Kod kraju pochodzenia 12. Soja Uwagi ogólne Wyniki z doświadczeń PDO dla soi opracowano po dwuletnim okresie w 2011 i 2012 roku. Doświadczenia przeprowadzono w trzech punktach doświadczalnych: SDOO w Przecławiu, ZDOO w Nowym Lublińcu i ZDOO w Skołoszowie. W województwie podkarpackim (pomijając rejony podgórskie) warunki klimatyczne sprzyjają uprawie tego gatunku. Mimo coraz większego zainteresowania uprawą soi, w Polsce, w rejestrze znajduje się obecnie tylko dwie odmiany. Wykaz odmian zarejestrowanych w kraju i przebadanych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego na Podkarpaciu przedstawia załączona tabela. Doświadczenia przeprowadzono na jednym poziomie agrotechniki w sześciu powtórzeniach. Wyniki doświadczeń Warunki wegetacji w 2012 roku na Podkarpaciu dla uprawy soi były ogólnie korzystne pomimo niższych opadów w lipcu w porównaniu do wielolecia. Zawiązywanie strąków przez rośliny było bardzo dobre. Wysokie plony nasion uzyskała odmiana Aldana w Przecławiu ponad 40 dt z ha. Korzystnie należy ocenić poziom plonowania tej odmiany w Skołoszowie 34 dt z ha. Na niższym poziomie plonowała odmiana Augusta i to we wszystkich doświadczeniach. W roku 2011 średnie plonowanie odmian było na poziomie 25 dt z ha i było niższe o 4 dt z ha niż w analogicznym roku 2012, przy słabszym plonowaniu odmian w Nowym Lublińcu. Do niższego poziomu plonowania w Nowym Lublińcu przyczyniło się słabsze stanowisko, gleby lekkie i okresowe niedobory wody (mniejsze opady przy upalnych temperaturach). Ważnym czynnikiem do uzyskania dobrych plonów nasion jest odporność odmiany na wyleganie w okresie kwitnienia, zawiązywania strąków oraz przed zbiorem dla zmniejszenia strat w trakcie omłotu. Korzystniejszą odporność na wyleganie wykazała w doświadczeniach Aldana, odmiana o nieco niższym wzroście roślin niż Augusta. W latach 2011-12 porażenie chorobami wystąpiło w niewielkim nasileniu. Większą odpornością na bakteryjną ospowatość przejawiała odmiana Augusta. Dobre warunki pogodowe przed zbiorem w obu latach sprzyjały równomierności w dojrzewaniu strąków i opadnięciu liści z roślin co sprzyjało dosychaniu nasion. Zawartość wody w nasionach podczas zbioru określano jako dość niską. Dużą masę 500 nasion uzyskała odmiana Aldana. Wysokość osadzenia najniższego strąka u obu odmian była podobna i wynosiła 12 cm od ziemi. Takie osadzenie najniższego strąka umożliwia bezpośredni zbiór kombajnem, przy nieznacznych stratach plonu. Szczegółową analizę warunków polowych i ważniejszych cech rolniczo użytkowych zawierają tabele 2-8. Tabela 1 Soja. Odmiany badane. Rok zbioru: 2012 Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - - pełnomocnika w Polsce 1 2 4 5 1 Aldana 1992 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 2 Augusta 2002 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu ul. Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań
Tabela 2. Soja. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2012 Miejscowość SDOO Przecław ZDOO Skołoszów ZDOO Nowy Lubliniec Powiat Mielec Jarosław Cieszanów Kompleks rolniczej przydatności gleby IV I IV Klasa bonitacyjna gleby 3b 2 4a ph gleby w KCl 6,38 6,15 6,6 Przedplon Pszenica ozima Pszenica jara Pszenica ozima Data siewu (dzień, m-c, rok) 02 V 2012 02 V 2012 30 IV 2012 Obsada nasion (szt/m 2 ) 80 80 80 Data zbioru -omłotu (dzień, m-c, rok) 10 IX 2012 11 IX 2012 04 IX 2012 N (kg/ha) 50 27 50 P 2 O 5 (kg/ha) 60 60 10 K 2 O (kg/ha) 90 60 35 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnik. - - - Inne zabiegi Nitragina 0,6 kg/ha Nitragina 0,6 kg/ha Nitragina 0,6 kg/ha Zaprawa nasienna (nazwa) Vitavax 2000 FS Funaben T Funaben T Herbicyd (nazwa,dawka/ha) - Trefla 480 EC 2,0 l - Inne zabiegi (desykacja) - Reglone 200 SL 3,0 l -
Tabela 3 Soja. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2012 Cecha Przecław Skołoszów Nowy Lubliniec 1 Wysokość roślin (cm) 102 93 93 2 Wysokość osadzenia najniższego strąka (cm) 11,0 13,3 11,8 3 Wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia łanu (skala 9 o ) 6,9 7,9 8,4 4 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 5,2 6,5 8,4 5 Porażenie przez choroby : Askochytoza (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 6 Bakteryjna ospowatość (skala 9 o ) 9,0 7,5 9,0 7 Długość okresu od siewu do początku kwitnienia ( l. dni) 49 54 52 8 Długość okresu od siewu do dojrzałości technicznej ( l. dni) 116 114 115 9 Liczba dni od początku do końca kwitnienia łanu ( l. dni) 28 22 23 10 Początek kwitnienia łanu (data) 21 VI 2012 26 VI 2012 20 VI 2012 11 Koniec kwitnienia łanu (data) 18 VII 2012 23 VII 2012 14 VII 2012 12 Pękanie strąków (skala 9 o ) 8,6 9,0 9,0 13 Osypywanie ziarna (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 14 Równomierność dojrzewania (skala 9 o ) 8,0 7,9 8,7 15 Dojrzałość techniczna ziarna (data) 26 VIII 2012 24 VIII 2012 22 VIII 2012 16 Koszenie (data) 07 IX 2012-28 VIII 2012 17 Omłot (data) 10 IX 2012 11 IX 2012 04 IX 2012 18 Masa 500 nasion (g) 78,5 85,3 59,3 19 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 11,3 12,4 12,4 20 Plon ziarna (dt z ha) 35,8 30,1 20,5 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny
Tabela 4 Soja. Plon nasion odmian w miejscowości (% wzorca). Rok zbioru: 2012 Przecław Skołoszów Nowy Lubliniec Wzorzec wszystkie badane odmiany Wzorzec, dt z ha 35,8 30,1 20,5 1 Aldana 116 112 103 2 Augusta 84 88 97 Tabela 5 Soja. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012, 2011 2012 2011 2011-2012 Wzorzec, dt z ha 28,8 25,2 27,0 1 Aldana 111 108 110 2 Augusta 89 92 90 Tabela 6 Soja. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2012,2011 Liczba lat Askochytoza Bakteryjna ospowatość 2012 2011-2012 2012 2011-2012 Wzorzec, (skala 9 o ) 9,0 8,5 7,5 7,3 1 Aldana 2 0,0 0,2-0,3-0,2 2 Augusta 2 0,0-0,2 0,3 0,2 Liczba doświadczeń 0 1 1 2 Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany
Tabela 7 Soja. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2012,2011 Liczba lat Wyleganie w fazie (skala 9 o ) końca kwitnienia łanu przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Wysokość osadzenia najniższego strąka 2012 2011-2012 2012 2011-2012 2012 2011-2012 2012 2011-2012 Wzorzec 7,4 6,7 5,8 5,6 96 97 12,0 12,1 1 Aldana 2 1 1,1 2,2 1,7 0,8-0,3-0,5-0,4 2 Augusta 2-1 -1,1-2,2-1,7-0,8 0,3 0,5 0,4 Liczba doświadczeń 2 5 2 5 3 6 3 6 Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany, Tabela 8 Soja. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2012, 2011 Liczba lat Liczba dni od początku do końca kwitnienia łanu Równomierność dojrzewania Wilgotność nasion Masa 500 nasion (g) 2012 2011-2012 2012 2011-2012 2012 2011-2012 2012 2011-2012 Wzorzec 24 25 7,9 8,1 12,0 13,1 74,4 79,2 1 Aldana 2 0,3-0,4 0,4 0,4 0,2-0,2 11,1 11,5 2 Augusta 2-0,3-0,2-0,4-0,4-0,2 0,2-11,1-11,5 Liczba doświadczeń 3 6 1 4 3 6 3 6 Równomierność dojrzewania: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany