PM Monitor konwergencji nominalnej w UE październik Ministerstwo Finansów Departament Polityki Makroekonomicznej Numer / Monitor konwergencji nominalnej Kontakt: tel. (+ ) fax (+ ) e-mail: dziennikarze @mofnet.gov.pl Ministerstwo Finansów Ul. Świętokrzyska - Warszawa Wykres. Kryteria konwergencji nominalnej w Polsce deficyt sektora g.g. Polska dług sektora, g.g.,, stabilność cen,,,,, stopa procentowa W sierpniu r. Polska wypełniała stabilności cen. Średnie -miesięczne tempo wzrostu indeksu HICP wyniosło,% i było niższe o, pkt. proc. od wartości referencyjnej (,%). Wartość referencyjna została obliczona na podstawie danych z państw o najbardziej stabilnych cenach, wśród których znalazły się Cypr, Portugalia oraz Hiszpania. Z grupy referencyjnej wykluczone zostały Grecja oraz Bułgaria, w których średnie -miesięczne tempo wzrostu cen było znacząco niższe od średniej w strefie euro (o odpowiednio, i, pkt. proc.). Wiosenne prognozy Komisji Europejskiej implikują wypełnianie przez Polskę stabilności cen przez cały okres objęty prognozą, tj. do IV kw. r. W sierpniu r. Polska wypełniała stóp procentowych. Średnia długoterminowa stopa procentowa za ostatnie miesięcy wyniosła,%, a tym samym ukształtowała się o, pkt. proc. poniżej wartości referencyjnej, która wyniosła,%. Podstawą do obliczenia wartości referencyjnej były dane z Hiszpanii oraz Portugalii. Zgodnie z wnioskami z Raportów o konwergencji *, w przypadku stóp procentowych z analizy został wyłączony Cypr, jako państwo, które nie finansuje zadłużenia sektora publicznego poprzez emisję instrumentów dłużnych na rynkach finansowych. Kryterium fiskalne pozostaje niewypełnione ze względu na nałożoną na Polskę procedurę nadmiernego deficytu. Działania Polski w celu obniżenia deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej % PKB zostały pozytywnie ocenione przez Komisję Europejską w czerwcu br. Kolejny raport Polska przedstawi w październiku. Prognozy Komisji Europejskiej wskazują, że Polska powinna wypełnić fiskalne w r. (na podstawie danych za r.). Procedurą nadmiernego deficytu objętych jest z państw UE. Kryterium kursu walutowego nie jest wypełnione ze względu na fakt, że Polska nie uczestniczy w mechanizmie ERM II. We wrześniu br. zaobserwowano spadek wskaźnika zmienności ERV w ujęciu miesięcznym (do, z, w sierpniu r.) oraz kwartalnym (do, z, w sierpniu). We wrześniu br. zaobserwowano również spadek zmienności implikowanej z notowań opcji walutowych dla wszystkich analizowanych okresów zapadalności. * Więcej na ten temat w opracowaniu: Raporty o konwergencji dalszy wzrost dyskrecjonalności w interpretacji kryteriów konwergencji, Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Euro przez RP,. Źródło: Eurostat, MF.
PM Monitor konwergencji nominalnej w UE październik Wykres. Kryterium fiskalne w państwach UE- (dane za r.) Estonia Bułgaria Luksemburg Szwecja Dania Łotwa Litwa Czechy Rumunia Wykres. Różnica -miesięcznej średniej stopy inflacji HICP i wartości referencyjnej (dane za sierpień r.) Wykres. Różnica -miesięcznej średniej długookresowej stopy procentowej i wartości referencyjnej (dane za sierpień r.) Wykres. Zmienność EUR/PLN implikowana z wyceny opcji (-) Wykres. Dzienna zmienność kursu ERV względem euro (-) implikowana zmienność M (L) implikowana zmienność M (L) implikowana zmienność M (L) EUR/PLN (P),,,,,,,, PLN HUF SEK RON CZK GBP DKK HRK Źródło: Bloomberg, Eurostat
PM Monitor konwergencji nominalnej w UE październik ANEKS STATYSTYCZNY Tabela. Kryterium fiskalne w UE- procedura nadmiernego deficytu deficyt sektora g.g. jako % PKB dług sektora g.g. jako % PKB państwo grupa * status** termin korekty *** *** *** *** Austria EA -, -, -, -, -,,,,,, Belgia EA -, -, -, -, -,,,,,, Bułgaria D -, -, -, -, -,,,,,, Chorwacja D EDP -, -, -, -, -,,,,,, Cypr EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Czechy D -, -, -, -, -,,,,,, Dania ERM II/O -, -, -, -, -,,,,,, Estonia EA, -, -, -, -,,,,,, Finlandia EA -, -, -, -, -,,,,,, Francja EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Grecja EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Hiszpania EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Holandia EA -, -, -, -, -,,,,,, Irlandia EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Litwa ERM II/D -, -, -, -, -,,,,,, Luksemburg EA,,, -, -,,,,,, Łotwa EA -, -, -, -, -,,,,,, Malta EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Niemcy EA -,,,, -,,,,,, Polska D EDP -, -, -,,# -,,,,,, Portugalia EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Rumunia D -, -, -, -, -,,,,,, Słowacja EA -, -, -, -, -,,,,,, Słowenia EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Szwecja D, -, -, -, -,,,,,, Węgry D, -, -, -, -,,,,,, W. Brytania O EDP / -, -, -, -, -,,,,,, Włochy EA -, -, -, -, -,,,,,, * EA członek strefy euro, ERM II uczestnik ERM II, D państwo z derogacją, O państwo z klauzulą opt-out ** EDP rekomendacja Rady Ecofin ws. terminu likwidacji nadmiernego deficytu *** na podstawie: European Commission, European Economic Forecast Spring # Efekt transferu aktywów z OFE do ZUS Tabela. Najważniejsze kroki w zakresie procedury nadmiernego deficytu Data Wydarzenie Szczebel X przedłożenie KE i Radzie Ecofin informacji o działaniach podjętych w celu redukcji EDP Polska-UE XI jesienne prognozy Komisji Europejskiej UE ocena przez KE informacji o działaniach podjętych w celu redukcji EDP UE-Polska I ostateczny termin uchwalenia budżetu na r. przez Parlament Polska II zimowe prognozy Komisji Europejskiej UE IV przesłanie notyfikacji fiskalnej wstępne dane za r. Polska-UE IV akceptacja aktualizacji Programu Konwergencji (APK) przez Radę Ministrów Polska-UE i przesłanie do Komisji Europejskiej V wiosenne prognozy Komisji Europejskiej UE [ ] IV przedłożenie KE i Radzie Ecofin informacji o działaniach podjętych w celu redukcji EDP Polska-UE przesłanie notyfikacji fiskalnej wstępne dane za r. Polska-UE akceptacja Programu Konwergencji. Aktualizacja (APK ) przez Radę Ministrów Polska-UE i przesłanie do Komisji Europejskiej V wiosenne prognozy Komisji Europejskiej UE VI opinia Rady Ecofin o APK UE-Polska ocena Rady co do podjętych przez Polskę działań w zakresie redukcji EDP uchylenie EDP dla Polski UE-Polska Źródło: opracowanie MF.
PM Monitor konwergencji nominalnej w UE październik Tabela. Kryteria stabilności cen i stóp procentowych w państwach UE- (dane za sierpień r.) państwo grupa* wartość bieżąca M średnia krocząca różnica względem ** różnica przed miesiącem różnica przed miesiącami # Austria EA,,,,, Belgia EA,, -, -, -, Bułgaria D -, -, -, -, -, Chorwacja D,, -, -,, Cypr EA, -, -, -, -, Czechy D,, -, -, -, Dania ERM/O,, -, -, -, Estonia EA -,, -,,, Finlandia EA,,,,, Francja EA,, -, -, -, Grecja EA -, -, -, -, -, Hiszpania EA -,, -, -,, Holandia EA,, -, -,, Irlandia EA,, -, -, -, Litwa ERM/D,, -, -, -, Luksemburg EA,, -, -, -, Łotwa EA,, -, -, -, Malta EA,, -, -, -, Niemcy EA,, -, -, -, Polska D -,, -, -, -, Portugalia EA -, -, -, -, -, Rumunia D,, -,,, Słowacja EA -,, -, -,, Słowenia EA,, -, -,, Szwecja D,, -, -, -, Węgry D,, -, -,, Wielka Brytania O -,,,, Włochy EA -,, -, -, -, strefa euro -,, -, -, -, UE- -,, -, -, -, Austria EA,, -, -, -, Belgia EA,, -, -, -, Bułgaria D,, -, -, -, Chorwacja D,, -, -, -, Cypr EA,, -, -,, Czechy D,, -, -, -, Dania ERM/O,, -, -, -, Estonia EA,,, -, -, Finlandia EA,, -, -, -, Francja EA,, -, -, -, Grecja EA,,,,, Hiszpania EA,, -, -, -, Holandia EA,, -, -, -, Irlandia EA,, -, -, -, Litwa ERM/D,, -, -, -, Luksemburg EA,, -, -, -, Łotwa EA,, -, -, -, Malta EA,, -, -, -, Niemcy EA,, -, -, -, Polska D,, -, -, -, Portugalia EA,, -, -,, Rumunia D,, -, -,, Słowacja EA,, -, -, -, Słowenia EA,, -, -,, Szwecja D,, -, -, -, Węgry D,, -, -,, Wielka Brytania O,, -, -, -, Włochy EA,, -, -, -, strefa euro -,, -, -, -, UE- -,, -, -, -, * EA członek strefy euro, ERM uczestnik ERM II, D państwo z derogacją, O państwo z klauzulą opt-out. ** Wartość referencyjna dla stabilności cen przyjęła w sierpniu r.,, a dla stóp procentowych,. # Różnica obliczona z wykorzystaniem zmian w metodologii przedstawionych w numerze / Monitora. Źródło: Eurostat, obliczenia MF.
PM Monitor konwergencji nominalnej w UE październik Tabela. Kryterium stabilności cen w państwach UE- a prognozowana inflacja różnica względem wartości referencyjnej na podstawie prognoz Komisji Europejskiej (maj ) Q Q Q Q Q Q Q Q Austria,,, -, -, -, -, -, Belgia -, -, -, -, -, -, -, -, Bułgaria -, -, -, -, -, -, -, -, Chorwacja -, -, -, -, -, -, -, -, Cypr -, -, -, -, -, -, -, -, Czechy -, -, -, -, -, -, -, -, Dania -, -, -, -, -, -, -, -, Estonia,, -, -,,,,, Finlandia,,, -, -, -, -, -, Francja -, -, -, -, -, -, -, -, Grecja -, -, -, -, -, -, -, -, Hiszpania -, -, -, -, -, -, -, -, Holandia, -, -, -, -, -, -, -, Irlandia -, -, -, -, -, -, -, -, Litwa -, -, -, -, -,, -, -, Luksemburg -, -, -, -,,,,, Łotwa -, -, -, -, -,,,, Malta -, -, -, -, -, -, -, -, Niemcy -, -, -, -, -, -, -, -, Polska -, -, -, -, -, -, -, -, Portugalia -, -, -, -, -, -, -, -, Rumunia,,,,,,,, Słowacja -, -, -, -, -, -, -, -, Słowenia -, -, -, -, -, -, -, -, Szwecja -, -, -, -, -, -, -, -, Węgry -, -, -, -, -,,,, Wielka Brytania,,,,,,, -, Włochy -, -, -, -, -, -, -, -, KRYTERIUM,,,,,,,, Źródło: European Commission DG-ECFIN, European Economic Forecast Spring, obliczenia własne. Ramka: Uwarunkowania wyłaniania grupy referencyjnej dla stabilności cen oraz stóp procentowych W konsekwencji publikacji Raportów o konwergencji w czerwcu r. przez KE i EBC, począwszy od wydania nr / Monitora Konwergencji Nominalnej jako metodę bazową dla wyznaczania wartości referencyjnej dla stabilności cen przyjęto, iż ze składu grupy referencyjnej wykluczane są kraje, których -miesięczna stopa inflacji jest niższa o co najmniej, p.p. od średniej w strefie euro. Mając jednak na uwadze, że dokonana na podstawie informacji zawartych w ww. Raportach interpretacja jest obarczona niepewnością (można wskazać przypadki krajów, które pomimo charakteryzowania się większą różnicą tempa wzrostu cen wobec strefy euro zostały uznane za państwa referencyjne, np. Finlandia w r.), analizie poddano również bardziej konserwatywną regułę (stosowaną w poprzednich wydaniach Monitora). Zgodnie z tą regułą kraj jest wykluczany z grupy referencyjnej, jeśli odchylenie od średniej inflacji w strefie euro wynosi co najmniej, p.p. Różnicę pomiędzy nowym podejściem, traktowanym jako bazowe, a dotychczasową, bardziej konserwatywną, metodologią można interpretować jako skalę niepewności związanej z decyzjami Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Centralnego. Wykres. Wypełnianie przez Polskę stabilności cen w ujęciu historycznym (-),,,,,,,,,, Konserwatywny szacunek wartości ref. -miesięczna inflacja, Polska Bazowy szacunek wartości ref. Wykres. Prognozy spełniania przez Polskę stabilności cen w zależności od metody selekcji grupy referencyjnej,,,,,, Konserwatywna prognoza wartości ref. Bazowa prognoza wartości ref. Prognoza -miesięcznej inflacji dla Polski Q Q Q Q Q Q Źródło: Eurostat, Prognozy Komisji Europejskiej, obliczenia własne MF
PM Monitor konwergencji nominalnej w UE październik Implikacje dla wypełniania długoterminowych stóp procentowych Wykres. Wypełnianie przez Polskę stóp procentowych w ujęciu historycznym (-),,,,,, Długoterminowe stopy, Polska Konserwatywny szacunek wartości ref. Bazowy szacunek wartości ref. Niepewność odnośnie do składu grupy referencyjnej przekłada się również na analizę wypełniania stóp procentowych. Wartość tego oblicza się bowiem na podstawie tej samej grupy krajów (ewentualnie skorygowanej o wykluczenie kraju, który nie finansuje swojego zadłużenia na rynkach finansowych wówczas wartość referencyjna dla stóp obliczona jest na podstawie danych z pozostałych krajów grupy referencyjnej*). Większe prawdopodobieństwo wykluczania krajów z grupy referencyjnej ze względu na niską inflację nie ma jednoznacznego wpływu na restrykcyjność stóp procentowych. Źródło: Eurostat, obliczenia własne MF * Więcej na ten temat w opracowaniu: Raporty o konwergencji dalszy wzrost dyskrecjonalności w interpretacji kryteriów konwergencji, Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Euro przez RP,. Tabela. Zmienność kursów walut krajów UE względem euro podstawowe stat. opisowe odchylenie od średniej [%] w ostatnich miesiącach w ostatnim miesiącu max min max min Chorwacja, -,,, -,, Czechy, -,,, -,, Dania, -,,,,, Polska, -,,, -,, Rumunia, -,,, -,, Szwecja, -,,, -,, Węgry, -,,, -,, Wielka Brytania, -,,, -,, Źródło: obliczenia MF na podstawie danych EBC. Tabela. Zmienność kursów walut krajów UE względem euro ERV ERV kwartalna miesięczna IX VIII IX VIII Chorwacja,,,, Czechy,,,, Dania,,,, Polska,,,, Rumunia,,,, Szwecja,,,, Węgry,,,, Wielka Brytania,,,, Źródło: obliczenia MF na podstawie danych EBC oraz Raportu o konwergencji (EBC, ). Tabela. Wahania kursów względem euro w ERM II odchylenie od parytetu centralnego [%] w ostatnich miesiącach w ostatnim miesiącu max min max min Dania, -,, - -,, Litwa,,,,,, Źródło: obliczenia MF na podstawie danych EBC.
PM Monitor konwergencji nominalnej w UE październik Wykres. Kryterium stabilności cen w państwach UE- w latach - - Państwa z derogacją CZ SE RO PL HU BG HR - - - - - - - Państwa uczestniczące w ERM II - - - - - - DK LT Wykres. Kryterium stóp procentowych w państwach UE- w latach - Państwa z derogacją PL CZ HU SE BG RO HR - - - - - - Państwa uczestniczące w ERM II - - - - - - DK LT AT BE DE ES FI FR IT IE LU NL PT - - - - - - - EA- AT BE DE ES FI FR IT IE LU NL PT - - - - - - Inne państwa strefy euro* MT GR SI CY SK EE LV - - - - - - - - Źródło: Eurostat, obliczenia MF. MT SI CY SK LV GR (pr. oś) - - - - - - * w przypadku Estonii brak adekwatnych instrumentów finansowych (por. Raport o konwergencji, EBC). Źródło: Eurostat, obliczenia MF.