Terytorialne zróżnicowanie bezrobocia w Polsce w 2011 roku

Terytorialne zróżnicowanie bezrobocia w Polsce w 2011 roku Warszawa 2012 r.

MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Departament Rynku Pracy Terytorialne zróżnicowanie bezrobocia w Polsce w 2011 roku Warszawa 2012 r.

Opracowanie: Wydział Analiz i Statystyki (BCh, WK, JMŁ) Przedruk w całości lub w części oraz wykorzystanie danych statystycznych w druku dozwolone wyłącznie z podaniem źródła. ISBN 978-83-61752-55-4 Łamanie i druk: MPiPS. Zam. 603/12. 2

Spis treści Strona Uwagi metodyczne... 7 Komentarz... 8 Spis kartogramów: Kartogram 1. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu 2011 r. (w tysiącach osób)... 16 Kartogram 2. Wzrost/spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. w porównaniu do stanu z końca 2010 r. (w procentach)... 17 Kartogram 3. Stopa bezrobocia rejestrowanego według stanu w końcu 2011 r. (w procentach)... 18 Kartogram 4. Wzrost/spadek stopy bezrobocia rejestrowanego w końcu 2011 r. w porównaniu do stanu z końca 2010 r. (w pkt. procentowych)... 19 Kartogram 5. Udział osób poprzednio pracujących w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 20 Kartogram 6. Udział osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy w liczbie bezrobotnych poprzednio pracujących w końcu 2011 r. (w procentach)... 21 Kartogram 7. Udział osób z prawem do zasiłku w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 22 Kartogram 8. Udział kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 23 Kartogram 9. Udział osób zamieszkałych na wsi w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 24 Kartogram 10. Udział osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 25 Kartogram 11. Udział osób do 25 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 26 Kartogram 12. Udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 27 Kartogram 13. Udział kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 28 Kartogram 14. Udział osób powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 29 Kartogram 15. Udział osób bez kwalifikacji zawodowych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 30 Kartogram 16. Udział osób bez doświadczenia zawodowego w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 31 Kartogram 17. Udział osób bez wykształcenia średniego w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 32 Kartogram 18. Udział osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 33 Kartogram 19. Udział osób, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 34 Kartogram 20. Udział osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 35 Kartogram 21. Udział osób z wyższym wykształceniem w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 36 Kartogram 22. Udział osób pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy od momentu zarejestrowania się w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 37 3

Kartogram 23. Udział osób bez stażu pracy w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach)... 38 Kartogram 24. Napływ bezrobotnych w 2011 r. (w tysiącach osób)... 39 Kartogram 25. Odpływ bezrobotnych w 2011 r. (w tysiącach osób)... 40 Kartogram 26. Udział osób wyłączonych z ewidencji z powodu podjęcia pracy w ogólnej liczbie wyłączonych w 2011 r. (w procentach)... 41 Kartogram 27. Udział osób wyłączonych z ewidencji z powodu podjęcia pracy sezonowej w ogólnej liczbie wyłączonych w 2011 r. (w procentach)... 42 Kartogram 28. Udział osób wyłączonych z ewidencji z powodu podjęcia pracy subsydiowanej w ogólnej liczbie wyłączonych w 2011 r. (w procentach)... 43 Kartogram 29. Udział osób wyłączonych z ewidencji z powodu otrzymania dotacji na podjęcie działalności gospodarczej w ogólnej liczbie wyłączonych w 2011 r. (w procentach)... 44 Kartogram 30. Odsetek osób, które rozpoczęły w 2011 r. udział w aktywnych programach rynku pracy w odpływie bezrobotnych w tym okresie (w procentach)... 45 Kartogram 31. Udział osób, które rozpoczęły staż pracy w odpływie bezrobotnych w 2011 r. (w procentach)... 46 Kartogram 32. Udział osób, które rozpoczęły szkolenie w odpływie bezrobotnych w 2011 r. (w procentach)... 47 Kartogram 33. Udział osób, które rozpoczęły prace społecznie użyteczne w odpływie bezrobotnych w 2011 r. (w procentach)... 48 Kartogram 34. Udział osób, które nie potwierdziły gotowości do pracy w odpływie bezrobotnych w 2011 r. (w procentach)... 49 Kartogram 35. Udział osób, które dobrowolnie zrezygnowały ze statusu bezrobotnego w odpływie bezrobotnych w 2011 r. (w procentach)... 50 Kartogram 36. Oferty pracy zgłoszone do urzędów pracy w 2011 r. (w tysiącach)... 51 Kartogram 37. Napływ ofert pracy zgłoszonych do urzędów pracy w stosunku do napływu bezrobotnych w 2011 r. (w procentach)... 52 Kartogram 38. Liczba bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy w 2011 r.... 53 Kartogram 39. Napływ ofert pracy subsydiowanej w stosunku do ogólnej liczby zgłoszonych do urzędów pracy ofert w 2011 r. (w procentach)... 54 Kartogram 40. Napływ ofert pracy z sektora publicznego w stosunku do ogólnej liczby zgłoszonych do urzędów pracy ofert w 2011 r. (w procentach)... 55 Kartogram 41. Oferty pracy w końcu 2011 r. (w liczbach bezwzględnych)... 56 Aneks statystyczny... Tabela 1. Tabela 2. Tabela 3. Tabela 4. Tabela 5. Tabela 6. Tabela 7. Stopa bezrobocia w poszczególnych miesiącach 2011 roku oraz średnia roczna w 2010 i 2011 roku w układzie województw i powiatów... 59 Zarejestrowani bezrobotni według płci w układzie województw i powiatów Stan w końcu okresu sprawozdawczego... 69 Zarejestrowani bezrobotni ogółem i w wybranych grupach w układzie województw i powiatów Stan w końcu okresu sprawozdawczego... 78 Zarejestrowani bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy w układzie województw i powiatów Stan w końcu okresu sprawozdawczego... 88 Zarejestrowani bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy w procencie do ogółem zarejestrowanych w układzie województw i powiatów Stan w końcu okresu sprawozdawczego... 98 Zarejestrowani bezrobotni według poziomu wykształcenia, pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy od momentu zarejestrowania się oraz bez stażu pracy w układzie województw i powiatów Stan w końcu okresu sprawozdawczego... 107 Zarejestrowani bezrobotni według poziomu wykształcenia, pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy od momentu zarejestrowania się oraz bez stażu pracy w procencie 4

Tabela 8. Tabela 9. Tabela 10. do ogółem zarejestrowanych w układzie województw i powiatów Stan w końcu okresu sprawozdawczego... 116 Bilans bezrobotnych w 2011 roku w układzie województw i powiatów. W okresie sprawozdawczym... 125 Bezrobotni uczestniczący w aktywnych programach rynku pracy w 2011 roku w układzie województw i powiatów W okresie sprawozdawczym... 135 Oferty pracy zgłoszone do urzędów pracy w układzie województw i powiatów W okresie sprawozdawczym... 145 5

6

Uwagi metodyczne 1. Sprawozdawczość rynku pracy jest opracowywana w ramach statystki publicznej, w związku z tym głównym aktem prawnym jest ustawa o statystyce publicznej z dnia 29 czerwca 1995 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 88, poz. 439, z późn. zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na dany rok i Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na dany rok. 2. Dane o liczbie bezrobotnych obejmują osoby, które są zarejestrowane w urzędach pracy jako bezrobotne, zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.). 3. Art. 49 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wyróżnia osoby uznane za będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy, a tym samym, do których skierowane powinny być różnego rodzaju działania mające na celu ich aktywizację. Do osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy zalicza się bezrobotnych: do 25 roku życia; długotrwale; kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka; powyżej 50 roku życia; bez kwalifikacji zawodowych; bez doświadczenia zawodowego; bez wykształcenia średniego; samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia; którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia; niepełnosprawnych; po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego. 4. Informacje przedstawione w opracowaniu gromadzone były w sprawozdaniach: miesięcznym Sprawozdanie o rynku pracy ; kwartalnym załącznik 1 Bezrobotni oraz poszukujący pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy. 5. W tablicach przedstawiających dane w procentach/punktach procentowych ze względu na elektroniczną technikę zaokrągleń w niektórych rubrykach nie zachodzą zgodności matematyczne. 7

KOMENTARZ Jako jeden z głównych czynników powiązanych z sytuacją na rynku pracy wielokrotnie wymieniany jest wzrost gospodarczy, mierzony m.in. dynamiką wzrostu Produktu Krajowego Brutto 1 (PKB). Niemniej jednak sam fakt wzrostu PKB nie oznacza jeszcze wyraźnej poprawy sytuacji na rynku pracy, gdyż dopiero po przekroczeniu pewnego jego poziomu wzrost PKB przekłada się na wzrost zatrudnienia i spadek bezrobocia. W innej sytuacji możemy mieć do czynienia z tzw. bezzatrudnieniowym wzrostem gospodarczym, podczas którego przedsiębiorstwa, mimo poprawy perspektyw gospodarczych, nie zwiększają zatrudnienia. W 2011 r. wzrost PKB wyniósł w Polsce 4,3% wobec 3,9% w 2010 r. i 1,6% w 2009 r. Oznacza to, że dynamika wzrostu PKB była wprawdzie istotnie wyższa niż w 2009 r., ale nastąpiła tylko niewielka poprawa w stosunku do roku 2010. Na przestrzeni 2011 r. nie zanotowano również znaczących zmian na rynku pracy w postaci dynamicznego spadku bezrobocia, a w zasadzie mówić można jedynie o dalszej stabilizacji sytuacji, choć z drugiej strony na tle UE sytuacja Polski kształtuje się dość korzystnie. Na przestrzeni ostatnich lat nastąpiła wyraźna poprawa w zakresie wskaźnika bezrobocia, tj. Polska z kraju o najwyższym w UE wskaźniku bezrobocia w latach 2004 2006 stała się krajem, w którym stopa bezrobocia pozostaje zbliżona do średniej dla 27 krajów UE. Jeszcze w 2007 r. stopa bezrobocia w Polsce w grupie 15 64 lata zdecydowanie przewyższała wskaźnik dla UE (27) i wyniosła 9,7% wobec 7,2% w UE (27). W 2009 r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 8,3%, podczas gdy w UE(27) wynosiła 9,0%. Natomiast w 2010 r. wskaźnik bezrobocia w Polsce był na identycznym poziomie jak w UE(27) i wynosił 9,7%. W roku 2011 wskaźnik bezrobocia używany do porównań międzynarodowych (liczony w oparciu o dane pochodzące z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności w Polsce oraz jego odpowiedniki realizowane w innych krajach) wyniósł w Polsce 9,8% wobec wartości określonej na poziomie 9,7% dla UE (27). Wskaźnik bezrobocia rejestrowanego z uwagi na różnice metodologiczne pozostaje wyższy niż w rozumieniu BAEL, ale również jego wartość na przestrzeni lat znacząco się zmniejszyła, jeśli zauważyć, że w końcu 2002 r. wynosił on aż 20%, a jego maksymalna wartość zanotowana w końcu w lutego 2003 r. to aż 20,7%. Wówczas w ewidencji bezrobotnych zarejestrowana była również najwyższa liczba bezrobotnych, tj. ponad 3,3 mln osób. Natomiast w końcu 2011 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 1 982,7 tys. osób, czyli o 28 tys., tj. o 1,4% więcej niż rok wcześniej. Zatem nadal liczba bezrobotnych nie przekraczała 2 mln osób i była o 1,3 mln, tj. o ponad 40%, niższa od wartości maksymalnej. Z drugiej strony w stosunku do wartości minimalnej (październik 2008 1 352,3 tys. osób) nastąpił wzrost o 630,4 tys. osób, tj. o ponad 46%. Rok 2011 był drugim z kolei kiedy dynamika wzrostu bezrobocia wyraźnie wyhamowała z 28,4% w 2009 r., kiedy to efekty kryzysu najwyraźniej odbiły swoje piętno na rynku pracy, poprzez 3,3% w 2010 r. do 1,4% w 2011 r. Dzięki temu również wzrost wskaźnika bezrobocia rejestrowanego w skali roku wyniósł zaledwie 0,1 punktu procentowego w 2011 r. wobec 0,3 p.p. w 2010 r. i 2,6 p. p. w 2009 r. Podsumowując, w 2011 r. wyraźnie widoczne były oznaki osłabienia 1 Produkt krajowy brutto całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu danego roku na terenie danego kraju. 8

tempa wzrostu bezrobocia mimo znacząco niższych środków przeznaczonych na aktywizację bezrobotnych w relacji do środków wydatkowanych na ten cel w latach 2009 2010. Jedną z charakterystycznych cech polskiego rynku pracy jest jego silne zróżnicowanie przestrzenne, co znajduje odzwierciedlenie m.in. w wysokiej rozpiętości stopy bezrobocia zarówno pomiędzy województwami, jak i powiatami. Dodatkowo zróżnicowanie to utrzymuje się nawet w sytuacjach spadku bezrobocia. Terytorialne zróżnicowanie sytuacji na rynku pracy najczęściej przedstawiane jest właśnie za pomocą stopy bezrobocia, gdyż rozkład liczby bezrobotnych jest odzwierciedleniem rozkładu liczby ludności. Oznacza to, że w województwach o wysokiej liczbie ludności, jak np. mazowieckim występuje też wysoki poziom bezrobocia. Z tego też powodu terytorialne zróżnicowanie zjawisk zdecydowanie bardziej obrazują wskaźniki procentowe, choć one również obarczone są wpływem np. sytuacji demograficznej na danym terenie. Niniejsze opracowanie stanowi prezentację, przede wszystkim graficzną, zróżnicowania bezrobocia w Polsce na poziomie województw oraz powiatów. Wykorzystane w nim zostały różnego rodzaju wskaźniki obrazujące procentowe udziały poszczególnych kategorii bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych. Tylko w przypadku poziomu bezrobocia, napływu i odpływu bezrobotnych oraz ofert pracy dane zaprezentowane na kartogramach przedstawione są w tysiącach lub liczbach bezwzględnych. Dodatkowo w przypadku każdego z użytych wskaźników pod kartogramem umieszczona została tabela obrazująca zmiany rozpiętości wartości danego wskaźnika na poziomie województw i powiatów oraz średnie wartości wskaźników. W końcu 2011 r. poziom bezrobocia w województwach kształtował się w przedziale od 48,0 tys. osób w województwie opolskim do 246,7 tys. w mazowieckim, w którym liczba bezrobotnych była ponad 5-krotnie wyższa niż w opolskim. W przypadku powiatów różnica była zdecydowanie bardziej zauważalna, tj. najniższy poziom bezrobocia wystąpił, podobnie jak poprzednich latach, w M. Sopot (736 osób) wobec ponad 50 razy wyższego poziomu w M. Warszawa (41,6 tys. osób). Wynika to z sytuacji na danym rynku pracy, ale też w pewnej mierze z poziomu zaludnienia. Nieco inaczej wyglądało zróżnicowanie dynamiki zmian bezrobocia. Wzrost poziomu bezrobocia rejestrowanego w końcu 2011 r. w porównaniu do stanu z końca 2010 r. odnotowany został w 11 województwach, natomiast w pozostałych zanotowano spadek (dolnośląskie, opolskie, zachodniopomorskie, wielkopolskie i lubuskie). Najwyższą dynamikę wzrostu bezrobocia zanotowano w województwach łódzkim (o 5,3%) oraz mazowieckim (o 3,5%) i podlaskim (o 3,4%). Z kolei najwyższy spadek miał miejsce w województwie dolnośląskim, gdzie liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 4,5%. Na poziomie powiatów zmniejszenie się liczby bezrobotnych odnotowano w 158 jednostkach, w powiecie krotoszyńskim liczba bezrobotnych była identyczna jak rok wcześniej, a w 220 powiatach zanotowano wzrost bezrobocia kształtujący się w przedziale od 0,1% w powiatach kościerskim, rawskim, wałeckim, M. Lublin i starachowickim do 31,8% w powiecie kwidzyńskim. Najwyższy spadek liczby bezrobotnych w końcu 2011 r. w porównaniu do stanu sprzed roku zanotowano w powiecie słubickim i wyniósł on 27,3%. W końcu 2011 r. w strukturze zarejestrowanych zanotowano dalszy wzrost odsetka osób poprzednio pracujących (do 80,1%), choć nadal był on niski przede wszystkim we wschodniej Polsce. Wynikało to zapewne z faktu, że na terenach tych wysoki pozostawał odsetek młodych bezrobotnych. W lubelskim osoby poprzednio pracujące stanowiły 69,9% zarejestrowanych bezrobotnych, 9

a w dolnośląskim 85,9%. Zmniejszył się również odsetek osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy w liczbie poprzednio pracujących z 3,9% w końcu 2010 r. do 3,7% w końcu 2011 r., przy czym w województwie wielkopolskim osoby zwolnione w tym trybie stanowiły 5,4% bezrobotnych poprzednio pracujących zarejestrowanych w tym województwie wobec 2,0% w województwie lubuskim. Najwyższe odsetki zwolnionych zanotowano wśród poprzednio pracujących bezrobotnych w powiecie myszkowskim (14,0%). Mimo to odsetek osób prawem do zasiłku utrzymuje się na poziomie zbliżonym do notowanego w końcu 2010 r. 16,5% wobec 16,7%. Najniższy udział osób z prawem do zasiłku odnotowano w województwie lubelskim (9,8%) wobec 19,8% w lubuskim. W powiecie hrubieszowskim (lubelskie) tylko 4,3% bezrobotnych posiadało prawo do zasiłku, podczas gdy w międzychodzkim (wielkopolskie) aż 32,1%. Wysoki stopień terytorialnego zróżnicowania bezrobocia jest wynikiem zarówno nierównomiernego rozwoju społeczno-gospodarczego regionów, jak i ich położenia geograficznego. Niestety temat różnic na rynku pracy pozostaje słabo rozpoznany, co przede wszystkim związane jest z wysoką pracochłonnością analizowania zmian na rynku pracy na poziomie województw, czy powiatów. Często specyfika danego terenu wynikająca np. z geograficznego usytuowania powiatu, odległości od dużych miast, czy stopnia rozwoju infrastruktury ma wpływ m.in. na poziom rozwoju gospodarczego, stopień rozwoju kapitału ludzkiego oraz decyduje o szybkości znalezienia zatrudnienia zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Stopień zmian na rynku pracy w znacznej części uzależnia fakt znajdowania się powiatu w kręgu oddziaływania wielkiej aglomeracji, co wpływa na możliwość podejmowania pracy. Z drugiej strony akcesja do UE spowodowała otwarcie rynku pracy i zwiększyła możliwości podejmowania zatrudnienia również poza granicami kraju. Powoduje to, że fakt zamieszkiwania na obszarze danego powiatu nie ogranicza już jej mieszkańców do poszukiwania zatrudnienia tylko w najbliższej okolicy. Jednak w wielu przypadkach istotne stają się czynniki społeczne oraz demograficzne. Najczęściej na poszukiwanie pracy poza najbliższą okolicą decydują się osoby młode i lepiej wykształcone lub posiadające zawody poszukiwane na rynku pracy. Dywersyfikację obszarów bezrobocia pogłębia niski poziom migracji wewnętrznych często uzależniony od rozwoju sieci komunikacyjnej, ale również utrzymujące się różnice w kosztach zakupu i wynajmu mieszkań, a także często niechęć do zmiany miejsca zamieszkania z powodów związanych z pracą. Przestrzenne zróżnicowanie bezrobocia najlepiej obrazuje stopa bezrobocia, która od lat już najniższe wartości przyjmuje na obszarach z dużymi aglomeracjami miejskimi, czyli w województwach wielkopolskim, mazowieckim, śląskim i małopolskim. Na przeciwległym biegunie są województwa warmińsko-mazurskie i zachodniopomorskie oraz kujawsko-pomorskie, czyli głównie rolnicze, gdzie jeszcze pod koniec lat 90 funkcjonowało rolnictwo państwowe, a zwolnieni pracownicy państwowych gospodarstw rolnych zasilili grono bezrobotnych. Wprawdzie od tego momentu minęło 20 lat, ale trudna sytuacja na rynku pracy utrzymuje się. Stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła w końcu 2011 r. 12,5% i w skali roku zanotowany został wzrost tego wskaźnika o 0,1 punktu procentowego. Dysproporcje w rozpiętości wskaźnika bezrobocia zarówno na poziomie województw, jak i powiatów w 2011 r. były bardzo wysokie, a do tego nieznacznie się zwiększyły w porównaniu z notowanymi w końcu 2010 r. W końcu 2011 r. różnica pomiędzy najniższą i najwyższą stopą bezrobocia w województwach wynosiła 11,1 p.p. 10

(wielkopolskie 9,1%, warmińsko-mazurskie 20,2%). Terytorialne zróżnicowanie na poziomie województw wzrosło o 0,3 p.p. w porównaniu z końcem 2010 r. (10,8 p.p.). Również analizując dane z poszczególnych powiatów, zanotowano wzrost zróżnicowania. Rozpiętość stopy bezrobocia w powiatach kształtowała się od 3,6% w powiecie poznańskim i M. Poznań do 37,1% w powiecie szydłowieckim. Zatem różnica wyniosła 33,5 p.p. wobec 32,5 p.p. w końcu 2010 r. Nieodmiennie najwyższe wskaźniki bezrobocia notowano w powiatach województwa warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego. Wart podkreślenia jest fakt, że średnia wartość stopy bezrobocia w końcu 2011 r. wyniosła w województwach 13,7% (wobec 13,6% w końcu 2010 r.), zaś w powiatach 15,5% (wobec 15,4% w końcu 2010 r.). W 2011 r. liczba bezrobotnych ukształtowała się pod wpływem zarówno zmniejszonego napływu, jak i spadku odpływu bezrobotnych. W porównaniu do 2010 r. napływ bezrobotnych zmniejszył się o 14,8%, przy spadku odpływu z bezrobocia o 14,0%. W urzędach pracy zarejestrowało się 2 591,5 tys. osób, a z ewidencji wyłączono 2 563,5 tys. osób. Przewaga napływu nad odpływem wyniosła niemal 28 tys. osób (rok wcześniej 62 tys.) i spowodowała wzrost bezrobocia. Najniższy napływ i odpływ bezrobotnych odnotowano w województwach opolskim, podlaskim, lubuskim i świętokrzyskim, zaś w śląskim, mazowieckim, dolnośląskim i wielkopolskim wystąpił zarówno najwyższy napływ, jak i odpływ bezrobotnych. Wskaźnik płynności rynku pracy, określający stosunek liczby bezrobotnych, którzy podjęli pracę w danym okresie do liczby nowo zarejestrowanych bezrobotnych, wyniósł w 2011 r. 43,6%, czyli był wyższy niż w 2010 r. (38,9%). W 2011 r. liczba wyłączonych z ewidencji z powodu podjęcia pracy wyniosła 1 130,7 tys. osób i była o 4,4% niższa niż w 2010 r. Pracę podjęło 44,1% bezrobotnych wyłączonych z ewidencji w tym okresie (39,7% w 2010 r.). Najwyższy odsetek wyłączonych z powodu podjęcia pracy wystąpił w województwach wielkopolskim i łódzkim (48,8%) zaś najniższy w lubuskim (38,4%) i lubelskim (39,6%). W 4 powiatach odsetek podjęć pracy w odpływie był niższy niż 30% (biłgorajskim, żarskim, M. Świętochłowice i kazimierskim), natomiast w 66 powiatach udział podjęć pracy w wyłączeniach stanowił 50% i więcej, w tym w 2 powiatach, tj. M. Skierniewice i Skierniewickim, był wyższy niż 60%. Nadal niski pozostawał udział podjęć pracy sezonowej 2,5% odpływu, przy czym po raz kolejny najwyższy odsetek podjęć sezonowego zatrudnienia w odpływie dotyczył województwa zachodniopomorskiego (5,4% odpływu w województwie). W województwie śląskim podjęcia pracy sezonowej stanowiły zaledwie 0,1% wyłączeń z ewidencji bezrobotnych. Obniżenie środków Funduszu Pracy przeznaczonych na aktywne formy pomocy bezrobotnym spowodowało zmniejszenie liczby osób, które rozpoczęły udział w aktywnych programach, w tym liczby osób, które podjęły subsydiowane zatrudnienie. W 2011 r. subsydiowane zatrudnienie podjęło 110,8 tys. osób, tj. o 56,8% mniej niż rok wcześniej. Wysokie pozostawało zróżnicowanie odsetka podejmujących subsydiowane zatrudnienie. W województwach świętokrzyskim i podkarpackim odsetek podjęć pracy subsydiowanej był najwyższy i stanowił 6% odpływu, podczas gdy w śląskim zaledwie 3,0%. W powiecie gdańskim podjęcia pracy subsydiowanej stanowiły tylko 0,6% odpływu bezrobotnych, a w powiecie piskim (warmińsko-mazurskie) aż 16%. W 2011 r. zaktywizowano ponad 323,3 tys. osób (wobec 804,6 tys. w 2010 r.). Oznacza to, że w skali roku liczba osób, które rozpoczęły udział w aktywnych programach rynku pracy zmniej- 11

szyła się o niemal 60%. Osoby zaktywizowane w 2011 r. stanowiły 12,6% odpływu bezrobotnych w tym okresie (wobec 27% w 2010 r.). Korzystanie z aktywnych programów rynku pracy uzależnione było od sytuacji na lokalnym rynku pracy. W województwach, w których sytuacja ta pozostawała trudniejsza bezrobotni częściej uczestniczyli w różnego rodzaju działaniach aktywizujących. W województwie lubuskim odsetek osób, które rozpoczęły udział w aktywnych programach stanowił 21,2% wyłączeń z ewidencji podczas gdy w dolnośląskim, wielkopolskim, mazowieckim i śląskim był on 2-krotnie niższy. Najniższe udziały rozpoczynających aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu w odpływie zanotowano w powiatach dzierżoniowskim (3,4% odpływu), M. Świnoujście (3,7%) i łukowskim (3,9%) wobec 51,8% w powiecie żarskim (lubuskie). Staż najczęściej rozpoczynali bezrobotni w województwach opolskim (5,6% odpływu) świętokrzyskim (5,4%), lubelskim (5,3% odpływu bezrobotnych w tym województwie), zaś najrzadziej w pomorskim (2,9%). W wielu powiatach usytuowanych przede wszystkim w okolicach dużych miast ta forma aktywizacji była rzadko wykorzystywana. Jednak zauważyć należy, że w powiecie iławskim staż rozpoczęła tylko 1 osoba. Z kolei w powiecie proszowickim (małopolskie) rozpoczęło ją aż 20,1% odpływu bezrobotnych. W przypadku szkoleń, podobnie jak przed rokiem, najczęściej podejmowali je bezrobotni w województwach opolskim i pomorskim. Należy zwrócić uwagę na fakt, że istotnym powodem wyłączeń z ewidencji bezrobotnych w 2011 r. były niepotwierdzenia gotowości do pracy, które stanowiły aż 32,3% wyłączeń z ewidencji bezrobotnych. W tym zakresie również sytuacja była wysoce zróżnicowana i zdecydowanie częściej nie potwierdzali gotowości do pracy bezrobotni w województwach śląskim i mazowieckim (odpowiednio 37,9% i 36,3% odpływu w województwie). W śląskim aż w 4 powiatach (gliwickim, M. Gliwice, M. Świętochłowice i M. Piekary Śląskie) udział wyłączeń z tego powodu stanowił ponad 50% odpływu. Jest to sytuacja szczególnie zaskakująca w przypadku M. Świętochłowice i M. Piekary Śląskie zważywszy na wskaźnik bezrobocia przekraczający zdecydowanie średnią krajową, choć z drugiej strony liczba bezrobotnych na 1 ofertę pracy wynosiła w tych powiatach odpowiednio 5 i 14 osób podczas, gdy wskaźnik w kraju był zdecydowanie wyższy (23 osoby). W tym miejscu należy wspomnieć, że choć do urzędów pracy nie trafia znaczna część ofert pracy, to w omawianym roku ich liczba jeszcze spadła. W całym 2011 r. urzędy pracy miały do dyspozycji 743,1 tys. ofert pracy, czyli o 278,2 tys., tj. o 27,2% mniej niż rok wcześniej. W czołówce pod względem ilości ofert pracy będących w dyspozycji urzędów pracy znalazły się województwa z dużymi aglomeracjami, jak: śląskie, mazowieckie, dolnośląskie oraz wielkopolskie i małopolskie. Z kolei w województwach podlaskim, świętokrzyskim i opolskim liczba wolnych miejsc pracy była najniższa, a do tego znaczną część ofert stanowiły oferty subsydiowanego zatrudnienia (w świętokrzyskim 52,9% ogółu zgłoszonych ofert). W latach 2004 2008 oferty pracy subsydiowanej stanowiły ok. 40% ogółu ofert będących w dyspozycji urzędów pracy w kraju. W 2010 r. udział ofert pracy subsydiowanej wzrósł do 53,5%, ale w 2011 r. zmniejszył się do 32,5%. Nadal jednak oferty takie stanowiły znikomy odsetek w tzw. powiatach grodzkich i znajdujących się w okolicach oddziaływania dużych miast, choć w samym województwie mazowieckim aż w 2 powiatach (makowskim i zwoleńskim) oferty pracy subsydiowanej to ponad 95% ofert jakimi w całym 2011 r. dysponowały tamtejsze urzędy pracy. Kolejne miejsca zajmowały powiaty szydłowiecki i przysuski z niemal 90% odsetkiem ofert pracy subsydiowanej. Powstaje zatem pytanie czy to tereny, na których nie powstają nowe miejsca pracy, nie przyciągające inwestorów, słabo skomunikowane, czy raczej pracodawcy nie są zainteresowani 12

zgłaszaniem ofert pracy do urzędów pracy, a może, skoro mogą liczyć oni na subsydiowanych pracowników, nie widzą sensu tworzenia niesubsydiowanych miejsc pracy. Wydaje się, że rozstrzygnięcie powyższych kwestii stanowić może przedmiot odrębnej analizy, jednak z całą pewnością są to powiaty o bardzo trudnej sytuacji o czym świadczy bardzo wysokie natężenie bezrobocia, ale też fakt, że w końcu 2011 r. w urzędach pracy w wymienionych powiatach nie pozostała niewykorzystana ani jedna oferta pracy, a w przypadku wielkich aglomeracji, gdzie o pracę zdecydowanie łatwiej, liczba tych ofert była bliska tysiąca. Na trudnych rynkach pracy nawet oferty w ciężkich warunkach i z niskim wynagrodzeniem są częściej akceptowane. Oferty pracy zgłoszone do urzędów pracy w całym 2011 r. wystarczyłyby dla 28,7% zarejestrowanych w tym okresie bezrobotnych, przy czym w 2010 r. wskaźnik ten był korzystniejszy, gdyż ofert wystarczyłoby dla ok. 34% bezrobotnych zarejestrowanych w tym okresie. Było to wynikiem z jednej strony wzrostu liczby zarejestrowanych bezrobotnych z drugiej efektem spadku ofert pracy o ponad 1/4. Wskaźnik określający stosunek napływu ofert pracy do napływu bezrobotnych był wysoce zróżnicowany. Na poziomie województw oferty pracy zgłoszone w województwie opolskim wystarczyłyby dla ponad 42% zarejestrowanych w 2011 r. bezrobotnych, podczas gdy w świętokrzyskim wskaźnik ten wynosił niecałe 22%. Wśród powiatów najlepszą sytuację zanotowano w M. Opole, gdzie napływ ofert stanowił ponad 100% napływu bezrobotnych, w sytuacji gdy w powiecie wołomińskim (mazowieckie) było to 5,9%. Zmiany wielkości populacji zarejestrowanych bezrobotnych i zgłaszanych ofert wpłynęły na wzrost liczby bezrobotnych przypadających na jedną ofertę pracy 2 do 23 osób w 2011 r. wobec 18 osób w 2010 r., 16 osób w 2009 r. i 12 osób w 2008 r. W województwie opolskim na 1 ofertę pracy zgłoszoną do urzędów pracy w 2011 r. przypadało 13 zarejestrowanych bezrobotnych, a w podlaskim aż 40 osób. W M. Opole na 1 ofertę przypadały 3 osoby bezrobotne, natomiast w powiatach makowskim, ostrołęckim, radomskim, konińskim, czy szydłowieckim powyżej 100 osób. Powyższe potwierdza, że przestrzenne zróżnicowanie sytuacji na rynku pracy pozostaje bardzo wysokie, ale poza liczbą bezrobotnych, stopą bezrobocia i liczbą zgłaszanych ofert pracy sytuacja na rynku pracy jest także zróżnicowana ze względu na strukturę bezrobotnych, co z kolei również może wpływać na trudności w uzyskaniu zatrudnienia. Analiza bezrobocia rejestrowanego według płci pokazuje, że do końca 2007 r. zdecydowanie szybciej zmniejszała się liczba bezrobotnych mężczyzn niż kobiet. Następnie tendencja ta uległa zmianie, a w 2011 r. przy spadku liczby bezrobotnych mężczyzn o 1,9%, liczba zarejestrowanych kobiet wzrosła o 4,5%. Tym samym zwiększył się udział kobiet wśród bezrobotnych z 51,9% do 53,5%. Najwyższe udziały kobiet notowano w województwie wielkopolskim (58,1%), zaś najniższe w podlaskim (48,1%) i mazowieckim (49,5%). Różnica pomiędzy najniższą i najwyższą wartością procentowego udziału kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych zwiększyła się zarówno na poziomie województw, jak i powiatów. W końcu 2011 r. najwyższy udział kobiet odnotowano w M. Jastrzębie-Zdrój (67,2%), M. Rybnik (65,9%), powiecie rybnickim (65,7%) oraz krotoszyńskim (65,0%), a najniższy w powiecie garwolińskim (40,6%). 2 Liczba bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy w danym roku liczona jest ze wzoru: (bezrobotni według stanu w końcu poprzedniego roku + bezrobotni w końcu danego roku)/2 (oferty pracy zgłoszone w roku/12 + oferty pracy na koniec poprzedniego roku) 13

Kolejnym czynnikiem różnicującym jest miejsce zamieszkania. W końcu 2011 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 874,5 tys. osób zamieszkałych na wsi i 1108,2 tys. zamieszkałych w mieście. W przeciwieństwie do sytuacji w dwóch poprzednich latach w 2011 r. odnotowany w ciągu roku wzrost poziomu bezrobocia dotyczył w nieco wyższym zakresie mieszkańców wsi. W końcu 2011 r., w porównaniu do stanu z końca 2010 r., liczba bezrobotnych zamieszkałych na wsi zwiększyła się o 2,1% wobec wzrostu zamieszkałych w mieście o 0,9%. Spowodowało to wzrost odsetka zamieszkałych na wsi wśród ogółem bezrobotnych z 43,8% w końcu 2010 r. do 44,1% w końcu 2011 r. W województwach południowo-wschodniej Polski wysokie pozostają udziały osób zamieszkałych na wsi wśród bezrobotnych, bo są to też tereny gdzie dominuje ludność zamieszkała na wsi. Na poziomie województw odsetek zamieszkałych na wsi kształtował się w przedziale od 21,8% w śląskim do 62,4% w podkarpackim. W przypadku powiatów rozpiętość pozostawała znacznie wyższa. Nawet pomijając powiaty tzw. grodzkie (65 powiatów) udział osób zamieszkałych na wsi wśród zarejestrowanych kształtował się w przedziale od 10,3% w powiecie mikołowskim (śląskie) do 100% w powiatach: skierniewickim (łódzkie), przemyskim (podkarpackie) i suwalskim (podlaskie). Istotne czynniki decydujące niejednokrotnie o łatwości w uzyskaniu pracy poza samą sytuacją na danym rynku to wiek, wykształcenie, czy posiadanie doświadczenia zawodowego bądź też kwalifikacji zawodowych. Dlatego też w art. 49 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wyszczególnione zostały grupy osób uznanych za będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Wśród nich wymienić należy: bezrobotnych do 25 roku życia; bezrobotnych długotrwale; kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka; bezrobotnych powyżej 50 roku życia; bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych; bez doświadczenia zawodowego; bez wykształcenia średniego; itd. Niestety tak szeroki katalog powoduje, że 90% bezrobotnych spełnia kryteria by znaleźć się choćby w jednej grupie w szczególnej sytuacji na rynku pracy. W ostatnich latach notuje się wyższą dynamikę wzrostu liczby bezrobotnych w starszych grupach wiekowych, choć w 2009 r. bezrobocie zdecydowanie bardziej dotknęło osoby młode. W końcu 2011 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 416,1 tys. osób do 25 roku życia, czyli o 2,9% mniej niż rok wcześniej. W tym samym czasie liczba bezrobotnych powyżej 50 roku życia zwiększyła się o 4,7% do 441,4 tys. osób. W ciągu ostatniego roku odsetek bezrobotnych do 25 roku życia zmniejszył się z 21,9% w końcu 2010 r. do 21% w końcu 2011 r. Rozpiętość odsetka bezrobotnych do 25 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych kształtowała się w przedziale od 16,7% w województwie dolnośląskim do 26,2% w województwie małopolskim. Na poziomie powiatów najniższe udziały osób młodych notowano w powiatach tzw. grodzkich (M. Wrocław 8,3%, M. St. Warszawa 8,4%), zaś najwyższe w powiatach proszowickim i miechowskim (małopolskie odpowiednio 40,2% i 37%). W przypadku powiatów różnica pomiędzy wskaźnikiem najwyższym i najniższym zmniejszyła się z 33,4 p. p. do 31,8 p. p. Zwiększyło się natomiast terytorialne zróżnicowanie mierzone wskaźnikiem udziału osób powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych. Ponadto odsetek osób w tej grupie zwiększył się z 21,6% w końcu 2010 r. do 22,3% w końcu 2011 r. Najwięcej bezrobotnych powyżej 50 r. ż. notowano w województwach dolnośląskim, zachodniopomorskim i łódzkim, przy czym zdecydowanie wyższe udziały osób pow. 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych występowały w powiatach grodzkich. W M. Wrocław osoby powyżej 50 roku życia stanowiły 38,3% zarejestrowanych, a w M. Jelenia Góra 37%. 14

Jednym z najgroźniejszych zjawisk na rynku pracy jest długotrwałe pozostawanie bez pracy. W końcu 2011 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 996,6 tys. osób długotrwale bezrobotnych 3, tj. o 10% więcej niż w końcu 2010 r. Dynamika wzrostu liczby długotrwale bezrobotnych była 7-krotnie wyższa niż bezrobotnych ogółem. Odsetek długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych zwiększył się z 46,4% w końcu 2010 r. do 50,3% w końcu 2011 r. Najwyższy odsetek długotrwale bezrobotnych w końcu 2011 r. odnotowano w województwie podkarpackim (56,9%), zaś najmniej w ogólnej liczbie bezrobotnych było długotrwale bezrobotnych w województwie wielkopolskim (43,2%). Długotrwale bezrobotnymi było 22,3% zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie poznańskim wobec 69,3% w powiecie opatowskim (świętokrzyskie), co więcej dysproporcje na poziomie powiatów zwiększyły się. Jednak najliczniejszą grupę bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy stanowiły osoby bez wykształcenia średniego 1 101,7 tys. osób, tj. 0,5% mniej niż przed rokiem. Najmniej bezrobotnych legitymowało się wykształceniem gimnazjalnym i poniżej oraz zasadniczym zawodowym w województwie lubelskim, gdzie osoby bez wykształcenia średniego stanowiły 47,7% ogółu zarejestrowanych. Najwięcej takich osób znajdowało się w ewidencji bezrobotnych w województwach kujawsko-pomorskim (62,9%) oraz zachodniopomorskim (62,0%), a pamiętać należy, że to województwa o jednych z najwyższych wskaźników bezrobocia w kraju. Generalnie należy wskazać, że w województwach o najwyższej stopie bezrobocia notuje się również najwyższe odsetki osób bez wykształcenia średniego w strukturze zarejestrowanych bezrobotnych, co oznacza, że posiadane wykształcenie istotnie wpływa na fakt pozostawania w rejestrach urzędów pracy, choć nie jest to jedyny czynnik decydujący o powodzeniu na rynku pracy. W sytuacji gdy wyższe wykształcenie uzyskuje coraz więcej młodych ludzi również ta grupa osób, wcześniej w ograniczonym stopniu reprezentowana wśród osób bezrobotnych i ciesząca się zainteresowaniem pracodawców, odczuwa podobne problemy jak pozostała bezrobotna młodzież. W końcu 2003 r. osoby z wyższym wykształceniem stanowiły 4,4% zarejestrowanych bezrobotnych, a w końcu 2011 r. udział ten wzrósł do 11,4%. Bezrobotni z wyższym wykształceniem stanowili 7,6% zarejestrowanych w województwie kujawsko-pomorskim, natomiast najwięcej osób w omawianej grupie zarejestrowanych było w lubelskim (15,3%). Generalnie najwyższe odsetki bezrobotnych z wyższym wykształceniem występują w powiatach tzw. grodzkich, gdzie dostęp do uzyskania dyplomu wyższej uczelni pozostaje łatwiejszy w czołówce nieodmiennie znajduje się M. Sopot, gdzie w końcu 2011 r. wykształceniem wyższym legitymowało się aż 28,9% bezrobotnych, podczas gdy w powiecie grudziądzkim (kujawsko-pomorskie) tylko 3,8% zarejestrowanych. Nadal jednak znaczna część bezrobotnych legitymuje się niskim poziomem wykształcenia lub nie ma kwalifikacji do wykonywania zawodu. Powoduje to, że osobom tym znacznie trudniej jest znaleźć zatrudnienie i borykają się z długotrwałym pozostawaniem bez pracy. Kwalifikacji brakuje trzem na dziesięciu bezrobotnych, a doświadczenia nie ma co czwarty bezrobotny (co 8 w powiecie dzierżoniowskim i co drugi w kazimierskim, kraśnickim, krasnostawskim, łosickim, czy miechowskim). 3 Dane dotyczące osób długotrwale bezrobotnych według definicji zawartej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy obejmują szerszą grupę osób niż tylko pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy od momentu zarejestrowania się. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy bezrobotnym długotrwale była osoba pozostająca w rejestrach urzędów pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych. 15

Kartogram 1. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu 2011 r. (w tysiącach osób) Liczba zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego W liczbach bezwzględnych Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość 238 341 246 739 38 640 41 613 Najniższa wartość 48 755 48 029 722 736 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą 189 566 198 710 37 918 40 877 Średnia wartość 122 169 123 917 5 158 5 231 16

Kartogram 2. Wzrost/spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. w porównaniu do stanu z końca 2010 r. (w procentach) Wzrost/spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższy wzrost w % 9,4 5,3 23,4 31,8 Najniższy wzrost/najwyższy spadek w % -3,0-4,5-15,7-27,3 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą 12,4 9,8 39,1 59,1 w punktach procentowych Średnia wartość w % 2,8 1,2 3,1 1,6 17

Kartogram 3. Stopa bezrobocia rejestrowanego według stanu w końcu 2011 r. (w procentach) Stopa bezrobocia rejestrowanego według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r.* 2011 r.* 2010 r.* 2011 r.* Najwyższa wartość w % 20,0 20,2 36,0 37,1 Najniższa wartość w % 9,2 9,1 3,5 3,6 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 10,8 11,1 32,5 33,5 Średnia wartość w % 13,6 13,7 15,4 15,5 * po korekcie GUS. 18

Kartogram 4. Wzrost/spadek stopy bezrobocia rejestrowanego w końcu 2011 r. w porównaniu do stanu z końca 2010 r. (w pkt. procentowych) Wzrost/spadek stopy bezrobocia rejestrowanego według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Najwyższy wzrost w punktach procentowych Najniższy wzrost/ najwyższy spadek w punktach procentowych Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych Średni wzrost/spadek w punktach procentowych * po korekcie GUS. Poziom województw Poziom powiatów 2010 r.* 2011 r.* 2010 r.* 2011 r.* 1,0 0,7 3,5 4,6-0,7-0,7-4,4-5,9 1,7 1,4 7,9 10,5 0,3 0,04 0,3 0,1 19

Kartogram 5. Udział osób poprzednio pracujących w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób poprzednio pracujących w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 84,5 85,9 93,1 93,4 Najniższa wartość w % 68,7 69,9 50,2 50,7 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 15,8 16,0 43,0 42,7 Średnia wartość w % 79,2 80,2 78,6 79,6 20

Kartogram 6. Udział osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy w liczbie bezrobotnych poprzednio pracujących w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy w liczbie bezrobotnych poprzednio pracujących według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 6,1 5,4 19,3 14,0 Najniższa wartość w % 2,2 2,0 0,0 0,0 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 3,9 3,4 19,3 14,0 Średnia wartość w % 3,7 3,5 3,7 3,5 21

Kartogram 7. Udział osób z prawem do zasiłku w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób z prawem do zasiłku w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 20,5 19,8 28,5 32,1 Najniższa wartość w % 10,6 9,8 5,6 4,3 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 9,9 10,0 23,0 27,8 Średnia wartość w % 16,6 16,6 16,4 16,2 22

Kartogram 8. Udział kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 56,0 58,1 63,3 67,2 Najniższa wartość w % 47,4 48,1 42,6 40,6 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 8,6 9,9 20,6 26,6 Średnia wartość w % 51,9 53,5 52,2 54,0 23

Kartogram 9. Udział osób zamieszkałych na wsi w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób zamieszkałych na wsi w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 62,3 62,4 100,0 ziemskie 100,0 ziemskie Najniższa wartość w % 21,2 21,8 0,0 grodzkie 0,0 grodzkie Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 41,2 40,6 100,0 100,0 Średnia wartość w % 44,2 40,6 48,9 49,1 24

Kartogram 10. Udział osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 9,5 9,3 14,8 14,1 Najniższa wartość w % 4,6 4,3 2,2 1,2 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 4,9 5,0 12,6 12,9 Średnia wartość w % 6,3 6,3 6,7 6,7 25

Kartogram 11. Udział osób do 25 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób do 25 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 27,6 26,2 42,3 40,2 Najniższa wartość w % 18,0 16,7 8,9 8,3 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 9,6 9,6 33,4 31,8 Średnia wartość w % 22,1 21,1 23,5 22,5 26

Kartogram 12. Udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 54,3 56,9 64,9 69,3 Najniższa wartość w % 39,7 43,2 19,1 22,3 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 14,6 13,7 45,9 47,0 Średnia wartość w % 46,5 50,3 45,5 49,6 27

Kartogram 13. Udział kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 11,6 12,4 17,4 19,3 Najniższa wartość w % 6,4 6,9 4,1 4,3 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 5,2 5,6 13,3 15,0 Średnia wartość w % 9,7 10,5 9,7 10,7 28

Kartogram 14. Udział osób powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób powyżej 50 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 27,2 28,1 37,7 38,3 Najniższa wartość w % 16,1 16,8 11,8 11,9 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 11,1 11,3 25,9 26,4 Średnia wartość w % 21,6 22,3 20,8 21,5 29

Kartogram 15. Udział osób bez kwalifikacji zawodowych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób bez kwalifikacji zawodowych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 30,2 33,8 41,2 60,0 Najniższa wartość w % 20,2 24,4 6,7 5,5 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 10,0 9,4 34,5 54,4 Średnia wartość w % 26,4 29,8 25,9 29,3 30

Kartogram 16. Udział osób bez doświadczenia zawodowego w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób bez doświadczenia zawodowego w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 40,6 39,1 55,4 55,1 Najniższa wartość w % 20,7 20,0 14,3 12,5 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 19,9 19,1 41,1 42,6 Średnia wartość w % 27,0 26,2 27,6 26,8 31

Kartogram 17. Udział osób bez wykształcenia średniego w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób bez wykształcenia średniego w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 64,0 62,9 73,2 70,9 Najniższa wartość w % 48,8 47,7 35,5 33,4 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 15,2 15,2 37,8 37,4 Średnia wartość w % 56,9 55,9 57,3 56,3 32

Kartogram 18. Udział osób samotnie wychowujących co najmniej 1 dziecko do 18 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób samotnie wychowujących co najmniej 1 dziecko do 18 roku życia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 12,9 13,5 17,0 19,5 Najniższa wartość w % 4,8 5,0 2,0 2,2 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 8,1 8,5 15,1 17,3 Średnia wartość w % 8,2 8,9 7,9 8,6 33

Kartogram 19. Udział osób, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 2,3 2,4 4,9 5,0 Najniższa wartość w % 1,0 1,0 0,0 0,1 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 1,3 1,4 4,9 4,9 Średnia wartość w % 1,7 1,8 1,7 1,7 34

Kartogram 20. Udział osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 7,6 7,9 15,7 16,8 Najniższa wartość w % 3,5 3,6 0,9 0,8 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 4,1 4,3 14,8 16,0 Średnia wartość w % 5,2 5,4 5,0 5,2 35

Kartogram 21. Udział osób z wyższym wykształceniem w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2011 r. (w procentach) Udział osób z wyższym wykształceniem w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Poziom województw Poziom powiatów 2010 r. 2011 r. 2010 r. 2011 r. Najwyższa wartość w % 13,9 15,3 27,8 28,9 Najniższa wartość w % 7,0 7,6 2,7 3,8 Różnica pomiędzy wartością najwyższą i najniższą w punktach procentowych 7,0 7,7 25,1 25,2 Średnia wartość w % 10,3 11,2 9,7 10,6 36