Ałmaty, styczeń 2016 r. ANALIZA RYNKU RYB I OWOCÓW MORZA W KAZACHSTANIE (lata 2008-2014) Rybołówstwo i kombinaty rybne w Kazachstanie Na dzień dzisiejszy akwakultura nie jest zbyt dobrze rozwinięta w Kazachstanie. W związku z tym, wielkość połowów w większości zależy od cykli rozwoju populacji rybnych kraju. W niniejszym opracowaniu przedstawiamy dane odnośnie do rozwoju rynku ryb w Kazachstanie, jego dynamiki i prognoz. Wykres nr1 Połowy ryb i innych zwierząt wodnych w gospodarstwach rybnych Kazachstanu (w tonach) Większość ryb wyławianych w Kazachstanie przeznaczona jest bezpośrednio do spożycia i nie trafia do przedsiębiorstw przetwórczych. Zakłady rybne w Kazachstanie W Kazachstanie znajduje się 128 zakładów rybnych, w tym 54 działają aktywnie. Większość przedsiębiorstw przetwarzających ryby to małe firmy. Niżej przedstawiona jest tabela zawierająca listę średnich i dużych przedsiębiorstw z zakresu przetwórstwa i produkcji konserw rybnych w Kazachstanie.
Nazwa RYBPROM Sp. z o.o. (ТОО "РЫБПРОМ") BAŁCHASZBAŁYK Sp. z o.o. ТОО "БАЛХАШБАЛЫК" Filia RYBPROM Sp. z o.o. w Ust-Kamieniogorsku ФИЛИАЛ ТОО "РЫБПРОМ" В ГОРОДЕ УСТЬ-КАМЕНОГОРСК Ałakolska filia RYBPROM Sp. z o.o. АЛАКОЛЬСКИЙ ФИЛИАЛ ТОО "РЫБПРОМ" Wiejska spółdzielnia konsumencka HAMIT СЕЛЬСКИЙ ПОТРЕБИТЕЛЬСКИЙ КООПЕРАТИВ "ХАМИТ" UNIRAT-PW Sp. z o.o. ТОО "УНИАРТ-ПВ" Rodzaj działalności Lokalizacja Ałmatyński, miejscowość Otegen Batyra Karagandyjski, miejscowość Szaszubaj Wschodnio- Kazachstański, wieś Samarskoje Ałmatyński, miasto Uszarał Południowo- Kazachstański, miasto Szardara Pawłodarski, miasto Pawłodar Wielkość przedsiębiorstwa Duże (od 251 do 500 (od 201 do 250 (od 101 do 150 (od 101 do 150 (od 101 do 150 (od 201 do 250 Największym przedsiębiorstwem na rynku jest Rybprom Sp. z o.o. z filiami we Wschodnio-Kazachstańskim i Ałmatyńskim obwodach. pod względem zatrudnionego personelu przedsiębiorstwa działają w obwodach Południowo-Kazachstańskim, Karagandyjskim i Pawłodarskim.
Wielskości produkcji przetworów rybnych i ryb konserwowych w Kazachstanie Wykres nr 2 Produkcja przetworów rybnych i ryb konserwowych w Kazachstanie, w latach 2010-2014 (w tonach) Spadek wielkości produkcji przetworów rybnych i konserw w Kazachstanie związany jest z kilkoma przyczynami: zaostrzeniem konkurencji na rynku ze strony firm zagranicznych, zmniejszeniem wielkości połowów ryb oraz spadkiem inwestycji. Największa ilość przetworów rybnych pochodzi z obw. Ałmatyńskiego, Atyrauskiego i Zachodnio-Kazachstańskiego. Regionalna alokacja wielkości produkcji przetworów rybnych oraz konserw rybnych w zakładach w Kazachstanie pokazana jest na wykresie nr 3. Wykres nr 3 Regionalna alokacja wielkości produkcji przetworów rybnych oraz konserw rybnych w Kazachstanie (w tonach) obw. Aktiubiński obw. Ałmatyński obw. Atyrauski obw. Zachodnio-Kazachstański obw. Karagandyjski obw. Południowo-Kazachstański obw. Pawłodarski obw. Północno-Kazachstański obw. Wschodnio-Kazachstański Ałmaty 267 560 370 396 231 169 1582 1432 1729 1301 0 500 1000 1500 2000 Uwzględniając wewnątrzkontynentalne położenie Kazachstanu oraz brak dużych rzek, zrozumiałe jest, że wielkość obrotów handlu zagranicznego w zakresie ryb i przetworów rybnych związana jest z w/w faktami.
Import i eksport ryb i owoców morza do/ z Kazachstanu W 2014 r. do Kazachstanu importowano ponad 34 tys. ton ryb i przetworów rybnych, wyeksportowano z Kazachstanu ponad 20 tys. ton. Dynamika eksportu i importu Kazachstanu w wyrażeniu wagowym przedstawiona jest na poniższym wykresie nr 4. Wykres nr 4 Dynamika importu i eksportu ryb i owoców morza do/ z Kazachstanu w wyrażeniu wagowym, w latach 2010-2014 (w tonach) Import Eksport W analizowanym okresie widoczny jest spadek wielkości importu w wyrażeniu wagowym oraz mniej znaczący spadek wielkości eksportu. Dynamika importu i eksportu ryby i owoców morza do Kazachstanu w wyrażeniu wartościowym jest przedstawiona na wykresie nr 5. Wykres nr 5 Dynamika importu i eksportu ryb i owoców morza do/ z Kazachstanu w wyrażeniu wartościowym, w latach 2010-2014 (w tys. USD) Import Eksport
tys. USD tys. USD Struktura importu i eksportu ryb i przetworów rybnych do/ z Kazachstanu W analizowanym okresie charakterystyczne jest zmniejszenie się wielkości eksportu o 2 oraz zwiększenie się wielkości importu o 10%, w wyrażeniu wartościowym. Przy analizie wagowej i wartościowej wielkości importu i eksportu ryb i owoców morza do/ z Kazachstanu, widzimy, że do Kazachstanu wwożone są stosunkowo droższe wyroby z ryb. W porównaniu do 2010 r. Kazachstan eksportuje te same produkty, czyli stosunkowo drogie wyroby z ryb w kategoriach: filety, gotowe części ryb oraz mięso mielone. Wykres nr 6 Struktura importu ryb i owoców morza do Kazachstanu, w latach 2010-2014 (wg kategorii) Filet i mięso mielone Ryba suszona Ryba świeża Ryba mrożona Skorupiaki i mięczaki Ryba żywa Wykres nr 7 Struktura eksportu ryb i owoców morza z Kazachstanu, w latach 2010-2014 (wg kategorii) Filet i mięso mielone Ryba suszona Ryba świeża Ryba mrożona Skorupiaki i mięczaki Ryba żywa
W eksporcie z Kazachstanu dominują filety rybne i mięso mielone (do 85% ogólnej wielkości eksportu) w różnych latach. Udział ryb mrożonych i suszonych jest nieznaczny i również niewiele zmienia się w różnych latach. Eksporterzy i importerzy ryby i owoców morza do/ z Kazachstanu Główni eksporterzy utrzymują swój udział w strukturze eksportu do Kazachstanu, w porównaniu do 2010 roku. Na wykresach nr 8 i 9 przedstawiamy wykaz głównych państw eksportujących ryby i owoce morza w latach 2010 oraz 2014 do Kazachstanu. Wykres nr 8 Główne państwa eksportujące ryby do Kazachstanu w 2010 roku 10% 3% 7% 37% Norwegia Rosja Wietnam Wielka Brytania Chiny Estonia Islandia Pozostałe 37% Wykres nr 9 Główne państwa eksportujące ryby do Kazachstanu w 2014 roku 9% 7% 4% 37% Norwegia Rosja Wietnam Islandia Chiny Maroko Turcja Pozostałe 37%
Zmiany struktury kazachstańskiego eksportu można zauważyć, analizując wykresy nr 10 i 11, na których pokazane są główne kraje importujące ryby z Kazachstanu. Spadek udziału charakterystyczny jest dla Niemiec i Holandii, a wzrost dla Danii i Polski. Wykres nr 10 Główne państwa importujące ryby z Kazachstanu w 2010 roku 4% 4% 5% 10% 5% 11% 35% Niemcy Litwa Rosja Dania Polska Holandia Ukraina Pozostałe 26% Wykres nr 11 Główne państwa importujące ryby z Kazachstanu w 2014 roku 6% 7% 19% 1 27% 25% Litwa Niemcy Dania Rosja Polska Ukraina Austria Pozostałe
Należy również zwrócić uwagę na główne regiony eksportujące ryby z Kazachstanu (wykres nr 12). Wykres nr 12 Regiony Kazachstanu eksportujące ryby i owoce morza obw. Pawłodarski obw. Wschodnio-Kazachstański obw. Atyrauski obw. Kyzyłordyński obw. Karagandyjski obw. Południowo-Kazachstański obw. Ałmatyński Ałmaty tys. USD Największe dostawy ryb i owoców morza pochodzą nie z tzw. morskich regionów, ale z Ałmaty, obw. Ałmatyńskiego oraz obw. Połduniowo-Kazachstańskiego, co związane jest z alokacją na terenie tych regionów największych zakładów rybnych. Analiza i prognozy Ogólnie należy oczekiwać dalszego wzrostu wartościowego rynku ryb i owoców morza, coraz większa ilość dostawców wchodzi na kazachstański rynek z rybami lepszej jakości (w kategorii: żywa i świeża), które są droższe od mrożonych. Wielkość konsumpcji rośnie, jednakże tempo wzrostu mogą się spowolnić z powodu trudności makroekonomicznych w Kazachstanie. Ryba nadal jest drogim produktem dla konsumentów, jednakże przy dalszym wzroście konkurencji na rynku możliwe jest znaczące zwiększenie konsumpcji ryb i owoców morza. Źródło: KazDATA, http://kazdata.kz/04/2015-2014-kazakhstan-production-ryba-moreprodukty.html