TWORZENIE SIĘ NOWEGO SPOŁECZEŃSTWA W GMINIE STARE JUCHY Elżbieta Topolska www.stowarzyszenie-stare-juchy.pl
Przykłady działań obywatelskich Stowarzyszenia na rzecz rozwoju Gminy Stare Juchy i współpracy z samorządem: Kawiarenka Obywatelska Decydujmy Razem Bądź Obywatelem Wzmacnianie kompetencji obywatelskich
Kawiarenka Obywatelska w Starych Juchach. Kto/kiedy/dlaczego? Jak to się zaczęło? Od częstych spotkań w Gminnej Bibliotece. Przy okazji wypożyczania książek, rozmawiało się o wielu sprawach dotyczących miejsca zamieszkania, ludzi, problemów. Zawsze była propozycja wypicia wspólnie kawy, herbaty. Do tego często domowe ciasteczka. Jednym słowem - atmoooosfera!
Kto? Najpierw one dwie: Beata - bardzo zaangażowana w swoją pracę. Jak mało kto rozumie i czuje istotę tej instytucji. To z jej inicjatywy biblioteka przystąpiła do programu Biblioteka Plus Ela - sprowadziła się w 2007 do gminy, zaangażowała w pracę społeczną, była jedną z założycielek Stowarzyszenia na rzecz rozwoju Gminy Stare Juchy
Częste spotkania w bibliotece, bo tu się czuło potencjał tej placówki. Tu nie tylko wypożycza się książki, ale też spotyka ludzi. Tutaj powstawały pomysły co, jak i dla kogo. Te spotkania były preludium do powstania Kawiarenki, choć jeszcze nie nazwana, już działała.
Kolejny etap - przełom to rok 2011 I tu wkracza trzecia osoba - Agnieszka, zwana aktywną. Agnieszka Łempicka jest pracownikiem Urzędu Gminy od 4 lat, zajmuje się między innymi (a może przede wszystkim) współpracą z organizacjami pozarządowymi. Choć nie jest mieszkanką, doskonale zna gminę, jej problemy, atuty, mieszkańców.
W 2011 Gmina przystąpiła do projektu Decydujmy Razem, którego animatorką była Agnieszka. Zespół zadaniowy (między innymi Beata i Elżbieta) pracował nad programem komunikacji, aktywizacji i integracji mieszkańców. To wtedy nastąpiła formalizacja Kawiarenki. Czyli nazwanie działań już podejmowanych.
Decydujmy Razem
Prowadzony przez blisko 5 lat projekt to propozycja wspólna dla władz samorządowych i społeczności lokalnych. Jego celem było wypracowanie i przetestowanie modeli partycypacji publicznej z wykorzystaniem animacji społecznej oraz upowszechnianie i promocja modeli partycypacji publicznej w środowiskach lokalnych.
W Starych Juchach, powołano już w 2011 roku zespół roboczy i grupę zadaniową. W trakcie wspólnych spotkań opracowali "Program komunikacji, aktywizacji i integracji mieszkańców Gminy Stare Juchy na lata 2012-2017", który został przyjęty uchwałą Rady Gminy w kwietniu 2012 r. To wtedy zrodził się pomysł sformalizowania istniejącej już Kawiarenki Obywatelskiej, która funkcjonuje do dziś. To te warsztaty przyczyniły się do poznania się nawzajem osób zaangażowanych społecznie, bliższego poznania się organizacji pozarządowych działających na terenie gminy i wspólnych działań na rzecz społeczności lokalnej. Przystąpienie Gminy Stare Juchy do projektu "Decydujmy razem" było trafnym posunięciem i przyniosło wiele korzyści jej mieszkańcom.
Czym jest Kawiarenka Obywatelska tutaj, w gminie: Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Gminy Stare Juchy jest spiritus movens i sponsorem merytorycznym działań obywatelskich, które uznane są za jeden z celów strategicznych organizacji. Projekty, które realizuje koncentrują się na spełnieniu oczekiwań mieszkańców Gminy.
W kawiarence spotykamy się z przedstawicielami innych organizacji pozarządowych, samorządu, mieszkańcami, żeby omówić cele współpracy, metody i narzędzia ich realizacji, analizować osiągnięcia, porażki, oczekiwania. Czasem są to spotkania planowane, a często spontaniczne, wynikające z sytuacji (potrzeby).
Bądź Obywatelem!!! budowanie społeczeństwa świadomego i aktywnego Stowarzyszenie wraz z partnerem Gminą Stare Juchy podpisały umowę na realizację tego projektu z Fundacją im. Stefana Batorego, we współpracy z Polską Fundacją Dzieci i Młodzieży. Projekt finansowany był ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Realizacja IV-IX 2014.
Projekt dotyczył szerzenia idei partycypacji publicznej wśród mieszkańców gminy Stare Juchy poprzez włączenie mieszkańców gminy w prace warsztatowe nad aktualizacją Strategii zrównoważonego rozwoju Gminy Stare Juchy do 2020 roku oraz organizację debat społecznych dotyczących jej zapisów. Projekt zakładał także zwiększenie kompetencji wnioskodawcy i innych organizacji pozarządowych z terenu gminy poprzez szkolenie z zakresu funkcjonowania NGO i możliwości pozyskiwania środków na ich działalność.
STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU GMINY STARE JUCHY DO 2020 ROKU jest strategią obywatelską!
Prace nad aktualizacją strategii miały na celu wzrost zaangażowania mieszkańców przez ich włączanie w prace warsztatowe, udział w debatach społecznych dotyczących jej zapisów. Zaktualizowana strategia wyznacza kierunki działania samorządu, które mają bezpośredni wpływ na życie lokalnej społeczności. Działania projektowe pogłębiły odpowiedzialność mieszkańców za kształtowanie najbliższego otoczenia, podniosły poziom wiedzy na temat kompetencji obywatelskich. To zaangażowanie było mocne i wyraźne podsumowano je w programie Wychowanie Obywatelskie zrealizowane przez Radio Olsztyn i emitowane 8 października 14. Warsztaty i konsultacje umożliwiły analizę różnorodnych informacji oraz wypracowanie optymalnych rozwiązań dla gminy. Prowadzili je ekspert i moderatorzy.
Mieszkańcy chcą, by gmina Stare Juchy była wizytówką Warmii i Mazur, miejscem atrakcyjnym turystycznie, gdzie chce się mieszkać, miejscem z którego jesteśmy dumni! A to możemy osiągnąć realizując cele strategiczne, które wyznaczyliśmy: wzrost atrakcyjności turystycznej gminy poprawa jakości życia aktywizacja i integracja społeczna
Proces aktualizacji strategii: Opracowanie diagnozy na bazie danych wtórnych Warsztaty robocze Badania mieszkańców Projekt Strategii Konsultacje społeczne Dokument końcowy
Innowacyjne punkty strategii: Prowadzenie Juskiego Centrum Aktywności (obywatelskiej) Utworzenie Wszechnicy Mazurskiej (wiedza o Mazurach, przeszłości, teraźniejszości) Powołanie Rady ds. Turystyki na terenie gminy Powołanie Parlamentu Starojuskiego
Kawiarenka obywatelska kształtowanie społeczeństwa partycypacyjnego Celem projektu finansowanego z FIO było wsparcie Kawiarenki obywatelskiej poprzez poszerzenie i wzmocnienie działań tej nieformalnej instytucji, dzięki aktywizacji społeczności lokalnej, edukacji nieformalnej mieszkańców gminy i zachęcaniu ich do współpracy i aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym. Realizacja projektu miała przyczynić się do podniesienia poziomu wiedzy i kompetencji obywatelskich poprzez przeprowadzenie szkoleń i warsztatów.
W ramach projektu odbyły się warsztaty i szkolenia: z zakresu mechanizmów demokracji, zasad sprawowania władzy, zasad funkcjonowania samorządów, budowania budżetów, współpracy międzysektorowej, podstaw wiedzy ekonomicznej oraz podniesienia kompetencji społecznych poprzez szkolenia i warsztaty z zakresu poznania procesów grupowych, komunikacji interpersonalnej, postrzegania społecznego, zachowania prospołecznego, wzmacnianie rozwoju osobistego. Działania projektowe miały wspomagać procesy komunikacji społecznej oraz pogłębiać i utrwalać kanały przepływu informacji wśród mieszkańców gminy.
Podsumowanie Zanim zaczniemy konsultacje, obowiązkowa jest edukacja obywatelska: wyjaśnienie podstawowych pojęć i potrzebie uczestnictwa w życiu publicznym, tworzeniu wspólnej przestrzeni. Przede wszystkim budowanie wzajemnego zaufania, szacunku!
DOBRE RADY JAK ZACHĘCIĆ, ZMOBILIZOWAĆ LOKALNE SPOŁECZEŃSTWO DO UCZESTNICTWA, ZROZUMIENIA ISTOTY PARTYCYPACJI I WSPÓLNEGO ZARZĄDZANIA? (NA PODSTAWIE DOŚWIADCZEŃ WŁASNYCH)
Kanały informacyjne absolutnie niezbędne przy zwoływaniu uczestników do udziału w szkoleniach warsztatach. Metody hybrydowe: elektroniczne (mail/facebook), telefoniczne (absolutnie ważne) potwierdzenie uczestnictwa, namawianie, przekonywanie, zachęcanie. Ulotki wręczane osobiście + ustna agitacja.
Komunikacja między ludźmi: od tego trzeba zacząć, od wyjaśnienia ludziom, co to jest informacja zwrotna, co to jest mimika, gestyka, kodowanie informacji i odkodowywanie, poznawanie kontekstu (aby uniknąć konfliktu kontekstualnego), poznawanie innych kultur komunikacyjnych, uczenie umiejętności słuchania, nie przerywania (wprowadzanie takiej umowy przed każdym spotkaniem)
Moderator: absolutnie konieczny. Dobrze, żeby był to ktoś spoza środowiska, ktoś nieznany, nie widziany wcześniej. Oczywiście z charyzmą i doświadczeniem.
Zapraszanie osób znanych nazwiska znane z telewizji, mediów czy uznanych naukowców przyciągają ludzi i podnoszą rangę warsztatu
Na spotkaniach: dać się wygadać ludziom, nie kwestionować ani oceniać wypowiedzi. Moderować w odpowiednim kierunku. Ludzie chcą rozmawiać, znają swoje problemy, swojego otoczenia. Muszą to powiedzieć, mając pewność, że nie ponoszą za to konsekwencji. Dodawać odwagi!
Zapraszać różne grupy społeczne: także pracowników gmin, urzędów. Oni nie zawsze chętnie się włączają, ale mogą być i źródłem informacji i inspiracji oraz pomostem z władzami samorządowymi. Każdy urząd powinien mieć osobę kontaktową do spotkań z organizacjami i do współpracy z nimi.
Ogłaszanie spotkań odpowiednio wcześniej i (nawet) potwierdzać z każdym zaproszonym. Catering zawsze mile widziany, bo dodatkowo wzmacnia kontakty i rozmowy nieformalne.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Elżbieta Topolska www.stowarzyszenie-stare-juchy.pl