ROZDZIAŁ VII ZAGROśENIE KLIMATU AKUSTYCZNEGO 1. Oceniane akustycznie rodzaje terenów i podstawy prawne Projektowana koncepcja programowa przebiegu odcinka drogi ekspresowej S 11 od km 314+520 do km 468+328 koryguje przebieg tego odcinka drogi ekspresowej, który został wyznaczony wcześniej w obowiązujących Studiach Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania poszczególnych gmin, przez które przebiega, częściowo po śladzie istniejącej drogi krajowej nr 11. Koncepcja programowa odcinka ok. 154 km drogi ekspresowej S 11, projektowana w tym Studium Techniczno-Ekonomicznym, wyznacza jego przebieg przez lub w sąsiedztwie miejscowości, osiedli czy pojedynczych budynków, eliminując częściowo zagroŝenie hałasem stosunku do przebiegu po istniejącej drodze krajowej nr 11. Mimo to, planowana trasa przebiega w sąsiedztwie terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (z nieuciąŝliwymi usługami rzemieślniczymi lub bez tych usług), zabudowy zagrodowej oraz pojedynczych budynków jednorodzinnych, a takŝe pojedynczych budynków wielorodzinnych i hoteli. Ocenę zagroŝeń akustycznych w środowisku przeprowadzono dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i na cele mieszkaniowo-usługowe. Ze względu na rodzaj dokumentacji oraz skalę i dokładność map, a takŝe brak dostępu do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, nie wskazano zagroŝeń akustycznych dla pozostałych rodzajów terenów, dla których definiowane są standardy ochrony środowiska na podstawie wymagań ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62/2001, poz. 627, z późniejszymi zmianami), tj. terenów przeznaczonych pod szpitale i domy opieki społecznej oraz budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŝy, a takŝe na cele uzdrowiskowe i rekreacyjno-wypoczynkowe. Na podstawie obowiązującego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 lipca 2004 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 178/2004, poz. 1841), dopuszczalny równowaŝny poziom dźwięku w środowisku dla ocenianych terenów zabudowy mieszkaniowej wynosi dla większości tych terenów L * AT (D/N) = 60/50 db, odpowiednio w porze dziennej (od 6 00 do 22 00 ) i nocnej (od 22 00 do 6 00 ). WyŜsze wymagania, na poziomie L * AT (D/N) = 55/50 db, dotyczą zabudowy mieszkaniowej bez usług. PoniewaŜ 255
jednak relatywnie większe zagroŝenie komfortu akustycznego będzie występowało w porze nocnej, ocenę zagroŝeń akustycznych w środowisku i proponowane działania ochronne dostosowano do poziomu dopuszczalnego w nocy, tj. L * AT (N) = 50 db. RównowaŜny poziom dźwięku hałasu w środowisku zewnętrznym, nie przekraczający wartości L * AT (D/N) = 60/50 db, zapewnia w pomieszczeniach mieszkalnych zamkniętych, wyposaŝonych w okna o standardowej izolacyjności akustycznej R A2 ok. = 20 db, wg polskiej normy PN-B-02151-3 komfort akustyczny na poziomie L * AT (D/N) = 40/30 db, wymagany na podstawie przepisów polskiej normy z dziedziny akustyki budowlanej PN-87/B-02151/02, w czasie odniesienia odpowiadającym najniekorzystniejszym ośmiu kolejnym godzinom w porze dziennej (pomiędzy godz. 6 00 i 22 00 ) oraz jednej najmniej korzystnej godzinie w porze nocnej (pomiędzy godz. 22 00 i 6 00 ). Wartości progowe poziomu hałasu komunikacyjnego w zabudowie mieszkaniowej czyli poziomy hałasu zagraŝające zdrowiu ludzi wyraŝone równowaŝnym poziomem dźwięku na poziomie L * AT (D/N) = 75/67 db, odpowiednio w czasie odniesienia równym szesnastu godzinom pory dziennej i ośmiu godzinom pory nocnej, definiuje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2002 roku w sprawie wartości progowych poziomów hałasu (Dz.U. Nr 8/2002, poz. 81). 2. NatęŜenia ruchu i struktura potoków Ocenę zagroŝeń akustycznych w środowisku przeprowadzono dla natęŝeń ruchu prognozowanych dla roku 2015 dla poszczególnych międzywęzłowych odcinków drogi ekspresowej S 11, od obwodnicy Środy Wlkp. i węzła Kijewo do węzła Byczyna. Z prognozy ruchu średniego w dobie (SDR) dla pojazdów lekkich (PL) i cięŝkich (PC) wyznaczono natęŝenia ruchu w porze dziennej (od godz. 6 00 do godz. 22 00 ) i nocnej (od godz. 22 00 do godz. 6 00 ). Przyjęto, Ŝe ruch w porze nocnej stanowi ok. 13 % SDR. Udział pojazdów cięŝkich (PC) w SDR, określony w udostępnionej prognozie, dostosowano do pory dziennej (spadek o ok. 2 % z SDR) i nocnej (wzrost o ok. 5 % z SDR). Przyjęte do obliczeń akustycznych przybliŝone natęŝenia potoków ruchu zebrano w Tabeli 2. Prognozowane natęŝenia SDR są bardzo zróŝnicowane na analizowanym odcinku drogi ekspresowej S 11 od ok. 24 000 (Miąskowo Nowe Miasto n. Wartą) do 6 000 (Jankowy 256
Piaski). Podano je w celu umoŝliwienia weryfikacji oceny zagroŝenia hałasem, opracowanej na podstawie tych potoków ruchu. Tabela 7.1 NatęŜenia potoków ruchu pojazdów lekkich i cięŝkich w prognozie roku 2015. NatęŜenie ruchu pojazdów Odcinek od węzła do węzła SDR pora dzienna pora nocna PL PC PL PC Kijewo Miąskowo 21 200 14 940 3 504 2 040 716 Miąskowo Nowe Miasto n. Wartą 23 900 16 842 3 951 2 299 808 Nowe Miasto n. Wartą Mieszków 17 700 12 473 2 926 1 703 598 Mieszków Jarocin 12 400 8 738 2 050 1 193 419 Jarocin Witaszyce 12 400 8 738 2 050 1 193 419 Witaszyce Kotlin 13 300 9 373 2 198 1 280 449 Kotlin Pleszew 12 300 8 668 2 033 1 183 416 Pleszew Łaszew 8 800 6 048 1 608 824 320 Łaszew Sobótka 9 500 6 729 1 736 889 346 Sobótka Górzno 9 800 6 736 1 790 917 357 Górzno Franklinów 9 800 6 736 1 790 917 357 Franklinów Ostrów Wlkp. 6 200 4 261 1 133 580 226 Ostrów Wlkp. Przygodzice 14 500 9 966 2 649 1 357 528 Przygodzice Antonin 18 100 12 440 3 307 1 694 659 Antonin Ostrzeszów 14 300 9 828 2 613 1 338 520 Ostrzeszów Rojów 11 800 8 110 2 156 1 004 430 Rojów Kochłowy 12 000 8 248 2 192 1 123 437 Kochłowy Hanulin 14 800 10 172 2 704 1 385 539 Hanulin Kępno 9 400 6 461 1 717 880 342 Kępno Jankowy 15 000 10 310 2 740 1 404 546 Jankowy Piaski 9 200 6 323 1 681 861 335 Piaski Kostów 9 100 6 254 1 663 852 331 Kostów Byczyna 7 300 5 017 1 334 683 266 Obliczenia równowaŝnego poziomu hałasu samochodowego przeprowadzono dla prędkości ruchu pojazdów lekkich V PL = 100 km/h i cięŝkich V PC = 90 km/h, przy załoŝeniu, Ŝe na analizowanym odcinku droga ekspresowa S 11 ma przekrój po 2 pasy ruchu w kaŝdym kierunku, tj. 2 po 2 x 3.5 m, z pasem dzielącym jezdnie o szerokości 5 m. 257
Przyjęto ponadto, Ŝe niweleta trasy jest płaska, a droga biegnie w poziomie terenu, na niewielkim nasypie. Wyjątkiem jest rozpoznany odcinek trasy na wysokości Jarocina (raport OOŚ z 2003 r.), gdzie trasę poprowadzono w wykopie. 3. Ocena zagroŝeń hałasem samochodowym w zabudowie mieszkaniowej ZagroŜenie klimatu akustycznego hałasem samochodowym, związane z projektowaną drogą ekspresową S 11 w roku 2015, odzwierciedlają przekroje z zabudową mieszkaniową (i hotelową) w Tabeli 3, dla których zaproponowano działania ochronne, pozwalające ograniczyć ponadnormatywny hałas w nocy do poziomu dopuszczalnego L * AT (N) = 50 db. Budynki rozmieszczone w sąsiedztwie planowanej trasy, dla których nie zapisano przekrojów w Tabeli 3, nie będą zagroŝone hałasem samochodowym od planowanej drogi S 11. Uzyskanie dopuszczalnego poziomu dźwięku w porze nocnej pozwoli zapewnić w porze dziennej komfort akustyczny na poziomie ok. L (D) AT = 54 db, czyli znacznie poniŝej poziomu dopuszczalnego L * AT (D) = 60 db, a nawet poniŝej poziomu dopuszczalnego L * AT (D) = 55 db dopuszczalnego dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej bez usług. Na linii zabudowy mieszkaniowej w przypadku budynków zlokalizowanych najbliŝej planowanej trasy nie będą przekraczane poziomy progowe L * AT (D/N) = 75/67 db, odpowiednio w porze dziennej i nocnej (często w związku z proponowanymi rozbiórkami budynków). 4. Proponowane działania ochronne i ich koszty W celu uzyskania w sąsiedztwie istniejącej zabudowy mieszkaniowej (pojedynczych, rozproszonych budynków lub zespołów budynków, a takŝe wzdłuŝ osiedli), rozmieszczonej wzdłuŝ planowanej trasy drogi ekspresowej S 11, poziomu dźwięku dopuszczalnego w środowisku w porze nocnej L * AT (N) = 50 db zaproponowano przede wszystkim budowę ekranów przeciwhałasowych. Oszacowano długość ekranów oraz ich uśrednioną wysokość. Prawidłowe parametry ekranów naleŝy określić w raportach wykonywanych obowiązkowo do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach lub w ich projektach budowlanych. PrzybliŜone parametry ekranów były niezbędne w tym wypadku do oszacowania kosztów ich budowy. Przyjęto koszt budowy za 1 m 2 ekranu nieprzezroczystego na poziomie ok. 1 500 zł. Jest to średni koszt budowy 1 m 2 ekranu, biorąc pod uwagę ceny ekranów z 2004 roku z przedziału: 258
od ok. 600 800 zł za ekran drewniany do ok. 1 800 2 200 zł za ekran z trocinobetonu oraz 2 200 2 800 zł za ekran przezroczysty. W sumie zaproponowano budowę ok. 48 000 m 2 70 72 mln zł. ekranów, które będą kosztowały ok. Dla niektórych pojedynczych budynków przewidziano wymianę stolarki okiennej. Przyjęto koszt ok. 10 000 zł na budynek. Zaproponowano wymianę okien na dźwiękoszczelne w 14 budynkach oraz jako rozwiązanie alternatywne w kolejnych 18 budynkach; razem w 32 budynkach. Stąd, koszt wymiany okien będzie kształtował się na poziomie ok. 140 000 zł oraz ew. dodatkowo 180 000 zł, czyli razem maksymalnie ok. 320 000 zł. W kilkunastu przypadkach rozpatrywano rozbiórki budynków ze względów akustycznych, w związku z ponadnormatywnym hałasem i potencjalnym zagroŝeniem wibracjami dla konstrukcji budynków i przebywających w nich ludzi. W kilku przypadkach budynki były zagroŝone przede wszystkim przez kolej. Nie przeprowadzano jednak kalkulacji rozbiórki budynków zakładając, Ŝe będą one konieczne przede wszystkim ze względów drogowych. Zaproponowano rozbiórkę w przypadku 13 budynków mieszkalnych i 2 budynków gospodarczych; razem 15 budynków. Zaproponowano takŝe utworzenie przegród z zieleni dźwiękoizolacyjnej. Przewidziano przede wszystkim przegrody zielone o szerokości ok. 30 m i o róŝnej długości. Koszt 100 mb przegrody zielonej o szerokości 30 m, czyli o powierzchni 3000 m 2, skalkulowano na ok. 30 000 zł. Zaproponowano utworzenie przegród z zieleni dźwiękoizolacyjnej o powierzchni ok. 126 000 m 2, co oznacza koszt ok. 1 260 000 zł. Razem, koszt rozwiązań przeciwhałasowych dla planowanego odcinka drogi ekspresowej S 11, o długości ok. 154 km od obwodnicy Środy Wlkp. do Byczyny, które zaproponowano w postaci ekranów, okien dźwiękoszczelnych i zieleni dźwiękoizolacyjnej wyniesie ok. 73 mln zł. Koszt ten kształtują przede wszystkim ceny ekranów akustycznych. 259