Finansowanie projektów miejskich w perspektywie finansowej 2014-2020 Szczecin, 9 kwietnia 2014 Rafał Rybacki / dr Goetz von Thadden Wojciech Deska / Agata Matusiak Departament Morza Bałtyckiego, Europejski Bank Inwestycyjny Europejski Bank Inwestycyjny 1
Europejski Bank Inwestycyjny w skrócie Zapewnienie środków finansowych i ekspertyzy dla ekonomicznych i trwałych projektów inwestycyjnych. Na koniec 2013 roku, aktywa EBI wyniosły 512 mld EUR Podpisane umowy oraz wypłacone pożyczki w 2013 roku: 75 mld EUR Partner finansowy dla instytucji UE Bank Unii Europejskiej - Udziałowcy: 28 państw członkowskich UE Największy instytucjonalny pożyczkodawca i pożyczkobiorca na świecie: - Pozyskiwanie funduszy na międzynarodowych rynkach kapitałowych - Zapewnienie klientom korzystnych warunków finansowania zewnętrznego Ocena ratingowa AAA i silna baza kapitałowa Główne produkty: Europejski Bank Inwestycyjny 2 2
Europejski Bank Inwestycyjny 3 Fundusze Powiernicze JESSICA statystyki FP Londyn 3 FP Kraj Morawsko- Śląski 2 Liczba studiów w toku Nazwa FP Liczba FROMów w ramach FP FP Region 2 Północnozachodni 1 FP Szkocja 3 FP Portugalia 1 1 FP Litwa 1 4 FP Wielkopolska FP 2 Zachodniopomorskie FP Śląskie 1 1 FP Pomorskie 2 FP Mazowieckie 1 FP Andaluzja 1 1 2 FP Sycylia FP Sardynia 2 2 FP Bułgaria 2 FP F.I.D.A.E 1 FP Kampania 2 1 FP Grecja 5
Europejski Bank Inwestycyjny 4 Cykl JESSICA Etap cyklu Strategia Identyfikacja interesariuszy Struktura zachęt Wybór FROMów Komunikacja Wybór projektów Podstawy sukcesu Klarowna Realistyczna Elastyczna Wsparcie ze strony Instytucji Zarządzających Współpraca między podmiotami publicznymi i prywatnymi Odpowiedź na niedoskonałości rynku Equity-dług Wycena & okres pożyczki Współfinansowanie Struktura własności Kompetencje Baza rynkowa Efektywna komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna Pipeline projektów Pomoc techniczna w okresie przygotowania
Europejski Bank Inwestycyjny 5 Strategiczne kierunki działań Dekontaminacja i przywrócenie do użytku: zwł. pierwsza faza budowy Cele: badania i rozwój, cele społeczne, edukacja, szkolenia, sport i rekreacja, kultura Sieci energetyczne Transport, np. pojazdy szynowe Woda i ścieki Odpady i zarządzanie recyklingiem Infrastruktura miejska Rewitalizacja terenów poprzemysłowych Zwiększenie konkurencyjności obszaru miejskiego Inwestycje w edukację i infrastrukturę zdrowotną Preferowane projekty Projekty związane z efektywnością energetyczną Energia odnawialna na obszarach miejskich Inwestycje na terenach zubożałych społecznie Biomasa, biogaz, biopaliwa Energia słoneczna Transport miejski ze zmniejszonym zużyciem CO2 (nowe technologie) Systemy zarządzania ruchem Badania i rozwój, parki przedsiębiorczości Budynki publiczne i prywatne Systemy chłodnicze i ciepłownicze Oświetlenie uliczne
Europejski Bank Inwestycyjny 6 Cykl JESSICA Strategia Identyfikacja interesariuszy Wybór projektów Struktura zachęt Komunikacja Wybór FROMów
Europejski Bank Inwestycyjny 7 Sektor publiczny Koźmin Wielkopolski Sytuacja ogólna Nowoczesny Dom Kultury w miejscu przedwojennej gazowni w gminie liczącej ok. 7 tys. mieszkańców Najlepsza praktyka, ponieważ Stosunkowo niewielkie wsparcie odegrało znaczną rolę społeczno-ekonomiczną dla społeczności lokalnej Miejsce spotkań, centrum kultury oraz źródło dochodu (wynajem) Rozwiązanie niedoskonałości rynku Zmiana paradygmatu: pożyczka JESSICA zamiast grantu Niskie oprocentowanie wpływa na zwiększenie wykonalności inwestycji Brak inwestorów prywatnych
Europejski Bank Inwestycyjny 8 PPP oświetlenie uliczne w Ponferradzie (Hiszpania) Sytuacja ogólna: Wymiana oświetlenia ulicznego w mieście Ponferrada w celu zwiększenia efektywności energetycznej zgodnie z krajowym Planem ws. Efektywności Energetycznej i Oszczędności na lata 2011-2020 Najlepsza praktyka, ponieważ Osiągnięto znaczne zmniejszenie wykorzystania energii oraz emisji CO2 Wprowadzenie nowej technologii Oszczędności rzędu ok. 1 mln EUR już w pierwszym roku użytkowania Niedoskonałość rynku Prywatny know-how w celu rozwiązania publicznego problemu nieefektywności Projekt długoterminowy 12 lat Preferencyjna stopa procentowa
Europejski Bank Inwestycyjny 9 Sektor prywatny Soapworks (Wlk. Brytania) Sytuacja ogólna Była fabryka Colgate Palmolive w Manchesterze; nieużytkowana i niszczejąca Projekt ma na celu jej rewitalizację i przekształcenie na zielone powierzchnie biurowe dla różnych sektorów oraz inne budynki Najlepsza praktyka, ponieważ Duży krok w kierunku transformacji z obszaru przemysłowego na centrum biznesowe Promowanie zdrowego trybu życia: kompleks zawiera liczne udogodnienia kulturalne, rodzinne i sportowe Lokalne miejsca pracy i rozwój gospodarczy w regionie
Osoby prywatne efektywność energetyczna w budownictwie (Litwa) Europejski Bank Inwestycyjny 10 Rozwiązanie niedoskonałości rynku Powszechny niski stopień efektywności energetycznej w budownictwie Brak inwestorów Mechanizm oparty na grantach niemożliwy do utrzymania Sytuacja ogólna: JESSICA wspomaga krajową strategię mającą na celu unowocześnienie wielorodzinnych budynków, w których mieszka większość ludności Subsydiowane pożyczki dla osób prywatnych Najlepsza praktyka, ponieważ Znaczące zwiększenie efektywności energetycznej i standardów życiowych Bezpieczeństwo energetyczne oszczędności w energii zmniejszają zależność od importu surowców Zmiana paradygmatu: od grantów do instrumentów finansowych Struktura zachęt Rabat pożyczkowy w przypadku osiągnięcia odpowiedniego poziomu efektywności energetycznej
Europejski Bank Inwestycyjny 11 Cykl JESSICA Strategia Identyfikacja interesariuszy Wybór projektów Struktura zachęt Komunikacja Wybór FROMów
Produkt z Pomocą Publiczną zagospodarowanie terenu dworca w Sopocie Europejski Bank Inwestycyjny 12 Sytuacja ogólna: Rewitalizacja dworca PKP i terenów przydworcowych w celu rewitalizacji i lepszego wykorzystania potencjału inwestycyjnego tego obszaru. Obecna zabudowa powstała kilkadziesiąt lat temu i nie stanowi wizytówki miasta ani nie zapewnia pozytywnej reakcji przyjeżdżających turystów Rozwiązanie niedoskonałości rynku Najlepsza praktyka, ponieważ Prawdziwy projekt PPP, mobilizujący zasoby prywatne i publiczne Pożyczka długoterminowa, spójna z zakładanym horyzontem inwestycyjnym Preferencyjna stopa procentowa zwiększająca atrakcyjność pożyczki Stworzenie nowej, atrakcyjnej bramy do miasta, połączonej z kompleksem społecznogospodarczym
Mieszany produkt dłużny Bolsa do Pescado (Portugalia) Najlepsza praktyka, ponieważ Projekt łączy dziedzictwo historyczne z biznesem Efekt katalizy: rewitalizacja przyciągnęła przedsiębiorstwa i zamożnych turystów Rozwiązanie niedoskonałości rynku Wykorzystanie finansowania z lokalnego banku razem z funduszami JESSICA w celu przedłużenia okresu finansowania Sytuacja ogólna Opuszczony teren dawnego targu rybnego Atrakcyjny budynek w centrum Porto Planowane przekształcenie na hotel Lokalny bank jest refinansowany przez EBI w celu obniżenia stopy procentowej Mieszany charakter produktu zwiększa jego atrakcyjność rynkową Europejski Bank Inwestycyjny 13
Europejski Bank Inwestycyjny 14 Produkt kapitałowy Los Mondragones (Hiszpania) Sytuacja ogólna Opuszczony, zamknięty obszar wojskowy w centrum miasta Granada, który ma zostać sprywatyzowany na cele: Centrum sportowego i handlowego, ukierunkowanego na rodziny Parkingu i sieci połączeń komunikacyjnych Rozwiązanie niedoskonałości rynku Banki wymagają posiadania dodatkowych funduszy własnych W regionie nie ma funduszu kapitałowego, który prowadziłby inwestycje na obszarach miejskich JESSICA zapewnia finansowanie w formie kapitału Najlepsza praktyka, ponieważ Społeczno-gospodarcza odbudowa dzielnicy i polepszenie jakości życia Przywrócenie społeczności lokalnej uprzednio niedostępnego obszaru
Europejski Bank Inwestycyjny 15 Cykl JESSICA Strategia Identyfikacja interesariuszy Wybór projektów Struktura zachęt Komunikacja Wybór FROMów
Europejski Bank Inwestycyjny 16 Jednostki dystrybucji Lokalne banki Przede wszystkim w przypadku pożyczek Przewaga wynikająca z posiadania sieci oddziałów, zwł. dla prywatnych klientów Menedżer Funduszu Przede wszystkim w przypadku produktów kapitałowych i strukturyzowanych Przewaga wynikająca z aktywnego wsparcia na etapie przygotowywania projektu Publiczne instytucje finansowe Przeważnie wyspecjalizowane instytucje, np. VIPA (Litwa), Turismo (Portugalia) Przewaga wynikająca ze strategicznej kontroli ze strony rządu Europejski Bank Inwestycyjny Bezpośrednie pożyczki tylko na projekty o znacznej wartości W przeciwnym wypadku możliwe są linie kredytowe dla banków lokalnych
Europejski Bank Inwestycyjny 17 Wnioski Strategia Identyfikacja interesariuszy Wybór projektów Struktura zachęt Komunikacja Wybór FROMów
Od programu pilotażowego do mainstreamingu w latach 2014-20 Europejski Bank Inwestycyjny 18 Programy pilotażowe JESSICA Wiele cennych lekcji Stosunkowo ustandaryzowane instrumenty, warunkowane stroną podażową JESSICA po mainstreamingu: instrumenty w większym stopniu warunkowane stroną popytową JESSICA musi być spójna z lukami rynkowymi oraz ze strategiami rozwoju terytorialnego Jak EBI może pomóc? Strukturyzacja (stworzenie nowych instrumentów, standaryzacja produktów) Zarządzanie Efekt dźwigni i współfinansowanie Jak? Poprzez studia ex-ante oraz doradztwo dot. strukturyzacji Tego typu studia mają już miejsce we Włoszech, na Litwie, w Polsce, Hiszpanii, na Słowacji, w Wlk. Brytanii
Europejski Bank Inwestycyjny 19 Umowy podpisane w Polsce, 2009-2013 (w mln EUR)
Europejski Bank Inwestycyjny 20 Infrastruktura strategiczna dla Polski w 2013 1.3 mld EUR dla dróg: projekty miejskie oraz w zakresie TEN-T (Trans European Network) 1 mld EUR na kolej oraz metro Projekty priorytetowe wykazujące solidną ekonomiczną stopę zwrotu
Europejski Bank Inwestycyjny 21 Wspieranie małych przedsiębiorstw w Polsce w 2013 843 mln EUR ze środków EBI na nowe kredyty inwestycyjne dla MŚP 106.8 mln EUR ze środków EFI na gwarancje oraz 5.4 mln EUR na pomoc finansową dla mikroprzedsiębiorstw Wszystkie główne banki i firmy leasingowe są partnerami EBI (18)
Finansowanie innowacji w 2013 1.1 mld EUR na rzecz wspierania gospodarki opartej na wiedzy Wspieranie inwestycji w dziedzinie badań i rozwoju, badań stosowanych i innowacji, oraz kapitału ludzkiego 03/04/2014 Europejski Bank Inwestycyjny 22
Europejski Bank Inwestycyjny 23 Trwałe, konkurencyjne i bezpieczne źródła energii 341 mln EUR na modernizację i rozbudowę infrastruktury energetycznej w 2013 r. Wspieranie polityki dywersyfikacji, odnawialnych źródeł energii oraz efektywności energetycznej
Europejski Bank Inwestycyjny 24 EBI a sektor municypalny Historycznie EIB współpracował z 41 polskimi miastami oraz urzędami marszałkowskimi ( JST ) Kwota umów kredytowych pomiędzy Bankiem a JST oraz spółkami municypalnymi wynosi ok. 500 milionów EUR rocznie. W 2013, Bank podpisał w Polsce 9 transakcji z JST oraz spółkami municypalnymi. Transakcje podpisane zostały m.in. w Warszawie, Poznaniu, Radomiu, Gdańsku, Częstochowie i Dąbrowie Górniczej.
Europejski Bank Inwestycyjny 25 Wybrane produkty EBI na rynku municypalnym I. Ramowe linie kredytowe z JST Charakterystyka produktu: 1. Uproszczony proces due diligence. EBI i klient ustalają wyłącznie dostępny limit kredytowy oraz główne sektory inwestycji do współfinansowania przez EBI. 2. Elastyczność i możliwość finansowania programów inwestycyjnych JST w perspektywie 3-4 lat (n+4). 3. Projekty są alokowane w miarę ich przygotowywania przez JST. 4. Możliwość finansowania kilkunastu mniejszych inwestycji infrastrukturalnych. 5. Możliwość wypłaty do 30% kredytu na prefinansowanie inwestycji. 6. Brak prowizji od zaangażowania oraz prowizji przygotowawczej. 7. Kredyty o zapadalności do 25 lat oraz do 6 lat karencji w spłacie rat kapitałowych. 8. Atrakcyjne marże dla JST.
Europejski Bank Inwestycyjny 26 Wybrane produkty EBI na rynku municypalnym II. Finansowanie spółek komunalnych Charakterystyka produktu: 1. Możliwość ustrukturyzowania transakcji poza bilansem JST 2. Brak prowizji od zaangażowania jak również prowizji przygotowawczej 3. Marże na produkcie wyższe niż w kredytach bezpośrednio dla JST, ale wciąż atrakcyjne na polskim rynku
Europejski Bank Inwestycyjny 27 EBI na rynku municypalnym Główne warunki dla pozyskania kredytu EBI: Dobry projekt infrastrukturalny Kwota kredytu EBI minimum 100 milionów PLN Finansowanie EBI może stanowić do 50% całkowitych kosztów projektu, a w połączeniu z grantem unijnym do 90% kosztów Najbardziej popularne sektory: woda, transport publiczny/koleje, drogi, odpady komunalne, termomodernizacja, szpitale, rewitalizacja Jeżeli mają Państwo projekty spełniające powyższe warunki prosimy o kontakt.
Europejski Bank Inwestycyjny 28 General JESSICA implementation model EUROPEAN COMMISSION Structural Funds Managing Authority Holding Fund (HF) management URBAN DEVELOPMENT FUND (UDF) Investment (equity, loan or guarantee) EIB 28
Europejski Bank Inwestycyjny 29 Kontakt Wojciech Deska Head of Office, Warsaw w.deska@eib.org Agata Matusiak Local Holding Fund Officer Poland, Warsaw a.matusiak@eib.org Kamila Kaleta Holding Fund Officer, Luxembourg k.kaleta@eib.org Europejski Bank Inwestycyjny 98-100 Boulevard K. Adenauer L-2950 Luksemburg jessica@eib.org