Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie 01-205 Warszawa, ul. Młynarska 16 tel. (22) 578 44 00, fax (22) 578 44 07 wup@wup.mazowsze.pl www.wup.mazowsze.pl RYNEK PRACY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO w 2014 ROKU CZĘŚĆ 1 OPISOWA WARSZAWA 2014 ROK Zespół ds. Statystyk Wydział Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy
1. CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO... 3 1.1. Podmioty gospodarki narodowej... 3 1.2. Pracujący w sektorze przedsiębiorstw... 5 2. POZIOM I STOPA BEZROBOCIA... 5 2.1. Liczba... 6 2.2. Stopa bezrobocia... 7 3. ZMIANY W POZIOMIE BEZROBOCIA... 8 3.1. Napływ do bezrobocia... 10 3.2. Odpływ z bezrobocia... 11 4. STRUKTURA BEZROBOTNYCH... 14 4.1. Bezrobotne kobiety... 14 4.2. Bezrobotni zamieszkali na wsi... 17 4.3. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku... 19 4.4. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy... 21 4.5. Osoby bezrobotne w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki... 23 4.6. Cudzoziemcy... 24 5. STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG WIEKU, WYKSZTAŁCENIA, STAŻU PRACY ORAZ CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY... 24 5.1. Bezrobotni według wieku... 24 5.2. Bezrobotni według wykształcenia... 25 5.3. Bezrobotni według stażu pracy... 28 5.4. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 29 6. BEZROBOTNI WEDŁUG ZAWODÓW... 31 6.1. Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy według zawodów i specjalności. 36 7. BEZROBOTNI WEDŁUG SEKCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (PKD)... 38 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 41 7.1. Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy według sekcji działalności gospodarczej... 41 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 42 8. BEZROBOTNI W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY... 42 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 43 9. USŁUGI RYNKU PRACY... 44 9.1. Pośrednictwo pracy... 44 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 45 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 45 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 49 9.2. Pośrednictwo w ramach Europejskich Służb Zatrudnienia (EURES)... 54 9.3. Realizowanie zadań związanych z krajowym pośrednictwem pracy... 56 9.4. Realizowanie zadań wynikających z Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego (KSZS) państw członkowskich UE w zakresie świadczeń dla... 56 9.5. Poradnictwo zawodowe... 56 9.6. Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy... 57 9.7. Organizacja szkoleń... 58 10. INSTRUMENTY RYNKU PRACY... 60 10.1. Prace interwencyjne... 60 10.2. Roboty publiczne... 61 10.3. Staże u pracodawcy... 61 10.4. Prace społecznie użyteczne... 62 10.5. Dofinansowania dla na podjęcie działalności gospodarczej... 63 1
10.6. Refundacje kosztów wyposażenia i doposażenia stanowisk pracy udzielane dla pracodawców... 63 11. WYDATKI / LIMITY FUNDUSZU PRACY... 64 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 64 12. PODZIAŁ ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY... 64 13. OŚWIADCZENIA O ZAMIARZE POWIERZENIA PRACY KRÓTKOTERMINOWEJ... 66 14. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ROSZCZEŃ PRACOWNICZYCH W RAZIE NIEWYPŁACALNOŚCI PRACODAWCY ZA ROK 2014... 67 14.1. Realizacja zadań w zakresie wypłacania świadczeń pracowniczych w związku z niewypłacalnością pracodawcy... 68 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 69 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 70 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 71 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie.... 72 14.2. Realizacja zadań związanych z ochroną miejsc pracy... 72 Źródło: Opracowanie na podstawie danych z MPiPS.... 73 14.3. Realizacja zadań w zakresie dochodzenia zwrotu wypłaconych świadczeń... 73 PODSUMOWANIE... 75 2
1. CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Województwo mazowieckie wyróżnia się w skali kraju najwyższym poziomem rozwoju gospodarczego, jednakże widoczne są znaczne (największe w kraju) dysproporcje przestrzenne w rozwoju województwa. Zasadniczy potencjał gospodarczy, kapitałowy i intelektualny skupiony jest w Warszawie i aglomeracji warszawskiej. Subregiony województwa odznaczają się zdecydowanie słabszym potencjałem gospodarczym i niższą dynamiką rozwojową. Wysoki poziom rozwoju gospodarczego województwo zawdzięcza dobrze rozwiniętemu sektorowi usług. W sektorze tym w ostatnich latach najszybciej rosła liczba miejsc pracy. 1.1. Podmioty gospodarki narodowej 1 W województwie mazowieckim w grudniu 2014 r. w rejestrze REGON zarejestrowanych było 742.172 podmiotów gospodarki narodowej (bez rolników indywidualnych) 2 o 17.175 podmiotów (o 2,4%) więcej niż przed rokiem. Największy procentowy wzrost odnotowano w m. st. Warszawa (o 3,3%) oraz w powiatach: ostrołęckim (o 5,0%), piaseczyńskim (o 3,5%), zwoleńskim (o 3,2%), płockim (3,1%) oraz pułtuskim (o 3,0%). Największy procentowy spadek odnotowano w mieście Płock (o 0,6%) oraz w powiatach: sokołowskim (o 0,9%), sochaczewskim (o 0,4%), przasnyskim i węgrowskim (po 0,3%). Najwięcej podmiotów gospodarki narodowej funkcjonowało w miastach: Warszawa 383.617 (51,7% ogółu podmiotów gospodarczych w województwie) i Radom 24.687 (3,3%) oraz w powiatach: piaseczyńskim 29.307 (3,9%), wołomińskim 28.201 (3,8%) i pruszkowskim 26.627 (3,6%). Z ogólnej liczby podmiotów 58,6% ma siedzibę w miastach na prawach powiatu. Najwięcej podmiotów funkcjonowało w sektorze: handel; naprawa pojazdów samochodowych 192.347 (25,9% ogółu podmiotów), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 97.766 (13,2%), budownictwo 71.751 (9,7%) oraz przemysł 64.281 (8,7%). 1 Tabelaryczne zestawienie dotyczące podmiotów gospodarczych przedstawiono w Załącznikach Nr 1-3, na podstawie danych zawartych w publikacji GUS: Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON w województwie mazowieckim w 2014 r. wyd. Urząd Statystyczny w Warszawie, informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2015. 2 Źródło: Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze regon w województwie mazowieckim w 2014 r. wyd. Urząd Statystyczny w Warszawie, informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2015. 3
Wykres 1 Podmioty gospodarki narodowej według sekcji PKD 2014 r. Pozostała działalność usługowa Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Opieka zdrowia i pomoc społeczna Edukacja Administracja publiczna i obrona narodowa; Administrowanie i działalność wspierająca Działalność profesjonalna Obsługa rynku nieruchomości Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Informacja i komunikacja Zakwaterowanie i gastronomia Transport i gospodarka magazynowa Handel; naprawa pojazdów samochodowych Budownictwo Przemysł Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 6,1% 1,6% 4,5% 3,6% 0,5% 3,6% 4,3% 3,3% 5,2% 2,5% 6,1% 1,2% 9,7% 8,7% 13,2% 25,9% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS: Podmioty gospodarcze według rodzajów i miejsc prowadzenia działalności. Podmioty gospodarki narodowej sektora prywatnego stanowiły 98,2% - 728.806 podmiotów. Wśród ogółu podmiotów gospodarczych dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 66,9% ogólnej liczby podmiotów (496.480 podmiotów). (33.332 spółki). Spółki z udziałem kapitału zagranicznego stanowiły 4,5% ogółu podmiotów w województwie Warto zaznaczyć, że spośród podmiotów zarejestrowanych na Mazowszu aż 95,8% (710.823 podmioty) stanowiły mikroprzedsiębiorstwa - podmioty zatrudniające do 9 osób. Udział podmiotów małych, o pracujących od 10 do 49 osób wynosił 3,4% ogółu podmiotów (25.203 podmioty), podmioty średnie zatrudniające 50-249 osób stanowiły 0,7% (5.069 podmiotów), a podmioty duże, zatrudniające powyżej 250 osób stanowiły 0,15% (1.077 podmiotów). Tabela 1 Podmioty gospodarki narodowej lata 2007 2014 Wyszczególnienie Liczba podmiotów gospodarczych ogółem, w tym: Lata 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 627 277 649 354 646 696 681 012 675 099 699 212 724 997 742 172 liczba MSP 626 190 648 241 645 550 679 866 668 937 693 099 718 876 736 026 Udział MSP 99,8% 99,8% 99,8% 99,8% 99,1% 99,1% 99,2% 99,2% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS: Podmioty gospodarcze według rodzajów i miejsc prowadzenia działalności. 4
1 304,8 1 304,2 1 317,0 1 316,6 1 312,7 1 308,7 1 319,7 1 321,4 1 321,9 1 328,0 1 326,7 1 327,4 1 325,8 1 327,7 1 331,4 1 328,6 1 329,6 1 326,8 1 336,4 1 336,7 1 337,7 1 340,8 1 345,3 1 346,5 1.2. Pracujący w sektorze przedsiębiorstw 3 W okresie styczeń grudzień 2014 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 1.335,0 tys. osób i było o 0,6% wyższe niż w analogicznym okresie 2013 r. W porównaniu z 2013 r. najbardziej zwiększyło się zatrudnienie w administrowaniu i działalności wspierającej (o 8,0%), natomiast największy spadek zanotowano w budownictwie (o 7,8%). Wykres 2 Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw lata 2013 2014. PRZECIĘTNE ZATRUDNIENIE W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW W ZAKŁADACH ZATRUDNIAJĄCYCH POWYŻEJ 9 OSÓB (w tys.) 2013 rok 2014 rok Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych US Warszawa: Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa mazowieckiego. 2. POZIOM I STOPA BEZROBOCIA Wskaźniki statystyczne dotyczące całego województwa mazowieckiego wyróżniają Mazowsze jako region najbogatszy oraz najmniej zagrożony bezrobociem. Jednak należy podkreślić, że na taki obraz regionu decydujący wpływ ma dobra sytuacja na rynku pracy m. st. Warszawa. W Warszawie na koniec 2014 r. funkcjonowało 51,7% ogółu podmiotów gospodarczych w województwie, 44,3% osób fizycznych prowadziło działalność gospodarczą oraz działało 80,8% spółek z udziałem kapitału zagranicznego, zarejestrowanych było 19,6% ogółu na Mazowszu. 3 Źródło: Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa mazowieckiego Nr 12, wyd. Urząd Statystyczny w Warszawie, grudzień 2014. 5
Wykres 3 Bezrobotni i stopa bezrobocia Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-01 oraz opracowania GUS: Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów. 2.1. Liczba 4 Na koniec 2014 r. w miejskich i powiatowych urzędach pracy województwa mazowieckiego zarejestrowanych było 249.777, ponadto poza ewidencją zarejestrowanych było 4.777 osób (w tym 2.029 kobiet) poszukujących pracy 5. W stosunku do poprzedniego roku liczba osób poszukujących pracy zmniejszyła się o 348 osób, (o 6,8%). Pośród osób poszukujących pracy 1.966 to osoby niepełnosprawne nie pozostające w zatrudnieniu, w tym 798 kobiet. Największą liczbą wyróżniały się głównie miasta na prawach powiatów: m. st. Warszawa (48.840 osób), Radom (18.553 osoby), Płock (7.541 osób) oraz powiaty: radomski (14.834 osoby), wołomiński (11.615 osób) i płocki (7.306 osób). Najmniejszą liczbę odnotowano w powiatach: białobrzeskim (1.806 osób), łosickim (1.810 osób), grodziskim (2.163 osoby), lipskim (2.527 osób), sokołowskim (2.662 osoby) i grójeckim (2.699 osób). 4 Tabelaryczne zestawienie dotyczące liczby przedstawiono w Załączniku Nr 4, na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 5 Tabelaryczne zestawienie dotyczące liczby osób poszukujących pracy przedstawiono w Załączniku Nr 69 i 70, na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 6
Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W końcu 2014 r. na Mazowszu przeważali bezrobotni: bez prawa do zasiłku - 216.946 osób (86,9% ogółu ), poprzednio pracujący 201.784 osoby (80,8%), zamieszkali w mieście 141.970 osób (56,8%), długotrwale bezrobotni 148.772 osoby (59,6%), mężczyźni 130.268 osób (52,2%), posiadający wykształcenie poniżej średniego 129.778 osób (52,0%). 2.2. Stopa bezrobocia 6 Stopa bezrobocia na Mazowszu w końcu 2014 r. wynosiła 9,8% przy średniej dla kraju 11,5%. Najniższą stopą bezrobocia w kraju wyróżniały się województwa: wielkopolskie 7,8%, śląskie 9,6%, mazowieckie 9,8% oraz małopolskie 9,9%, natomiast najwyższą województwa: warmińskomazurskie 18,9%, kujawsko-pomorskie 15,7% i zachodniopomorskie 15,6%. W odniesieniu do grudnia 2013 r. stopa bezrobocia na Mazowszu obniżyła się o 1,2 punktu procentowego. Spadek stopy bezrobocia wystąpił we wszystkich powiatach, największy w powiatach: szydłowieckim - o 4,2 punktu procentowego, wyszkowskim - o 3,7 punktu procentowego i ostrowskim - o 3,1 punktu procentowego. Na Mazowszu obserwuje się znaczne zróżnicowanie lokalnych rynków pracy, szczególnie pod względem natężenia bezrobocia. W grudniu, podobnie jak w poprzednich miesiącach 2014 r., najwyższą stopą bezrobocia wyróżniały się powiaty: szydłowiecki 34,7%, radomski 27,5%, przysuski 24,7%, makowski - 23,3% i sierpecki 23,o%. Najniższą stopę bezrobocia odnotowano 6 Tabelaryczne zestawienie dotyczące stopy bezrobocia przedstawiono w Załączniku Nr 7, na podstawie danych GUS: Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów. 7
w m.st. Warszawie 4,3% oraz w powiatach: warszawskim zachodnim 5,8%, grójeckim 6,3%, grodziskim 6,6%, pruszkowskim 7,3% i piaseczyńskim 7,6%. Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie danych GUS: Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów. Różnica pomiędzy najniższą i najwyższą stopą bezrobocia wyniosła 30,4 punktu procentowego. Warto też nadmienić, że stopę bezrobocia niższą od średniej dla województwa odnotowano tylko w 8 powiatach, a w 28 powiatach stopę bezrobocia przewyższająca średnią dla Polski, z czego w 19 powiatach osiągnęła wartość 15,0% i więcej. 3. ZMIANY W POZIOMIE BEZROBOCIA W województwie mazowieckim w odniesieniu do grudnia 2013 r. odnotowano spadek bezrobocie o 33.419 osób (o 11,8%) (w kraju bezrobocie spadło o 15,4%). Spadek bezrobocia wystąpił we wszystkich powiatach. Najwyższy procentowy spadek odnotowano w Siedlcach o 22,6% (814 osób) oraz w powiatach: wyszkowskim o 24,9% (o 1.049 osób), grójeckim o 23,8% (o 842 osoby), siedleckim o 20,9% (o 814 osób) oraz mławskim o 20,4% (986 osób). 8
Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie sprawozdania MPiPS-01 Tabela 2 Liczba i stopa bezrobocia Liczba Miesiąc/rok Wzrost/spadek Ogółem w odniesieniu do Stopa bezrobocia poprzedniego 2007 219 924-65 688 9,0 2008 178 028-41 896 7,3 2009 224 480 46 452 9,0 2010 238 341 13 861 9,7 2011 246 739 6 723 9,9 2012 271 927 6 728 10,8 2013 283 196 2 287 11,0 2014 Styczeń 295 264 12 068 11,5 Luty 295 444 180 11,5 Marzec 287 357-8 087 11,2 Kwiecień 276 791-10.566 10,8 Maj 268 284-8 507 10,5 Czerwiec 261 730-6 554 10,3 Lipiec 259 573-2 157 10,2 Sierpień 258 026-1 547 10,1 Wrzesień 254 642-3 384 10,0 Październik 248 568-6 074 9,8 Listopad 248 631 63 9,8 Grudzień 249 777 1 146 9,8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-01 oraz danych GUS: Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według województw, podregionów i powiatów. 9
Napływ do bezrobocia był niższy od odpływu z bezrobocia o 33.357 osób (w 2013 r. napływ przewyższał odpływ o 11.269 osób). Wykres 4 Napływ i odpływ oraz podjęcia pracy Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 3.1. Napływ do bezrobocia 7 W 2014 r. w miejskich i powiatowych urzędach pracy województwa mazowieckiego zarejestrowało się 283.716 o 21.576 osób (o 7,1%) mniej niż w 2013 r. Większość rejestrujących się stanowiły osoby poprzednio pracujące 219.179 osób o 16.519 osób (o 7,0%) mniej niż w 2013 r., w tym zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy 15.704 osoby o 3.486 osób (o 18,2%) mniej niż w ubiegłym roku. Struktura napływu do bezrobocia Wśród 283.716 osób, które w 2014 r. zarejestrowały się w urzędach pracy: 219.179 osób poprzednio pracowały tj. 77,3% ogółu napływu, w tym: 15.704 to osoby zwolnione z przyczyn zakładu pracy tj. 5,5% ogółu napływu, 217.855 osób powróciło do rejestracji po raz kolejny tj. 76,8%, 133.121 osób to kobiety tj. 46,9%, 127.096 osób, to długotrwale bezrobotni tj. 44,8%, 122.548 osób bez wykształcenia średniego tj. 43,2%, 120.169 osób to mieszkańcy wsi tj. 42,4%, 96.085 osób nie posiadało kwalifikacji zawodowych tj. 33,9%, 87.329 osób bez doświadczenia zawodowego tj. 30,8%, 7 Tabelaryczne zestawienie dotyczące napływu do bezrobocia i jego struktury przedstawiono w Załącznikach Nr 8-10, na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 10
79.817 osób do 25 roku życia tj. 28,1%, 65.861 osób zarejestrowało się po raz pierwszy tj. 23,2%, 64.537 osób dotychczas nie pracowało tj. 22,7%, 62.625 osób posiadały prawo do zasiłku tj. 22,1%, 54.927 osób miało powyżej 50 lat tj. 19,4%, 30.811 osób były w okresie do 12 miesięcy od ukończenia nauki tj. 10,9%, 16.942 osoby samotnie wychowywało co najmniej jedno dziecko do 18 r. życia tj. 6,0%, 15.505 kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka tj. 5,5%, 12.830 to osoby niepełnosprawne tj. 4,5%, 5.722 osoby, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia tj. 2,0%, 1.334 cudzoziemców tj. 0,5%, 185 osób po zakończeniu kontraktu socjalnego tj. 0,1%. 3.2. Odpływ z bezrobocia 8 W 2014 r. z ewidencji wyłączono 317.073 osoby o 23.050 osób (o 7,8%) więcej niż w 2013 r. Spośród wyłączonych z ewidencji pracę podjęło 146.943 osoby, o 8.672 osoby (o 6,3%) więcej niż w 2013 r. Podjęcia pracy były główną przyczyną odpływu z bezrobocia i stanowiły 46,3% ogółu odpływu. 8 Tabelaryczne zestawienie dotyczące odpływu z bezrobocia i jego głównych przyczyn przedstawiono w Załącznikach Nr 11-14, na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 11
Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Największym udziałem podjęć pracy w odpływie wyróżniało się m. Ostrołęka (gdzie pracę podjęło 55,8% wyłączonych z ewidencji) oraz powiaty: garwoliński (55,7%), żyrardowski (54,7%), sokołowski (52,2%) i przysuski (52,0%). Drugą istotną przyczyną wyłączenia z ewidencji było nie potwierdzenie gotowości do pracy. Z tego powodu wyłączono z ewidencji 92.321 osób (29,1% ogólnej liczby wyrejestrowanych w województwie) o 6.226 osób (o 7,2%) więcej niż w 2013 r. 12
Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Najwięcej (w stosunku do ogółu ) z powodu nie potwierdzenia gotowości do pracy wyrejestrowano w m. st. Warszawa 35,5% oraz w powiatach: otwockim 35,3%, ostrowskim 35,1% i wołomińskim 34,4%. Najmniejszy odsetek wyłączonych z tego powodu zanotowano w m. Ostrołęka 17,4% oraz w powiatach: przysuskim 17,3%, sokołowskim 17,5%, gostynińskim 18,3%, i makowskim 18,9%. Struktura odpływu z bezrobocia W 2014 r. 317.073 osoby wyłączono z ewidencji, w tym z powodu: podjęcia pracy 146.943 osoby, tj. 46,3% ogółu odpływu, w tym: pracy niesubsydiowanej 128.988 osób, tj. 40,7% ogółu odpływu, pracy subsydiowanej 17.955 osób, tj. 5,7% ogółu odpływu, nie potwierdzenia gotowości do pracy 92.321 osób, tj. 29,1% ogółu odpływu, rozpoczęcia stażu 22.779 osób, tj. 7,2% ogółu odpływu, dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego 16.025 osób, tj. 5,1% ogółu odpływu, rozpoczęcia szkolenia 7.295 osoby, tj. 2,3% ogółu odpływu, odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy 5.305 osób, tj. 1,7 % ogółu odpływu, rozpoczęcia prac społecznie użytecznych 4.408 osób, tj. 1,4% ogółu odpływu, 13
nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego nabycia praw emerytalnych lub rentowych ukończenia 60/65 lat pozostałych przyczyn 4.408 osób, tj. 1,4% ogółu odpływu, 2.870 osób, tj. 0,9% ogółu odpływu, 2.295 osób, tj. 0,7% ogółu odpływu, 12.424 osoby, tj. 3,9% ogółu odpływu. 4. STRUKTURA BEZROBOTNYCH Spośród 249.777 zarejestrowanych na koniec 2014 r.: 119.509 osób to kobiety tj. 47,8% ogółu, 107.807 mieszkało na wsi tj. 43,2% ogółu, 32.831 osób posiadało prawo do zasiłku tj. 13,1% ogółu, 14.802 osoby to zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy tj. 5,9% ogółu, 10.034 osoby to w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki tj. 4,0% ogółu, 4.1. Bezrobotne kobiety 9 W końcu 2014 r. w miejskich i powiatowych urzędach pracy zarejestrowanych było 119.509 kobiet, o 14.291 osób (o 10,7%), mniej niż w grudniu 2013 r. Na całym Mazowszu odnotowano spadek liczby kobiet. Największy procentowy spadek kobiet zanotowano w m. Siedlce o 23,3% (o 482 osoby) oraz w powiatach: grójeckim o 24,7% (o 438 osób), mławskim o 20,9% (o 505 osób), wyszkowskim o 20,6% (o 380 osób), białobrzeskim o 20,4% (o 196 osób) i siedleckim o 20,2% (o 364 osoby). Wykres 5 Liczba kobiet Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 9 Tabelaryczne zestawienia dotyczące kobiet przedstawiono w Załącznikach Nr 15-27, na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 14
Bezrobotne kobiety dominowały w następujących kategoriach : samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia (83,9 %), po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego (72,6%ogółu w tej kategorii), cudzoziemcy (55,8%), w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (53,3%), zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy 51,9%. Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy. Udział kobiet wynosił 47,8% i w stosunku do poprzedniego roku zwiększył się o 0,6 punktu procentowego. Najwyższym udziałem kobiet wyróżniały się miasta: Płock 53,4% i Ostrołęka 51,7% oraz powiaty: sierpecki 53,0%, ostrowski i grodziski po 51,8%, ostrołęcki 51,6% i kozienicki 51,3. W 32 powiatach kobiety stanowiły mniej niż połowę ogółu, z czego najniższym udziałem kobiet wyróżniały się powiaty: garwoliński 38,0%, białobrzeski 42,2%, makowski 43,9% i wołomiński 44,0%. W 2014 r. w powiatowych urzędach pracy województwa mazowieckiego: zarejestrowano 133.121 kobiety, tj. 46,9% ogółu zarejestrowanych w województwie mazowieckim (o 6.913 kobiety, tj. o 4,9% mniej niż w 2013 roku.), wyrejestrowano z ewidencji 147.375 kobiet, tj. 46,5% ogółu wyrejestrowanych na terenie województwa mazowieckiego (o 11.118 kobiet, tj. o 8,2% więcej niż w poprzednim roku), w tym pracę podjęły 73.896 kobiet (50,1% ogółu kobiet wyłączonych z rejestru). 15
Najwyższy udział podjęć pracy w odpływie z bezrobocia odnotowano w m. Ostrołęka 59,1% oraz w powiatach: garwolińskim 61,1%, żyrardowskim 60,8%, węgrowskim 57,0%, ciechanowskim 56,4% i płońskim 56,1%, najniższy w powiatach: makowskim 37,5%, pułtuskim 40,3%, wyszkowskim 41,0% i łosickim 41,9%. Na koniec 2014 r. w rejestrach urzędów pracy zarejestrowanych było: 51.009 kobiet zamieszkałych na wsi, tj. 42,7% ogółu kobiet i w porównaniu do 2013 roku liczba ich zmniejszyła się o 5.864 osoby (o 10,3%), 16.525 kobietom przysługiwało prawo do zasiłku, tj. 13,8% ogółu kobiet i było ich o 1.637 osób, tj. o 9,0% mniej niż w poprzednim roku, 7.682 kobiety zwolnione z przyczyn zakładów pracy, tj. 6,4% ogółu kobiet i było ich o 699 osób (o 8,3%) mniej niż rok wcześniej. Ze względu na wiek, najliczniejszą grupę stanowiły kobiety w wieku 25-34 lata 36.544 osoby (30,6% ogółu kobiet), następnie w wieku 35-44 lata 27.878 kobiet (23,3%). Biorąc pod uwagę wykształcenie kobiet, w końcu 2014 r. na Mazowszu wykształcenie niższe od średniego posiadało 41,2% ogółu kobiet, tj. 49.242 kobiety. Uwzględniając staż pracy, najliczniejszą grupę stanowiły kobiety ze stażem pracy 1 5 lat 20,5% ogółu kobiet, tj. 24.538 osób. Spośród 72.675 długotrwale kobiet, najwięcej było: kobiet posiadających wykształcenie poniżej średniego 33.927 osób (46,7% długotrwale kobiet), które stanowiły 22,8% ogółu długotrwale, kobiet w wieku 25-34 lata 21.824 osoby (30,0% długotrwale kobiet), które stanowiły 14,7% ogółu długotrwale, kobiet bez stażu pracy 15.033 osoby (20,7% długotrwale kobiet), które stanowiły 10,1% ogółu długotrwale. 16
4.2. Bezrobotni zamieszkali na wsi 10 Wykres 6 Liczba zamieszkałych na wsi Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Problemem staje się również bezrobocie na wsi. W 2014 r. na wsi mieszkało 107.807 osób, w tym 51.009 kobiety, tj. 47,3% ogółu zamieszkałych na wsi. W porównaniu do końca 2013 r. liczba mieszkańców wsi zmniejszyła się o 14.651 osób, tj. o 12,0%. Warto zaznaczyć, że w 29 powiatach udział zamieszkałych na wsi przekroczył 50,0%, a w 13 powiatach był większy niż 70,0%. Typowo rolnicze powiaty to: siedlecki, gdzie bezrobotni zamieszkali na wsi stanowili 96,8% ogółu, ostrołęcki (95,4%), płocki (90,9%), przysuski (88,2%) oraz lipski (84,8%). Najmniejszym udziałem zamieszkałych na wsi wyróżniały się powiaty: otwocki (35,4% ogółu ), pruszkowski (35,7%), żyrardowski (38,0%), wołomiński (38,8%), grodziski (43,5%) oraz legionowski (45,7%). 10 Tabelaryczne zestawienia dotyczące zamieszkałych na wsi przedstawiono w Załącznikach Nr 28-39, na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 17
Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Od stycznia do grudnia 2014 r. w urzędach pracy województwa mazowieckiego zarejestrowano 120.169 zamieszkałych na wsi, tj. o 6.347 osób, (o 5,0%) mniej niż w roku poprzednim. W tym samym czasie wyrejestrowano 134.680 zamieszkałych na wsi, w tym pracę podjęło 62.373 osoby, tj. 46,3% odpływu zamieszkałych na wsi. W grudniu 2014 r.: 59,1% ogółu mieszkańców wsi (63.653 osoby) posiadało wykształcenie niższe od średniego, 28,2% ogółu zamieszkałych na wsi (30.452 osoby) to bezrobotni w wieku 25-34 lata, 27,7% ogółu mieszkańców wsi (29.895 osób) poszukiwało pracy ponad 24 miesiące, 24,3% ogółu mieszkańców wsi (26.237 osób) stanowiły osoby bez stażu pracy. Wśród 107.807 zamieszkałych na wsi w końcu 2014 r. status bezrobotnego w szczególnej sytuacji na rynku pracy posiadało: 65.407 osób długotrwale, tj. 60,7%, 63.653 osoby bez wykształcenia średniego, tj. 59,0% ogółu zamieszkałych na wsi, 40.136 osób bez kwalifikacji zawodowych, tj. 37,2%, 33.299 osób bez doświadczenia zawodowego, tj. 30,9%, 24.174 osoby powyżej 50 roku życia, tj. 22,4%, 23.291 osób do 25 roku życia, tj. 21,6%, 6.643 osoby samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 r. życia, tj. 6,2%, 18
5.535 kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, tj. 5,1%, 3.235 osób niepełnosprawnych, tj. 3,0%, 1.634 osoby, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia, tj. 1,5%, 108 osób po zakończeniu kontraktu socjalnego, tj. 0,1%. 4.3. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku 11 Dużym problemem mazowieckiego rynku pracy jest mała liczba i niski udział posiadających prawo do zasiłku. W końcu 2014 r. prawo do zasiłku posiadało 32.831 osób, o 6.128 osób (o 15,7%) mniej niż w grudniu 2013 r. Bezrobotni z prawem do zasiłku stanowili 13,1% ogółu (o 0,7 punktu procentowego mniej niż w grudniu 2013 r.). Prawo to przysługiwało 13,8% bezrobotnym kobietom oraz 12,5% mężczyznom. Wykres 7 Liczba z prawem do zasiłku lata 2011 2014. Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W grudniu 2014 roku spośród 32.831 prawo do zasiłku posiadało: 32.774 osoby poprzednio pracujących tj. 16,2% ogółu poprzednio pracujących, w tym 6.716 osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy tj. 45,4% ogółu zwolnionych, 14.095 osób bez wykształcenia średniego, tj. 10,9% ogółu bez wykształcenia średniego 13.495 osób zamieszkałych na wsi tj. 12,5% ogółu zamieszkałych wsi, 11.951osób powyżej 50 roku życia tj. 17,4% ogółu powyżej 50 roku życia, 7.189 osoby bez kwalifikacji zawodowych tj. 8,6% ogółu bez kwalifikacji, 1.868 osób do 25 roku życia tj. 4,9% ogółu do 25 roku życia, 11 Tabelaryczne zestawienia dotyczące posiadających prawo do zasiłku przedstawiono w Załącznikach Nr 40 42. 19
1.481 osób samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia, tj. 7,7% ogółu samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko, 1.428 osób niepełnosprawnych, tj.13,7% ogółu niepełnosprawnych, 1.191 kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, tj.4,6% ogółu kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, 414 osób długotrwale, tj. 0,3% ogółu długotrwale, 338 osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, tj. 3,4% ogółu osób w okresie 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, 115 osób bez doświadczenia zawodowego, tj. 0,2% ogółu bez doświadczenia zawodowego, 73 cudzoziemców tj. 6,4% ogółu cudzoziemców, 58 osoby, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia tj. 1,2% ogółu którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia, 57 osób dotychczas nie pracujących tj.0,1% ogółu, dotychczas nie pracujących. 20
Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Najniższym udziałem posiadających prawo do zasiłku wyróżniały się powiaty: przasnyski (7,9%), kozienicki (8,0%), ostrowski (8,3%), lipski (8,4%) i łosicki (8,8%). Najwyższy odsetek z prawem do zasiłku odnotowano w powiatach: grodziskim (20,4%), żuromińskim (17,5%), otwockim (17,0%) oraz płockim i radomski (po 16,0%). W 2014 r. w urzędach pracy województwa mazowieckiego zarejestrowano 62.625 posiadających prawo do zasiłku, tj. 22,1% ogółu napływu - o 12.778 osób (o 16,9%) mniej niż w 2013 r. 4.4. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy 12 W końcu 2014 r. liczba zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy wynosiła 14.802 osoby (5,9% ogółu ), w tym 7.682 kobiety. W odniesieniu do grudnia 2013 r. liczba tej kategorii zmniejszyła się o 1.871 osób (o 11,2%). 12 Zestawienia dotyczące zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy przedstawiono w Załącznikach Nr 43 45, na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 21
Wykres 8 Liczba zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych sprawozdania MPiPS-01. Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Najwyższym udziałem osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy wyróżniały się m. Siedlce (9,8% ogółu ) oraz powiaty: garwoliński (11,8%), warszawski zachodni (10,7%), otwocki (10,1%), wołomiński (9,7%), legionowski (9,3%) i grodziski (9,2%). Najniższy odsetek osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy zanotowano w mieście Płock (0,4%) oraz w powiatach: lipskim (0,1%), ostrowskim (0,2%), grójeckim (0,6%), mławskim i sochaczewskim (po 0,7%). 22
W okresie styczeń grudzień 2014 r. w urzędach pracy zarejestrowano 15.704 osoby zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy, tj. 5,5% ogółu napływu, (o 3.486 osób, tj. o 8,2% mniej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku). 4.5. Osoby bezrobotne w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 13 Na koniec grudnia 2014 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 10.034 w okresie 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (4,0% ogółu ), w tym 5.344 kobiety. W odniesieniu do grudnia 2013 r. liczba tej kategorii zmniejszyła się o 3.783 osób (o 27,4%). Najwyższy udział tej populacji odnotowano w powiatach: siedleckim (8,3% ogółu ), wyszkowskim (7,8%), sokołowskim (7,5%), węgrowskim i zwoleńskim (po 7,3%) oraz łosickim (7,2%). Najniższym udziałem wyróżniały się m. st. Warszawa (2,0%) i m. Radom (2,4%) oraz powiaty: piaseczyński i pruszkowski (po 2,6%) i warszawski zachodni (2,8%). Wykres 9 Liczba do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki lata 2013 2014. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych sprawozdania MPiPS-01. W 2014 roku w urzędach pracy naszego województwa zarejestrowano 30.811 w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (10,9% napływu ogółu ), o 3.755 osób (o 10,9%) mniej niż w 2013 r. W tym samym okresie pracę podjęło 10.422 osoby w okresie 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (7,1% ogółu podejmujących pracę) o 189 osób (o 1,8%) więcej niż w poprzednim roku. 13 Tabelaryczne zestawienia dotyczące osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki przedstawiono w Załącznikach Nr 46-49, na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 23
4.6. Cudzoziemcy 14 Na koniec grudnia 2014 r. w rejestrach urzędów pracy województwa mazowieckiego było 1.138 cudzoziemców o 2 osoby (o 0,2%) mniej niż w 2013 r., w tym 628 kobiet. Najwięcej cudzoziemców zarejestrowanych było w m.st. Warszawie - 665 osób, tj. 58,4% tej populacji w województwie. W 2014 roku w urzędach pracy zarejestrowano 1.334 cudzoziemców, w tym samym czasie pracę podjęło 422 osoby. 5. STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG WIEKU, WYKSZTAŁCENIA, STAŻU PRACY ORAZ CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY 5.1. Bezrobotni według wieku 15 Biorąc pod uwagę wiek, na koniec grudnia 2014 r. najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 25-34 lata 67.775 osób (27,1% ogółu ), następnie bezrobotni w wieku 35-44 lata 53.818 osób (21,5%). Najmniej liczną grupę stanowiły osoby bezrobotne w wieku 60 i więcej lat 13.745 osób (5,5% ogółu ). Najwyższym udziałem w wieku 25-34 lata wyróżniały się miasto Siedlce (31,7%) oraz powiaty: łosicki (34,4%), siedlecki (32,2%) i przasnyski (31,1%), a najniższym powiaty: warszawski zachodni (20,4%), piaseczyński (23,5%) i pruszkowski (23,7%). Wykres 10 Liczba według wieku 2014 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. 14 Tabelaryczne zestawienia dotyczące cudzoziemców przedstawiono w Załącznikach Nr 50 52, na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 15 Tabelaryczne zestawienie dotyczące według wieku w przedstawiono w Załączniku Nr 53, na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. 24
Tabela 3 Liczba według wieku lata 2012 2014. wyszczególnienie osoby (w tys.) (stan na koniec okresu sprawozdawczego) 2012 rok 2013 rok 2014 rok struktura w % osoby (w tys.) struktura w % osoby (w tys.) struktura ogółem 271 927 100,0 283 196 100,0 249 777 100,0 w tym w wieku: 18-24 lata 49 502 18,2 48 333 17,1 37 822 15,1 25-34 lata 78 563 28,9 79 125 27,9 67 775 27,1 35-44 lata 54 526 20,0 58 752 20,7 53 818 21,5 45-54 lata 51 004 18,8 52 651 18,6 46 582 18,6 55-59 lat 28 998 10,7 32 808 11,6 30 035 12,0 60 lat i więcej 9 334 3,4 11 527 4,1 13 745 5,5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 4 do sprawozdania MPiPS-01. W odniesieniu do końca 2013 r. wzrost liczby odnotowano tylko w grupie 60 lat i więcej o 2.218 osób (o19,2%). W pozostałych grupach nastąpił spadek liczby. Największy procentowy spadek odnotowano w przedziale wiekowym 18-24 lata - o 21,7% (o 10.511 osób) oraz w wieku 45 54 lata - o 11,5% (o 6.069 osób). 5.2. Bezrobotni według wykształcenia 16 Jedną z przyczyn utrudniających znalezienie pracy był niski poziom wykształcenia i kwalifikacji zawodowych. W grudniu 2014 r. wykształcenie niższe od średniego posiadało 129.778 osób, tj. 52,0% ogółu, z tego: 61.625 osób posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe (24,7% ogółu ), 68.153 osoby posiadało wykształcenie gimnazjalne i poniżej (27,3% ogółu ). W odniesieniu do grudnia 2013 r. liczba legitymujących się wykształceniem poniżej średniego zmniejszyła się o 18.303 osoby (o 12,4%). w % 16 Tabelaryczne zestawienie dotyczące według wykształcenia przedstawiono w Załączniku Nr 54, na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. 25
Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. Największe problemy z podjęciem pracy z powodu niskiego poziomu wykształcenia mieli bezrobotni w powiatach: nowodworskim - gdzie wykształcenie niższe od średniego posiadało 62,9% ogółu, płockim (61,7%), płońskim (61,6%), białobrzeskim (61,4%) oraz szydłowieckim (61,3%). Najniższym udziałem posiadających wykształcenie niższe od średniego wyróżniała się miasta: Warszawa (38,6%), Siedlce (43,6%) i Ostrołęka (45,3%) oraz powiaty: pruszkowski (45,3%), grodziski (47,6%), łosicki i sokołowski (po 49,5%) oraz legionowski i piaseczyński (po 49,7%). Wykres 11 Liczba według wykształcenia Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. 26
Bezrobotni legitymujący się wykształceniem policealnym i średnim zawodowym stanowili 22,2% ogółu (55.439 osób), a posiadający wykształcenie średnie ogólnokształcące stanowili 11,3% ogółu (28.233 osoby). Wykształcenie wyższe posiadało 36.327 osób (14,5% ogółu ). Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. Najwyższym udziałem posiadających wykształcenie wyższe wyróżniają się miasta: Warszawa (26,5% ogółu ), Siedlce (21,6%) oraz powiaty: pruszkowski (18,1%), piaseczyński (17,9%) i grodziski (15,8%). Tabela 4 Liczba bezrobotni według wykształcenia wyszczególnienie osoby (w tys.) (stan na koniec okresu sprawozdawczego) 2012 rok 2013 rok 2014 rok struktura w % osoby (w tys.) struktura w % osoby (w tys.) struktura ogółem 271 927 100,0 283 196 100,0 249 777 100,0 w tym z wykształceniem: wyższym 36 989 13,6 39 609 14,0 36 327 14,5 policealnym i średnim 60 158 22,1 63 113 22,3 55 439 22,2 średnim 31 174 11,5 32 393 11,4 28 233 11,3 zasadniczym zawodowym 69 856 25,7 71 691 25,3 61 625 24,7 gimnazjalnym i poniżej 73 750 27,1 76 390 27,0 68 153 27,3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. w % 27
W odniesieniu do grudnia 2013 r. odnotowano spadek liczby we wszystkich grupach określających poziom wykształcenia. Największy procentowy spadek odnotowano wśród osób legitymujących się wykształceniem zasadniczym zawodowym o 14,0% (o 10.066 osób) oraz wśród posiadających wykształcenie średnie ogólnokształcące o 12,8% (o 4.160 osób). 5.3. Bezrobotni według stażu pracy 17 Ze względu na staż pracy najliczniejszą grupę stanowiły osoby, które przepracowały 1-5 lat 51.042 osoby (20,4% ogółu ) oraz osoby bez stażu pracy 47.993 osoby (19,2%). Najmniej liczną grupę stanowili bezrobotni ze stażem pracy 30 lat i więcej 9.928 osób (4,0% ogółu ). Źródło: Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego na podstawie na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. Najwyższym udziałem bez stażu pracy wyróżniały się powiaty: przasnyski (34,1 % ogółu ), makowski (32,4%), łosicki (31,2%) i zwoleński (30,7%). Najmniejszy udział bez stażu pracy odnotowano w miastach: Warszawa (11,8% ogółu ) i Siedlce (13,9%) oraz w powiatach: grodziskim (13,0%), otwockim (13,1%), żyrardowskim (13,6%) i warszawski zachodnim (13,7%). 17 Tabelaryczne zestawienie dotyczące według stażu pracy przedstawiono w Załączniku Nr 55, na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. 28
Wykres 12 Liczba według stażu pracy Źródło: Opracowanie własne na podstawie na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. Tabela 5 Liczba według stażu pracy (stan na koniec okresu sprawozdawczego) 2012 r. 2013 r. 2014 r. wyszczególnienie osoby (w tys.) struktura w % osoby (w tys.) struktura w % osoby (w tys.) struktura w % ogółem 271 927 100,0 283 196 100,0 249 777 100,0 do 1 roku 40 753 15,0 43 440 15,3 40 274 16,1 1-5 lat 58 487 21,5 58 823 20,8 51 042 20,4 5-10 lat 38 144 14,0 40 127 14,2 35 924 14,4 10-20 lat 39 529 14,5 41 833 14,8 37 720 15,1 20-30 lat 28 397 10,5 30 372 10,7 26 896 10,8 30 i więcej 10 664 3,9 11 320 4,0 9 928 4,0 bez stażu 55 953 20,6 57 281 20,2 47 993 19,2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. W odniesieniu do grudnia 2013 r. spadek liczby odnotowano we wszystkich kategoriach określających staż pracy. Największy procentowy wzrost odnotowano wśród osób ze stażem pracy 1-5 lat - o 13,2% (o 7.781 osób). 5.4. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy 18 W grudniu 2014 r. najliczniejszą grupę stanowili bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 24 miesięcy 67.341 osób (27,0% ogółu ). Kolejna grupa to bezrobotni 18 Tabelaryczne zestawienie dotyczące według czasu pozostawania bez pracy przedstawiono w Załączniku Nr 56, na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. 29
pozostający bez pracy od 6 do 12 miesięcy 47.265 osób (18,9%). Najmniejsza grupa to bezrobotni poszukujący pracy do 1 miesiąca 19.295 osób (7,7%). Wykres 13 Liczba według czasu pozostawania bez pracy Źródło: Opracowanie własne na podstawie na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01d. Tabela 6 Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy wyszczególnienie ogółem w tym pozostający bez pracy: (stan na koniec okresu sprawozdawczego) 2012r. 2013r. 2014r. osoby (w tys.) struktura w % osoby (w tys.) struktura w % osoby (w tys.) struktura w % 271 927 100,0 283 196 100,0 249 777 100,0 do 1 miesiąca 21 419 7,9 20 176 7,1 19 295 7,7 1-3 miesiące 46 723 17,2 42 005 14,8 38 655 15,5 3-6 miesięcy 44 977 16,5 43 521 15,4 35 287 14,1 6-12 miesięcy 51 129 18,8 55 924 19,8 41 934 16,8 powyżej 12 miesięcy 107 679 39,6 121 570 42,9 114 606 45,9 12-24 miesięcy 50 094 18,4 55 801 19,7 47 265 18,9 powyżej 24 miesięcy 57 585 21,2 65 769 23,2 67 341 27,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. W odniesieniu do grudnia 2013 r. wzrost liczby odnotowano tylko w grupie pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy- o 2,4% (o 1.57 osoby). W pozostałych grupach nastąpił spadek liczby, przy czym największy procentowy spadek odnotowano w grupie pozostających bez pracy 6 12 miesięcy o 25,0% (o 13.990 osób) oraz w grupie pozostającej bez pracy 3-6 miesięcy o 18,9% (o 8.234 osoby). Warto podkreślić, że najwyższy udział osób pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy odnotowano w m. Ostrołęka (33,5% ogółu ) oraz w powiatach: przysuskim 30
(41,1%), makowskim (38,1%), szydłowieckim (36,3%),sierpeckim (33,9%) i radomskim (33,5%). Najniższy odsetek tej populacji odnotowano w powiatach: wyszkowskim (10,7% ogółu ), grodziskim (11,8%) i otwockim (13,8%). 6. BEZROBOTNI WEDŁUG ZAWODÓW 19 Obligatoryjna statystyka dotycząca struktury oraz ofert pracy według zawodów i specjalności - sporządzana w cyklach półrocznych - umożliwia obserwację zjawiska bezrobocia od strony podaży i popytu na pracę w danych zawodach. Podstawą analizy struktury zawodowej jest Klasyfikacja Zawodów i Specjalności dla potrzeb rynku pracy. Dla poszczególnych zawodów i specjalności miejskie i powiatowe urzędy pracy stosują 6-cyfrowy symbol zawodu. Spośród 249.777 zarejestrowanych na koniec grudnia 2014 r., zawód wyuczony posiadało 197.446. Populacja bez zawodu obejmowała 52.331 osób, co stanowiło 21,0% ogółu zarejestrowanych. Z liczby ogółem poprzednio pracowało 201.784 osoby (80,8%). Statystyka dla poprzednio pracujących jest sporządzana według zawodu, w jakim bezrobotni poszukują pracy i do wykonywania tego zawodu mają odpowiednie kwalifikacje potwierdzone świadectwem szkolnym lub innym dokumentem, bądź stażem pracy w danym zawodzie (w okresie minimum 1 roku). Grupa bez zawodu obejmuje osoby, które nie posiadają świadectwa czy dyplomu ukończenia szkoły lub odpowiedniego kursu oraz osoby, które nie posiadają udokumentowanej ciągłości pracy przez okres minimum 1 roku w tym samym zawodzie. Do grupy tej zakwalifikowane są osoby z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym i niepełnym podstawowym oraz wykształceniem średnim ogólnokształcącym. Wprawdzie klasyfikacja statystyczna nie określa jednoznacznie poziomu wykształcenia według zawodów, to jednak układ zawodów według głównych grup zawodowych oraz nazwy poszczególnych grup zawodów mogą sugerować oczekiwany poziom wykształcenia. W niniejszym opracowaniu analizą objęto grupy elementarne wyodrębnione w Klasyfikacji Zawodów i Specjalności biorąc za podstawę analizy następujące grupy główne: grupa 1 - Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy - nie określone wymagane wykształcenie (symbole elementarnych grup zawodowych - od 1111 do 1439). Grupa ta obejmuje zawody, w których podstawowymi zadaniami są planowanie, określanie i realizowanie podstawowych celów i kierunków polityki państwa, formułowanie przepisów prawnych oraz kierowanie działalnością jednostek administracji publicznej, a także sprawowanie funkcji zarządzania w przedsiębiorstwach lub ich wewnętrznych jednostkach organizacyjnych, grupa 2 - Specjaliści - poziom wykształcenia uzyskiwany na studiach wyższych zawodowych, studiach magisterskich i studiach podyplomowych oraz na studiach doktoranckich (symbole elementarnych grup zawodowych - od 2111 do 2659), 19 Tabelaryczne zestawienie dotyczące według wielkich i elementarnych grup zawodów oraz według zawodów i specjalności przedstawiono w Załącznikach Nr 57-59, na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania MPiPS-01. 31
grupa 3 - Technicy i inny średni personel - poziom wykształcenia uzyskiwany w szkole policealnej oraz w technikum (symbole elementarnych grup zawodowych - od 3111 do 3522), grupa 4 - Pracownicy biurowi - poziom kwalifikacji uzyskiwany w gimnazjum, liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym, zasadniczej szkole zawodowej, w szkole policealnej lub w technikum (symbole elementarnych grup zawodowych - od 4110 do 4419), grupa 5 - Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy - poziom wykształcenia uzyskiwany w gimnazjum, liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym, zasadniczej szkole zawodowej, w szkole policealnej lub w technikum (symbole elementarnych grup zawodowych - od 5111 do 5419), grupa 6 - Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy - poziom kwalifikacji uzyskiwany w gimnazjum oraz w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i zasadniczej szkole zawodowej (symbole elementarnych grup zawodowych - od 6111 do 6340), grupa 7 - Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy - poziom kwalifikacji uzyskiwany w gimnazjum, w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i zasadniczej szkole zawodowe (symbole elementarnych grup zawodowych - od 7111 do 7549), grupa 8 - Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń - poziom kwalifikacji uzyskiwany w gimnazjum oraz w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i zasadniczej szkole zawodowej (symbole elementarnych grup zawodowych - od 8111 do 8350), grupa 9 - Pracownicy przy pracach prostych - poziom wykształcenia uzyskiwany w szkole podstawowej (symbole elementarnych grup zawodowych od 9111 do 9629), grupa 0 - Siły zbrojne - nie określone wymagane wykształcenie (symbole elementarnych grup zawodowych od 0111 do 0311), w grupie tej klasyfikowani są żołnierze zawodowi służby stałej i kontraktowej oraz żołnierze zasadniczej i nadterminowej służby wojskowej. 32
Wykres 14 Bezrobotni według wielkich grup zawodów 2014 r. BEZROBOTNI WEDŁUG WIELKICH GRUP ZAWODÓW W 2014 ROKU (w tys.) Bez zawodu Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 52 331 50 275 Pracownicy usług i sprzedawcy 40 557 Technicy i inny średni personel Specjaliści Pracownicy przy pracach prostych 24 242 23 082 27 514 Pracownicy biurowi Operatorzy i monterzy maszyn i 13 468 11 246 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Przedstawiciele władz publicznych, Siły zbrojne 141 3 871 3 050 Źródło: Opracowanie własne na podstawie na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania MPiPS-01. Biorąc pod uwagę grupy wielkie określone w Klasyfikacji Zawodów i Specjalności, najliczniejszą grupę wśród stanowili bezrobotni bez zawodu - w grudniu 2014 r. bez pracy pozostawało 52.331 zaliczonych do tej grupy, tj. 21,0% ogółu. Drugą pod względem liczebności była grupa robotników przemysłowych i rzemieślników. W końcu grudnia 2014 r. do grupy tej zaliczono 50.275, tj. 20,1% ogółu zarejestrowanych. Poważne problemy z podjęciem zatrudnienia mieli również bezrobotni zakwalifikowani do grupy pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 40.557 osób, tj. 16,2% ogółu. Najmniej liczna grupa to siły zbrojne - 141, tj. 0,1% ogółu. 33
Tabela 7 Bezrobotni według wielkich grup zawodów Grupa zawodowa stan na koniec grudnia 2013 r. (stan na koniec okresu sprawozdawczego) stan na koniec grudnia 2014 r. wzrost /spadek w osobach wzrost /spadek w % Ogółem województwo, w tym: 283 196 249 777-33 419-11,8 0. Siły zbrojne 161 141-20 - 12,4 1. Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 3 237 3 050-187 - 5,8 2. Specjaliści 26 783 24 242-2 541-9,5 3. Technicy i inny średni personel 31 508 27 514-3 994-12,7 4. Pracownicy biurowi 15 071 13 468-1 603-10,6 5. Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 45 240 40 557-4 683-10,4 6. Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 4 492 3 871-621 - 13,8 7. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 58 460 50 275-8 185-14,0 8. Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 12 975 11 246-1 729-13,3 9. Pracownicy przy pracach prostych 25 787 23 082-2 705-10,5 10. Bez zawodu 59 482 52 331-7 151-12,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania MPiPS-01. W porównaniu do grudnia 2013 r. we wszystkich wielkich grup zawodów nastąpił spad bezrobocia. Największy procentowy spadek bezrobocia odnotowano w zawodach należących do grupy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy o 14,0% (o 8.185 osób) oraz w grupie rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy o 13,8% (o 621 osób). Według elementarnych grup zawodów, spośród 197.446 posiadających zawód zarejestrowanych w urzędach pracy w grudniu 2014 r., najliczniejszą grupę stanowili sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) (symbol elementarnej grupy zawodowej 5223) 19.712 osób, tj. 10,0% ogółu posiadających zawód. Pozostałe grupy zawodowe najliczniej reprezentowali: (4110) pracownicy obsługi biurowej 5.486 osób (rok wcześniej 6.122 osoby), (7222) ślusarze i pokrewni 4.886 osób (rok wcześniej 5.769 osób), (9313) robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym 4.795 osób (rok wcześniej 5.399 osób), (5153) gospodarze budynków 4.631 osób (rok wcześniej 5.088 osób), (7231) mechanicy pojazdów samochodowych 4.595 osoby (rok wcześniej 5.383 osoby), (5120) kucharze 4.415 osób (rok wcześniej 5.234 osoby), (9112) pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne (9329) robotnicy przy pracach prostych w przemyśle gdzie indziej niesklasyfikowani 4.136 osób (rok wcześniej 4.511 osób), 4.125 osób (rok wcześniej 4.717 osób), 34
(3314) średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 4.065 osób (rok wcześniej 4.758 osób), (3115) technicy mechanicy 3.816 osób (rok wcześniej 4.403 osoby), (7112) murarze i pokrewni 3.301 osób (rok wcześniej 3.780 osób), (4321) magazynierzy i pokrewni 3.053 osoby (rok wcześniej 3.623 osoby), (7531) krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni 2.986 osób (rok wcześniej 3.478 osób), (7512) piekarze, cukiernicy i pokrewni 2.840 osób (rok wcześniej 3.349 osób), (5141) fryzjerzy 2.731 osób (rok wcześniej 2.865 osób), (2422) specjaliści do spraw administracji i rozwoju (7223) ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni 2.723 osoby (rok wcześniej 3.134 osoby), 2.448 osoby (rok wcześniej 2.934 osoby), (2631) ekonomiści 2.442 osób (rok wcześniej 2.758 osób), (7126) hydraulicy i monterzy instalacji sanitarnych 2.390 osób (rok wcześniej 2.717 osób), (7522) stolarze meblowi i pokrewni 2.387 osoby (rok wcześniej 2.773 osoby), (7533) szwaczki, hafciarki i pokrewni 2.297 osoby (rok wcześniej 2.543 osoby), (5413) pracownicy ochrony osób i mienia 2.157 osób (rok wcześniej 2.380 osób), (7412) elektromechanicy i elektromonterzy 2.153 osoby (rok wcześniej 2.531 osób), (9613) zamiatacze i pokrewni 2.049 osób (rok wcześniej 2.444 osoby). Biorąc pod uwagę sześciocyfrowe kody zawodów i specjalności na koniec 2014 r. najwięcej kwalifikowało się do następujących zawodów i specjalności: sprzedawca robotnik budowlany ślusarz robotnik gospodarczy technik prac biurowych technik ekonomista murarz robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym sprzątaczka biurowa krawiec technik mechanik magazynier kucharz ekonomista fryzjer mechanik pojazdów samochodowych szwaczka 17.907 osób (rok wcześniej 20.169 osób), 4.795 osób (rok wcześniej 5.399 osób), 4.664 osób (rok wcześniej 5.512 osób), 4.488 osób (rok wcześniej 4.915 osób), 3.747 osób (rok wcześniej 4.457 osób), 3.732 osoby (rok wcześniej 4.333 osoby), 3.237 osób (rok wcześniej 3.731 osób), 3.057 osób (rok wcześniej 3.463 osoby), 2.869 osób (rok wcześniej 3.218 osób), 2.843 osoby (rok wcześniej 3.307 osób), 2.839 osób (rok wcześniej 3.436 osób), 2.779 osób (rok wcześniej 3.362 osoby), 2.676 osób (rok wcześniej 3.077 osób), 2.438 osób (rok wcześniej 2.755 osób)*, 2.316 osób (rok wcześniej 2.461 osób), 2.241 osób (rok wcześniej 2.274 osoby), 2.227 osób (rok wcześniej 2.454 osoby), 35
robotnik placowy 2.026 osób (rok wcześniej 2.417 osób), mechanik samochodów osobowych 1.726 osób (rok wcześniej 2.054 osoby), kierowca samochodów ciężarowego 1.690 osób (rok wcześniej 1.932 osoby), kucharz małej gastronomi 1.683 osoby (rok wcześniej 2.096 osób). *) zawód ekonomista wymaga posiadania wykształcenia wyższego. Warto zwrócić uwagę, że na 14 miejscu w rankingu zawodów generujących bezrobocie znajdują się ekonomiści, a więc bezrobotni zaliczeni do grupy specjaliści legitymujący się wykształceniem wyższym. 6.1. Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy według zawodów i specjalności 20 W końcu 2014 r. spośród 201.784 poprzednio pracujących 92.465 osób (45,8% poprzednio pracujących) pozostawało bez pracy powyżej 12 miesięcy. Zgodnie z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności - według wielkich grup zawodowych, najwięcej osób pozostających bez pracy ponad rok zaliczono do następujących grup zawodów: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 23.167 osób, tj. 25,1% ogółu poprzednio pracujących pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy, pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 17.524 osób, tj. 19,0%, pracownicy przy pracach prostych 11.542 osoby, tj. 12,5%. Wykres 15 Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy według wielkich grup zawodów. Bez zawodu Pracownicy przy pracach prostych Operatorzy i monterzy maszyn Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Rolnicy, ogrodnicy leśnicy i rybacy Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Pracownicy biurowi Technicy i średni personel Specjaliści Przedstawiciele władz publicznych Siły zbrojne 44 1757 1215 8301 5129 5690 7638 11542 10458 17524 23167 0 5000 10000 15000 20000 25000 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania MPiPS-01. Najwyższy udział poprzednio pracujących pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy odnotowano w grupie rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 53,5% poprzednio pracujących w tej grupie zawodów oraz w grupie pracownicy przy pracach prostych 50,7%. 20 Tabelaryczne zestawienia dotyczące liczby pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy według grup zawodów oraz zawodów i specjalności przedstawiono w Załącznikach Nr 57-59, na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. 36
Wśród poprzednio pracujących pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy, kobiety stanowiły 48,5% (44.806 osób) i najwięcej ich było w zawodach należących do grupy pracownicy usług osobistych i sprzedawcy, gdzie stanowiły 73,0% ogółu pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy w tej kategorii ; pracownicy biurowi, gdzie stanowiły 69,3% ogółu pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy w tej kategorii oraz grupy specjaliści, gdzie stanowiły 65,7% ogółu pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy w tej kategorii. Tabela 8 Udział pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy poprzednio pracujących według wielkich grup zawodów. Bezrobotni poprzednio pracujący w końcu grudnia 2014 r. Grupa zawodowa ogółem w tym pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy w liczbach bezwzględnych w % ogółem Ogółem województwo, w tym: 249 777 92 465 37,0 0. Siły zbrojne 141 44 31,2 1. Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 3 050 1 215 39,8 2. Specjaliści 24 242 7 638 31,5 3. Technicy i inny średni personel 27 514 10 458 38,0 4. Pracownicy biurowi 13 468 5 690 42,2 5. Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 40 557 17 524 43,2 6. Rolnicy, ogrodnicy leśnicy i rybacy 3 871 1 757 45,4 7. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 50 275 23 167 46,1 8. Operatorzy i monterzy maszyn i rządzeń 11 246 5 129 45,6 9. Pracownicy przy pracach prostych 23 082 11 542 50,0 10. Bez zawodu 52 331 8 301 15,86 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania MPiPS-01. W rankingu zawodów i specjalności (według kodów sześciocyfrowych), w których bezrobotni poprzednio pracujący pozostawali bez pracy powyżej 12 miesięcy, w zdecydowanej większości na pierwszych lokatach pojawiają się te same zawody co w rankingu : sprzedawca robotnik budowlany robotnik gospodarczy ślusarz technik prac biurowych murarz robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym technik ekonomista 8.390 osób (rok wcześniej 8.704 osoby), 2.414 osób (rok wcześniej 2.503 osoby), 2.264 osoby (rok wcześniej 2.369 osób), 2.257 osób (rok wcześniej 2.403 osoby), 1.968 osób (rok wcześniej 2.233 osoby), 1.715 osób (rok wcześniej 1.824 osoby), 1.573 osoby (rok wcześniej 1.646 osób), 1.568 osób (rok wcześniej 1.689 osób), 37
sprzątaczka biurowa krawiec robotnik placowy technik mechanik magazynier szwaczka kucharz ekonomista fryzjer mechanik samochodów osobowych 1.511 osób (rok wcześniej 1.622 osoby), 1.335 osób (rok wcześniej 1.408 osób), 1.239 osób (rok wcześniej 1.383 osoby), 1.156 osób (rok wcześniej 1.271 osób), 1.151 osób (rok wcześniej 1.255 osób), 1.136 osób (rok wcześniej 1.195 osób), 1.072 osoby (rok wcześniej 1.146 osób), 927 osób (rok wcześniej 987 osób), 831 osób (rok wcześniej 848 osób), 759 osób (rok wcześniej 812 osób). Ponadto z grupy poprzednio pracujących bez zawodu 8.301 osób poszukiwało pracy ponad 12 miesięcy (w poprzednim roku 8.170 osób). 7. BEZROBOTNI WEDŁUG SEKCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (PKD) 21 Analiza statystyki rynku pracy dotycząca według Polskiej Klasyfikacji Działalności gospodarczej w pewnym stopniu odzwierciedla skutki dokonujących się przemian gospodarczych. Wśród dominują osoby, które pracowały przed nabyciem statusu bezrobotnego. Na koniec 2014 r. populacja poprzednio pracujących liczyła 201.784 osoby, tj. 80,8% ogółu. Spośród poprzednio pracujących najliczniejsza grupa, to osoby z sekcji działalność niezidentyfikowana 54.926 osób, tj. 27,2% poprzednio pracujących. Kolejną dużą grupę tworzyli ci, którzy pracowali w zakładach należących do sekcji przetwórstwo przemysłowe. Z zakładów tych pochodziło 29.671 tj. 14,7% populacji poprzednio pracujących. Następna liczna grupa to poprzednio pracujący w sekcji handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 29.387 osób, tj. 14,6% poprzednio pracujących oraz pracujący w budownictwie 17.779 osób, tj. 8,8% poprzednio pracujących. 21 Tabelaryczne zestawienie dotyczące według sekcji gospodarki narodowej przedstawiono w Załączniku Nr 60, na podstawie załącznika nr 2 do sprawozdania MPiPS-01. 38
Wykres 16 Bezrobotni według sekcji PKD - 2014 r. (w tys.) Organizacje Pozostała dział. usługowa Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Administracja publiczna i narodowa; obow. zabezo. społ. Dział.profesjonalna, naukowa i techniczna Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Transport i gospod. magaz. Handel i naprawy Dostawa wody; gospodar.ściekami i odpadami oraz Przetwórstwo przemysłowe Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 18 452 1167 3745 4252 1377 48668856 3030 1716 5855 4143 1628 483 215 4705 13114 10399 17779 29387 29671 54926 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania MPiPS-01. W stosunku do 2013 r. spadek poprzednio pracujących ukształtował się na poziomie 10,7%, przy czym największy procentowy spadek odnotowano w następujących sekcjach: działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją gdzie bezrobocie zmniejszyło się o 45,4% (o 972 osoby), wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, gdzie bezrobocie zmniejszyło się o 18,4% (o 109 osób), gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby gdzie bezrobocie zmniejszyło się o 17,7% (o 97 osób), rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, gdzie bezrobocie zmniejszyło się o 14,6% (o 807 osób), budownictwo, gdzie bezrobocie zmniejszyło się o 13,3% (o 2.734 osoby), przetwórstwo przemysłowe, gdzie bezrobocie zmniejszyło się o 13,1% (o 4.469 osób), działalność niezidentyfikowana, gdzie bezrobocie zmniejszyło się o 11,7% (o 7.283 osoby). Wzrost liczby nastąpił tylko w sekcji organizacje i zespoły eksterytorialne, gdzie bezrobocie zwiększyło się o 38,5% (o 5 osób). Z ogólnej liczby poprzednio pracujących, większość (125.708 osób, tj. 62,3%) pochodziła z sektora prywatnego. 39
Tabela 9 Wzrost/spadek według sekcji PKD lata 2013 2014. Lp. Wyszczególnienie Stan na koniec grudnia 2013 r. Stan na koniec grudnia 2014 r. wzrost/ spadek (liczba osób) wzrost/ spadek w % 1 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 5 512 4 705-807 -14,6 2 Górnictwo i wydobywanie 223 215-8 -3,6 3 Przetwórstwo przemysłowe 34 140 29 671-4 469-13,1 4 5 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 592 483-109 -18,4 1 793 1 628-165 -9,2 6 Budownictwo 20 513 17 779-2734 -13,3 7 8 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 32 858 29 387-3 471-10,6 4 649 4 143-506 -10,9 9 Transport i gospodarka magazynowa 6 067 5 855-212 -3,5 10 Informacja i komunikacja 1 919 1 716-203 -10,6 11 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 3 299 3 030-269 -8,2 12 13 14 15 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i ochrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 1 524 1 377-147 -9,6 5 350 4 866-484 -9,0 8 899 8 856-43 -0,5 11 409 10399-1 010-8,9 16 Edukacja 4 711 4252-459 -9,7 17 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 3 947 3745-202 -5,1 18 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 2 139 1167-972 -45,4 19 Pozostała działalność usługowa 13 600 13 114-486 -3,6 20 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 549 452-97 -17,7 40
Lp. Wyszczególnienie Stan na koniec grudnia 2013 r. Stan na koniec grudnia 2014 r. wzrost/ spadek (liczba osób) wzrost/ spadek w % 21 Organizacje i zespoły eksterytorialne 13 18 5 38,5 22 Działalność niezidentyfikowana 62 209 54 926-7 283-11,7 23 Razem poprzednio pracujący 225 915 201 784-24 131-10,7 24 Dotychczas nie pracujący 57 281 47 993-9 288-16,2 25 Ogółem bezrobotni 283 196 249 777-33 419-11,8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 2do sprawozdania MPiPS-01. 7.1. Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy według sekcji działalności gospodarczej 22 W końcu 2014 r. w urzędach pracy zarejestrowane były 92.465 osób poprzednio pracujące pozostające bez pracy powyżej 12 miesięcy, tj. o 4.918 osób (o 5,1%) mniej niż w końcu 2013 r. W odniesieniu do 2013 r. największy procentowy spadek liczby pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy nastąpił w sekcji działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 45,4% (o 401 osób). W następnej kolejności w sekcjach: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo o 18,6% (o 643 osoby), wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 18,1% (o 56 osób) oraz organizacje zespoły eksterytorialne 12,5% (o 1 osoba). Wzrost odnotowano w sekcjach: dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 7,4 (51 osób), działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca o 6,7% (o 212 osób), działalność finansowa i ubezpieczeniowa 5,0% (o 59 osób), pozostała działalność usługowa 2,7% (o 165 osób) oraz w sekcji informacja i komunikacja 2,2% (o 15 osób). Najliczniejszą grupę poprzednio pracujących pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy stanowiły osoby z sekcji działalność niezidentyfikowana 24.257 osób i stanowili 26,2% ogółu poprzednio pracujących pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy. Następna grupa to bezrobotni poprzednio pracujący w zakładach należących do sekcji przetwórstwo przemysłowe 14.505 osób. Bezrobotni zaliczeni do tej sekcji stanowili 15,7% ogółu poprzednio pracujących pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy. Z sekcji handel i 22 Tabelaryczne zestawienia dotyczące liczby pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy według sekcji działalności gospodarczej przedstawiono w Załączniku Nr 60, na podstawie załącznika nr 2 do sprawozdania MPiPS-01. 41
naprawy pochodziło 13.518 osób, którzy stanowili 14,6% ogółu poprzednio pracujących pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy. Wykres 17 Bezrobotni poprzednio pracujący pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy według PKD - 2014 r. (w tys.) Organizacje Pozostała dział. usługowa Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Administracja publiczna i narodowa; obow. zabez. społ. Dział.profesjonalna, naukowa i techniczna Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Transport i gospod. magaz. Handel i naprawy Dostawa wody; gospodar.ściekami i odpadami oraz Przetwórstwo przemysłowe Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 7 334 6171 482 1671 1910 4940 722 2150 3370 1243 710 2354 1684 744 254 94 2821 8524 13518 14505 24257 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 2 do sprawozdania MPiPS-01. 8. BEZROBOTNI W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY 23 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r., Nr 69, poz. 415 z późniejszymi zmianami) określa kategorie zaliczanych do osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy 24, w stosunku, do których miejski i powiatowy urząd pracy w okresie do 6 miesięcy od dnia rejestracji powinien przedstawić propozycję zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, stażu, odbycia przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. W analizowanym okresie w szczególnej sytuacji na rynku pracy były osoby: długotrwale bezrobotne 25 bez wykształcenia średniego bez kwalifikacji zawodowych powyżej 50 roku życia bez doświadczenia zawodowego do 25 roku życia kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka 59,6% ogółu (148.772 osoby), 52,0% ogółu (129.778 osób), 33,5% ogółu (83.649 osób), 27,5% ogółu (68.713 osób), 25,4% ogółu (63.403 osoby), 15,1% ogółu (37.822 osoby), 10,3% ogółu (25.796 osób), 23 Szczegółowe informacje o będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, sporządzane w cyklach kwartalnych dostępne są w wersji elektronicznej na stronie internetowej WUP, http://www.wup.mazowsze.pl w zakładce Statystyka. 24 Tabelaryczne zestawienie dotyczące liczby osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy przedstawiono w Załączniku Nr 61-68 B, na podstawie załącznika nr 1 do sprawozdania MPiPS-01. 25 Zgodnie z obowiązującą ustawą długotrwale bezrobotny to bezrobotny pozostający w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich. 2 lat - z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych. (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) 42
samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia niepełnosprawne które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego 7,7% ogółu (19.115 osób), 4,2% ogółu (10.405 osób), 1,9% ogółu (4.861 osób), 0,1% ogółu (168 osób). Wykres 18 Osoby bezrobotne będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy na koniec 2014 r. długotrwale bezrobotni bez wykształcenia średniego bez kwalifikacji zawodowych powyżej 50 roku życia bez doświadczenia do 25 roku życia kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po samotnie wychowujący co najmniej jedno niepełnosprawni którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności po zakończeniu kontraktu socjalnego 37 822 25 796 19 115 10 405 4 861 168 68 713 63 403 83 649 129 778 148 772 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 0 25000 50000 75000 100000125000150000175000 43
9. USŁUGI RYNKU PRACY Powiatowe i miejskie urzędy pracy świadczą dla zarejestrowanych osób usługi oraz instrumenty rynku pracy. Podstawowymi usługami rynku pracy są: pośrednictwo pracy, usługi EURES, poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy oraz organizacja szkoleń. 9.1. Pośrednictwo pracy 26 Wypełniając podstawową usługę rynku pracy rozumianą jako zapewnienie pracodawcy pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, a osobie bezrobotnej lub poszukującej pracy odpowiedniego zatrudnienia w 2014 r. pośrednicy powiatowych urzędów pracy: pozyskali do współpracy 13.198 zakładów pracy o 4.112 zakładów, tj. o 45,3% więcej niż w 2013 roku, odbyli 16.777 wizyt u pracodawców o 3.200 wizyty, tj. o 23,6% więcej niż w roku poprzednim, w wyniku których pozyskali 27.335 miejsc pracy niesubsydiowanej o 3.911 miejsc pracy, tj. o 16,7% więcej niż w poprzednim roku. Zakłady pracy pozyskane przez pośredników do współpracy stanowiły 1,8% ogółu podmiotów gospodarczych w województwie mazowieckim zarejestrowanych w grudniu w systemie REGON (w poprzednim roku 1,3%). W 2014 r. w województwie mazowieckim pozyskano ogółem 130.895 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej 27 - o 33.523 oferty, tj. o 34,4 % więcej niż pozyskano w poprzednim roku, w tym: 91.190 wolnych miejsc pracy niesubsydiowanej - o 29.369 ofert, tj. o 47,5% więcej niż pozyskano w 2013 r., 39.705 wolnych miejsc pracy subsydiowanej - o 4.154 oferty, tj. o 11,7% więcej niż w poprzednim roku, 110.797 wolnych miejsc pracy z sektora prywatnego - o 31.093 oferty, tj. o 39,0% więcej niż w 2013 roku, 7.233 wolne miejsca pracy dla niepełnosprawnych o 343 oferty, tj. o 5,0% więcej niż pozyskano w poprzednim roku. 26 Zestawienie dotyczące realizacji pośrednictwa pracy przedstawiono w Załącznikach Nr 72 i 73, na podstawie monitoringu pośrednictwa pracy. 27 Od dnia 1 stycznia 2010 r. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 grudnia w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2010 została zmieniona nazwa - oferty pracy na wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. 44
Tabela 10 Liczba pozyskanych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej Wyszczególnienie 2013 r. Udział w % 2014 r. Udział w% Wolne miejsca pracy ogółem 97 372 100,0 130 895 100,0 w tym: wolne miejsca pracy z sektora publicznego wolne miejsca pracy dla osób niepełnosprawnych 17 668 18,1 20 098 15,4 6 890 7,1 7 233 5,5 wolne miejsca pracy subsydiowanej 35 551 36,5 39 705 30,3 wolne miejsca pracy niesubsydiowanej 61 821 63,5 91 190 69,7 wolne miejsca pracy sezonowej 13 918 14,3 23 079 17,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 2 i 3 do sprawozdania MPiPS-01. Większość zgłaszanych wolnych miejsc pracy pochodziła z zakładów należących do sektora prywatnego 84,6% ogółu zgłoszonych w 2014 r. Wykres 19 Pozyskane wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej lata 2010 2014. POZYSKANE WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ 130 895 101 854 97 372 74 117 80 320 50 487 21 377 29 910 35 551 39 705 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. Wolne miejsca pracy, w tym: Wolne miejsca pracy subsydiowanej Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 2 i 3 do sprawozdania MPiPS-01. Najwyższą liczbą wolnych miejsc pracy dysponowały miasta: Warszawa 45.951 miejsc (35,1% ogółu pozyskanych wolnych miejsc pracy w województwie), Płock 4.757 miejsc (3,6%), Siedlcach 3.899 miejsc (3,0%) i Radom 3.325 miejsc (2,5%) oraz powiaty: piaseczyński 5.153 miejsca (3,94%), pruszkowski 5.074 miejsca (3,88%) i płocki 4.398 miejsc (3,36%). Najmniejszą liczbą wolnych miejsc pracy dysponowały powiaty: grodziski 762 miejsca (0,58% ogółu pozyskanych wolnych miejsc pracy w województwie), ostrołęcki 839 miejsc (0,64%), zwoleński 849 miejsc (0,65%), warszawski zachodni 907 miejsc (0,69%) i przasnyski 947 miejsc (0,72%). 45
W odniesieniu do 2013 roku największy wzrost liczby wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej odnotowano w miastach: Warszawie 13.413 miejsc, tj. o 41,2% więcej i Płocku 1.750 miejsc, tj. o 58,2% więcej oraz w powiatach: pruszkowskim 2.088 miejsc, tj. o 69,9%więcej i piaseczyńskim 1.761 miejsc, tj. o 51,9% więcej. Spadek odnotowano w 4 powiatach, nowodworskim 107 miejsc, tj. o 9,0% mniej, grodziskim 98 miejsc, tj. o 11,4% mniej, warszawski zachodni 18 miejsc, tj. o 1,9% mniej i lipskim 3 miejsca, tj. o 0,3% mniej. W 2014 r. na Mazowszu zarejestrowało się 283.716 (napływ), pozyskano 130.895 wolnych miejsc pracy. Na 1 pozyskane wolne miejsce pracy przypadało więcej niż 2 2,17 (w 2013 r. 3,14). Za pośrednictwem urzędów pracy województwa mazowieckiego w 2014 r. zatrudnienie uzyskało 92.707 - o 19.553 osoby tj. o 26,7% więcej niż przed rokiem, co stanowi 63,1% do ogółu podjęć pracy w województwie (w poprzednim roku 52,9%). Efektywność wykorzystania pozyskanych miejsc pracy w 2014 r. wyniosła - 70,8% (za poprzedni rok - 74,6%). Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według rodzaju działalności pracodawcy. 28 Statystyka rynku pracy sporządzana w okresach półrocznych obejmuje informacje o wolnych miejscach pracy według sekcji działalności gospodarczej, jak również według zawodów i specjalności. Według danych wykazanych w załączniku 2 Bezrobotni według rodzaju działalności gospodarczej ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy, a także w załączniku 3 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności w 2014 r. do urzędów pracy wpłynęło 130.627 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej o 33.437 miejsc (o 34,4%) więcej niż w poprzednim roku. Największy wzrost liczby wolnych miejsc pracy w odniesieniu do 2013 r. odnotowano w sekcjach: działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca o 9.064 miejsca (o 48,4%), handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle o 6.550 miejsc (o 39,4%) oraz w sekcji przetwórstwo przemysłowe o 4.054 miejsca (o 41,5%). W odniesieniu do poprzedniego roku spadek liczby wolnych miejsc pracy odnotowano tylko w sekcji: działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją o 203 miejsca (11,0%). W 2014 r. najwięcej wolnych miejsc pracy zgłosiły zakłady zajmujące się działalnością w zakresie usług administrowania i działalnością wspierającą - 27.772 miejsca (21,3% ogółu wolnych miejsc pracy zgłoszonych w 2014 r.), handlem hurtowym i detalicznym; naprawami pojazdów samochodowych, włączając motocykle 23.164 miejsca (17,7%), następnie zakłady zaliczone do sekcji przetwórstwo przemysłowe 13.825 miejsc (10,6%). 28 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według sekcji gospodarki narodowej przedstawiono w Załączniku Nr 74, na podstawie załącznika nr 2 do sprawozdania MPiPS-01. Uwaga: liczba wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej wykazana w załączniku 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej oraz w załączniku 3 Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy według zawodów i specjalności jest niższa od liczby wolnych miejsc pracy wykazanych w sprawozdaniach MPiPS-01, co wynika z wyłączenia w sprawozdaniach półrocznych liczby wolnych miejsc pracy, z których pracodawcy zrezygnowali. 46
Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według grup zawodów i specjalności. 29 Spośród 130.627 wolnych miejsc pracy zgłoszonych do urzędów pracy w 2014 r. - według wielkich grup zawodów - najwięcej wolnych miejsc pracy przeznaczonych było dla grupy zawodowej pracowników usług osobistych i sprzedawców 34.525 miejsc (26,4% ogółu wolnych miejsc pracy zgłoszonych w 2014 roku), pracowników przy pracach prostych 21.186 miejsc (16,2%), pracowników biurowych 19.533 miejsca (15,0%) oraz robotników przemysłowych i rzemieślników 17.845 miejsc (13,7%). Wykres 20 Wolne miejsca pracy według wielkich grup zawodów na koniec 2014 r. WOLNE MIEJSCA PRACY WEDŁUG WIELKICH GRUP ZAWODÓW Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Pracownicy przy pracach prostych Pracownicy biurowi Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Technicy i średni personel Specjaliści Operatorzy i monterzy maszyn i urzadzeń Przedstawiciele władz publicznych, wyzsi urzędnicy i kierownicy Rolnicy, ogrodnicy leśnicy i rybacy Bez zawodu Siły zbrojne 0 0 1 373 954 1 361 1 070 883 886 6 901 5 704 12 409 10 321 9 612 9 552 Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 2 do sprawozdania MPiPS-01. 17 373 19 533 13 916 17 845 14 757 21 186 27 656 napływ wolnych miejsc pracy w 2014 roku napływ wolnych miejsc pracy w 2013 roku 34 525 29 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności - Załącznik Nr 75, na podstawie załącznika nr 3 do sprawozdania MPiPS-01. Uwaga: liczba wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej wykazana w załączniku 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej oraz w załączniku 3 Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy według zawodów i specjalności jest niższa od liczby wolnych miejsc pracy wykazanych w sprawozdaniach MPiPS-01, co wynika z wyłączenia w sprawozdaniach półrocznych liczby wolnych miejsc pracy, z których pracodawcy zrezygnowali 47
W odniesieniu do poprzedniego roku największy wzrost liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy dotyczył następujących grup zawodów: pracownicy usług osobistych i sprzedawcy - wzrost o 6.869 miejsc (o 24,8%), pracownicy biurowi - wzrost o 5.617 miejsc (o 40,4%), robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy - wzrost o 5.436 miejsc (o 43,8%), technicy i inny średni personel - wzrost o 4.436 miejsc (o 43,0%). Spadek wolnych miejsc pracy odnotowano tylko w grupie bez zawodu - spadek o 3 miejsca (o 0,3%). Biorąc pod uwagę poszczególne zawody i specjalności określone sześciocyfrowym kodem zawodu, najwięcej miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej skierowanych było do i poszukujących pracy w zawodach: robotnik gospodarczy 7.227 miejsc, przedstawiciel handlowy 5.835 miejsc, sprzedawca 5.834 miejsca, magazynier 4.275 miejsc, technik prac biurowych 3.953 miejsca, pozostali pracownicy obsługi biurowej 3.695 miejsc, sprzątaczka biurowa 3.094 miejsca, pakowacz 2.414 miejsc, telemarketer 2.161 miejsc, pozostali kucharze 2.116 miejsc, doradca klienta 1.928 miejsc, pomoc kuchenna 1.927 miejsc, kelner 1.836 miejsc, pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani 1.680 miejsc, robotnik budowlany 1.612 miejsc, kierowca samochodu ciężarowego 1.475 miejsc, kucharz 1.432 miejsca, kasjer handlowy 1.319 miejsc, robotnik magazynowy 1.243 miejsca, pracownicy ochrony fizycznej bez licencji 1.199 miejsc, sprzedawca w branży spożywczej 1.103 miejsca, pracownik centrum obsługi telefonicznej, (pracownik call center) 1.091 miejsc, kierowca samochodu osobowego 1.005 miejsc. Ponadto pracodawcy zgłosili zapotrzebowanie na zatrudnienie 883 osoby bez zawodu. 48
Relacje dotyczące napływu ofert pracy oraz napływu według wielkich grup zawodów Z analizy napływu wolnych miejsc pracy i napływu według wielkich grup zawodów - wynika, że napływ wolnych miejsc pracy tylko w grupie pracownicy biurowi przewyższał napływ pozyskano 19.533 wolnych miejsc pracy, a w urzędach pracy zarejestrowało się 13.468. W pozostałych grupach zawodów napływ wolnych miejsc pracy był niższy od napływu. Największe niedobory wolnych miejsc pracy dotyczyły grup: bez zawodu gdzie zgłoszono 883 miejsca, a zarejestrowało się 52.331 osób, rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy dla których zgłoszono 1.361 miejsc pracy, a zarejestrowało się 3.871 osób, robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy gdzie zgłoszono 17.845 miejsc, a do rejestrów napłynęło 50.275 osób oraz specjaliści (obejmującej osoby z wyższym wykształceniem) dla których zgłoszono 9.612 miejsc pracy, a zarejestrowało się 24.242 osoby Do grupy siły zbrojne nie wpłynęła żadna oferta pracy, a do rejestrów napłynęło 141 osób. Wykres 21 Napływ wolnych miejsc pracy według wielkich grup zawodów - 2014 r. NAPŁYW OFERT PRACY ORAZ BEZROBOTNYCH WEDŁUG WIELKICH GRUP ZAWODÓW W 2014 ROKU (w tys.) Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Pracownicy przy pracach prostych 21 186 23 082 34 525 40 557 Pracownicy biurowi Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Technicy i inny średni personel Specjaliści Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Bez zawodu Siły zbrojne 19 533 13 468 17 845 50 275 14 757 27 514 9 612 24 242 9 552 11 246 1 373 3 050 1 361 3 871 883 52 331 0 napływ wolnych miejsc pracy w 2014 r. 141 napływ w 2014 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie załącznika nr 2 do sprawozdania MPiPS-01. 49
Tabela 11 Rankingu pozyskanych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej według zawodów. 30 Symbol grupy zawodow ych 5223 4110 Nazwa grupy zawodów OGÓŁEM WOLNE MIEJSCA PRACY Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Pracownicy obsługi biurowej Wolne miejsca pracy zgłoszone 2014 r. Napływ w 2014r. ogółem w tym: kobiety bezrobotn i ogółem Stan na koniec 2014r. w tym: kobiety oferty pracy pozostające w dyspozycji urzędów pracy 130 627 283 716 133 121 249 777 119 509 4 031 8 487 20 032 15 953 19 712 16 274 279 8 197 5 855 4 632 5 486 4 445 43 5153 Gospodarze budynków 7 244 4 079 1 331 4 631 1 583 49 3322 4321 9112 Przedstawiciele handlowi Magazynierzy i pokrewni Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne 6 047 1 482 511 1 172 445 169 5 467 3 872 638 3 053 623 189 4 665 3 659 3 081 4 136 3 585 193 5120 Kucharze 3 862 4 702 2 813 4 415 3 149 90 5413 Pracownicy ochrony osób i mienia 2 655 2 248 222 2 157 229 142 9321 Pakowacze 2 414 1 941 1 418 1 540 1 141 54 5249 Pracownicy sprzedaży i pokrewni gdzie indziej 2 407 1 429 955 915 630 171 niesklasyfikowani 5244 Sprzedawcy (konsultanci) w centrach sprzedaży 2 375 463 316 283 209 93 telefonicznej/interneto wej 9329 Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle gdzie indziej 2 313 3 855 1 747 4 125 1 969 99 niesklasyfikowani 9629 Pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani 2 212 1 580 682 1 607 673 52 9412 Pomoce kuchenne 1 958 918 741 915 789 73 30 Relacje wszystkich elementarnych grup zawodów pokazano w Załączniku Nr 76. 50
Symbol grupy zawodow ych Nazwa grupy zawodów Wolne miejsca pracy zgłoszone 2014 r. Napływ w 2014r. ogółem w tym: kobiety bezrobotn i ogółem Stan na koniec 2014r. w tym: kobiety oferty pracy pozostające w dyspozycji urzędów pracy 7212 Spawacze i pokrewni 1 908 996 68 991 96 30 8332 Kierowcy samochodów ciężarowych 1 857 1 993 9 1 720 4 72 5131 Kelnerzy 1 836 1 728 1 252 1 427 1 090 95 8322 9313 2433 5230 9333 3343 4222 7231 7511 7126 Kierowcy samochodów osobowych i dostawczych Robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym Specjaliści do spraw sprzedaży (z wyłączeniem technologii informacyjnokomunikacyjnych) Kasjerzy i sprzedawcy biletów Robotnicy pracujący przy przeładunku towarów Pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu Pracownicy centrów obsługi telefonicznej (pracownicy call center) Mechanicy pojazdów samochodowych Masarze, robotnicy w przetwórstwie ryb i pokrewni Hydraulicy i monterzy instalacji sanitarnych 1 625 1 882 15 1 816 12 91 1 612 4 107 27 4 795 34 17 1 545 1 012 617 659 434 18 1 390 1 420 1 216 1 235 1 114 130 1 354 1 569 347 1 403 289 83 1 138 1 572 1 291 1 498 1 220 7 1 091 228 159 126 94 118 1 064 5 392 10 4 595 9 24 1 042 730 201 758 232 68 1 002 2 336 6 2 390 5 9 51
Z relacji napływu ofert pracy oraz napływu - wg elementarnych grup zawodów wynika, że w 2014 r.: napływ wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej przewyższał napływ w zawodach: pracownicy obsługi biurowej pozyskano 8.197 miejsc pracy, zarejestrowano 5.855 osób (w tym 4.632 kobiety). W końcu roku pozostawało 43 wolne miejsca pracy, a bez pracy nadal pozostawało 5.486 osób (w tym 4.445 kobiet), gospodarze budynków pozyskano 7.244 miejsca pracy, zarejestrowano 4.079 osób (w tym 1.331 kobiet). W końcu roku pozostało 49 wolnych miejsc pracy, a bez pracy nadal pozostawało 4.631 osób (w tym 1.583 kobiety), przedstawiciele handlowi pozyskano 6.047 miejsc pracy, do rejestrów napłynęło 1.482 osoby (w tym 511 kobiet). Na koniec grudnia 2014 r. nadal bez pracy pozostawało 1.172 osoby (w tym 455 kobiet), dla których było 169 wolnych miejsc pracy, magazynierzy i pokrewni pozyskano 5.467 miejsc pracy, zarejestrowano 3.872 osoby (w tym 638 kobiet). W końcu roku pozostało 189 wolnych miejsc pracy, a bez pracy nadal pozostawało 3.053 osoby (w tym 623 kobiety), pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne - pozyskano 4.665 miejsc pracy, a zarejestrowano 3.659 osób (w tym 3.081 kobiet). W końcu grudnia 2014 r. w rejestrach urzędów pracy pozostawało 4.136 (w tym 3.585 kobiet) oraz 193 miejsca pracy, pracownicy ochrony osób i mienia napłynęło 2.655 miejsc pracy, zarejestrowano 2.248 (w tym 222 kobiety). Na koniec 2014 r. w rejestrach urzędów pracy pozostawały 2.157 osób (w tym 229 kobiet) i 142 miejsca pracy, pracownicy sprzedaży i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani - pozyskano 2.407 miejsc pracy, a zarejestrowano 1.429 osób (w tym 955 kobiet). W końcu roku w rejestrach pozostawało jeszcze 915 (w tym 630 kobiet) oraz 171 wolnych miejsc pracy, spawacze i pokrewni - pozyskano 1.908 miejsc pracy, a zarejestrowano 996 osób (w tym 68 kobiet). W końcu grudnia 2014 r. w rejestrach urzędów pracy pozostawało 991 (w tym 96 kobiet) oraz 30 miejsc pracy. największy niedobór wolnych miejsc pracy był w grupach zwodów: filozofowie, historycy i politolodzy - zgłoszono zapotrzebowanie na 2 osoby, a do urzędów pracy napłynęło 1.028. W końcu 2014 r. bez pracy pozostawały 743 osób, w tym 396 kobiet - nie było wolnych miejsc pracy, ekonomiści pracodawcy zgłosili 17 wolnych miejsc pracy, a do rejestru napłynęło 2.895 osób - na 1 miejsce pracy przypadało ponad 170. W końcu 2014 r. bez pracy pozostawało 2.442 osoby, w tym 1.699 kobiet i nie było wolnych miejsc pracy, 52
technicy rolnictwa i pokrewni - pracodawcy zgłosili 10 miejsc pracy, a do rejestru napłynęło 1.599 osób na 1 miejsce pracy przypadało 160. Na koniec 2014 r. bez pracy pozostawało 1.641 osób, w tym 1.105 kobiet i nie było wolnych miejsc pracy, średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych - pracodawcy zgłosili 28 miejsc pracy, a do rejestru napłynęło 4.399 osób na 1 miejsce pracy przypadało ponad 157. Na koniec 2014 r. bez pracy pozostawało 4.065 osób, w tym 3.300 kobiet oraz 1 wolne miejsce pracy, aktorzy - pracodawcy zgłosili 1 wolne miejsce pracy, a do rejestru napłynęło 95 osób. W końcu 2014 r. bez pracy pozostawało 34 osoby, w tym 24 kobiety i nie było wolnych miejsc pracy. Niedobór ofert pracy dotyczący większości grup zawodowych, jak również rozbieżność potrzeb pracodawców zgłaszających oferty do urzędów pracy z oczekiwaniami powoduje, że najliczniejsze grupy zawodowe na Mazowszu to: bez zawodu w końcu 2014 r. zarejestrowanych było 52.331, w tym 24.153 kobiety, robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy na koniec grudnia 2014 r. w rejestrach urzędów pracy 50.275, w tym najwięcej w zawodach: - ślusarz 4.664, w tym 190 kobiet, - murarz 3.237, w tym 1 kobieta, - krawiec 2.843, w tym 2.715 kobiet, - mechanik pojazdów samochodowych 2.241, w tym 2 kobiety, - szwaczka 2.227, w tym 2.202 kobiety, pracownicy usług osobistych i sprzedawcy w końcu grudnia 2014 r. w rejestrach urzędów pracy pozostawało 40.557, w tym najwięcej w zawodach: - sprzedawcy 17.907, w tym 15.082 kobiety, - robotnik gospodarczy 4.488, w tym 1.509 kobiet, - kucharze 2.676, w tym 2.008 kobiet, - fryzjer 2.316, w tym 2.226 kobiet, technicy i inny średni personel - w końcu 2014 r. - bez pracy pozostawało 27.514, w tym najwięcej w zawodach: - technik ekonomista 3.732-, w tym 3.104 kobiety, - technik mechanik 2.839, w tym 179 kobiet, - technik budownictwa 1.231, w tym 324 kobiety, - technik żywienia i gospodarstwa domowego 1.202, w tym 946 kobiet, - przedstawiciel handlowy 1.134, w tym 424 kobiety, - księgowy 1.131, w tym 1.058 kobiet, specjaliści w końcu 2014 r. bez pracy pozostawało 24.242 osoby, w tym najwięcej w zawodach: - ekonomista 2.438, w tym 1.698 kobiet, 53
- specjalista administracji publicznej 1.242, w tym 874 kobiety, - specjaliści do spraw marketingu i handlu 1.040, w tym 662 kobiety, - pedagog 1.039, w tym 908 kobiet. pracownicy przy pracach prostych w końcu 2014 r. w rejestrach 23.082 osoby, w tym najwięcej w zawodach: - robotnik budowlany 4.795, w tym 34 kobiety, - robotnik pomocniczy w budownictwie przemyśle przetwórczym 3.057, w tym 1.486 kobiet, - sprzątaczka biurowa 2.869, w tym 2.727 kobiet, - robotnik placowy 2.026, w tym 629 kobiet. 9.2. Pośrednictwo w ramach Europejskich Służb Zatrudnienia (EURES). EURES jest siecią współpracy Publicznych Służb Zatrudnienia oraz innych organizacji wspierającą mobilność pracowników na poziomie międzynarodowym i trans granicznym w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) - kraje UE oraz Norwegia, Islandia Liechtenstein i Szwajcaria. Najważniejszym elementem całego systemu jest strona internetowa http://www.eures.europa.eu zarządzana przez Komisję Europejską. Jest to najważniejszy portal UE dotyczący mobilności na rynku pracy, oferujący między innymi dostęp do ofert pracy zgłaszanych w urzędach pracy w krajach EOG. W przypadku zainteresowania zagranicznych pracodawców zatrudnieniem polskich pracowników, doradcy EURES z zagranicy zwracają się do doradców EURES w Polsce o pomoc przy przeprowadzeniu rekrutacji. W 2014 r. do Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie wpłynęły 688 ofert pracy obejmujących 3.475 miejsc pracy. Podobnie jak w roku ubiegłym większość ofert dotyczyła prac długoterminowych skierowanych do osób znających w stopniu dobrym lub komunikatywnym język angielski i niemiecki. Dominowały oferty z Niemiec, Austrii, Czech, Norwegii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Francji oraz Belgii. Były też oferty z takich krajów jak: Hiszpania, Szwecja, Finlandia, Estonia, Irlandia, Łotwa, Włochy, Węgry, Chorwacja. Przeważały propozycje pracy dla: elektryków, elektromechaników, pracowników budowlanych, spawaczy, kierowców ciężarówek, operatorów CNC, programistów, magazynierów, operatorów wózków widłowych, pracowników hotelowych, animatorów czasu wolnego, sprzątaczek, szefów kuchni, kucharzy, kelnerów, pracowników rolnych, monterów, pracowników technicznych, inżynierów, pracowników produkcyjnych, lekarzy specjalistów, pielęgniarek oraz osób do opieki i pracowników przy zbiorach. Na zgłoszone oferty pracy wysłano 773 podań kandydatów. Szacuje się, że w wyniku prowadzonych działań pracę podjęło około 70 osób. Były wśród nich osoby, które podjęły pracę w wyniku 4 rekrutacji przeprowadzonych w siedzibie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie. Ponadto w ramach współpracy z polskimi pracodawcami otrzymano 37 ofert pracy na terenie woj. mazowieckiego obejmujących 299 miejsc pracy skierowanych do obywateli państw UE/EOG. Oferty pracy nie wymagały znajomości języka polskiego. Poszukiwani byli pracownicy głównie na takie stanowiska jak: tłumacz, asystent klienta, konsultant telefoniczny. W 2014r. doradcy i asystenci EURES ogółem skontaktowali się z 14.772 osobami, w tym pracodawcami z krajów EOG, pracodawcami z Polski, agencjami zatrudnienia, obywatelami krajów EOG oraz osobami poszukującymi zatrudnienia za granicą. 54
Ponadto zorganizowano: Europejskie Targi Informacji i Pracy w Pionkach. Ich celem było udostępnienie informacji nt. ofert pracy, warunków życia i pracy oraz sytuacji na rynku pracy w Polsce oraz wybranych krajach UE/EOG. Osoby zainteresowane otrzymały pomoc w podejmowaniu decyzji dot. zatrudnienia w wybranych krajach UE/EOG. Przybliżono też zasady i cele działalności sieci EURES. W Targach udział wzięło ogółem 43 wystawców krajowych i zagranicznych, w tym doradcy EURES z Austrii, Holandii i Niemiec oraz przedstawiciele Stowarzyszenia Promocji Wolontariatu, Monsterpolska.pl, Piening GmbH, Gazety Po Polsku, Radia Pracuj.FM, Pearl People, oraz Europe Direct. Przedsięwzięcie skierowane było do wszystkich osób zainteresowanych pracą za granicą i w Polsce oraz informacją nt. warunków życia i pracy w krajach UE/EOG. Wzięło w nim udział ok. 2000 osób; Spotkania informacyjne dla osób zainteresowanych pt. BEZPIECZNY WYJAZD BEZPIECZNY POWRÓT. Zorganizowano łącznie 48 spotkań, w których wzięły udział 943 osoby. Podczas spotkań omówiono m.in. zasady jak szukać legalnej pracy za granicą, jak przygotować się do wyjazdu do pracy, jak postępować z nieuczciwym pracodawcą, jak korzystać z usług EURES oraz jak sumować okresy zatrudnienia celem nabywania świadczeń z tytułu bezrobocia oraz świadczeń emerytalno-rentowych; Jednodniowe Seminarium pt. Współczesne wyzwania dla migracji poświęcone EURES i obecnym wyzwaniom dla migracji. W seminarium udział wzięły 64 osoby, przedstawiciele powiatowych urzędów pracy, ABK, sieci UE (Eurodesk, Europass), Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży w Ciechanowie, Centralnego Ośrodka Aktywizacji Zawodowej MON, NSZZ Solidarność, Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego, Mazowieckiej Komendy Głównej OHP, Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą, ZDZ. W seminarium, poprzez oprogramowanie Blackboard Collaborate, wziął udział doradca EURES z Holandii, przedstawiając uczestnikom prezentację nt. warunków życia i pracy w Holandii. Podczas seminarium omówione zostały takie zagadnienia jak: stan badań nad powrotami obywateli polskich z państw UE, reformę sieci EURES, plany EURES na 2015; Szkolenie dla kadry EURES z województw mazowieckiego i podlaskiego, którego tematyka obejmowała wdrażanie reformy EURES w Polsce oraz funkcjonowanie sieci EURES po wdrożeniu reformy. Szkolenie od strony merytorycznej przeprowadzili przedstawiciele DRP MPiPS. W szkoleniu udział wzięło ogółem 119 osób, przedstawiciele WUP, PUP, Urzędów Wojewódzkich i OHP z terenu województw mazowieckiego i podlaskiego; Na zlecenie WUP w Warszawie badanie pt.: Zdefiniowanie potrzeb i problemów regionalnych pracodawców w zakresie zatrudniania pracowników z zagranicy wśród 351 polskich pracodawców z terenu Warszawy. Celem badania było pozyskanie opinii i informacji od przedstawicieli firm i instytucji z Warszawy na temat potrzeb i problemów regionalnych pracodawców w zakresie zatrudniania pracowników z zagranicy (UE/EOG oraz Szwajcarii); Na portalu Pracuj.pl wydarzenie pod nazwą Wirtualne dni pracy z EURES. W jego trakcie dostępne były zagraniczne oferty pracy, wirtualne prezentacje, czaty oraz webinaria z doradcami EURES z WUP w Warszawie. Liczba odwiedzających profil EURES na wirtualnym wydarzeniu wyniosła 2441 osób. Podczas trwania wydarzenia zamieszczono na portalu Pracuj.pl 20 wybranych ofert pracy, które w sumie uzyskały 9146 odsłon. 55
kampanię reklamową w autobusach i w metrze warszawskim polegającą na wyświetlaniu 30 sekundowego spotu reklamowego. Film emitowany był w tym okresie łącznie 90 638 razy w autobusach oraz 26 406 razy w metrze. 9.3. Realizowanie zadań związanych z krajowym pośrednictwem pracy. Współorganizowano i uczestniczono w kilkunastu targach pracy o zasięgu wojewódzkim i lokalnym, rozpowszechniając informacje dot. pośrednictwa pracy (m.in. gdzie i jak szukać pracy). Były to m.in. VIII Akademickie Targi Pracy Jobbing w Warszawie, VII Targi Pracy Z Ochotą do pracy w Warszawie, Grodziskie Targi Pracy, XII Mińskie Targi Pracy, XIX Płockie Targi Pracy i Przedsiębiorczości, VIII Płockie Targi Osób Niepełnosprawnych, XI Siedleckie Targi Pracy, IV Mławskie Targi Pracy, VIII Młodzieżowe Targi Edukacji i Pracy w Ostrołęce, Wakacyjne Targi Pracy w Zielonce. 9.4. Realizowanie zadań wynikających z Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego (KSZS) państw członkowskich UE w zakresie świadczeń dla. W ramach zrealizowanych zadań m.in.: Rozpatrzono wnioski osób o wydanie zaświadczeń potwierdzających czas-okres zatrudnienia i ubezpieczenia w Polsce (dokument U1). Ogółem wydano 281 zaświadczeń, Wydano 593 decyzje orzekające o przyznaniu prawa do zasiłku w oparciu o zaświadczenia E 301/U1 potwierdzające okresy zatrudnienia w krajach UE/EOG, Przyjęto do realizacji 228 dokumentów U2 dotyczących transferu świadczeń z tytułu bezrobocia z krajów UE/EOG do Polski, Wydano 18 dokumentów U 2 dotyczących transferu świadczeń z tytułu bezrobocia osobie poszukującej pracy w krajach UE/EOG. 9.5. Poradnictwo zawodowe 31 Do osób mających problemy z wyborem zawodu, zatrudnienia, szkolenia czy przekwalifikowania adresowane jest poradnictwo zawodowe oraz informacja zawodowa. Poradnictwo (w formie porad indywidualnych oraz grupowych), a także informacja zawodowa (dla klientów indywidualnych oraz zorganizowanych grup) realizowane jest przez doradców zawodowych zarówno w powiatowych urzędach pracy jak i w Centrach Informacji i Planowania Kariery Zawodowej funkcjonujących przy Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Warszawie oraz przy każdej z 5 Filii Wojewódzkiego Urzędu Pracy. W 2014 r. poradnictwem zawodowym (z wyjątkiem młodzieży uczącej się) objęto 36.684 osoby (w poprzednim roku 32.894 osoby), z tego: 35.677 osób (97,3%) skorzystało z usług świadczonych przez doradców zawodowych w powiatowych urzędach pracy (w poprzednim roku 32.343 osoby, tj. 98,3%), 1.007 osób (2,7%) skorzystało z porad świadczonych przez CIiPKZ (w 2013 r. 551 osób, tj. 1,7%). Z porady indywidualnej skorzystało: w tym: 35.907, tj. 97,9% ogółu korzystających (w poprzednim roku 32.379 ) 31 Zestawienie dotyczące realizacji poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej przedstawiono w Załącznikach Nr 77-80. 56
18.569 kobiet, tj. 51,7% (w 2013 r. 50,9% tj. 16.477 kobiet), 17.734 powyżej 12 m - cy, tj. 49,4%, (w 2013 r. 52,0% tj. 16.838 osób), 18.569 kobiet, tj. 51,7% (w 2013 r. 50,9% tj. 16.477 kobiet), 14.587 zamieszkałych na wsi, tj. 40,6% (w 2013 r. 44,9%, tj. 14.542 osoby), 11.755 pozostających bez pracy do 6 miesięcy, tj. 32,7% ogółu korzystających z porad indywidualnych (w 2013 r. 20,0% tj. 6.466 osób), 606 innych osób korzystających z poradnictwa zawodowego, tj. 1,6% korzystających (w 2012 r. 347 osób), 171 osób poszukujących pracy, tj. 0,5% ogółu korzystających z porady indywidualnej (w poprzednim roku 63 osoby). W 2014 r. zrealizowano 93.503 wizyty przeprowadzone w ramach porady indywidualnej (w poprzednim roku 110.957 wizyt), z rozmowy wstępnej skorzystało 29.865 osób, a na poradnictwo grupowe skierowano do 9.103 osoby, w tym 8.369 (w 2013 r. 8.002 osoby, w tym 7.344 ). W ramach informacji zawodowej świadczonej przez powiatowe urzędy pracy oraz Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej - odnotowano 55.689 wizyt osób indywidualnych (w poprzednim roku 56.295 wizyt). W spotkaniach grupowych uczestniczyły 25.993 osoby, w tym 21.479 (w poprzednim roku 56.295 osób, w tym 34.504 ) oraz 79 osób poszukujących pracy (przed rokiem 169 osób). Z informacji zawodowej skorzystało: 14.951 pozostających bez pracy do 6 miesięcy (w poprzednim roku 21.099 osób), 13.670 kobiet (w poprzednim roku 17.001 kobiet), 11.703 mieszkańców wsi (w poprzednim roku 15.389 osób). 9.6. Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy polega na przygotowaniu i poszukujących pracy do lepszego radzenia sobie w poszukiwaniu pracy i podejmowaniu zatrudnienia, w szczególności poprzez uczestnictwo w szkoleniach z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, zajęciach aktywizacyjnych oraz dostęp do informacji i elektronicznych baz danych służących uzyskaniu umiejętności poszukiwania pracy i samozatrudnienia. Na terenie województwa mazowieckiego pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy udzielana była przez powiatowe urzędy pracy w ramach klubów pracy oraz przez Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej. W 2014 r. na Mazowszu funkcjonowały 4 kluby pracy utworzonych i usytuowanych w strukturze powiatowych urzędów pracy. 57
Szkolenia w klubach pracy 32 W szkoleniach organizowanych przez kluby pracy w zakresie umiejętności poszukiwania pracy uczestniczyło 341 osób, w tym: 336 oraz 5 osób poszukujących pracy (w poprzednim roku 1.388 osób, w tym 1.378 oraz 10 osób poszukujących pracy). Spośród - w szkoleniach realizowanych przez kluby pracy uczestniczyły: 254 kobiety (tj. 75,6% ogółu uczestniczących w tego rodzaju szkoleniach), 267 długotrwale (tj. 79,5%), 160 zamieszkałych na wsi (tj. 47,6%). W szkoleniach z zakresu umiejętności poszukiwania pracy realizowanych przez kluby pracy najliczniej uczestniczyli bezrobotni: pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy 58,0%, tj. 195 osób, w wieku 45 lat i powyżej 32,1%, tj. 108 osób, bez stażu 30,7%, tj. 103 osoby, z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym 25,9%, tj. 87 osób oraz zasadniczym zawodowym 25,9%, tj. 87 osób. 9.7. Organizacja szkoleń 33 Starosta inicjuje oraz organizuje szkolenia oraz osób uprawnionych w celu zwiększenia ich szans na uzyskanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, podwyższenia kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej. W 2014 r. Fundusz Pracy nie był jedynym źródłem finansowania programu szkoleń w celu możliwości porównania z poprzednim rokiem poniżej w pierwszej kolejności pokazano szkolenia finansowane ze środków FP. W 2014 r. szkolenia finansowane z limitowanych wydatków Funduszu Pracy rozpoczęło w województwie 7.270 osób, o 973 osoby, tj. o 11,8% mniej niż w poprzednim roku, z tego: 2.968 mieszkańców wsi, tj. 40,8% ogółu rozpoczynających szkolenie, 2.742 długotrwale, tj. 37,7%, 2.451 kobiet, tj. 33,7%, 1.881 do 25 roku życia, tj. 25,9%, 1.233 powyżej 50 roku życia, tj. 17,0%. Podobnie jak w latach ubiegłych - najwięcej kierowano na szkolenia w: m.st. Warszawie 1.599 osób, m. Radom i powiecie radomskim - 938 oraz w powiatach: wołomińskim - 593 osoby, piaseczyńskim 380 osób oraz płockim 348 osób. W 2013 r. szkolenia finansowane z FP ukończyło 7.161 (w poprzednim roku 8.163 osoby). Szkolenia przerwało 38, a pracę po szkoleniu podjęło 3.739. 32 Zestawienie dotyczące szkoleń w klubach pracy z zakresu umiejętności poszukiwania pracy przedstawiono w Załączniku Nr 81. 33 Zestawienie dotyczące organizacji szkoleń w ramach limitowanych wydatków FP w województwie mazowieckim przedstawiono w Załączniku 82. 58
Szacunkowa efektywność programu (wyliczana jako procentowy udział zatrudnionych po szkoleniu do kończących szkolenia w roku kalendarzowym) wyliczana dla województwa mazowieckiego w odniesieniu do finansowanych z FP wyniosła 57,6% (w poprzednim roku 47,9%). Niezależnie od źródła finansowania w 2014 r. szkolenia na Mazowszu rozpoczęło ogółem 7.361 osób, w tym 6.965 34. Program ukończyły 7.264 osoby, w tym 6.875. Pośród i poszukujących pracy, którzy ukończyli szkolenia w 2014 r. 56,3% kończących to osoby młode w wieku od 18 do 34 lat (4.089 osób), zaś osoby powyżej 45 roku życia stanowiły 24,6% kończących (1.786 osób), Według wykształcenia najliczniejsze populacje kończących szkolenia to osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (2.072 osoby 28,5% kończących) oraz osoby z zasadniczym zawodowym (1.355 osób 18,7%). W trakcie szkolenia oraz w okresie do 3 miesięcy od ukończenia szkolenia zatrudnienie po programie podjęły 3.773 osoby, w tym 3.760. Pod względem obszarów zawodowych szkoleń (wyszczególnionych w statystyce obligatoryjnej Załącznik 4 do MPiPS-01) podobnie jak w latach poprzednich, najwięcej osób ukończyło szkolenia określane jako Usługi transportowe (w tym kursy prawa jazdy) 2.039 osób, tj. 28,1% ogółu kończących szkolenia w 2014 r., spośród których pracę podjęło 921 osób (24,4% kończących szkolenie z tego obszaru). Pośród pozostałych osób, najwięcej ukończyło szkolenia w następujących obszarach: Zarządzanie i administrowanie 828 osób pracę podjęło 698 osób, Rachunkowość, księgowość, bankowość, ubezpieczenia, analiza inwestycyjna - 467 osób pracę podjęły 203 osoby, Usługi fryzjerskie, kosmetyczne 381 osób pracę podjęło 141 osób Informatyka i wykorzystanie komputerów 349 osób pracę podjęły 147 osób, Technika i handel artykułami technicznymi 344 osoby pracę podjęło 160 osób, Architektura i budownictwo 316 osób pracę podjęło 153 osoby. 34 Zestawienia dotyczące szkoleń w województwie mazowieckim niezależnie od źródła finansowania przedstawiono w Załącznikach Nr 83 A 83 J, na podstawie załącznika nr 4 i 6 do sprawozdania MPiPS-01. 59
10. INSTRUMENTY RYNKU PRACY. Wspierając podstawowe usługi rynku pracy - zadania w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej - powiatowe urzędy pracy realizują także poprzez instrumenty rynku pracy finansowane zarówno z limitowanych jak i nielimitowanych środków Funduszu Pracy. Wiadomym jest, że część osób kontynuuje programy rozpoczęte w roku poprzednim zaś środki finansowe przyznane na kolejny rok kalendarzowy muszą także pokryć zobowiązania wynikające z wcześniej zawartych umów. 10.1. Prace interwencyjne. 35 W 2014 r. w ramach prac interwencyjnych: zorganizowano 3.633 nowe miejsca pracy - o 603 miejsca, tj. o 14,2% mniej niż utworzono w poprzednim roku, skierowano 3.824 - o 612 osób, tj. o 16,0% mniej niż w 2013 r., w tym: 2.264 mieszkańców wsi, tj. 59,2% skierowanych (w poprzednim roku 2.767 osób), 2.243 kobiet, tj. 58,7% ogółu skierowanych (w poprzednim roku 2.677 kobiet), 1.810 długotrwale, tj. 47,3% (w poprzednim roku 2.247 osób), 1.057 do 25 roku życia, tj. 27,6% skierowanych (w poprzednim roku 1.280 osób), 888 powyżej 50 roku życia, tj. 24,4% skierowanych, (w poprzednim roku 1.010 osób). Z możliwości zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych najwięcej osób skorzystało na terenie powiatów: radomskiego i m. Radom 355 osób w województwie, płońskiego 231 osób, ostrowskiego 215 osób oraz węgrowskiego 207 osób. W 2014 r. okres dofinansowania upłynął dla 4.271 miejsc pracy, 269 osób przerwało program, a zatrudnienie po programie podjęło 3.375 osób. Szacunkowa efektywność programu w województwie (wyliczana jako procentowy udział liczby podejmujących zatrudnienie po zakończeniu dofinansowania miejsc pracy do liczby miejsc pracy, na które upłynął okres dofinansowania w roku kalendarzowym) wyniosła 79,0% (w poprzednim roku 71,3%). 35 Monitoring organizacji prac interwencyjnych w województwie przedstawiono w Załączniku Nr 84, na podstawie załącznika nr 6 do sprawozdania MPiPS-01. 60
10.2. Roboty publiczne. 36 W 2014 r. w ramach robót publicznych: w tym: zorganizowano 2.973 nowe miejsca pracy o 138 miejsc, tj. o 4,9% więcej niż utworzono w poprzednim roku, skierowano 3.108 o 147 osób, tj. o 5,0% więcej niż w 2013 r., 2.231 mieszkańców wsi, tj. 71,8% skierowanych (w poprzednim roku 2.048 osób), 1.687 długotrwale, tj. 54,3% (w poprzednim roku 1.760 osób), 1.416 kobiet, tj. 45,6% ogółu skierowanych (w poprzednim roku 1.191 kobiet), 1.371 powyżej 50 roku życia, tj. 44,1% skierowanych, 376 do 25 roku życia, tj. 12,1% skierowanych (w poprzednim roku 1.452 osoby), (w poprzednim roku 243 osoby). Z możliwości zatrudnienia w ramach robót publicznych najwięcej osób skorzystało na terenie powiatów: przysuskim 389 osób, płockim 287 osób oraz ciechanowskim 223 osoby. W 2014 r. okres dofinansowania upłynął dla 2.587 miejsc pracy, 175 osób przerwało program, a zatrudnienie po programie podjęło 1.797 osób. Szacunkowa efektywność programu w województwie (wyliczana jako procentowy udział liczby podejmujących zatrudnienie po zakończeniu dofinansowania miejsc pracy do liczby miejsc pracy, na które upłynął okres dofinansowania w roku kalendarzowym) wyniosła 69,5% (przed rokiem 51,9%). 10.3. Staże u pracodawcy 37 W 2014 r. w ramach staży finansowanych ze środków Funduszu Pracy: zorganizowano 22.755 nowych miejsc pracy dla osób o 3.031 miejsc, tj. o 15,4% więcej niż w poprzednim roku, skierowano 22.779 o 3.054 osoby, tj. o 15,5% więcej niż w 2013 r., w tym: 15.005 kobiet, tj. 65,9% skierowanych na staż (w poprzednim roku 13.390 kobiet), 13.361 do 25 roku życia, tj. 58,7% skierowanych (w poprzednim roku 10.867 osób), 12.305 mieszkańców wsi, tj. 54,0% skierowanych (w poprzednim roku 10.132 osoby), 8.458 długotrwale, tj. 37,1% skierowanych (w poprzednim roku 7.372 osoby), 2.525 powyżej 50 roku życia, tj. 11,1% skierowanych (w poprzednim roku 2.534 osoby). 36 Monitoring organizacji robót publicznych w województwie przedstawiono w Załączniku Nr 85, na podstawie załącznika nr 6 do sprawozdania MPiPS-01. 37 Monitoring organizacji staży dla - finansowanych ze środków FP w województwie przedstawiono w Załączniku Nr 86, 87A- 87G, na podstawie załącznika nr 4 i 6 do sprawozdania MPiPS-01. 61
Z możliwości odbycia stażu u pracodawcy najwięcej skorzystało w m. st. Warszawa 2.029 osób oraz w powiatach: radomskim i m. Radomiu - 1.600 osób, płockim 1.116 osób oraz makowskim 1.114 osób. W 2014 r. staż u pracodawcy zakończyło 20.686, a zatrudnienie po zakończeniu stażu podjęło 14.569 osób. Szacunkowa efektywność programu w województwie (wyliczana jako udział liczby podejmujących zatrudnienie w okresie 3-ch miesięcy po zakończeniu stażu do liczby osób kończących staż w roku kalendarzowym) wyniosła 70,4% (w poprzednim roku 46,9%). Niezależnie od źródła finansowania w 2014 r. staże na Mazowszu rozpoczęło 22.766. Program ukończyło 20.851 osób, a 14.829 podjęło zatrudnienie po ukończeniu programu. Pod względem obszarów zawodowych, w których bezrobotni odbyli program stażu (wyszczególnionych w statystyce obligatoryjnej) - najwięcej osób (podobnie jak rok wcześniej) ukończyło staż w obszarze prace sekretarskie i biurowe 5.855 osób, tj. 28,1% ogółu kończących staż w 2014 r., spośród których pracę podjęło 4.001 osób (68,3% kończących staż z tego obszaru). Pośród pozostałych najwięcej osób ukończyło staż w następujących obszarach: Sprzedaż, marketing, public relations, handel nieruchomościami 2.085 osób pracę podjęło 1.606 osób, Rachunkowość, księgowość, bankowość, ubezpieczenia, analiza inwestycyjna 669 osób pracę podjęło 493 osoby, Usługi gastronomiczne 604 osoby pracę podjęło 442 osoby, Usługi fryzjerskie, kosmetyczne 525 osób pracę podjęło 395 osób. 10.4. Prace społecznie użyteczne 38 Prace społecznie użyteczne realizowane w województwie od 2006 r., na podstawie porozumień zawieranych między starostą, a gminą, na rzecz której prace społecznie użyteczne będą wykonywane. Mogą być organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej. Na wniosek gminy starosta może skierować bezrobotnego bez prawa do zasiłku korzystającego ze świadczeń z pomocy społecznej do wykonywania prac społecznie użytecznych w miejscu zamieszkania lub pobytu w wymiarze do 10 godzin tygodniowo. Starosta refunduje gminie ze środków Funduszu Pracy do 60% minimalnej kwoty świadczenia przysługującego bezrobotnemu. W 2014 r. w ramach programu: zorganizowano 3.892 miejsca odbywania prac społecznie użytecznych, o 61 miejsc, tj. o 1,5% mniej niż utworzono w poprzednim roku, skierowano 4.407, o 75 osób, tj. o 1,7% więcej niż w 2013 roku, w tym: 3.662 długotrwale, tj. 83,1% skierowanych, 38 Monitoring organizacji prac społecznie użytecznych w województwie przedstawiono w Załączniku Nr 89, na podstawie załącznika nr 6 do sprawozdania MPiPS-01. 62
2.670 kobiet, tj. 60,6%, 2.206 mieszkańców wsi, tj. 50,1% skierowanych, 1.766 powyżej 50 roku życia, tj. 40,1% skierowanych, 301 poniżej 25 roku życia, tj. 6,8%. W ramach prac społecznie - użytecznych najwięcej miejsc pracy powstało w powiecie: pułtuskim 847 miejsc oraz radomskim i m. Radom 430 miejsc. Z możliwości zatrudnienia w ramach prac społecznie użytecznych - najwięcej osób skorzystało na terenie powiatu: pułtuskiego 899 osób oraz radomskiego i m. Radom 421 osób. W 2014 r. zakończono finansowanie 4.192 miejsc pracy, a zatrudnienie po zakończeniu prac społecznie użytecznych podjęło 620 osób. Szacunkowa efektywność programu w województwie (wyliczana jako procentowy udział liczby podejmujących zatrudnienie po zakończeniu dofinansowania miejsc pracy do liczby miejsc pracy, na które upłynął okres dofinansowania w roku kalendarzowym) była najniższa ze wszystkich realizowanych programów i wyniosła 14,8% (w poprzednim roku 9,8%). 10.5. Dofinansowania dla na podjęcie działalności gospodarczej W 2014 r. ze środków Funduszu Pracy - na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wypłacono 6.391 dofinansowania dla osób (w poprzednim roku 5.533 dofinansowania). Najwięcej jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej wypłacono w powiatach: radomskim i m. Radom 835 dofinansowań oraz m. st. Warszawa 501 dofinansowań, a najmniej wypłacono w powiecie zwoleńskim 55 dofinansowań. W ramach wyżej określonych form wspierania rozwoju przedsiębiorczości: z rejestru wyłączono 6.373 osoby, o 825 osób, tj. o 14,9% więcej niż w 2013 r.) w tym: 2.984 mieszkańców wsi, tj. 46,8% wyłączonych, 2.417 długotrwale, tj. 37,9% wyłączonych, 2.418 kobiet, tj. 37,9% wyłączonych, 1.347 do 25 roku życia, tj. 21,1% wyłączonych, 644 powyżej 50 roku życia, tj. 10,1% wyłączonych. utworzono 6.391 nowych miejsc pracy (o 858 miejsc, tj. o 15,5% więcej niż w 2013 r.). 10.6. Refundacje kosztów wyposażenia i doposażenia stanowisk pracy udzielane dla pracodawców 39 W 2014 r.: ze środków Funduszu Pracy 311 pracodawcom dokonano refundacji kosztów wyposażenia i doposażenia 733 stanowisk, utworzono 4.080 nowych miejsc pracy, z rejestru wyłączono 4.080 osób o 544 osoby, tj. o 15,4% więcej niż w 2013 r., w tym: 1.987 zamieszkałych na wsi, tj. 48,7% wyłączonych, 39 Monitoring udzielonych refundacji kosztów wyposażenia i doposażenia stanowisk pracy - dla pracodawców w województwie przedstawiono w Załączniku Nr 90, na podstawie załącznika nr 6 do sprawozdania MPiPS-01. 63
1.616 długotrwale, tj. 39,6% wyłączonych, 1.608 kobiet, tj. 39,4% wyłączonych, 1.208 do 25 roku życia, tj. 29,6% wyłączonych, 409 powyżej 50 roku życia, tj. 10,0% wyłączonych. 11. WYDATKI / LIMITY FUNDUSZU PRACY 40 Zgodnie ze sprawozdawczością o przychodach i wydatkach Funduszu Pracy (MPiPS-02) - na realizację zadań określonych Ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - w 2014 r. w województwie mazowieckim wydatkowano kwotę 867.785,6 tys. zł (tj. o 4,9% mniej niż w roku poprzednim). Tabela 12 Struktura wydatków Funduszu Pracy Wyszczególnienie 2013 rok Udział do ogółem (w %) 2014 rok Udział do ogółem Wzrost / spadek (kol.4-2) 1 2 3 4 5 6 Wydatki ogółem 912.039,5 100,0 867.785,6 100,0-44.253,9 w tym: zasiłki dla (łącznie ze składkami) instrumenty rynku pracy nie objęte limitem, w tym: dodatki aktywizacyjne świadczenia integracyjne aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu ( limitowane) wydatki pozostałe z tego: rozwój systemu informatycznego koszty pozostałe 482.920,3 52,9 397.895,0 45,9 14.264,6 13.338,5 926,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-02. 12. PODZIAŁ ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY. 1,6 1,5 0,1 13.126,9 11.971,4 1.155,5 1,5 1,4 0,1-1.137,7-1.367,1 229,4 389.402,6 42,7 432.985,0 49,9 43.582,4 25.452,0 3,0 23.778,7 2,7-1.673,3 Podstawowym źródłem finansowania działań w zakresie łagodzenia skutków bezrobocia, promocji zatrudnienia oraz aktywizacji zawodowej jest Fundusz Pracy będącym funduszem celowym. Ze środków Funduszu Pracy finansowane są aktywne i pasywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Wysokość środków na aktywne formy dla poszczególnych powiatów wyliczana jest na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie za dań w województwie. Minister Pracy i Polityki Społecznej (czyli dysponent środków Funduszu Pracy) ustalił kwoty środków (limity) dla województwa mazowieckiego na finansowanie w 2014 roku: 1. Programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej ( 2 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 2014 r. 40 Zestawienie dotyczące wydatków Funduszu Pracy na finansowanie usług i instrumentów rynku pracy w województwie w podziale na zadania i powiaty przedstawiono w Załączniku Nr 95, na podstawie sprawozdania MPiPS-02. 64
w sprawie algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie zadań w województwie, Dz. U. z 2014 poz. 1294) - w wysokości 382.426,0 tys. zł. W wielkości tej ujęta jest kwota 269.588,5 tys. zł, o której mowa w 2 ust. 4 rozporządzenia (środki będące w dyspozycji samorządu województwa przeznaczone na realizację projektów współfinansowanych z EFS). 2. Innych fakultatywnych zadań realizowanych przez samorządy powiatowe ( 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia) w kwocie 26.444,8 tys. zł. 3. Zadań realizowanych przez samorząd województwa ( 2 ust. 2 rozporządzenia) w kwocie 1.333,6 tys. zł. W roku 2014 w ramach konkursów ogłaszanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej z rezerwy Ministra właściwego do spraw pracy przyznano środki Funduszu Pracy w kwocie 49.180,5 tys. zł na finansowanie w 2014 roku programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej. W ramach tej kwoty w Powiatowych i Miejskich Urzędach Pracy Mazowsza realizowano działania aktywizacyjne dla n/w grup: osoby bezrobotne do 25 roku życia (programy na kwotę 11.806,107 tys. zł,) osoby bezrobotne do 30 roku życia (programy na kwotę 10.033,5 tys. zł), osoby bezrobotne powyżej 50 roku życia (programy na kwotę 898,7 tys. zł), osoby bezrobotne, które tworzą lub przystępują do już istniejących spółdzielni socjalnych (programy na kwotę 76,0 tys. zł), osoby bezrobotne zaktywizowane w ramach robót publicznych w rejonach wysokiego bezrobocia - stopa bezrobocia na koniec czerwca 2014r. powyżej 15,3% (programy na kwotę 1.198,487 tys. zł), osoby bezrobotne będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy - określone w art.49 ustawy (programy na kwotę 19.985,806 tys. zł), bezrobotne kobiety powracające na rynek pracy (programy na kwotę 100,0 tys. zł), osoby bezrobotne w przedziale wiekowym 30-50 lat (programy na kwotę 4.813,4 tys. zł), osoby bezrobotne korzystające ze świadczeń pomocy społecznej (Program Aktywizacja i Integracja na kwotę 268,5 tys. zł). W analizowanym okresie zostały pozytywnie rozpatrzone wnioski siedmiu powiatowych urzędów pracy o przesunięcie środków z innych fakultatywnych zadań realizowanych przez samorządy powiatowe i zwiększenie limitu środków Funduszu Pracy na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej (na łączną kwotę 3.224,0 tys. zł). Ponadto w omawianym okresie cztery powiatowe urzędy pracy złożyły wnioski o przyznanie dodatkowych środków na finansowanie innych fakultatywnych zadań na łączną kwotę 215,0 tys. zł. Wnioski zostały rozpatrzone pozytywnie. 65
13. OŚWIADCZENIA O ZAMIARZE POWIERZENIA PRACY KRÓTKOTERMINOWEJ. 41 W 2014 r. zarejestrowano 202.909 oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę o 71.950 oświadczeń, tj. o 54,9% więcej niż w poprzednim roku, z tego dla obywateli: Ukrainy 194.971 oświadczeń (96,1% ogółu zarejestrowanych oświadczeń), Mołdowii 3.564 (1.8%), Białorusi 2.293 (1,1%), Gruzji 1.024 (0,5%) oraz Rosji 653 oświadczenia (0,3%). W 2014 r. najwięcej oświadczeń zgłoszono na zatrudnienie: 186.331 osób na okres 3 do 6 miesięcy, tj. 91,8% ogółu zarejestrowanych oświadczeń, 160.542 pracowników przy pracach prostych, tj. 79,1%, 123.678 osób w rolnictwie, tj. 61,0%, 123.155 osób na umowę o dzieło, tj. 60,7%, 118.386 mężczyzn, tj. 58,3%, 87.468 pracowników w wieku 26-40 lat, tj. 43,1%. Najwięcej oświadczeń zgłoszono na terenie m. st. Warszawa 56.568 oświadczeń tj. 27,9% ogółu oświadczeń zarejestrowanych na Mazowszu w 2014 r. oraz powiatów: płońskiego 47.109 oświadczeń, tj. 23,2% i grójeckiego 43.145 oświadczeń, tj. 21,3%. 41 Od lutego 2009 r. - WUP w Warszawie miesięcznie monitoruje przebieg rejestracji oświadczeń pracodawców o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę - na podstawie comiesięcznych meldunków nadsyłanych przez urzędy pracy z terenu województwa mazowieckiego (pismo Departamentu Migracji MPiPS z dnia 4 lutego 2009 r., znak: DMI II 4032-6/JD/09). Tabelaryczne zestawienie dotyczące monitoringu oświadczeń składanych przez pracodawców o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom przedstawiono w Załączniku Nr 98 i 99. 66
14. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ROSZCZEŃ PRACOWNICZYCH W RAZIE NIEWYPŁACALNOŚCI PRACODAWCY 2014 r. Od 1 stycznia 2012 r. zadania w zakresie ochrony roszczeń pracowniczych w związku z niewypłacalnością pracodawcy realizowane w oparciu o środki Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wykonuje marszałek województwa mazowieckiego przy pomocy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie. Zadaniem statutowym WUP w Warszawie realizowanym przez Wydział Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych są zadania wynikające z ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz wynikające z innych ustaw w przypadku ich finansowania ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Do podstawowych zadań w zakresie realizacji zadania statutowego należy: wypłacanie świadczeń pracowniczych w związku z niewypłacalnością pracodawcy, dochodzenie zwrotu wypłaconych świadczeń, udzielanie bezzwrotnej pomocy przedsiębiorcom na ochronę miejsc pracy, udzielanie nieoprocentowanej pożyczki dla przedsiębiorców w przypadku wystąpienia powodzi. Wnioski indywidualne o wypłatę świadczeń z FGŚP z tytułu niezaspokojonych roszczeń pracowniczych jak i wykazy zbiorcze/uzupełniające są składane, w warunkach niewypłacalności pracodawcy w rozumieniu i na zasadach o których mowa w ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2014, poz. 272 z późn. zm.), do właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy wojewódzkiego urzędu pracy. W oparciu o art. 12a i 14a ustawy ze środków FGŚP realizowane są również dla pracowników wypłaty zaliczki na poczet niewypłaconych wynagrodzeń za pracę. Na mocy szczególnych przepisów tj. ustawy z dnia 6 maja 2010 r. o przywróceniu terminu do wypłaty świadczeń pracowniczych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (Dz. U. z 2010 r. Nr 106, poz. 674), dokonujemy również wypłaty świadczeń do których uprawnienie powstało w okresie od 01.04.1999 r. do 30 września 2006 r. Przedsiębiorca może również ubiegać się ze środków Funduszu o nieoprocentowaną pożyczkę w sytuacji braku środków na wypłatę wynagrodzeń za pracę w okolicznościach o których mowa w ustawie z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi ( Dz. U. z 2011 r. Nr 234, poz. 1385 z późn.zm.). Przekazanie środków finansowych Funduszu na wypłatę świadczeń, a także wypłata świadczeń ze środków Funduszu powoduje z mocy prawa przejście na marszałka województwa działającego w imieniu dysponenta Funduszu, roszczenia wobec pracodawcy, likwidatora lub innej osoby zarządzającej majątkiem pracodawcy lub roszczenia do masy upadłości o zwrot wypłaconych świadczeń. W oparciu o art. 23 Ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy dysponent może określić warunki zwrotu należności, w szczególności rozłożyć na raty, odroczyć termin spłaty należności lub odstąpić w całości lub w części od dochodzenia zwrotu należności, umorzyć w całości lub w części należności. Z dniem 21 listopada 2013 r. weszła w życie ustawa z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 1291). Przedsiębiorcy, u których przejściowo pogorszyły się warunki prowadzenia działalności gospodarczej, 67
do dnia 30 czerwca 2014 r., mogli się ubiegać o bezzwrotną pomoc na ochronę miejsc pracy. Ustawa miała na celu wprowadzenie rozwiązań wspierających zatrudnienie bezpośrednią pomocą finansową na dopłaty do wynagrodzeń dla pracowników zagrożonych zwolnieniami przez przedsiębiorców. Przedsiębiorcy mogli skorzystać z instytucji przestoju ekonomicznego lub obniżyć pracownikom wymiar czasu pracy. Ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przedsiębiorca otrzymywał wówczas środki na: 1. częściowe zaspokojenie wynagrodzenia pracownika za czas przestoju ekonomicznego do wysokości 100% zasiłku, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia wraz z pochodnymi, zwiększonego o wysokość składek na ubezpieczenia społeczne należnych od pracownika, 2. częściowe zrekompensowanie wynagrodzenia z tytułu obniżonego wymiaru czasu pracy do wysokości 100% zasiłku, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia wraz z pochodnymi, zwiększonego o wysokość składek na ubezpieczenia społeczne należnych od pracownika, 3. opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy od przyznanych świadczeń. Bezzwrotna pomoc dla przedsiębiorców na ochronę miejsc pracy stanowiła pomoc udzieloną na zasadach pomocy de minimis. 14.1. Realizacja zadań w zakresie wypłacania świadczeń pracowniczych w związku z niewypłacalnością pracodawcy W 2014 r. Zarejestrowano łącznie 1.672 wniosków o wypłatę świadczeń pracowniczych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w tym: 1.507 wniosków indywidualnych o wypłatę świadczeń pracowniczych ze środków FGŚP z tytułu niezaspokojonych roszczeń pracowniczych; 165 wykazów zbiorczych i wykazów uzupełniających niezaspokojonych roszczeń pracowniczych obejmujących 3.621 osób oraz wykazów antykryzysowych (102 wykazy na 2.032 osób). Z uwagi na złożone wnioski zostały wszczęte postępowania wyjaśniające w zakresie ustalenia daty niewypłacalności w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w stosunku do 315 przedsiębiorstw. Wymagało to blisko 2.205 pisemnych wystąpień do różnych instytucji tj. Sądów Rejonowych, Wydziałów Gospodarczych ds. upadłościowych, właściwych Urzędów Skarbowych, właściwych Oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Inspektoratów Państwowej Inspekcji Pracy, Komendy Policji (w szczególnych sytuacjach), pracodawców, Urzędów Miast i Gmin oraz komorników. W wyniku tych czynności w stosunku do 3.155 osób zostały określone uprawnienia do wypłaty ze środków FGŚP, świadczeń pracowniczych niezaspokojonych przez przedsiębiorców. W tym : zaspokojono ze środków FGŚP w związku z niewypłacalnością pracodawcy świadczenia dla 2.586 osób; odmową wypłaty zostały objęte świadczenia 436 osób; bez rozpoznania pozostawiono sprawy dotyczące 133 osób. 68
Ze środków FGŚP dokonano wypłaty 6.973 świadczeń na ogólną kwotę 17.386.214,04 zł. Wykres 22 Wykaz złożonych wniosków lata 2012 2014. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie. Główne świadczenia wypłacane ze środków Funduszu to wynagrodzenia za pracę za okres 3 miesięcy, odprawy z przyczyn ekonomicznych pracodawcy, odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia, ekwiwalenty za urlop wypoczynkowy należny za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy oraz składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawców. Wypłatą zostali objęci pracownicy lub byli pracownicy 185 firm ( w tym: 86 pracodawców zatrudniających do 20 osób; 83 pracodawców zatrudniających od 21-100 osób;16 pracodawców zatrudniających powyżej 100 osób). Najwięcej firm niewypłacalnych, których pracownicy skorzystali z FGŚP, to firmy których siedziba mieściła się w Warszawie. Stanowiły one blisko 71% ogółu tych firm. 69
NALEŻNOŚCI GŁÓWNE Tabela 13 Rodzaje, liczba i kwota zaspokojonych świadczeń ze środków FGŚP w 2014 r. l.p. Wyszczególnienie Liczba wypłaconych świadczeń w 2014 r. Kwota wypłaconych świadczeń w 2014 r. 1 OGÓŁEM WOJEWÓDZTWO 9 005 19 368 032,52 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 wynagrodzenia za pracę (art. 12 ust. 2 pkt. 1 ustawy*) za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy (art. 12 ust. 2 pkt. 2 lit.a ustawy*) składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawców na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 12 ust. 2 pkt. 3 ustawy*) dodatek wyrównawczy, o którym mowa w art. 230 i 231 Kodeksu pracy (art. 12 ust. 2 pkt. 2 lit. g ustawy*) za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy (art. 12 ust. 2 pkt. 2 lit. b ustawy*) za czas urlopu wypoczynkowego (art. 12 ust. 2 pkt. 2 lit. c ustawy*) Ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, o którym mowa w art.171 1 Kodeksu pracy, należny za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy (art. 12 ust. 2 pkt. 2 lit. e ustawy*) Odszkodowania, o którym mowa w art.36¹ 1 Kodeksu pracy ( art. 12 ust. 2 pkt. 2 lit f ustawy*) Odprawa pieniężna przysługująca na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (art. 12 ust. 2 pkt. 2 lit. d ustawy*) Wypłaty na podstawie ustawy z dnia 6 maja 2010 r. o przywróceniu terminu do wypłaty świadczeń pracowniczych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (Dz. U. Nr 106, poz. 674) Wypłaty z ustawy z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz.U. poz. 1291) 1 957 8 028 234,74 64 47 163,25 2 207 1 682 246,67 237 232 743,17 635 587 577,96 765 1 073 725,61 236 1 094 278,25 871 4 633 856,79 1 6 387,6 2 032 1 981 818,48 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie. 70
Tabela 14 Realizacja wypłat w związku z niewypłacalnością pracodawcy w 2014 r. Powiat woj. mazowieckiegoilość firm gostyniński 1 grodziski 2 łosicki 1 makowski 1 mławski 1 ostrołęcki 1 ostrowski 1 piaseczyński 8 Płock 4 płocki 5 płoński 2 pruszkowski 5 pułtuski 1 Radom 2 Siedlce 3 sochaczewski 4 Warszawa 133 warszawski 3 wołomiński 5 żyrardowski 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie. Na Mazowszu zdecydowaną grupę niewypłacalnych pracodawców, których pracownikom zaspokojono roszczenia pracownicze z FGŚP, stanowiły firmy które prowadziły działalność gospodarczą w zakresie handlu hurtowego, budownictwa i przetwórstwa przemysłowego. Odpowiednio stanowiły one przedsiębiorców 22,70 %, 20,54 % i 19,46 %. Tabela 15 Liczba firm, których pracownicy otrzymali świadczenia pracownicze ze środków FGŚP według PKD w 2014 r. Sekcja PKD Ilość firm A ROLNICTWO, LEŚNICTWO, ŁOWIECTWO I RYBACTWO 1 C - PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE 36 F BUDOWNICTWO 38 G - HANDEL HURTOWY I DETALICZNY; NAPRAWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH, WŁĄCZAJĄC MOTOCYKLE H - TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA 12 I - DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z ZAKWATEROWANIEM I USŁUGAMI GASTRONOMICZNYMI J INFORMACJA I KOMUNIKACJA 7 42 7 71
K- DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA I UBEZPIECZENIOWA 2 L- DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z OBSŁUGĄ RYNKU NIERUCHOMOŚCI M - DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA N - DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE USŁUG ADMINISTROWANIA I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA P EDUKACJA 2 Q - OPIEKA ZDROWOTNA I POMOC SPOŁECZNA 2 R - DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZANA Z KULTURĄ, ROZRYWKĄ I REKREACJĄ S - POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA 1 5 14 14 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych WUP w Warszawie. Postępowaniem wyjaśniającym w zakresie ustalenia daty oraz rodzaju niewypłacalności w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2014 r., poz. 272 z późn. zm.) było objętych ogółem 315 przedsiębiorców, których siedziba mieści się na terenie województwa mazowieckiego. W toku postępowania w stosunku do 151 pracodawców stwierdzono brak przesłanek do określenia niewypłacalności pracodawcy. W związku ze złożonymi wnioskami i wykazami zbiorczymi/ uzupełniającymi zostało wydanych łącznie 1571 stanowisk kończących sprawę. WUP w Warszawie jako płatnik zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych, odprowadził ze środków FGŚP zaliczkę na podatek dochodowy w stosunku do 1300 świadczeniobiorców. W toku prowadzonych spraw w których stroną jest FGŚP: sporządzono 65 odpowiedzi na pozew; toczy się 134 postępowań sądowych w sądach właściwych z zakresu prawa pracy w których reprezentowany jest FGŚP; wyznaczono 185 terminów rozpraw sądowych w sądach właściwych z zakresu prawa pracy w których reprezentowany jest FGŚP. Ponadto zostało sporządzonych 1954 opinii prawnych, w zakresie toczących się postępowań wyjaśniających. 14.2. Realizacja zadań związanych z ochroną miejsc pracy W okresie funkcjonowania ustawy tj. od 21.11.2013 do 30.06.2014 zostało złożonych 8 wniosków przedsiębiorców o przyznanie bezzwrotnej pomocy na dofinansowanie do wynagrodzeń w związku z obniżeniem wymiaru czasu pracy i przestojem ekonomicznym, które obejmowały świadczenia dla 348 pracowników. W tym okresie Dyrektor WUP w Warszawie zawarł 17 umów z przedsiębiorcami na łączną kwotę 2.151.907,02 zł. a 1 wniosek został pozostawiony bez rozpoznania. Na dzień 31.12.2014 r. wszyscy przedsiębiorcy zakończyli już realizację zawartych umów. W województwie mazowieckim w okresie od 1.01.2014 31.12.2014 wypłacono ze środków FGŚP na ochronę miejsc pracy 2032 świadczeń na łączną kwotę 1.981.818,48 zł na rzecz 325 osób. 72
Wykres 23 Przeznaczone limity na wypłatę świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy Źródło: Opracowanie na podstawie danych z MPiPS. 14.3. Realizacja zadań w zakresie dochodzenia zwrotu wypłaconych świadczeń Windykacja należności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych jest zdeterminowana samym charakterem i sposobem powstania tych należności. Celem powstania Funduszu i sensem jego funkcjonowania jest zaspokajanie należności pracowniczych. Czynności windykacyjne dokonuje się w stosunku do należności powstałych w wyniku wypłat świadczeń dokonanych za pracodawców niewypłacalnych w rozumieniu ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (D.U. z 2014r. poz. 272 z późn. zm.). Przepisy powyższej ustawy stanowią, że przez niewypłacalność należy rozumieć m.in. ogłoszenie upadłości, oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub faktyczne zaprzestanie działalności gospodarczej. Świadczy o tym posiadanie z reguły dużego zadłużenia, w tym wobec własnych pracowników. Ciężar zaspokajania należności pracowniczych przejmuje w takiej sytuacji Fundusz niezależnie od tego, czy będzie w stanie jakąkolwiek część z wypłaconych środków odzyskać. W związku z przytoczonymi powyżej przyczynami proces dochodzenia zwrotu wypłaconych świadczeń wymaga dużego nakładu pracy. Plan windykacyjny na rok 2014 obejmował kwotę 5 000 000,00 zł. Pomimo w/w uwarunkowań Wydział zrealizował plan i na dzień 31.12.2014r. kwota odzyskanych świadczeń wyniosła: 5 797 657,06 zł. (w tym 5 123 438,28 zł. należność główna i 674 218,44 zł. odsetki). Według prowadzonej ewidencji na dzień 31.12.2014r. było wykazanych 1538 dłużników FGŚP w stosunku do których są prowadzone postępowania sądowe i egzekucyjne. W toku prowadzonych spraw w których stroną jest FGŚP związanych z wykonaniem dochodzeniem zwrotu należności wykonano następujące czynności: wystosowano 766 wezwań do zapłaty, w 293 sprawach dokonano osobistego przeglądu akt w Sądzie Gospodarczym, Sporządzono 249 pozwów w postępowaniu cywilnym, skierowano 327 wniosków o wszczęcie egzekucji komorniczej, zostało wyznaczonych 111 terminów sądowych w sprawach cywilnych, dokonano 162 zgłoszeń wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, 73