfowych (a więc ofert wiązanych) adresowanych wyłączenie do określonych grup użytkowników końcowych. 12

Należy również zaznaczyć, iż skorzystanie z promocji wiąże się z koniecznością podpisywania przez klientów długookresowych umów np.: dwuletnich. W przypadku zerwania przez abonenta umowy przed czasem jest on zobowiązany do pokrycia różnicy między opłatą cennikową a kwotą promocji. Takie zjawisko powoduje związanie abonenta z operatorem i jednocześnie utrudnia innym operatorom dostęp do abonentów Telekomunikacji Polskiej S.A. c) zakaz niezobowiązywania użytkownika do korzystania z usług, które są dla niego zbędne w związku ze zidentyfikowanym problemem braku dostępu lub utrudnionego dostępu operatorów alternatywnych do abonentów TP w wyniku ofert wiązanych oraz margin squeeze. Zdaniem Spółki praktyka polegająca na zobowiązywaniu użytkownika do korzystania z usług, które są dla niego zbędne ma typowy eksploatacyjny charakter - nie może być zatem powodem do działań wymierzonych w konkurentów i utrudnianiu im działalności na rynku. Prezes UKE pragnie zauważyć, iż zobowiązywanie użytkownika końcowego do nabywania usług, które są dla niego zbędne polega m.in. na różnych formach sprzedaży wiązanej, których stosowanie stwarza pewne inne możliwości nadużywania pozycji rynkowej. Nieuzasadnione wiązanie świadczeń ma miejsce wówczas, gdy dostawca usług oferuje jako jedną usługę dwa lub więcej świadczeń, które mogłyby być oferowane jako odrębne usługi. Takie działanie operatora prowadzi do wymuszonego nabycia świadczeń, które są dla użytkownika zbędne. Jak zostało stwierdzone w decyzji nie zawsze wiązanie usług jest działaniem szkodliwym i nieznajdującym uzasadniania. W ramach badanego rynku właściwego stwierdzone zostało, że Telekomunikacja Polska S.A. stosuje wiązanie usług łącząc pakiet minut tp międzynarodowych z abonamentem. Takie praktyki mogą mieć korzystny wpływ na sytuację konsumentów, nie mniej jednak nie mogą ograniczać ich prawa do wyboru dostawcy usług lub zakupu rozłącznych usług np.: samego abonamentu, a także nie mogą być oferowane w przypadku, kiedy nie istnieje odpowiednia oferta hurtowa i nie można nabyć tych usług osobno. TP S.A. jest bowiem przedsiębiorcą zintegrowanym pionowo i poziomo, od którego inni przedsiębiorcy kupują niezbędne produkty hurtowe i który sam je sobie sprzedaje. Tak więc jeśli dana usługa nie jest dostępna osobno, nie może być świadczona przez innych przedsiębiorców, gdyż konsumenci TP S.A. zmuszeni są w takiej sytuacji do korzystania z oferty wiązanej tego przedsiębiorstwa. d) prowadzenie rachunkowości regulacyjnej w związku ze zidentyfikowanym problemem braku dostępu lub utrudnionego dostępu operatorów alternatywnych do abonentów TP w wyniku ofert wiązanych oraz margin squeeze. Spółka nie znajduje w projekcie decyzji żadnych przesłanek do nałożenia tego obowiązku. Dodatkowo Spółka wskazuje, że obowiązek ten został już nałożony na innych rynkach i z powodu jego charakteru ma on skutek również na rynku właściwym. Prezes UKE wyraźnie stwierdził w decyzji, iż na analizowanym rynku możemy mieć do czynienia z sytuacją, w której Spółka zaniża bądź zawyża ceny usługi połączeń międzynarodowych w stosunku do kosztów ich świadczenia. W przypadku margin squeeze przedsiębiorca świadczy usługi na rynku detalicznym poniżej kosztów świadczenia tych usług, a ceny na rynku hurtowym znacznie przekraczają koszty ich świadczenia. Taka sytuacja wymaga określenia relacji cen do kosztów, co będzie możliwe dzięki nałożeniu m.in. przedmiotowego obowiązku. 13

Jeśli bowiem dla danej usługi detalicznej będą znane koszty wykorzystywanych do jej świadczenia usług hurtowych i jej koszty detaliczne, to odejmując od wpływów z tej usługi (określonej w cenniku świadczenia usług) te dwa rodzaje kosztów nie tylko możliwe będzie otrzymanie zysków osiąganych na świadczeniu tej usługi, ale możliwe będzie również obliczenie jej zyskowności w stosunku do ponoszonych kosztów, co pozwoli stwierdzić, czy badane ceny są zaniżone albo zawyżone i czy są zorientowane kosztowo. W tym celu należy wprowadzić obowiązek rachunkowości regulacyjnej, która jest istotna z punktu widzenia prawidłowości ustalenia wysokości cen za usługi telekomunikacyjne, umożliwia bowiem ustalenie opłat za transfery wewnętrzne usług pomiędzy rozdzielonymi działalnościami. Pozwala to Regulatorowi na dokładne przeprowadzenie oceny wyników finansowych każdej wyodrębnionej działalności przedsiębiorstwa. Celem rachunkowości regulacyjnej, jest również zapobieganie stosowaniu antykonkurencyjnego margin squeeze. Nadrzędny cel rachunkowości regulacyjnej, polegający na rozdzieleniu kosztów operatora pomiędzy poszczególne oferowane usługi, a następnie porównanie tych kosztów z przychodami generowanymi w wyniku świadczenia tych usług pozwala w rezultacie na ustalenie występowania margin squeeze. e) przedstawianie cennika bądź regulaminu do zatwierdzenia w związku ze zidentyfikowanym problemem braku dostępu lub utrudnionego dostępu operatorów alternatywnych do abonentów TP w wyniku ofert wiązanych oraz margin squeeze. Zdaniem TP konieczność kontroli regulaminów może oznaczać jedynie, że regulator chciałby badać, czy regulaminy te nie zawierają postanowień utrudniających wejście na rynek operatorów alternatywnych. W tym kontekście wystarczający jest, zdaniem TP obowiązek nieutrudniania wejścia na rynek. Utrudnianie, które wynikałoby z zapisów regulaminu mogłoby być według TP - kwestionowane przez Prezesa UKE na zasadach badania ex-post. Prezes UKE pragnie podkreślić, iż ustalając ten obowiązek zyskuje efektywne narzędzie dotyczące należytego przygotowywania przez TP S.A. i przedstawiania użytkownikom końcowym cenników i regulaminów usług. Jednocześnie zobowiązanie TP S.A. do przedstawiania do zatwierdzenia cennika lub regulaminu świadczenia usług pozwoli Prezesowi UKE na ocenę czy oferowany cennik lub regulamin może mieć negatywny wpływ na użytkowników końcowych bądź mieć antykonkurencyjne skutki. Zdaniem Prezesa UKE kontrola na zasadzie ex post nie stworzyłaby dla TP S.A. zachęty do rzetelnej współpracy z Regulatorem, bez której ocena poszczególnych cenników i regulaminów jest niewykonalna. Spółka wskazuje ponadto na konieczność likwidacji podwójnej kalkulacji tego samego zakresu usług. tj. w zakresie jakim usługi z rynku 4 pokrywają się z usługą powszechną. Zdaniem TP S.A. nałożenie obowiązku prowadzenia kalkulacji kosztów na tym rynku właściwym spowoduje, iż ten sam zakres usług będzie dwukrotnie kalkulowany. W opinii TP Spółka jako operator wyznaczony do świadczenia usługi powszechnej jest zobowiązana do prowadzenia kalkulacji kosztów, w oparciu o metodologię FL-FDC w terminach przewidzianych przez rozporządzenie wydane na podstawie art. 51 Prawa telekomunikacyjnego. Obowiązek ten dotyczy m.in. usług połączeń międzynarodowych. Definicja ta pokrywa się w części z definicją rynku właściwego i tym samym proponowanym przez Prezesa UKE obowiązkiem sporządzania kalkulacji kosztów. Nałożenie tego obowiązku spowoduje zdaniem TP, że ten sam zakres usług będzie dwukrotnie kalkulowany, 14

co zwiększy obciążenie Spółki (a także Urzędu) nie przynosząc przy tym żadnych dodatkowych korzyści. Prezes UKE pragnie podkreślić, iż postulat TP S.A. dotyczący połączenia kalkulacji kosztów należy rozpatrywać w ramach praktycznej realizacji obowiązków kosztowych wynikających z dwóch odrębnych reżimów prawnych: w zakresie usługi powszechnej oraz w zakresie analizy detalicznych rynków właściwych. W obu przypadkach, Prezes UKE wskazał na TP S.A. jako na podmiot zobowiązany do prowadzenia kalkulacji kosztów usług, wg jednej metody FL-FDC. Ideą wprowadzenia obowiązku kalkulacji kosztów opartej na metodzie FL-FDC było bowiem przeświadczenie, iż całość usług detalicznych (niezależnie od tego czy stanowią one element usługi powszechnej czy usługę regulowaną w zakresie danego rynku detalicznego) będzie kalkulowana w ten sam sposób, co pozwoli na ujednolicenie wyników kalkulacji w odniesieniu do tych usług. Niemniej jednak, różne okresy wydawania decyzji w zakresie usługi powszechnej oraz usług detalicznych mogą skutkować tym, iż pomimo tej samej metody kalkulacji kosztów konieczne będzie prowadzenie dwóch kalkulacji kosztów np. z uwagi na różnice w latach obrotowych. Niemniej jednak Prezes UKE nie wyklucza, iż tego typu praktyka (przedstawiania jednej kalkulacji kosztów obejmującej usługi powszechne i regulowane usługi detaliczne) może się wykształcić już na etapie praktycznej realizacji tego obowiązku. Dodatkowo TP S.A. zwraca uwagę na to, iż proponowany przez Regulatora obowiązek polegający na zakazie stosowania nieuzasadnionych preferencji dla określonych użytkowników końcowych, z wyłączeniem przewidzianych w ustawie, zmusi Spółkę do zaprzestania akcji Telefon do Mamy. Prezes UKE nie podziela opinii TP S.A. w tej materii. Przywołany obowiązek dotyczy nieuzasadnionych preferencji. Wątpliwe jest, aby za nieuzasadnione można było uznać preferencje względem fundacji realizujących prospołeczne zadania zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz.U. z 1991 r., nr 46, poz. 203), o ile nie naruszają one celów określonych w art. 1 ust. 2 PT. Przykładowo niedopuszczalne byłoby stosowanie preferencji cenowych wobec fundacji, której działania zmierzałyby do eliminowania konkurencji fundatora danej fundacji. W przypadku akcji Telefon do mamy, opierając się na informacjach pozyskanych na stronie internetowej fundacji grupy TP 1, Prezes UKE przypuszcza, że preferencje TP S.A. względem tejże fundacji służące wyłącznie realizacji przedmiotowej akcji nie powinny zostać uznane za nieuzasadnione. 3. Definicja rynku właściwego 3.1. Prawne podstawy dla analizy rynków właściwych Przez rynek właściwy rozumie się zgodnie z przepisami ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz. 331) - do której odsyła art. 21 ust. 2 Pt - rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty, oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. 1 http://www.fundacjagrupytp.pl/ 15

Rynki właściwe poddane analizie przez Prezesa UKE, a następnie w przypadku braku skutecznej konkurencji poddane regulacji, określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw łączności. Minister Infrastruktury, działając na podstawie art. 22 ust. 1 Pt wydał rozporządzenie z dnia 25 października 2004 r. w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (zwane dalej rozporządzeniem Ministra Infrastruktury) rozporządzenie, w którym w zakresie rynków detalicznych określił jako rynek poddany analizie rynek świadczenia usługi międzynarodowych połączeń telefonicznych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej dla konsumentów ( 1 pkt 4). Rynek ten, zgodnie z 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury, ma wymiar krajowy. Jakkolwiek rynek właściwy został określony w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, to w akcie tym brak jest wskazania szczegółowego zakresu produktowego tego rynku. Mając na względzie powyższe, Prezes UKE uznał za celowe przeanalizowanie w szczególności, jakie usługi i produkty wchodzą w skład rynku właściwego, jak również odniesienie się do wskazanego w rozporządzeniu rynku geograficznego. Wytyczne, którymi zgodnie z art. 23 ust. 2 Pt powinien kierować się Prezes UKE przy analizie rynków właściwych i ustalaniu pozycji znaczącej przewidują, iż na mocy nowych ram regulacyjnych, rynki, które mają być regulowane, definiuje się zgodnie z zasadami europejskiego prawa konkurencji oraz wskazują na Zalecenie, jako dokument, w którym rynki te zostały określone przez Komisję Europejską. 2 3.2. Rynek produktowy Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej Usługi telefoniczne są zazwyczaj świadczone jako ogólny pakiet dostępu i korzystania. Dla użytkowników końcowych mogą być dostępne różne opcje i pakiety w zależności od ich typowego wykorzystania i wzorów rozmów. Pomimo, że użytkownicy końcowi wydają się preferować nabywanie zarówno dostępu jak i rozmów wychodzących od tego samego przedsiębiorstwa, inni wybierają inne przedsiębiorstwo od tego dającego dostęp (i przyjmowanie rozmów) dla obsługi części lub wszystkich rozmów wychodzących. Przedsiębiorstwo, które usiłowałoby podnieść cenę rozmów wychodzących (w szczególności rozmów krajowych i międzynarodowych) ponad poziom konkurencyjny, musi się liczyć z perspektywą dokonywania przez końcowych użytkowników substytucji usługodawców. Użytkownicy końcowi mogą stosunkowo łatwo wybierać alternatywne przedsiębiorstwa za pomocą krótkich kodów dostępu lub za pomocą preselekcji operatora. Podczas gdy przedsiębiorstwa udzielające dostępu konkurują na rynku rozmów wychodzących, nie wydaje się, by przedsiębiorstwa obsługujące rozmowy wychodzące poprzez selekcję lub preselekcję operatora miały systematycznie wchodzić na rynek usług dostępu w odpowiedzi na niewielki, ale znaczący i nietrwały wzrost cen dostępu. Dlatego też można określić odrębne rynki detaliczne dla dostępu oraz rozmów wychodzących. 3 Według z art. 2 pkt 26 Pt połączeniem telefonicznym jest połączenie ustanowione za pomocą publicznie dostępnej usługi telefonicznej, pozwalającej na dwukierunkową łączność w czasie rzeczywistym. Publicznie dostępną usługą telefoniczną zgodnie z art. 2 pkt 30 Pt, jest natomiast usługa telekomunikacyjna, która jest dostępna dla ogółu użytkowników, w celu inicjowania i odbierania połączeń krajowych i międzynarodowych oraz uzyskania dostępu do 2 punkt 4 Wytycznych 3 Nota wyjaśniająca do Zalecenia Komisji (par. 3.1.) 16