Rola sektora prywatnego w podaży usług zdrowotnych w Polsce Joanna Zmarzlik Magdalena Pawlet
Na rynku usług medycznych istnieją dwa sektory działalności: 1. sektor publiczny oraz 2. sektor niepubliczny, czyli prywatny. Właścicielami placówek publicznych są organy administracji centralnej lub samorządy terytorialne, z kolei właścicielami niepublicznych zakładów są osoby fizyczne lub prawne. Zarówno zakłady opieki zdrowotnej z sektora publicznego, jak i niepublicznego, mogą oferować świadczenia pacjentom ubezpieczonym w NFZ. Prywatne placówki medyczne mogą być finansowane zarówno z dochodów indywidualnych ludności lub firm, jak również ze środków publicznych zgromadzonych w budżecie państwa, NFZ i jednostkach samorządu terytorialnego.
Okres transformacji zdecydowanie zmienił miejsce sektora prywatnego w ochronie zdrowia. Dzięki licznym reformom systemowym prywatna opieka medyczna zaczęła się rozwijać. Szczególnie istotne zmiany zauważa się w prywatnym lecznictwie ambulatoryjnym. Pogłębiające się przez lata trudności finansowe placówek publicznych oraz restrukturyzacja spowodowały zmniejszenie się liczby publicznych placówek ambulatoryjnych, ośrodków zdrowia, a także zakładów świadczących usługi z zakresu medycyny pracy. W latach 1991-2002 liczba publicznych przychodni zmalała o ponad 10%. mniejsza ilość większe trudności rozwój prywatnego sektora przychodni w dostępie do lekarza ambulatoryjnej opieki medycznej
Natomiast liczba prywatnych szpitali na początku transformacji systemu ochrony zdrowia była niewielka, gdyż otwarcie prywatnego szpitala wiązało się z ogromnymi kosztami. Sytuacja zmieniła się po wprowadzeniu ustawy o prywatyzacji jednostek państwowych. Dzięki niej możliwe stało się uruchomienie placówek prywatnych, które korzystały z zasobów dawnych placówek publicznych.
Szpitale prywatne w porównaniu ze szpitalami publicznymi w Polsce źródło: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Szpitali Niepublicznych
Szpitale ogólne publiczne i niepubliczne w latach 2000 2008 źródło: Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 2008 r., GUS 2010
PODZIAŁ SZPITALI W 2008 r.
Podział szpitali według województw w 2008 roku 120 100 80 60 40 ogółem niepubliczne publiczne 20 0
Czynniki utrudniające rozwój szpitali prywatnych - brak jasnych perspektyw dla długoterminowych inwestycji (brak uregulowań prawnych); - brak zapewnienia długoterminowych kontraktów na finansowanie usług medycznych przez sektor prywatny; - nieprzewidywalność zmian w zasadach finansowania szpitali; - preferowanie szpitali publicznych poprzez finansowanie nieefektywnych jednostek publicznych (niekontrolowany wzrost zadłużenia); - NFZ monopolista. www.szpitale.org
Opieka ambulatoryjna Świadczenia ambulatoryjnej opieki zdrowotnej realizowane są przez zakłady opieki zdrowotnej i praktyki lekarskie. W końcu 2007 r. w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej funkcjonowało ogółem 14206 zakładów opieki zdrowotnej (o 733 zakłady więcej niż w roku poprzednim), z czego 22,5% stanowiły zakłady publiczne, a 77,5% - niepubliczne zakłady ambulatoryjnej opieki zdrowotnej. Odnotowano wzrost liczby zakładów niepublicznych (o 6,7%), ale był on mniejszy niż rok wcześniej.
Publiczne zakłady ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w latach 2000-2008 źródło: Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 2008 r., GUS 2010
Niepubliczne zakłady ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w latach 2000-2008 źródło: Podstawowe dane z zakresu ochrony zdrowia w 2008 r., GUS 2010
ZAKŁADY AMBULATORYJNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ W 2008 r.
ZAKŁADY AMBULATORYJNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ WEDŁUG RODZAJÓW I WOJEWÓDZTW W 2008 r.
Prywatyzacja w służbie zdrowia ma wpłynąć na: - Lepszy stosunek do pacjenta, wyrażony m.in. indywidualizacją opieki - Zwiększenie świadomości potrzeb zdrowotnych odbiorców usług - Równomierne rozłożenie podaży - Równy poziom ofert medycznych - Podniesienie jakości świadczonych usług - Lepsze warunki dla pracowników ochrony zdrowia -Ułatwienie analizy nie tylko skuteczności, ale i efektywności realizacji usług medycznych źródło: Węgrzyn M., Wasilewski D., Komercjalizacja i prywatyzacja ZOZ. Kluczowe warunki osiągnięcia sukcesu., Wrocław 2006
Argumenty przeciw prywatyzacji w ochronie zdrowia: -Konieczne jest utrzymanie służby zdrowia ze środków publicznych ze względu na ryzyko zagrożenia ogólnego -Fetyszyzacja rozwiązań rynkowych niszczy zaufanie pacjenta do lekarza (uznanie priorytetu ekonomicznego nad potrzebami zdrowotnymi pacjentów). źródło: Węgrzyn M., Wasilewski D., Komercjalizacja i prywatyzacja ZOZ. Kluczowe warunki osiągnięcia sukcesu., Wrocław 2006
Obecnie następuje dynamiczny rozwój korporacji międzynarodowych, które mają na celu zajęcie dominującej pozycji na rynku usług medycznych. Do takich firm zaliczamy działające już na polskim rynku: -Medicover SA -Falck Medycyna SA -Medycyna Rodzinna SA -Swissmed Centrum Zdrowia SA -Intermedica/Lexummedica SA -Instytut Medyczny EMC SA -Scanmed
Medicover SA - międzynarodowa firma medyczna oferująca pełny zakres opieki medycznej - powstała w 1994 r. - jej założycielem był Bengt Beckmann - w Polsce opiekuje się ponad 5 tysiącami firm i ponad 500 tysiącami pacjentów - posiada własne szerokoprofilowe Centra Medicover w największych miastach Polski: Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Gdyni, Gliwicach,Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu. - posiadają 25 nowocześnie wyposażonych Centrów Medicover oraz ponad 1000 placówek medycznych w ponad 200 miejscowościach w całej Polsce - Szpital Medicover w Warszawie pierwsza w Polsce prywatna placówka medyczna o szerokim profilu usług szpitalnych http://www.medicover.com/plpl
Falck Medycyna - polska filia duńskiej spółki FALCK - założyciel Sophus Falck -funkcjonuje na polskim rynku od 1 lutego 1993 roku. Pierwszym miastem, w którym rozpoczęła działalność był Szczecin. -posiada oddziały w 7 największych miastach Polski, jest dziś jedną z wiodących prywatnych firm medycznych w kraju. -z indywidualnej pomocy medycznej Falck korzysta już ponad 30 tysięcy osób a ponad 85 tysięcy pracowników zatrudnionych w 3000 firm objętych jest stałą, kompleksową opieką medyczną. -kapitał akcyjny 12 500 000 PLN -misja: Zapobieganie wypadkom i chorobom, ratowanie życia w wypadkach, zapewnianie wsparcia osobom chorym i łagodzenie skutków wypadków i chorób. Dodatkowym celem jest edukacja i profilaktyka zdrowotna oraz pomoc ludziom na wszystkich etapach ich życia. http://www.falck.pl
Swissmed Centrum Zdrowia SA -jest organizacją medyczną działającą od 1996 roku w Gdańsku -firma powstała z połączenia wiedzy i doświadczenia polskich lekarzy oraz kapitału szwajcarskiego udziałowca. -spółka realizuje przyjęte kilka lat temu założenia rozwojowe, oferując pełen zakres usług medycznych od medycyny rodzinnej do lecznictwa szpitalnego. -oferta spółki obejmuje usługi medyczne w zakresie POZ, diagnostyki specjalistycznej, lecznictwa szpitalnego, oraz usługi medyczne dla obcych podmiotów. -do dziś Swissmed Centrum Zdrowia udzieliło pomocy medycznej kilkuset tysiącom pacjentów z kraju i zagranicy. -firma oferuję opiekę medyczną w sześciu przychodniach i wielospecjalistycznym szpitalu (73-łóżkowy obiekt o powierzchni prawie 8000 m kw. będący pierwszą tego typu placówką w Polsce). www.swissmed.com.pl
Instytut Medyczny EMC SA -Spółka powstała 26 listopada 2004 r. w wyniku fuzji dwóch spółek: EuroMediCare Instytut Medyczny Sp. z o.o. oraz EMC Serwis Sp. z o.o. - obecnie spółka ta opiera się wyłącznie na kapitale krajowym -posiada 8 szpitali oraz 5 przychodni (w tym dwie w Irlandi) -ponad 80% przychodów firmy pochodzi z kontraktów realizowanych dla NFZ, pozostała część to wpływy z sektora prywatnego -spółka realizuje swoją strategię przyjętą w 2004 roku. Głównym jej celem jest objęcie opieką medyczną (szpitalną i ambulatoryjną) jak największej liczby mieszkańców Polski. Zarząd Spółki planuje, iż do 2015 roku jednostki medyczne należące do Grupy Kapitałowej EMC Instytut Medyczny SA będą sprawować opiekę medyczną nad 5% populacji Polski (ok. 2 mln osób). http://www.emc-sa.pl
Intermedica/Lexummedica -21 stycznia 2010 roku Intermedica stała się członkiem czeskiej Grupy LEXUM i rozpoczęła działalność pod nazwą Lexummedica -Grupa Lexum została założona w 1993 roku przez Profesora Martina Filipca do tej pory w skład klinik Grupy wchodziły: kliniki okulistyczne w Pradze, Ostrawie, Brnie i Czeskich Budziejowicach -W wyniku połączenia Intermedici z Grupom Lexum powstała najbardziej prężna sieć klinik okulistycznych w Europie Środkowej -aktualnie Lexummedica tworzy prywatną sieć klinik okulistycznych w Polsce (Kraków, Poznań, Szczecin) http://lexummedica.pl/o-nas/lexum-group.html
Scanmed - Największy w Małopolsce dostawca pełnoprofilowej prywatnej opieki medycznej - Grupa oferuje pacjentom dostęp do nowoczesnych jednostek ambulatoryjnych i szpitalnych, kompleksowych metod leczenia, wysokiej klasy aparatury medycznej - Scanmed jest autorem unikalnego projektu budowy medycznego kompleksu usługowo-mieszkaniowego Medicity - Spółki wchodzące w skład grupy Scanmed: Scanmed S.A. Scanmed Multimedis Sp. z o.o. Carint Scanmed Sp. z o. o. Scan Development Sp. z o. o. Akamedik Services Sp. z o. o. www.scanmed.pl
LUX MED - Jest liderem na rynku prywatnych usług medycznych w Polsce - W jej ramach działają obecnie 73 placówki ambulatoryjnej opieki medycznej: 25 pod marką LUX MED, 17 pod marką Medycyna Rodzinna, 10 pod marką PROMEDIS oraz 2 pod marką PROFEMED - Do grupy należą także: Centrum Diagnostyki Obrazowej AVI oraz FADO S.A. www.luxmed.pl
Medycyna Rodzinna SA - jest polską firmą z zagranicznym kapitałem -wchodzi w skład Grupy LUX MED -tworzy sieć prywatnych placówek medycznych zlokalizowanych na terenie całego kraju -posiada 17 centrów medycznych w największych miastach Polski. (Warszawie, Szczecinie, Katowicach, Tychach, Opolu, Krakowie, Łodzi, Gdyni i Gdańsku) -Oprócz usług w ramach kontraktu z NFZ oferuje usługi także w postaci pakietów abonamentowych - Od maja 2002r. współpracuje z największą polską firmą ubezpieczeniową PZU Życie SA www.medycynarodzinna.pl
Grupa Nowy Szpital Grupa Nowy Szpital sp. z o.o.jest spółką założoną w celu realizacji projektu, polegającego na przekształceniu zadłużonych i deficytowych szpitali publicznych w nowoczesne i efektywne firmy medyczne. Aktualnie tworzy polską sieć szpitali niepublicznych, których podstawowym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego i świadczenie bezpłatnych usług medycznych finansowanych przez NFZ. http://www.gns.nowyszpital.pl/
Założycielami Grupy Nowy Szpital są: Adam Roślewski oraz Marcin Szulwiński. Misją Grupy Nowy Szpital jest zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego poprzez dostarczenie wysokiej jakości usług i budowanie zaufania pacjenta do firmy oraz jej personelu. http://www.gns.nowyszpital.pl/
Schemat funkcjonowania
AKTUALNIE GRUPA NOWY SZPITAL TO: - 12 szpitali - 77 oddziałów i 2000 szpitalnych łóżek - 152 poradnie - 3000 zatrudnionych osób - zapewnienie usług medycznych dla populacji 600 tys. osób -w 2009 leczyli 54 tys. pacjentów, o 2 tys. więcej niż w 2008 r. http://www.gns.nowyszpital.pl/
Do Grupy Nowy Szpital na dzień dzisiejszy należą: 1. Nowy Szpital w Kostrzynie nad Odrą 2. Nowy Szpital w Świeciu 3. Nowy Szpital we Wschowie 4. Nowy Szpital w Nakle 5. Nowy Szpital w Szubinie 6. Nowy Szpital w Świebodzinie 7. NZOZ Szpital im. R. Śmigielskiego w Skwierzynie 8. Nowy Szpital w Wąbrzeźnie 9. NZOZ Nowy Szpital w Olkuszu 10. NZOZ Nowy Szpital w Szprotawie 11. NZOZ Nowy Szpital Powiatu Krośnieńskiego (Krosno) 12. NZOZ Nowy Szpital w Gubinie http://www.gns.nowyszpital.pl/
Résumé Prywatne placówki zapewniają pacjentom komfort, większą intymność, anonimowość, lepszą relację lekarz-pacjent. Swobodny wybór lekarza, możliwość konsultacji ze specjalistą bez skierowania powodują, że pacjenci coraz chętniej chcą płacić za leczenie. Jednak mimo tak dynamicznego rozwoju sektora prywatnego, sektor publiczny nadal dominuje w polskiej służbie zdrowia, zwłaszcza w opiece stacjonarnej.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ