EDUKACJA ODPADOWA w kontekście praktycznych aspektów selektywnej zbiórki
Nowe prawo Mamy za sobą pierwsze trzy miesiące zbiórki odpadów komunalnych w nowym systemie stosując zapisy znowelizowanej u.cz.p.g. Obnażyły one wiele słabości i niedociągnięć zwłaszcza w obszarze właściwego rozumienia przez społeczeństwo potrzeby segregacji i zagadnień recyklingowych (traktowanych jako zło narzucone). Okazuje się, iż edukacja odpadowa jest nadal pietą Achillesową polskiej gospodarki odpadami.
Zła propaganda Polskie media publikują i emitują wiele nieprawidłowych i mylnych informacji o zasadach segregacji śmieci. Wywołało to lawinę maili i telefonów z pytaniami do gmin i lokalnych operatorów zbierających odpady. Należy zadać sobie pytanie skąd i z jakich źródeł korzystają autorzy fałszywych informacji.
Zasada SMART W trakcie wyznaczania i planowania celów przedsięwzięć ekoedukacyjnych warto skorzystać z ZASADY SMART : S - szczegółowy M - mierzalny A - atrakcyjny R - realistyczny T - terminowy
Szczegółowy Cel jest szczegółowy, jeżeli: zawiera konkretny przekaz, informujący o zadaniach do zrealizowania z zakresu selektywnej zbiorki odpadów, zrozumiale i jednoznacznie określa zasady segregacji i postępowania, mieszkańcy wiedzą czego dotyczy projekt oraz jakie efekty są oczekiwane. Ważna jest czytelność zadania tak aby odbiorca wiedział jakie informacje na temat gospodarki odpadami otrzyma.
Mierzalny Cel powinien być tak sformułowany, by na podstawie ustalonego wskaźnika można było wyrazić poziom realizacji celu, lub przynajmniej umożliwić jednoznaczną "sprawdzalność" jego realizacji. Po zrealizowaniu celu można było ustalić czy wzrosły poziomy mas zbiórki surowców podlegających segregacji. Tu ważne jest dokładne ustalenie poziomów zbiórki i obszaru oddziaływania przed realizacją zadań. Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na słabe elementy postepowania z odpadami mieszkańców z danego obszaru.
Atrakcyjny Cel przede wszystkim powinien być akceptowalny. Zadania z nim związane realizowane są w sposób ciekawy wzbudzający chęć do działania i poszukiwania własnych inicjatyw realizacji założonych celów. Motywowanie odbiorców poprzez uzyskanie konkretnych korzyści nie tylko w formie uzyskanej informacji np. konkursy z nagrodami, promocyjne zbiórki z loteriami.
Realistyczny Posiadane środki logistyczne jak i finansowe muszą być wystarczające dla realizacji wyznaczonego celu. Brak środków przede wszystkim finansowych jest jednym z najczęstszych problemów występujących przy realizacji przedsięwzięć o charakterze ekologicznym. Finansowanie ekonauki powinno być przeniesione na rynki lokalne. Gminy i operatorzy zbierający odpady maja możliwość bezpośredniej oceny jakości i rodzaju odpadów, stopnia wdrożenia selektywnej zbiorki oraz specyfiki obsługiwanego obszaru. Mają w tym wymierny cel czystość pozyskanego odpadu, który staje się surowcem.
Terminowy Należy dokładnie podać terminy realizacji celów uwzględniając możliwości czasowe odbiorców ekoprojektów. Ustalając terminy powinno się uwzględnić również w jakim czasie, jakie odpady występują mniej lub bardziej intensywnie np. szkolenie z zakresu postepowania z tworzywami sztucznymi przed okresem letnim w którym występuje duży wzrost zbiórki opakowań po napojach, przed 1 listopadem, wzrost odpadów z cmentarzy. Większy udział mieszkańców na warsztatach na temat nowej reformy śmieciowej po wejściu w życie nowych przepisów.
Formy edukacji w zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych
Informacje, reklama i bazy dobrych rad w intrenecie Internet jest najszybciej rozwijającym się medium reklamowym. Umieszczając treści w sieci czy budując bazy danych o edukacji na stronach i forach internetowych warto pamiętać o pozycjonowaniu. Brak odpowiedniego pozycjonowania sprawia, iż nasza informacja ginie w natłoku wielu podobnych w dużej mierze błędnych przekazów.
Prasa i informacje w periodykach Jedna z najstarszych form przekazywania informacji którą można przekazywać treści edukacyjne. Przy umieszczaniu informacji w prasie należy pamiętać o: wybór publikacji musi być wnikliwie przeanalizowany (zasięg kolportażu i nakład, branżowość, wiek czytelnika), każde czasopismo ma swój czas przekazu, zazwyczaj bardzo krótki(lądowanie w koszu wśród makulatury), ważny jest wybór strony, miejsca i wielkości zajmowanej powierzchni, jakości i formie tekstu i ewentualnych obrazów.
Ulotki i plakaty Na tego typu formę edukacji należy przygotować odpowiednie środki finansowe ponieważ koszty druku i dystrybucji nie należą do małych. Należy zadbać o jakość merytoryczną tekstu odpowiednio skompresowaną (częste błędy). Warto skorzystać z pomocy fachowca przy projektowaniu ulotki tak aby nie straciła swoich podstawowych cech jak oddziaływanie na odbiorcę. Nasz plakat czy ulotka musi wzbudzać ciekawość i wyróżniać się wśród innych. Odpowiednia powtarzalność publikacji (np. zaklejanie plakatów na słupach).
Ulotki i plakaty
Kalendarze Kalendarz z harmonogramem odbioru odpadów idealnie nadaje się na sposób przemycenia informacji o sposobach segregacji i postępowaniu ze śmieciami w naszym gospodarstwie domowym. Jedynym mankamentem tego typu źródła ekoedukacji jest ograniczona ilość miejsca. Dlatego ważne aby umieszczać w nim tylko rzeczy ważne i korzystać z małych czytelnych obrazków lub fotografii.
Kalendarze
Gadżety z nadrukiem Najdroższa forma rozpowszechniania edukacji ekologicznej. Nigdy nie będzie podstawą tworzenia działań edukacyjnych. Może jedynie służyć jako forma pomocnicza czy uzupełniająca. Na gadżetach powinno umieszczać się tylko nazwy programów i adresy źródła publikacji szerszych informacji. Pomimo kontroli część gadżetów zazwyczaj trafia do grupy odbiorców niezainteresowanych tematem
Spotkania, seminaria, warsztaty Najskuteczniejsza i bezpośrednia forma prowadzenia edukacji odpadowej. Możliwość dostosowania i wyodrębnienia poszczególnych grup uczestników, co daje możliwość dostosowania odpowiednich form metodyki przekazywania wiedzy. Atutem spotkań, seminariów i warsztatów jest bezpośredni kontakt z odbiorcą. Zapoznanie się z problemami u źródła i możliwość dyskusji wraz z odpowiedziami na pytania. Ważnym elementem przy organizacji spotykań jest odpowiedni dobór prelegenta - oratora przygotowanego merytorycznie z odpowiednim doświadczeniem zawodowym.
Spotkania, seminaria, warsztaty
W praktyce
Należy zawsze używać słów prostych, dostosowanych do poziomu odbiorcy.
Używać wyrazów prostych w zrozumieniu i interpretacji. Nie zawsze odbiorca zrozumie intencje autora(np. stłuczka szklana lub resztki żywności)
Terminy, czas i miejsca spotkań lub akcji edukacyjnych zawsze należy dostosować do potrzeb odbiorców np.spotkania z rolnikami w okresie intensywnych prac w polu
Starajmy się organizować spotkania, jeśli jest to możliwe w jak najmniejszym gronie odbiorców związanych jednym wyodrębnionym środowiskiem. Pozwoli to na szczegółową analizę problemów poszczególnych środowisk i odpowiedni dobór treści.
Należy pamiętać, zamierzając przeprowadzić działania edukacyjne aby zapoznać się z właściwym dla miejsca regulaminem utrzymania czystości i porządku w gminach. Choć ustawa jednoznacznie reguluje prawo w tym zakresie ale interpretacje i postepowanie z odpadami może być różne!
Pytania i odpowiedzi???
Dziękuję za uwagę!!!