Spis treści Przedmowa 13 Podstawowe oznaczenia. 15 A Materiały konstrukcyjne 20 Al. Materiały metalowe w budowie samochodów 20 Al.l. Ogólne zasady doboru materiałów konstrukcyjnych 20 A1.2. Stopy żelaza. 22 A1.3. Żeliwa 23 Al.3.1. Żeliwa z grafitem płatkowym (żeliwa szare) t.,. 24 Ał.3.2. Żeliwa szare stopowe i specjalne 25 Al.3.3. Żeliwa ciągliwe........ 27 Al.3.4. Żeliwa sferoidalne 2o A1.4. Staliwa 30 Al.5. Stale 33 Al.5.1. Stale węglowe konstrukcyjne zwykłej jakości ogólnego przeznaczenia.......... 33 Al.5.2. Stale węglowe konstrukcyjne wyższej jakości ogólnego przeznaczenia,,,....,. 3o Al.5.3. Stale węglowe określonego zastosowania. Al.5.4. Stale węglowe konstrukcyjne na wyroby licencyjne..... 41 Al.5.5. Stale węglowe do wyrobu elementów sprężystych..... 45 Al.5.6. Stale stopowe konstrukcyjne...... 45 Al.5.7. Stale niskostopowe spawalne o podwyższonej wytrzymałości.... 54 Al.5.8. Stale stopowe konstrukcyjne do nawęglania ->' Al.5.9. Stale stopowe konstrukcyjne do azotowania.,.,., "4 Al.5.10. Stale stopowe konstrukcyjne do ulepszania. OJ Al.5.11. Stale na wyroby śrubowe Al.5.12. Stale stopowe do pracy przy podwyższonych temperaturach Al.5.13. Stale sprężynowe Al.5.14. Stale na łożyska toczne Al.5,15. Stale odporne na korozję Al.5.16. Stale żaroodporne 4.1.5.17. Stale utwardzalne wydzieleniowo 'O Al.5.18. Stale automatowe Al.5.19. Stale o szczególnych własnościach fizycznych '" Al.5.20. Stale stopowe konstrukcyjne o dużej czystości Al.5.21. Stale do budowy osprzętu elektrotechnicznego OJ '" '" ' * '-> * $ ' ' ' Oi.
A1.6. Półwyroby stalowe 84 Al.6.1. Kęsy 84 Al.6.2. Pręty walcowane na gorąco 84 Al.6.3. Walcówka 85 Al.6.4. Kształtowniki walcowane na gorąco o 3 Al.6.5. Kształtowniki gięte na zimno otwarte i zamknięte (zgrzewane) ou Al.6.6. Pręty ciągnione, łuszczone, szlifowane i polerowane o/ Al.6.7. Druty ogólnego przeznaczenia o-' Al.6.8. Półwyroby ze stali sprężynowych. " Q1 Al.6.9. Blachy walcowane na gorąco "- Al.6.10. Blachy walcowane na zimno Al.6.11. Al.6.12. Bednarka Taśmy ze stali konstrukcyjnych 5 Al.6.13. Blachy z powłokami metalowymi. i organicznymi " 95 ' Al.6.14. Rury Al.6.15. Odkuwki 101 A1.7. Miedź i stopy miedzi 102 Al.7.1. Miedź Al.7.2. Odlewnicze stopy miedzi *"^ Al.7.3. Brązy do przeróbki plastycznej *"» Al.7.4. Mosiądze do przeróbk: plastyczne) A-UO 107 Al.7.5. Mosiądze wysokoniklowe Al.7.6. Półwyroby z miedzi i stopów miedzi *«' Al.8. Aluminium i stopy aluminium 109 Al.8.1. Aluminium "" 1 10 i i v / Al.8.2. Odlewnicze stopy alummium 111 Al.8.3. Stopy aluminium do przeróbki plastycznei ** < A1.9. Al.8.4. Półwyroby z aluminium i stopów aluminium do przeróbki plastycznej ii-j Magnez i stopy magnezu 1J 6 Al.10. Cynk i stopy cynku 1J Al.11. S+opy łożyskowe H 9 Al.12. Stopy żaroodporne 122 Al.13. Stopy niklu 122 Al.14. Spoiwa do lutowania miękkiego 123 Al.15. Stopy ołowiu J24 Al.16. Stopy srebra 124 Al.17. Proszki spiekane 124 Al. 18. Powłoki metalowe i konwersyjne 125 Al.19. Materiały metalowo-ceramiczne 130 A2. Materiały niemetalowe w budowie samochodów 131 A2.1. Tworzywa sztuczne 131 A2.1.1. Charakterystyka i podział tworzyw sztucznych *-** A2.1.2. Zasady projektowania części z tworzyw sztucznych A2.1.3. Zastosowanie tworzyw sztucznych w pojazdach samochodowych I- 5 " A2.2. Guma. JJJ A2.2.1. Ogólna charakterystyka gumy "' 147 A2.3. A2.4. A2.2.2. Składniki gumy. *7~ A2.2.3. Rodzaje gum A2.2.4. Podstawowe własności gumy -J A2.2.5. Badania wyrobów gumowych * A2.2.6. Zastosowanie gumy w pojazdach samochodowych *~* 15Ą Kleje i hermetyki Materiały celulozowe i azbestowe " * 100 10^? 1 U J i v " l i ^ 149 149 1- > - )
A2.5. Wyroby lakierowe 156 A2.6. Środki konserwujące., 157 A2.7. Szkło 158 A2.8. Materiały uszczelniające i izolacyjne 159 A2.9. Materiały cierne 160 A2.9.1. Charakterystyka ogólna 160 A2.9.2. Składniki materiałów ciernych 161 A2.9.3. Materiały cierne w pojazdach samochodowych..... 161 A2.9.4. Badania materiałów ciernych 161 B Wytyczne metodycznego konstruowania samochodów 163 BI. Wprowadzenie 163 B2. Proces konstrukcyjny 163 B2.1, Organizacja konstruowania 163 B2.2. Podstawowe elementy fazy przedprojektowej 166 B3. Wybrane zagadnienia konstrukcji pojazdów i ich zespołów 173 B3.1. Zmniejszanie masy pojazdów 173 B3.2. Oszczędność paliwa 174 B3.3. Obliczenia konstrukcyjne 175 B3.4. Badania konstrukcyjne 185 B3.5. Dobór materiałów 186 B4. Dyscyplina konstrukcyjna 187 B4.1. Przebieg i zakres prac 188 B4.2. Podejmowanie decyzji 190 B4.3. Faza przedprojektowa 190 B4.4. Faza projektowa 192 B4.5. Faza wdrożeniowa 192 B4.6. Skrócony wykaz czynności przy opracowywaniu nowego pojazdu 193 B5. Planowanie pracy 194 C Projektowanie elemantów 199 Cl. Sprężyny śrubowe 199 Cl.l. Wprowadzenie 200 Cl.2. Rodzaje obciążeń 202 Cl.2.1. Obciążenia statyczne i ąuasi-statyczne 202 Cl.2.2. Obciążenie dynamiczne 202 Cl.3. Wzory podstawowe 202 Cl.3.1. Sprężyna obciążona siłą osiową 202 Cl.3.2. Sprężyna obciążona siłami osiową i promieniową 203 Cl.4. Przyrost naprężenia stycznego w wyniku uderzenia 204 Cl.5. Drgania 204 C1.6. Wyboczenie 205 C1.7. Wpływ temperatury pracy 206 C1.8. Wytrzymałość 206 Cl.8.1. Wiadomości ogólne.. 206 Cl.8.2. Sprężyny obciążone statycznie i ąuasi-statycznie..... 207 CI.8.3. Sprężyny obciążone dynamicznie...... 208 C1.9. Wytyczne kształtowania 218 CLIO. Dokładność wykonania 220
Cl.11. Materiały 2 2 2 Cl.12. Ochrona przed korozją 225 Cl.13. Kolejność obliczeń 226 Cl.14. Rysunek wykonawczy 228 C2. Sprężyny talerzowe 242 C2.1. Wprowadzenie 243 C2.2. Wzory podstawowe 244 C2.2.1. Sprężyna tałerzosva bez wycięć ZH4 C2.2.2. Sprężyna talerzowa z wycięciami ZHO C2.3. Charakterystyki 248 C2.3.1. Charakterystyka teoretyczna ^* 9 SD C2.3.2. Charakterystyka rzeczywista - *»>w C2.4. Kombinacje sprężyn 250 C2.4.1. Pakiet sprężyn *-~ > V C2.4.2. Kolumna sprężyn *"" C2.5. Wyrzymałość 252 9S9 C2.5.1. Wiadomości ogólne ' JZ -.... 9S9 C2.5.2. Sprężyny obciążone statycznie i ąuasi-statycznie ** 9S3 C2.5.3. Sprężyny obciążone dynamicznie * ' ' C2.6. Materiały 254 C2.7. Wykonanie. 255 C2.8. Dokładność wykonania 256 C2.9. Ochrona przed korozją 256 C2.10. Elementy prowadzące i powierzchnie podparcia 257 C2.ll. Kolejność obliczeń 2 5 7 C2.11.1. Ustalenie wymiarów C2.11.2. Sprawdzenie wytrzymałości C2.12. Rysunek wykonawczy 258 2 6 4,C3. Wały I przeguby C3.1. Wprowadzenie 265 C3.2. Przegub asynchroniczny krzyżakowy 2 6 7 C3.2.1. Kinematyka przegubu krzyżakowego *V/ 970 C3.2.2. Dynamika przegubu krzyżakowego - Ł ' v C3.3. Podwójny przegub krzyżakowy 2?j C3.3.1. Kinematyka podwójnego przegubu krzyżakowego * '' 974 C3.3.2. Obciążenia podpór podwójnego przegubu krzyżakowego -=-'^ C3.4. Obliczanie wg firmy INA łożysk igiełkowych w przegubach krzyżakowych... 275 C3.5. 976 C3.4.1. Wielkości pomocnicze. LZ. 111 C3.4.2. Nośność statyczna "' 977 C3.4.3. Nośność dynamiczna * 279 C3.4.4. Równoważna prędkość obrotowa r\ C3.4.5. Trwałość efektywna ~ C3.4.6. Wytrzymałość przy obciążeniu statycznym ~ y C3.4.7. Przeciętna trwałość efektywna» ~ Przeguby synchroniczne C3.5.1. Warunek synchroniczności ' C3.5.2. Przeguby synchroniczne firmy GKN C3.6. Wały przegubowe 2^ C3.6.1. Kinematyka wału załamanego w jednej płaszczyźnie, _ 299 C3.6.2. Kinematyka wału załamanego przestrzennie.... - ' 957 '"'' 958 z 10 2 J:
C3.6.3. Obciążenia podpór walów 303 C3.6.4. Drgania wałów 306 C3.6.5. Wyrównoważenie wałów., 309 C3.6.6. Wytyczne zabudowy wałów, 309 C3.7. Dobór wałów i przegubów 310 C4. Sprzęgła 319 C4.1. Wprowadzenie 320«C4.2. Materiały koła zamachowego i tarczy dociskowej 321 C4.3. Materiały okładzin ciernych 321 C4.3.1. Wymagania 321 C4.3.2. Okładziny cierne organiczne 322 C4.3.3. Okładziny cierne organiczne bezazbestowe 324 C4.3.4. Okładziny cierne ze spieków metalowych 325 C4.4. Bilans cieplny sprzęgła 326 C4.5. Dobór wielkości sprzęgła 329- C4.5.1. Kryterium przenoszonego momentu obrotowego 329 C4.5.2. Kryterium jednostkowej pracy tarcia 335 C4.6. Normalizacja sprzęgieł 339 C5. Łożyskowania toczne 346 C5.1. Nośność i trwałość łożysk 347 C5.2, C5.1.1. Nośność statyczna 347 C5.1.2. Równoważne obciążenie statyczne 349 C5.1.3. Statyczny współczynnik bezpieczeństwa,,. 350 C5.1.4, Nośność dynamiczna. 350 C5.1.5. Równoważne obciążenie dynamiczne... 355 C5.1.6. Równoważne obciążenie dynamiczne dla układu łożysk kulkowych skośnych, lub stożkowych., 356' C5.1.7. Trwałość nominalna..... 362 C5.1.8. Trwałość efektywna 363 C5.1.9. Przeciętne równoważne obciążenie dynamiczne 365 C5.1.10. Trwałość przeciętna.... 368 Wyznaczanie wymaganej trwałości łożysk według zaleceń różnych producentów łożysk 369 C5.2.1. Zalecenia firmy FAG 370 C5.2.2. Zalecenia firmy INA 373 C5.2.3. Zalecenia firmy SKF 376 C5.2.4. Zalecenia firmy Timken...... ft 382 C5.2.5. Zalecenia krajowego przemysłu łożyskowego 386 C5.3. Projektowanie łożysk pełnoigiełkowych (pełnowałeczkowych) 389 C5.3.1. Igiełki łożyskowe wg PN-S3/M-86456 389 C5.3.2. Igiełki łożyskowe wg firmy INA 393 C5.3.3. Nośność łożyska pełnoigielkowego (pełnowaleczkowego).............. 396 C5.4. Wyznaczanie obciążeń łożysk w pojazdach samochodowych 397 C5.4.1. Wyznaczanie obciążeń łożysk w kolach jezdnych...... 397 C5.4.2, C Wyznaczanie obciążeń łożysk w skrzynkach przekładniowych 404. C5.4.3. Wyznaczanie obciążeń łożysk w przekładniach głównych 41) / C5.5. Metody obliczeń trwałości łożysk w pojazdach samochodowych 415 C5.5.1. Metoda obliczeń firmy FAG 415 C5.5.2. Metoda obliczeń. firmy INA 435 C5.5.3. Metoda obliczeń firmy SKF 435 C5.5.4. Metoda obliczeń firmy Timken. 443
C6. Przekładnie walcowe 457 C6.1. Wielkości podstawowe 461 C6.1.1. Przełożenia kinematyczne 461 C6.1.2. Momenty obrotowe, przełożenie dynamiczne. 462 C6.1.3. Moc, straty mocy, sprawność 462 C6.2. Podstawy geometrii zazębienia 463 C6.3. C6.2.1. Ewolwentowy zarys zęba 463 C6.2.2. Zarys odniesienia 464 C6.2.3. Przesunięcie zarysu. 465 C6.2.4. Obliczanie podstawowych wielkości geornstrycznych.... 468 C6.2.5. Warunki poprawności zazębienia 469 Wpływ metody obróbki i parametrów narzędzia na uzębienie kola walcowego 478 C6.3.1. Przekładnia obróbcza 478 C6.3.2. Zarys odniesienia narzędzia 482 C6.3.3. Naddatek na obróbkę wykańczaj ą3ą_, obróbmy współczynnik przesunięcia zarysu, wytworzona średnica podstaw 483 C6.3.4. Użyteczny zakres baka zęba, użyteczne średnice wierzchołków i podstaw, 484 C6.4. Modyfikacja kształtu powierzchni bocznej zęba 484 C6.4.1. Modyfikacja konstrukcyjna....... 486 C6.4.2. Modyfikacja technologiczna 490 C6.5. Zakłócenia ruchu 493 C6.6. Dokładność wykonania 500 C6.6.1. Dobór rodziny tolerancji 502 C6.6.2. Dobór rodzajów pasowania i tolerancji laza bocznego 503 C6.6.3. Tolerowanie wymiarów względnych śladu przylegania 508 C6.6.4. Tolerowanie położenia osi w obudowie przekładni 508 C6.6.5. Tolerowanie współosiowości otworów w obudowie przekładni 509 C6.6.6. Tolerowanie średnicy wierzchołków 509 C6.6.7. Tolerowanie średnicy podstaw 509 C6.6.8. Sprawdzanie dokładności wykonania 510 C6.7. Rysunek wykonawczy walcowego koła o zębach ewolwentowych 510 C6.8. Dobór parametrów geometrycznych przekładni walcowych o osiach stałych 511 C6.9. C6.8.1. Założenie odległości osi 511 C6.8.2. Wyznaczanie średnicy tocznej i szerokości zazębienia 515 C6.S.3. Wyznaczanie liczby zębów 515 C6.8.4. Dobór wskaźnika zmiany odległości osi 516 C6.8.5. Parametry zarysu odniesienia 516 C6.8.6. Dobór kąta linii zęba,.. 517 C6.8.7. Wyznaczanie modułu normalnego 517 C6.8.8. Dobór przełożenia przekładni stałej 518 C6.8.9. Wytyczne do dobom współczynników przesunięcia zarysu w przekładni zewnętrznej wg DIN 3992. 518 C6.8.10. Wytyczne do doboru współczynników przesunięcia zarysu w przekładni wewnętrznej wg DIN 3993. 522 C6.8.11. Cichobieżność przekładni 523 C6.8.12. Kolejność obliczeń przekładni. 524 Podstawy teorii przekładni o osiach obiegających (przekładni planetarnych) 537 C6.9.1. Kinematyka przekładni planetarnej 537 C6.9.2. Równowaga sił działających na satelitę.. JÓy C6.9.3. Momenty reakcyjne na hamulcach 3J7 C6.9.4. Momsnty przenoszone przez sprzęgła OJ" C6.9.5. Przepływ mocy przez przekładnię j4u
C6.9.6. Sprawność przekładni 540 C6.9.7. Warunki współosiowości, montażu i sąsiedztwa satelitów..... 540 C6.10. Dobór parametrów geometrycznych przekładni walcowych o osiach obiegających (przekładni planetarnych) 541 C6.10.1. Dobór wskaźnika zmiany odległości osi 541 C6.10.2. Wyznaczanie liczb zębów, 541 C6.10.3. Wyznaczanie średnicy tocznej kola pierścieniowego i szerokości zazębienia. 543 C6.10.4. Parametry zarysu odniesienia 543 C6.10.5. Dobór kąta pochylenia linii zęba 543 C6.10.6. Wyznaczanie modułu normalnego 543 C6.10.7. Dobór przesunięcia zarysu 543 C6.ll. Sprawdzanie wytrzymałości walcowych kół zębatych 561 C6.11.1. Dodatkowe oznaczenia 561 C6.11.2. Uwagi ogólne 563 C6.ll.3. Obciążenie przekładni 569 C6.11.4. Współczynniki obciążenia...... 570 C6.ll.5. Współczynniki do obliczania wytrzymałości boku zjba na wgłębienia zmęczeniowe (pitting).. 580 C6.ll.6. Współczynniki do obliczania wytrzymałości podstawy zęba.... 582 C6.11.7. Sprawdzanie wytrzymałości boku i podstawy zęba 586 C6.11.8. Materiały stosowane na koła zębate 588 C7. Przekładnie stożkowe i hipoidalne 603 C7.1. Wprowadzenie 605 C7.2. Podstawy geometrii zazębienia 605 C7.2.1. Wiełkości podstawowe.... 605 C7.2.2. Zazębienie zastępcze 608 C7.2.3. Zbieżność zęba. 609 C7.3. Metody obróbki kół stożkowych i hipoidalnych systemu Gleason.... 612 C7.3.1. Obróbka kól stożkowych o zębach prostych 612 C7.3.2. Obróbka kół stożkowych i hipoidalnych o zębach łukowo-kołowych,.. 612 C7.3.3. Zestawy metod obróbki zębnika i koła stożkowej oraz hipoidalnej przekładni zębatej..... 615 C7.4. Dobór parametrów przekładni stożkowych i hipoidalnych 617 C7.4.1. Obciążenie i warunki pracy przekładni głównej w pojazdach samochodowych...... 617 C7.4.2. Momenty wyjściowe do projektowania przekładni stożkowych i hipoidalnych w mostach napędowych C7,4.3. C7.4.4. pojazdów samochodowych....... 618 Momenty wyjściowe do projektowania przekładni m^stu napędowego w miszynach rolniczych i budowlanych 622 Wstępny dobór średnicy kola talerzowego... 622 C7.4.5. Kąt osi 624 C7.4.6. Liczba zębów. 6 2 4 C7.4.7. Diametral pitch i moduł... 627 C7.4.8. Szerokość wieńca....... 630 C7.4.9. Przesunięcie hipoidalne Ki5Z C7.4.10. Kąt pochylenia linii łukowej zęba... 633 C7.4.11. Kierunek pochylenia linii łukowej zęba C7.4.12. Kąt przypora 634 C7.4.13. Wysokość czynna 634 C7.4.14. Luz wierzchołkowy OJT 1 C7.4.1S. Wysokość głowy zęba C7.4.16. Kąt stożka podstaw "35 C7.4.17. Kąt stożka wierzchołków C7.4.18. Grubość zębów 635 C7.4.19. Luz boczny 635 OJJ Oij "JJ
C7.4.20. Średnica głowicy nożowej 637 C7.4.21. Wskaźniki zazębienia 637 C7.5. Obliczenia geometryczne przekładni stożkowych i hipoidalnych 642 C7.5.1. Obliczenia geometryczne przekładni stożkowej o zębach prostych 644 C7.5.2. Obliczenia geometryczne przekładni stożkowej o zębach łukowc-kołowych 645 C7.5.3. Obliczenia geometryczne przekładni hipoidalnej 661 C7.6. Sprawdzanie wytrzymałości przekładni stożkowych i hipoidalnych.... 674 C7.6.I. Wprowadzenie ', 674 C7.6.2. Sprawdzanie wytrzymałości powierzchni zęba na wgłębienia zmęczeniowe (pitting).... 675 C7.6.3. Sprawdzanie wytrzymałości podstawy zęba 676 C7.6.4. Współczynniki obciążenia 677 C7.6.5. Współczynniki do obliczania wytrzymałości boku (powierzchni) zęba na wgłębienia zmęczeniowe 678 C7.6.6. Współczynniki do obliczania wytrzymałości podstawy zęba.... 683 C7.6,7. Sprawdzanie wytrzymałości kół stożkowych mechanizmu różnicowego pojazdów samochodowych 690