Informacja o wynikach kontroli bezpieczeństwa zimowych płynów do spryskiwaczy W IV kwartale 2010r. skontrolowano 6 przedsiębiorców prowadzących sprzedaż zimowych płynów do spryskiwaczy, tj.: 3 producentów: NEXUS Sp. z o.o. Bytom ul. Siemianowicka 98, MIRADO Plus Sp. z o.o. Chorzów ul. Stalowa 16, AMTRA Sp. z o.o. Sosnowiec ul. Schonów 3, 1 sprzedawcę hurtowego: SELGROS CASH&CARRY Sp. z o.o. Hala Bytom ul. Chorzowska 88a z siedzibą w Poznaniu ul. Zamenhofa 133, 1 sklep wielkopowierzchniowy: AUCHAN POLSKA Sp. z o.o. CENTRUM HANDLOWE Katowice ul. Trasa Nikodema i Józefa Reńców 30 z siedzibą w Piasecznie ul. Puławska 46 (informacja konsumencka). W toku przeprowadzonych kontroli zbadano ogółem 10 partii płynów do spryskiwaczy szyb w ilości 15 132 sztuki wartości 101 989,46 zł, w tym: 9 partii wyrobów produkcji krajowej 1 partię wyrobów pochodzących z pozostałych krajów UE (produkcji niemieckiej SONAX GmbH & co. KG Münchener Str. 75 D-86633 Neuburg/Donau) Nieprawidłowości w różnym zakresie stwierdzono we wszystkich skontrolowanych jednostkach. Zastrzeżenia wniesiono do: oznaczenia zawartości procentowej składników obecnych w mieszaninie, braku pełnych informacji w karcie charakterystyki, a także stwierdzono rozbieżności pomiędzy informacjami uwidocznionymi w treści etykiet, a zapisami zawartymi w kartach charakterystyki oraz niezgodności zapisów w KRS z obowiązującą klasyfikacją działalności gospodarczej (PKD2007). Nieprawidłowości stwierdzono u 3 przedsiębiorców tj.: NEXUS sp. z o.o. Bytom; AMTRA sp. z o.o. Sosnowiec i SELGROS CASH &CARRY Bytom, natomiast w 2 jednostkach tj. MIRADO Plus Sp. z o.o. Chorzów i AUCHAN POLSKA Sp. z o.o. CH Katowice wykazano wspomniane nieścisłości. Ogółem zakwestionowano 5 partii produktów chemicznych liczności 12 063 sztuki, wartości 72 627,17 zł, wszystkie produkcji krajowej tj. 50% zbadanych partii. W przypadku 2 innych partii stwierdzono uchybienia. Natomiast do oznakowania 3 partii preparatów zastrzeżeń nie wniesiono. Objęte oceną preparaty sklasyfikowane zostały przez producentów w 9 przypadkach jako preparaty niebezpieczne i zaliczone do kategorii produktów: łatwopalnych - 7 partii szkodliwych - 1 partia łatwopalnych i szkodliwych - 1 partia Natomiast płyn do spryskiwaczy produkcji MIRADO Plus sp. z o.o. w Chorzowie sklasyfikowany został przez producenta jako produkt bezpieczny. Powyższe dotyczy 1 partii Ogólne wymagania bezpieczeństwa zimowych płynów do spryskiwaczy - badania. W trakcie czynności kontrolnych, celem przeprowadzenia oceny bezpieczeństwa zimowych płynów do spryskiwaczy w zakresie zgodności temperatury krystalizacji deklarowanej przez producentów na opakowaniach jednostkowych z rzeczywistą pobrane zostały próbki produktów i przekazane do Specjalistycznego Laboratorium Badania Paliw i Produktów Chemii Gospodarczej w Bydgoszczy. Próbki pobrano z 4 niżej wymienionych partii płynów produkcji krajowej o deklarowanej temperaturze krystalizacji -22 0 C" tj.: - płyn NEXUS poj. 5 l z partii 1 320 sztuk, 1
- płyn produkcji MIRADO poj. 5 l o z partii 2 700 sztuk, - płyn MOJE AUTO poj. 2 l z partii 1 681 sztuk, - płyn CITRON Jax Antifrost poj. 5 l z partii 128 sztuk. W oparciu o wyniki badań ujętych w sprawozdaniach z badań nie stwierdzono rozbieżności pomiędzy deklarowaną temperaturą krystalizacji, a jej rzeczywistą wartością. Płyny w badanym parametrze przy uwzględnieniu niepewności pomiaru spełniają wymagania określone w deklaracji producenta. Wyjściowe (rzeczywiste) wskaźniki temperatury krystalizacji kształtowały się na różnym poziomie, i tak w przypadku płynu MIRADO wartość wskaźnika wyniosła -21,50 C"; NEXUS - -22 0 C"; płynów CITRON i MOJE AUTO - odpowiednio -22,3 i 22,60 C". Oznakowanie Prawidłowość oznakowania zimowych płynów do spryskiwaczy sprawdzono w oparciu o przepisy: - art. 7 i art. 7a ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999, ze zm.), - art. 20 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 155, poz. 1095), - art. 7, art. 15 i art. 16 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (Dz. U. Nr 91, poz. 740), - art. 1 i art. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2009 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych (Dz. U. Nr 122, poz. 1010), a także: - art. 11 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 648/2004 z dnia 20 czerwca 2004 r. w sprawie detergentów, - rozporządzenia Komisji (WE) NR 907/2006 z dnia 20 czerwca 2006r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie detergentów w celu dostosowania jego załączników III i VII. Ponadto, w związku z tym, że płyny sklasyfikowane zostały również jako preparaty niebezpieczne przy ocenie prawidłowości oznakowania uwzględniono przepisy ustawy z dnia 11.01.2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009r. Nr 152 poz. 1222) i aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie, w tym rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 marca 2009r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz niektórych preparatów chemicznych (Dz. U. nr 53 poz. 439). Na 10 badanych partii detergentów zakwestionowano 2 partie w ilości 152 sztuk wartości 2 724,32 zł co stanowi 20% badanych partii (CITRON i BIOFIX). Na opakowaniach detergentów, przeznaczonych do sprzedaży użytkownikowi, umieszczone zostały następujące informacje: a) nazwa produktu, b) nazwa i pełny adres oraz numer telefonu osoby odpowiedzialnej za wprowadzenie produktu do obrotu. W oznakowaniu płynów NEXUS nie podano numeru telefonu, ale wskazano adresy internetowy i e-mailowy. c) adres, adres e-mailowy lub internetowy oraz numer telefonu, pod którym dostępny jest arkusz danych składników. Ustalono, że pod dostępnymi adresami internetowymi brak było arkuszy danych składników dla wszystkich ocenianych produktów, zaś witryna internetowa producenta ALPAT sp. z o.o. Błonie znajdowała się w przebudowie. d) zawartość składników, z wyjątkiem płynów do spryskiwaczy MOJE AUTO produkcji AMTRA Sp. z o.o. ul. Schoenów 3 w Sosnowcu i NEXUS -220 C" i -160 C" produkcji NEXUS Sp. z o.o. w Bytomiu, przy czym w przypadku tych ostatnich zawartość składników ograniczona została do zapisu: Uwaga! Produkt zawiera alkohol etylowy. Może zawierać śladowe ilości alkoholu metylowego". Wg wyjaśnień przedstawicieli przedsiębiorcy w treści etykiety nie określono zawartości preparatu ze względu na zastosowanie składników w stężeniu nie przekraczającym 0,2% w stosunku wagowym. Zgodnie z wymaganiami załącznika II Rozporządzenia Komisji (WE) NR 907/2006 na opakowaniu detergentów przeznaczonych do sprzedaży detalicznej powinny znajdować się informacje dotyczące wskazania zawartości składników wyszczególnionych w dokumencie, gdy są one dodawane w stężeniu powyżej 0,2% wagowo. Ponadto wyjaśniono, że nie dodaje się też składników, co do których istnieje wymóg umieszczenia w wykazie składników niezależnie od ich stężenia (enzymy, substancje dezynfekujące, rozjaśniacze optyczne, środki konserwujące). Natomiast udział w mieszaninie kompozycji zapachowych nie przekracza (sumarycznie) 0,01% wagowo. 2
W oznakowaniu płynu CITRON Jax produkcji ZCh EmiChem P.P. w Poznaniu zaznaczono wyłącznie zawartość substancji o nazwie IZOPROPANOL. Z karty charakterystyki preparatu - pkt. 3 skład i informacja o składnikach wynika, że substancjami wchodzącymi w skład preparatu są: alkohol etylowy oraz 2-butoksyetanol. Niezależnie od powyższej informacji w tym samym dziale umieszczono zapis treści "środek czyszczący zawierający mieszaninę alkoholi: etylowego i izopropylowego". Z kolei w oznakowaniu płynu BIOFIX Premium CASTROL produkcji AUTOLAND J. Kisielewski & J. Morański Sp. jawna w Warszawie nie określono obecności środka powierzchniowo czynnego niejonowego na poziomie <5 %. Zapis taki umieszczony został w przedłożonej karcie charakterystyki preparatu. Natomiast w oznakowaniu płynu WindowStar Flower Cherry wykazano zawartość jonowych środków powierzchniowo czynnych na poziomie 0,7%. Dodaje się, że zgodnie z wymaganiami cyt. rozporządzenia WE w zakresie oznakowania zawartości należy stosować wskazane w nim zakresy procentowe dla m.in. środków powierzchniowo czynnych (np. mniej niż 5%; 5% lub więcej, ale nie więcej niż 15%). Zatem wystarczającym było określenie - jonowe środki powierzchniowo czynne <5%. W wyniku przeprowadzonej oceny w zakresie ustaw: o języku polskim, o swobodzie działalności gospodarczej oraz o towarach paczkowanych nieprawidłowości nie stwierdzono. Informacje zawarte w treści etykiety przedstawione zostały w języku polskim, natomiast minimalna wysokość cyfr i liter w oznakowaniu ilości nominalnej oraz zastosowane jednostki miary odpowiadały wymaganiom określonym w załącznikach nr 1 i 2 do cyt. rozporządzenia z dnia 20.07.2009r.. Z 10 ocenianych partii preparatów - 9 partii stanowiło produkty niebezpieczne, z których zakwestionowano 4 partie (NEXUS 22 i 16, CITRON i MOJE AUTO) produkcji krajowej co stanowi 44,4% badanych partii. Oznakowanie opakowania poszczególnych mieszanin niebezpiecznych zawierało: a) określenie nazwy preparatu, b) określenie nazwy substancji niebezpiecznych zawartych w mieszaninie (opisano we wcześniejszej części informacji). Dodaje się, że stosownie do wymagań określonych przepisami 5 ust. 3 pkt 1 cyt. rozporządzenia MZ z dnia 5.03.2009r. w oznakowaniu nie zamieszcza się nazw substancji, które spowodowały zaklasyfikowanie preparatu wyłącznie jako łatwopalny. c) nazwę i adres (siedzibę) przedsiębiorcy wprowadzającego mieszaninę do obrotu, d) znaki i napisy ostrzegawcze, przy czym: w oznakowaniu płynów NEXUS -22 i -160 C", mimo wskazania określonego rodzaju zagrożenia, tj.: R36/38 działa drażniąco na oczy i skórę, R22 działa szkodliwie po połknięciu, które wskazywałyby na preparat niebezpieczny kategorii szkodliwy, producent nie zaklasyfikował płynów jako niebezpieczne i nie przypisał ich do żadnej z obowiązujących kategorii. Przedstawiciel producenta wyjaśnił, że preparaty stanowią produkty łatwopalne, co potwierdzone zostało odpowiednimi zapisami w treści karty charakterystyki. W karcie charakterystyki preparatu (wspólnej dla preparatów o temperaturze krystalizacji -16" i -22") wykazano treść zupełnie innych zwrotów tj. R10 produkt łatwopalny i R 67 pary mogą wywoływać senność i zawroty głowy mających zastosowanie do preparatów kategorii łatwopalny. w oznakowaniu preparatu CITRON przedstawione zostały znaki ostrzegawcze z napisami: substancja łatwopalna" S2/07, substancja szkodliwa" R22 Xn, bez dodatkowej informacji o znaczeniu zwrotów. Uwidoczniony znak ostrzegawczy z napisem substancja łatwopalna odpowiadał piktogramowi produkt wysoce łatwopalny". W karcie charakterystyki wskazano informację treści preparat został sklasyfikowany jako bezpieczny". Tymczasem w tej samej karcie uwidoczniono zapis preparat wymaga oznakowania: łatwopalny oraz szkodliwy" i umieszczono znaki ostrzegawcze z symbolami F i Xi. Zaznacza się, że dla preparatu łatwopalnego zgodnie z cyt. rozporządzeniem nie przewiduje się znaku ostrzegawczego zaś dla preparatu szkodliwego zastrzeżony jest symbol Xn (Xi odnosi się do preparatu drażniącego). e) zwroty R określające rodzaj zagrożenia tj.: R10 - produkt łatwopalny w przypadku 5 preparatów (MOJE AUTO, JAN, BIOFIX Premium CASTROL, SONAX Xtreme i MAXMASTER), 3
R22 - działa szkodliwie po połknięciu,r10 - produkt łatwopalny, R67 - opary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy, w przypadku płynu WindowStar Flower Cherry, R36/38 - działa drażniąco na oczy i skórę i R22 - działa szkodliwie po połknięciu w przypadku płynów NEXUS, przy czym ich zastosowanie nie odpowiadało kategorii preparatu sklasyfikowanego przez producenta. Producent NEXUS Sp. z o.o. w Bytomiu stwierdził, że oceniane płyny należą do preparatów łatwopalnych i powinny zawierać zwroty R10 i R67 (jak podano w karcie charakterystyki). Natomiast w treści etykiety płynu CITRON wskazano zwrot R22 bez określenia jego znaczenia. f) zwroty S wskazujące warunki bezpiecznego stosowania, z wyjątkiem płynów: CITRON i MOJE AUTO. W oznakowaniu pierwszego z wymienionych preparatów wprawdzie uwidoczniono numer zwrotu S2, ale nie podano jego treści. W obu preparatach nie wskazano treści zwrotu S46 w razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - pokaż opakowanie lub etykietę, wymaganego załącznikiem nr 4 szczególny sposób oznakowania niektórych preparatów chemicznych do cyt. rozporządzenia MZ z dnia 5.03.2009r. W oznakowaniu pozostałych preparatów wykazano n/wym. zwroty S: - S2 chronić przed dziećmi, - S7 przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty, - S16 nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu, - S24/25 unikać zanieczyszczenia skóry i oczu, - S26 zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza, - S46 w razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza i pokaż mu opakowanie lub etykietę. W ocenie prawidłowości oznakowania preparatów uwzględniono również zapisy zamieszczone w udostępnionych kartach charakterystyki. W wyniku ich analizy stwierdzono rozbieżności, i tak: a) w karcie charakterystyki sporządzonej przez NEXUS sp. z o.o. Bytom dotyczącej płynów NEXUS określono: - zwroty R10 i 67 natomiast w oznakowaniu R36/38 i 22; - zwroty S2, 23, 46 i 51 natomiast w oznakowaniu S2, 7, 16, 24/25, 26 i 46. Treść zwrotu R46 w dokumencie nie odpowiadała treści zwrotu wynikającego z załącznika nr 2 do cyt. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5.03.2009r., - nazwy substancji wchodzących w skład mieszaniny (w pkt. 3) etanol, propan-2-ol, metanol, glikol natomiast w oznakowaniu alkohol etylowy, śladowe ilości alkoholu metylowego. W pkt. 15 dokumentu w części zatytułowanej nazwy niebezpiecznych składników umieszczone na etykiecie - umieszczono napis nie ma", podczas gdy alkohol etylowy jest substancją wysoce łatwopalną. b) z treści karty charakterystyki opracowanej przez ALPAT sp. z o.o. Błonie dotyczącej płynu WindowStar Flower Cherry nie wynika: - by preparat sklasyfikowano jako niebezpieczny, tym bardziej kategorii szkodliwy jak wynika z treści oznakowania, - zwrot R22 uwidoczniony w oznakowaniu, stanowiący podstawę kategorii szkodliwy. Dodatkowo w pkt. 15 dokumentu zaznaczono, że na etykiecie nie podaje się numerów zwrotów" a wyszczególniono je. c) w karcie charakterystyki sporządzonej przez EmiChem P.P w Poznaniu dotyczącej płynu CITRON dostarczanej dwukrotnie w czasie czynności kontrolnych przedstawiono: - w pierwotnym dokumencie jeden znak ostrzegawczy z symbolem F, oraz symbol Xi bez znaku ostrzegawczego i treści zwrotów R i S, - w kolejnym dokumencie znaki ostrzegawcze z symbolami F i Xi, a zapis nad nimi wskazywał na wymóg oznaczenia produktu łatwo palny i szkodliwy. Mimo podjęcia dalszych działań, kontrolowany nie przedstawił innego dokumentu. Nadmienia się, że obowiązujące przepisy nie przewidują dla preparatu łatwopalnego zastrzeżonego znaku ostrzegawczego. d) w karcie charakterystyki sporządzonej przez PLATINUM Oil Wielkopolskie Centrum Dystrybucji Sp. z o.o. Przeźmierowo dotyczącej płynu JAN zamieszczono informację o zawartości mieszaniny, w tym < 5% środka powierzchniowo-czynnego nie precyzując jakiego (anionowego, kationowego, amfoterycznego lub niejonowego). Preparaty CITRON i WindowStar sklasyfikowane jako szkodliwe, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 kwietnia 2010r. w sprawie rodzajów substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania zaopatruje się w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U nr 4
83 poz. 544) zaopatrzone zostały w wyczuwalny dotykiem znak Δ. Do preparatów zaklasyfikowanych jako mieszaniny o charakterze łatwopalnym nie znajdują zastosowania wymagania przepisów cyt. rozporządzenia Niemniej jednak opakowania produktów JAN, BIOFIX, SONAX, MAXMASTER, MOJE AUTO oraz NEXUS zaopatrzone zostało w wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie w postaci znaku Δ. Również płyn MIRADO sklasyfikowany jako bezpieczny posiadał opakowanie z wyczuwalnym znakiem Δ. W wyniku kontroli nałożono 1 mandat karny kredytowany w kwocie 200,00 zł - za popełnienie wykroczenia z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009r. Nr 152 poz. 1222), wystosowano 4 wystąpień do producentów płynów do spryskiwaczy, skierowano wystąpienie pokontrolne do jednostki nadrzędnej. Ponadto przedsiębiorcom: NEXUS sp. z o.o. Bytom i AMTRA sp. z o.o. Sosnowiec umożliwiono podjęcie dobrowolnych działań o charakterze naprawczym. W wyniku wystąpień pokontrolnych otrzymano odpowiedzi, z treści których wynika, że przedsiębiorcy dostosują oznakowanie do wymagań obowiązujących przepisów, eliminując wskazane nieprawidłowości. Podsumowanie Objęte oceną bezpieczeństwa płyny do spryskiwaczy, biorąc pod uwagę wyniki badań laboratoryjnych należy uznać za spełniające wymagania określone przez producentów, a tym samym i oczekiwania użytkowników, którzy dokonując ich zakupu mogli liczyć na zgodność deklarowanej temperatury krystalizacji z rzeczywistą. Również treść oznakowania preparatów nie wprowadzała konsumentów w błąd i nie miała wpływu na bezpieczeństwo użytkowania produktu. Stwierdzone nieprawidłowości wynikały głównie z rozbieżności i braku relacji z dokumentami towarzyszącymi. Zgromadzone materiały i wyniki przeprowadzonych kontroli w trakcie, których zakwestionowano 50 % badanych partii towarów nasuwają wniosek o konieczności kontynuowania kontroli w przedmiotowym zakresie. Uwzględniając jednak założenia programu kontroli trzeba przyznać, że czynności kontrolne nie wykazały nieprawidłowości. Badane wyroby były bezpieczne. 5