2013 Bilans Kapitału Ludzkiego Jakich pracowników poszukują pracodawcy? Obecne trendy na rynku pracy dr Marcin Kocór Kraków, 25 czerwca 2013
Plan prezentacji Słowo o projekcie Bilans Kapitału Ludzkiego Jakich pracowników poszukiwali pracodawcy? Ogólne wymagania stawiane kandydatom Wymagania kompetencyjne Trudności w znalezieniu pracowników Niedobory kompetencyjne
PROJEKT
Struktura projektu Popyt Podaż Edukacja Pracodawcy Ludność w wieku produkcyjnym Analiza kierunków kształcenia Oferty pracy Bezrobotni Firmy i instytucje szkoleniowe Uczniowie i studenci
POSZUKIWANI PRACOWNICY
Potrzeby zatrudnieniowe pracodawców Jesienią 2010 r. 16% pracodawców poszukiwało pracowników. Wiosną 2011 i 2012 r. chęć zatrudnienia nowych osób wykazywało po 17% pracodawców. Liczba poszukiwanych osób do pracy zwiększyła się o około 30000 osób (wzrost o 5%) pomiędzy 2010 i 2011 r. i o kolejne 20000 osób (4%) pomiędzy 2011 i 2012 r. Większą gotowość zatrudnienia nowych osób wskazywali: Pracodawcy zatrudniający większą liczbę pracowników Krócej działający na rynku Bardziej innowacyjni Niezadowoleni z kompetencji zatrudnionych pracowników Działający w branży budowlanej i transportowej oraz usług specjalistycznych
Zmiana struktury popytu pracowników Najczęściej poszukiwanymi kategoriami zawodowymi byli: robotnicy wykwalifikowani, monterzy i operatorzy: w 2010-40% zapotrzebowania, w 2011 i w 2012-47%. specjaliści: w 2010 40% popytu, w 2011-27% i w 2012-39% (włączając techników i średni personel). sprzedawcy i pracownicy usług: w 2010-18% zapotrzebowania, w 2011-25% a w 2012-21% Wiosną 2011 i 2012 r. widać wyraźnie większe zapotrzebowanie na robotników w związku z pracami sezonowymi. Natomiast wiosną 2012 r. dał się zauważyć większy popyt na specjalistów.
Najczęściej poszukiwane zawody 2010 2011 2012 Zmiana Zmiana 2011-2010 2012-2011 71 Robotnicy budowlani bez elektryków 62782 101275 105624 61% 4% 83 Kierowcy i operatorzy pojazdów 54089 50897 58241-6% 14% 52 Sprzedawcy i pokrewni 65806 50795 55689-23% 10% 51 Pracownicy usług osobistych 25514 40113 39223 57% -2% 72 Robotnicy obróbki metali, mechanicy 30308 43560 38383 44% -12% 23 Specjaliści nauczania i wychowania 37556 22702 35119-40% 55% 33 Średni personel ds. biznesu i administracji 43249 47755 34729 10% -27% 74 Elektrycy i elektronicy 13187 17756 29005 35% 63% 75 Robotnicy w przetw. spoż., obróbce drewna i tekstyliów 28302 29536 27520 4% -7% 24 Specjaliści ds. ekonomicznych i zarządzania 26223 27980 24842 7% -11% 21 Specjaliści nauk fiz., matem. i tech. 17188 18512 16855 8% -9% 93 Robotnicy pomoc. w górnictwie, przemyśle, bud. i trans. 9243 25511 16518 176% -35% 31 Średni personel nauk fiz., chem. i tech. 5639 7697 15860 36% 106% 22 Specjaliści ds. zdrowia 7044 6209 11966-12% 93% 26 Specjaliści prawa, dziedzin społecznych i kultury 11423 2883 11728-75% 307% 25 Specjaliści ds. technologii informacyjno-komunikacyjnych 19787 6336 9950-68% 57% 43 Pracownicy ds. fin.-stat. i ewidencji materiałowej 13718 12781 9422-7% -26% 34 Średni personel prawa, spraw społecznych, kultury 3063 7336 8701 140% 19% 81 Operatorzy maszyn i urządzeń 7391 11215 8654 52% -23% 91 Pomoce domowe i sprzątaczki 5142 5642 8613 10% 53% 41 Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych 19701 9234 8094-53% -12% 42 Pracownicy obsługi klienta 9822 3596 3488-63% -3% 12 Kierownicy ds. zarządzania i handlu 2460 3225 2739 31% -15% 13 Kierownicy ds. produkcji i usług 3910 3996 2621 2% -34% 54 Pracownicy usług ochrony 7630 5751 2571-25% -55%
Bilans popytu i podaży pracy Województwo SPEC ŚRED BIUR USŁU ROBW OPER ROBN Dolnośl. -7,1-11,1 3,0 8,5 2,0-9,1 13,7 Kujaw.-pom. -5,0-14,9-0,5 26,5-5,3-3,4 2,6 Lubelskie -2,9-1,9 4,2 12,5-7,5-2,5-2,1 Lubuskie -0,5-5,3 9,4 5,8-9,6-10,6 10,8 Łódzkie -9,3 6,0 8,3 18,1-25,2-5,5 7,6 Małopolskie 1,1 1,1 5,2-3,7-7,7-5,3 8,8 Mazowieckie -20,0 4,1 5,1 5,7-6,9 2,1 10,1 Opolskie 5,3-2,5 11,4 10,3-20,9-9,2 5,7 Podkarp. -4,7-1,8 4,8 9,8-6,4-4,6 2,9 Podlaskie 0,7 3,7 9,9 19,2-34,9-6,0 6,9 Pomorskie -12,8-1,3-0,8 8,9-15,9 6,4 15,5 Śląskie -7,8 1,0 4,7 18,5-15,8-7,8 7,3 Świętokrz. 3,0-0,6 6,8 10,9-27,3-8,7 15,9 Warm.-maz. 0,8 2,4 0,4 17,6-28,4-7,0 14,1 Wielkop. -5,1 4,8 10,2 25,2-26,8-10,9 2,7 Zachpom. -0,9 0,3 4,5 11,9-22,5-3,1 9,0 Ogółem -7,4-0,2 5,0 11,7-13,3-4,4 8,5 Wartości ujemne oznaczają niedobory pracowników a dodatnie nadpodaż pracowników
Bilans popytu i podaży pracy SPEC SRED BIUR USLU ROBW OPER ROBN 2010-9,1% -0,5% 0,6% 9,3% -1,4% -4,9% 8,0% 2011-0,6% -2,8% 5,8% 3,4% -7,3% -4,7% 8,3% 2012-7,4% -0,2% 5,0% 11,7% -13,3% -4,4% 8,5% Wartości ujemne oznaczają niedobory pracowników a dodatnie nadpodaż pracowników Systematyczne niedobory dotyczyły głównie zawodów robotniczych (ale nie do prac prostych) gdzie cały czas brakuje odpowiednich osób do pracy. Intersujące było zbilansowanie popytu i podaży na specjalistów, co wynikało z mniejszego zapotrzebowania na takich pracowników wiosną 2011 r. Nadpodaż występowała w prostszych zawodach i dotyczyła: pracowników biurowych, sprzedawców i pracowników usług oraz robotników do prac prostych.
WYMAGANIA STAWIANE KANDYDATOM
Ogólne wymagania stawiane kandydatom Oferty pracy Deklaracje Oferty pracy Deklaracje Oferty pracy Deklaracje Płeć 65 Płeć 72 Płeć 69 Doświadczenie 67 96 Doświadczenie 77 68 Doświadczenie 69 67 Wykształcenie 54 63 Wykształcenie 54 60 Wykształcenie 57 55 Zawód 37 100 Zawód 39 99 Zawód 99 Język 18 46 Język 17 38 Język 23 37 0 20 40 60 80 100 0 20 40 60 80 100 0 20 40 60 80 100 2010 2011 2012
Preferencje dotyczące płci Wskaźnik preferencji co do płci R = 0,930 szukający pracy 0,39 0,14 0,10 0,09 0,07 0,00-0,01-0,10-0,15-0,26-0,32-0,35-0,50-0,64-0,65-0,71-0,73-0,80-0,82-0,94-0,29
Wymagania dotyczące wykształcenia kandydatów Preferencje pracodawców poszukujących osoby do pracy pod względem doświadczenia z jakim doświadczeniem przyjęliby do pracy na danym stanowisku (dane procentowe). podst. zas. zaw. śred. wyż. lic. wyż. mgr N Wyżsi urzędnicy i kierownicy 25 31 40 68 75 28 Specjaliści 11 12 44 69 64 577 Technicy i inny średni personel 25 28 57 68 77 569 Pracownicy biurowi 8 18 50 74 62 239 Pracownicy usług i sprzedawcy 43 66 66 79 70 841 Robotnicy przemysłowi 64 69 83 57 49 1268 Operatorzy i monterzy maszyn 65 82 80 75 67 639 Pracownicy przy pracach prostych 71 93 81 55 50 298 Ogół 46 56 69 67 62 4458 Im bardziej specjalistyczny zawód tym wyższe wykształcenie kandydatów było oczekiwane. Jednak całkiem sporo pracodawców dopuszczało na stanowiskach kierowniczych osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub nawet podstawowym (chodziło o prostsze stanowiska kierownicze, np. brygadzistów).
Wymagania kompetencyjne Procent wskazań przez pracodawców szukających ludzi do pracy w poszczególnych zawodach. Kompetencje KIER SPEC TECH BIUR USLU ROB OPER ROBN Ogół Samoorganiz. 62 52 57 45 46 56 57 74 54 Interperson. 61 48 55 60 65 20 32 26 42 [Zawodowe] 50 45 30 14 41 55 34 19 40 Kognitywne 2 12 16 21 11 10 8 11 12 Dyspozycyjne 16 7 13 14 12 8 16 13 11 Techniczne 0 7 3 0 12 16 13 10 10 Fizyczne 16 2 6 4 6 15 10 27 9 Komputer. 12 20 13 31 5 4 1 3 9 [Kwalifikacje] 13 7 9 3 3 8 28 5 9 Inne 10 2 6 9 4 7 6 16 6 Językowe 10 12 10 10 8 0 6 0 6 Biurowe 4 7 10 21 3 0 5 1 5 Artystyczne 0 6 2 2 2 1 1 0 2 Kierownicze 31 2 1 1 0 0 2 2 1 Matemat. 0 0 1 0 4 0 2 0 1 N 38 840 609 266 837 1282 645 291 4807 Dla pracodawców najważniejsze były trzy kompetencje : samoorganizacyjne samodzielność, zarządzanie czasem, podejmowanie decyzji, inicjatywa, odporność na stres i ogólnie chęć do pracy. interpersonalne dotyczące kontaktów z ludźmi, komunikatywności, współpracy w grupie oraz rozwiązywania konfliktów. zawodowe związane z wykonaniem zadań specyficznych dla poszczególnych zawodów. Waga tych trzech kompetencji z roku na rok stopniowo rosła.
PROBLEMY REKRUTACYJNE
Problemy ze znalezieniem pracowników We wszystkich edycjach badań 75% pracodawców szukających osób do pracy deklarowało, że miało trudności w znalezieniu odpowiednich osób do pracy. Problemy w rekrutacji właściwych osób do pracy dotyczyły zawodów, które były jednocześnie najbardziej poszukiwane: robotników wykwalifikowanych (zwłaszcza budowlanych oraz kierowców i operatorów); pracowników usług (sprzedawców i pracowników usług osobistych); specjalistów (nauk fizycznych, matematycznych i technicznych oraz ds. zdrowia).
Powody utrudnień w rekrutacji pracowników Główne przyczyny utrudnień w rekrutacji deklarowane przez tych pracodawców, którzy szukali pracowników i mieli trudności w znalezieniu odpowiednich osób (dane procentowe, N 2010 = 1084, N 2011 = 1989, N 2012 = 3085).
Braki kompetencyjne Kompetencje brakujące kandydatom wskazywane przez pracodawców poszukujących pracowników, którzy mieli trudności w ich znalezieniu z powodu niespełnionych wymagań (dane procentowe). Kompetencje 1 kier 2 spec 3 sred 4 biur 5 uslu 7 rob-w Ostatnie dwie kolumny zawierają różnicę pomiędzy latami 2011 i 2010 oraz 2012 i 2011 tylko na poziomie ogólnie brakujących kompetencji. Ze względu na niewielkie liczebności niemożliwe było przeprowadzanie porównania braków kompetencyjnych odnośnie poszczególnych kategorii zawodowych 8 oper 9 rob-n Ogół Różnica 2011-2010 Zawodowe 48 34 56 17 51 62 71 51 54-10 18 Samorganiz. 34 34 16 38 36 32 32 33 31 8 7 Interperson. 3 11 13 23 36 1 13 30 14 3-2 Techniczne 1 0 1 0 10 18 3 2 9 6-1 Kognitywne 2 12 9 19 5 9 6 0 8 4-2 Komputer. 9 25 11 7 2 2 2 0 7-2 0 Fizyczne 0 1 10 0 5 5 12 16 6-1 0 Kwalifikacje 13 5 3 1 4 7 18 0 6-4 -2 Językowe 3 6 10 34 9 0 1 0 5-1 1 Kulturalne 0 7 5 0 2 1 0 30 3 0 0 Dyspozycyjne 0 1 4 43 2 1 9 0 3 0-1 Kierownicze 35 0 7 0 0 1 0 0 2 3-3 Biurowe 22 0 4 11 0 0 2 0 2 0 1 Inne 0 4 0 0 5 1 0 17 2-1 -4 Matemat. 0 2 5 1 0 0 0 0 1-1 -1 N 21 132 139 23 199 349 76 20 959 Różnica 2012-2011
Niedobory kompetencyjne zatrudnionych osób Kompetencje brakujące zatrudnionym wskazywane przez pracodawców, którzy dostrzegali potrzebę doszkolenia swoich w danym zakresie (dane procentowe). Kompetencje 2010 2011 2012 N Procent N Procent N Procent Zawodowe 4064 56 5304 68 3869 48 Samoorganizacyjne 1690 23 1487 19 1608 20 Interpersonalne 1317 18 1316 17 1202 15 Komputerowe 846 12 684 9 792 10 Techniczne 344 5 379 5 685 9 Językowe 350 5 326 4 336 4 Kwalifikacje 259 4 352 4 490 6 Kognitywne 217 3 123 2 262 3 Kierownicze 95 1 122 2 183 2 Biurowe 115 2 150 2 1366 17 Fizyczne 94 1 51 1 76 1 Artystyczne 29 0 14 0 46 1 Dyspozycyjne 31 0 33 0 54 1 Matematyczne 20 0 9 0 52 1 Inne 157 2 15 0 120 1
bkl.parp.gov.pl Dziękuję za uwagę dr Marcin Kocór marcin.kocor@uj.edu.pl