TRAKO 2007 Tegoroczna, siódma edycja Międzynarodowych Targów Kolejowych TRAKO, które odbyły się w dniach 10 12 października 2007 r., była rekordowa pod każdym względem. Wzięło w nich udział ponad 350 wystawców z 17 krajów, a zwiedziło ją ponad 8 tys. osób. To naj większe targi od 1996 r., kiedy to zor ganizowano, wówczas jeszcze w Gdyni, pierwszą ich edycję. Liczba wystawców zwiększyła się od tego czasu ponad 5-krotnie i są to już drugie pod względem wielkości targi branży kolejowej w Europie. Perspektywa dużych inwestycji w sektorze kolejowym po latach stagnacji była zapewne ważnym motywem do uczestnictwa w targach. Oferta obejmowała cały zakres wyrobów i usług, w tym roku także w znacznie szerszym zakresie dla miejskiego transportu szynowego. Ekspozycje rozlokowane były w trzech halach wystawienniczych najnowsza z nich została oddana do użytku tuż przed targami. Część ekspozycji była także prezentowana przed halami. W tym roku znacznie poszerzono możliwości wystawiania taboru kolejowego dzięki wybudowaniu własnej bocznicy kolejowej z 3 torami. Nagrody i wyróżnienia Tradycyjnie w trakcie targów przyznano nagrody i wyróżnienia wystawcom i prezentowanym przez nich wyrobom. Nagrody te cieszą się dużym prestiżem, a liczba zgłoszeń była w tym roku także rekordowa. W konkursie im. Ernesta Malinowskiego na najciekawszy wyrób i innowację techniczną, stosowaną w kolejnictwie, zaprezentowaną na targach, przyznano 3 równorzędne nagrody dla: Fot. 1. Największa z hal wystawienniczych 18 n Zakładów Automatyki KOMBUD SA z Radomia, za licznikowy system kontroli niezajętości torów typu SKZR n MODERTRANS POZNAŃ Sp. z o.o. za wózek napędowy MT-01H do tramwajów n PKP INFORMATYKA Sp. z o.o. z Warszawy oraz WASKO S.A. z Gliwic za zintegrowany system śledzenia taboru i pociągów AWIATOR Przyznano także wyróżnienia dla: n H.Cegielski Fabryka Pojazdów Szynowych Sp. z o.o. z Poznania za tramwaj niskopodłogowy typu 118N PUMA n GRAW Sp. z o.o. z Gliwic za GeoTEC System n NEWAG SA z siedzibą w Nowym Sączu oraz ISD Huta Częstochowa Sp. z o.o. za spalinową lokomotywę manewrową typ 6Dg n Poznańskich Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego S.A. za wózek typu 6RS/N o zmiennym rozstawie kół 1435/1520 mm do wagonów towarowych n Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP z Warszawy za elektroniczny tachograf do pojazdów szynowych T-130 P n TINES Sp. z o.o. z Krakowa za system mocowania szyny typu ERS i system podpór blokowych typu EBS EDILON n SIEMENS Sp. z o.o. z Warszawy za system kierowania i sterowania ruchem ILTOR-2 n Zakładu Aparatury Elektrycznej WOLTAN Sp. z o.o. z Łodzi i Katedra Aparatów Elektrycznych Politechniki Łódzkiej za synchronizowany wyłącznik próżniowy SVB dla kolei dużych prędkości n Zakładu Elektroniki Pomiarowej Wielkości Nieelektrycznych z siedzibą w Markach za system CL 400 do kontroli zużycia paliwa lokomotyw spalinowych Po raz pierwszy w tym roku przyznano wyróżnienia za wieloletni wkład w rozwój techniki transportu szynowego dla: n Zakładu Elektroniki Przemysłowej ENIKA Sp. z o.o. z Łodzi n Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. Holding z Bydgoszczy n Siemens AG Transportation Systems z Monachium Nagrodę im. Profesora Czesława Jaworskiego, ufundowana przez Kapitułę Nagrody reprezentowaną przez Zarząd Krajowy Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji, przyznawaną za wybitne osiągnięcia w dziedzinie trakcji elektrycznej otrzymał Zakład Aparatury Elektrycznej WOLTAN Sp. z o.o. z Łodzi i Katedra Aparatów Elektrycznych Politechniki Łódzkiej za wyłącznik próżniowy prądu stałego DCN-L do lokomotyw. Przyznano także dwa wyróżnienia, które otrzymali: n MEDCOM Sp. z o.o. z Warszawy za falownik serii FT do napędów elektrycznych 3 kv n Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A. HOLDING za tramwaj typu 120N Medal Prezesa Zarządu Głównego Stowarzyszenia Elektryków Polskich otrzymała PESA Pojazdy Szynowe za elektryczny zespół trakcyjny ED74 (16WEk). Konkurs Międzynarodowych Targów Gdańskich na Najatrakcyjniejszą Ekspozycję Targów TRAKO 2007 rozstrzygnięto w dwóch kategoriach: n dla ekspozycji do 30 m² nagrody otrzymali CANTONI MOTOR S.A. z Warszawy, Zakłady Naprawcze Lokomotyw Elektrycznych S.A. z Gliwic, STADLER POLSKA Sp. z o.o. z Siedlec Fot. 2. Wręczanie nagród im. Ernesta Malinowskiego
Fot. 3. Wyróżniony GeoTEC System do pomiarów torów produkcji GRAW Sp. z o.o. z Gliwic Fot. 5. Wyróżniony system mocowania szyny typu ERS i system podpór blokowych typu EBS EDILON (TINES Sp. z o.o. z Krakowa) Fot. 6. MEDCOM Sp. z o.o. z Warszawy otrzymał wyróżnienie w Konkursie im. Profesora Jaworskiego za falownik serii FT do napędów elektrycznych 3 kv z Warszawy, KNORR-BREMSE Systemy Dla Kolejowych Środków Lokomocji Sp. z o.o. z Krakowa. Fot. 4. Wyróżniony synchronizowany wyłącznik próżniowy SVB dla kolei dużych prędkości Zakładu Aparatury Elektrycznej WOLTAN Sp. z o.o. z Łodzi i Katedra Aparatów Elektrycznych Politechniki Łódzkiej n dla ekspozycji powyżej 31 m² wyróżniono SIEMENS Sp. z o.o. Transportation Systems z Warszawy, MEDCOM Sp. z o.o. Wystawa taboru Szczególnie interesująca była w tym roku ekspozycja taboru. Atrakcją ekspozycji była lokomotywa rodziny Eurosprinter Rh 1216 050-5 firmy Siemens AG, która 2 września 2006 r. ustanowiła nowy, wynoszący 357 km/h rekord prędkości dla lokomotyw. Rekord ustanowiony został na odcinku Kinding Allersberg, na nowej trasie dużych prędkości kolei DB Netz Ingolstadt Norymberga. Na co dzień prezentowana lokomotywa rekordzistka jest eksploatowana przez koleje austriackie ÖBB. Zaznaczyć należy jeszcze, że poprzedni rekord prędkości dla lokomotyw pochodził z 1955 r. i wynosił 331 km/h. Lokomotywa Rh 1216 050-5 przystosowana jest do wielosystemowej pracy dla trakcji prądu stałego 1,5 kv, 3 kv oraz prądu przemiennego 15 i 25 kv. Prędkość eksploatacyjna wynosi maks. 230 km/h, ale jak widać możliwości drzemiące w tym pojeździe są ogromne. 19
Kolejnym pojazdem firmy Siemens A.G. była lokomotywa Eurosprinter ES64F4 oznaczenie niemieckie BR189VF. Jest to wielosystemowy pojazd przystosowany do prowadzenia ciężkich pociągów towarowych w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Włoszech, Szwecji, Słowenii, Chorwacji i Polsce. Na wszystkie te kraje pojazd ma dopuszczenia. Maksymalna prędkość to 140 km/h. Lokomotywę, prezentowaną na wystawie już od pewnego czasu, możemy spotkać na polskich szlakach kolejowych, bowiem pojazd ten, pod barwami CTL Logistics, obsłu gu - je transgraniczne oraz krajowe pociągi to warowe. Firma Angel Trains Poland oferowała lokomotywę produkcji Bombardier Transportation TRAXX F140 Ms, którą można było obejrzeć na wystawie. Lokomotywa wcześniej już była prezentowana w Polsce w CNTK Warszawa, o czym informowaliśmy na łamach. Bombardier Transportation na wystawie taboru zaprezentował także wagon sterowniczy do zestawów pociągowych typu push-pull. Z tej serii wagonów piętrowych zbudo- wane będą składy regionalnych połączeń kolejowych, realizowane przez Spółkę Koleje Mazowieckie w województwie mazowieckim. Dostawa 37 wagonów, w tym 11 wagonów sterowniczych (takich jak prezentowano na wystawie), przewidziana jest na 2008 r. Prędkość maksymalna składów, zestawionych z wagonów tej serii, wynosi 160 km/h. Wagon sterowniczy ma 85 miejsc do siedzenia, a wagon środkowy 133. Wnętrza wagonów są klimatyzowane i wyposażone w nowoczesne systemy informacji dla pasażerów. Na wystawie, na planszach, można było zobaczyć wizualizację kolorystyczną malowania wagonów dla Kolei Mazowieckich. Rodzimy producent taboru kolejowego Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz zaprezentował elektryczny zespół trakcyjny serii ED74 Bydgostia. Ten czterowagonowy zespól rozwija prędkość do 160 km/h, mieści 200 pasażerów na miejscach do siedzenia, przystosowany jest do obsługi osób niepełnosprawnych, ma klimatyzowane przedziały pasażerskie oraz kabiny maszynisty i może być łączony w pociąg, składający się z 3 zespołow (12 wagonów). Fot. 7. Lokomotywa TRAXX F140 produkcji Bombardiera Fot. 8. Wagon sterowniczy do zestawu push-pull produkcji Bombardiera 20 NEWAG Nowy Sącz wraz z Hutą Częstochowa na wystawie taboru wystawili spalinową lokomotywę manewrową 6Dg. Jest to prototypowa modernizacja lokomotywy serii SM42. W wyniku modernizacji powstał pojazd wyposażony w silnik spalinowy, spełniający bardzo rygorystyczną normę emisji spalin. Kabina maszynisty została tak zaprojektowana, aby spełniać wszystkie wymogi ergonomii i bezpieczeństwa pracy maszynisty. Lokomotywa przystosowana została do zdalnego sterowania radiem. Obecnie pojazd wykonany dla Huty Częstochowa oczekuje na uzyskanie świadectwa homologacji w Urzędzie Transportu Kolejowego. Drugim pojazdem, wystawianym przez NEWAG Nowy Sącz, była lokomotywa 311D. Jest to lokomotywa, której modernizację przeprowadzono we współpracy i w oparciu o technologię amerykańskiego koncernu General Electric. Pojazd ten powstał w wyniku gruntownej modernizacji spalinowej lokomotywy M62 (serii ST44). Podstawowym zakresem modernizacji jest montowany w pojeździe zintegrowany moduł napędowy (silnik, sprężarka, prądnica i wentylator) do- Fot. 9. Zespół serii ED74 z PESY Bydgoszcz Fot. 10. Zmodernizowana spalinowa lokomotywa manewrowa 6Dg (NEWAG Nowy Sącz wraz z Hutą Częstochowa)
Fot. 11. Zmodernizowany zespół serii EN57 SKM Kolei Mazowieckich Fot. 13. Zmodernizowana lokomotywa ST44 w oparciu o zintegrowany moduł napędowy (silnik, sprężarka, prądnica i wentylator) dostarczany w całości przez GE Transportation Fot. 12. Lokomotywa Eurosprinter ES64F4 w barwach CTL Fot. 14. Zmodernizowany zespół serii EN57 SKM w Trójmieście starczany w całości przez GE Transportation. Dwunastocylindrowy silnik spalinowy, wyposażony w elektroniczny wtrysk paliwa, wytwarza większą moc i zapewnia znaczną oszczędność paliwa w porównaniu do lokomotyw przed modernizacją. Zastosowanie mikroprocesowego systemu sterowania BrigtStar produkcji GE zwiększa możliwości trakcyjne lokomotywy i ułatwia obsługę, jak również zwiększa gotowość eksploatacyjną lokomotywy. Ponadto 311D wyposażona została w nowe kabiny maszynisty, spełniające warunki ergonomii i wysokiego komfortu jazdy. Mikroprocesowe nowoczesne sterowanie pojazdem umożliwia maksymalne wykorzystanie właściwości tej praktycznie nowej lokomotywy o dość oryginalnym wyglądzie. Drugim punktem wystawowym taboru była nieczynna wyładownia towarowa na stacji Gdańsk Oliwa. Tutaj skoncentrowano głównie tabor po modernizacji dla spółek z Grupy PKP S.A. Mieszkańców Gdańska, Gdyni czy Sopotu najbardziej zainteresowała modernizacja taboru dla Spółki PKP Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście. W najbliższym czasie, na trasy SKM, wyjadą dwa składy zespołów serii EN57 po modernizacji w Zakładach Naprawy Taboru Kolejowego Mińsk Mazowiecki S.A. Na wystawie można było dokładnie przyjrzeć się wprowadzonym zmianom, a jest ich sporo. Przedziały pasażerskie mają nowe przestrzenie oraz układ siedzeń, skład będzie wyposażony w przedziały do przewozu rowerów oraz przystosowany do obsługi osób niepełnosprawnych. Wagony wyposażono w monitoring, zwiększając bezpieczeństwo w pociągach SKM. Wymieniono także przetwornice i sprężarki na nowszej generacji. Zastosowano nowe kabiny maszynisty. Projekt był częściowo finansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (18,632 mln zł). Zapewne ten eksponat z wystawy zostanie dokładnie zweryfikowany przez mieszkańców Trójmiasta o ile faktycznie pociągi ze zmodernizowanych zespołów będą obsługiwać pociągi na tradycyjnej trasie SKM, a nie połączenia re- gionalne. Trudno bowiem jednoznacznie ocenić tę modernizację pod względem przydatności do obsługi kolei miejskiej, czy regionalnej. Układ siedzeń zdecydowanie świadczy o charakterze wagonów do obsługi aglomeracyjnej, ale fakt wyposażenia wagonów w toalety i stopnie wagonów do niskich peronów wyraźnie wskazuje, że będą także wyjeżdżać znacznie dalej niż wynika to z zasięgu kolei miejskiej. Modernizację zespołów serii EN57 zaprezentowała także Spółka Kolej Mazowiecka, choć w dużej mierze zakres prac jest podobny jak w przypadku taboru spółki z Grupy PKP S.A. SKM w Trójmieście, to w tym przypadku przeprowadzono modernizację sterowania czoperem z hamowaniem dynamicznym i rekuperacją energii elektrycznej, wprowadzono indywidualne otwieranie i zamykanie drzwiami do wagonów, szklane przeźroczyste ścianki międzyprzedziałowe oraz klimatyzacja w kabinach maszynisty. PKP Przewozy Regionalne i PKP Intercity zaprezentowały zmodernizowane wagony pa- 21
sażerskie do przewozów regionalnych klasy 1 (11A) i 2 (112A) oraz do tzw. przewozów kwalifikowanych wagon konferencyjny, wagon z miejscami do leżenia oraz wagon barowy. Jedynym tramwajem na wystawie była Puma 118N, wyprodukowana przez Fabrykę Pojazdów Szynowych H. Cegielski z Poznania. Puma to niskopodwoziowy, nowoczesny, trójczłonowy, jednoprzestrzenny tramwaj do komunikacji miejskiej. Tramwaj odpowiada wszelkim wymaganiom, jakie pojazdom komunikacji publicznej bliskiego zasięgu stawiane są przez współczesne ustawodawstwo. Układ sterowania i diagnostyki zbudowany jest w oparciu o tzw. sieć inteligencji rozproszonej, z wykorzystaniem transmisji cyfrowej CAN Open, ułatwiającej monitorowanie oraz diagnostykę urządzeń. Długość całkowita pojazdu wynosi 30,6 m, procent niskiej podłogi 67%. Tramwaj ma 80 miejsc do siedzenia i maksymalną prędkość konstrukcyjną 70 km/h. Imprezy towarzyszące W tym roku imprez towarzyszących, ale stanowiących już integralną część TRAKO, było szczególnie dużo. Dzień przed rozpoczęciem targów odbyły się dwa seminaria. Pierwszym z nich było Międzynarodowe Seminarium Styk systemów kolejowych 1435/1520. Interoperacyjność Bezpieczeństwo Technologie zorganizowane przez SIRTS, SITK RP, PKP S.A. To już druga edycja seminarium. Już pierwsze seminarium w 2005 r. spotkało się z dużym uznaniem uczestników. Patronat nad tegorocznym seminarium objęła także obok UIC i OSŻD, Europejska Agencja Kolejowa, która podczas obrad reprezentował jej dyrektor Verslype. Także w tym roku podczas seminarium przedyskutowano kluczowe problemy związane z ruchem kolejowym między systemami 1435 i 1520 mm. Po raz pierwszy w historii TRAKO została zorganizowane też seminarium poświęcone komunikacji miejskiej Dostosowanie komunikacji tramwajowej do współczesnych ocze- kiwań pasażerów. Jej organizatorem była Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej. Tradycyjnie tuż po otwarciu Targów odbyła się też debata Kolej w Polsce w 2020 r., w tym roku z udziałem prezesów i dyrektorów międzynarodowych organizacji kolejowych, ministerstwa oraz PKP. W drugim dniu konferencji odbyły się dwa duże i obfitujące w referaty i żywiołowe dyskusje po nich seminaria: n Rynek przewozów kolejowych w Polsce doświadczenia i prognozy zorganizowane przez Izbę Gospodarczą Transportu Lądowego i Polską Izbę Spedycji i Logistyki, n Kolej w aglomeracjach zorganizowane przez Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa CNTK pod patronatem miesię cznika Technika Transportu Szynowego. Targi TRAKO stały się też doskonałym miejscem spotkań dla różnych organizacji krajowych i europejskich. Organizatorzy Targów MTG S.A. dysponują do tego celu wieloma salami konferencyjnymi. I tak w tym roku swoje spotkania zorganizowali między Fot. 15. Tramwaj Puma 118 N wyprodukowany przez Fabrykę Pojazdów Szynowych H. Cegielski Fot. 17. Lokomotywa rekordzistka Eurosprinter Rh 1216 050-5 firmy Siemens AG (357 km/h). Fot. 16. Zmodernizowany wagon barowy PKP Intercity Fot. 18. Świat Małej Kolei to obecnie największa w Polsce wystawa dla hobbystów kolejowych 22
innymi Centralne Kolegium Sekcji Trakcji Elektrycznej Zarządu Głównego SEP, Krajowa Sekcja Kolejowa SITK RP, Community of European Railforwarders IBS, Wspólnota Kolei Europejskich CER. Świadczy to o tym, że Targi stały się centrum spotkań całego środowiska z branży kolejowej, nie tylko z Polski i nie sposób ich pominąć w swoim kalendarzu spotkań. Także w tym roku zorganizowana została wystawa modeli kolejowych. Z edycji na edycję jest ona coraz większa i w tym roku zajęła całą antresolę w jednej z hal. Ma ona już swoją nazwę Świat Małej Kolei i odbywa się pod patronatem miesięcznika Świat kolei. Jest to już największa impreza wystawiennicza w Polsce dla hobbystów kolejowych. Także ona ma swoje konkursy i nagrody. W tym roku Puchar Prezesa MTG S.A. zdobył Paweł Wróblewski z Gdyni za model makiety Wróblewice, a wyróżnienia: ksiądz Janusz Grygier za makietę modułową Rybno-Praga i Mariusz Cybulski za ekspozycję prezentacji kolei amerykańskich. Następne targi TRAKO odbędą się 14 16.10.2009 r. Jacek Goździewicz Jan Raczyński Seminarium Modernizacja pojazdów kolejowych. Nowe podzespoły, materiały i technologie Warszawa, 07-08 luty 2008 r., Centrum Szkoleniowo-Doradcze, ul. Edisona 2 Sesja I Nowe wymagania prawne Aktualne regulacje prawne w zakresie utrzymania, eksploatacji i modernizacji taboru kolejowego Projekty regulacji prawnych w zakresie standaryzacji technicznej, interoperacyjności i ochrony środowiska zgodne z wymaganiami Unii Europejskiej Projekty systemu wzajemnego uznawania świadectw dopuszczeń w Unii Europejskiej Projekt systemu certyfikacji zakładów świadczących usługi w zakresie utrzymania i napraw taboru trakcyjnego Sesja II Ocena dotychczasowych rozwiązań wdrażanych do eksploatacji, np. szybkościomierze, mierniki zużycia paliwa, liczniki energii, radio, GPRS Wymagania w zakresie współpracy z przewidywanymi do stosowania systemami informatycznymi utrzymania i eksploatacji taboru Wymagania prawne w zakresie ekologii i współpracy z infrastrukturą i systemem zasilania trakcyjnego Ocena dotychczasowej eksploatacji, w tym eksploatacji obserwowanej Problematyka niezawodności i kosztów utrzymania Sesja III Potrzeby i wymagania w zakresie nowych podzespołów, materiałów i technologii Urządzenia elektryczne, w tym współpracujące z systemem zasilania trakcyjnego Urządzenia mechaniczne i hamulcowe Urządzenia związane z bezpieczeństwem ruchu. Aspekty techniczne i organizacyjne wprowadzania systemu sterowania ERTMS Aspekty prawne i ekonomiczne modernizacji Organizacja Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP Oddział w Łodzi Współpraca Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa w Warszawie Instytut Pojazdów Szynowych w Poznaniu Patronat Urząd Transportu Kolejowego PKP CARGO S.A. Patronat prasowy Informacje tel./fax 042 633 77 96, www.lodz-sitk.org.pl, seminarium@lodz-sitk.org.pl 23