Rada Unii Europejskiej Bruksela, 13 listopada 2015 r. (OR. en) 14074/15 PECHE 424 PISMO PRZEWODNIE Od: Data otrzymania: 11 listopada 2015 r. Do: Nr dok. Kom.: Dotyczy: Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej, podpisał dyrektor Jordi AYET PUIGARNAU Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej COM(2015) 563 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie działań podjętych przez państwa członkowskie w 2013 r., zmierzających do osiągnięcia trwałej równowagi między zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów Delegacje otrzymują w załączeniu dokument COM(2015) 563 final. Zał.: COM(2015) 563 final 14074/15 en DG B 2A PL
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 11.11.2015 r. COM(2015) 563 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie działań podjętych przez państwa członkowskie w 2013 r., zmierzających do osiągnięcia trwałej równowagi między zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów PL PL
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie działań podjętych przez państwa członkowskie w 2013 r., zmierzających do osiągnięcia trwałej równowagi między zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów WNIOSKI OGÓLNE Dowody przedstawione przez państwa członkowskie wskazują na stałe postępy w zakresie dostosowania zdolności połowowej flot państw członkowskich w odniesieniu do dostępnych zasobów rybnych. Środki stosowane w przeszłości przez państwa członkowskie w połączeniu z działaniami Unii ukierunkowanymi na poprawę stanu zasobów przyczyniły się z czasem do osiągnięcia w wielu segmentach floty równowagi między zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów. Najnowsze analizy dotyczące poszczególnych państw członkowskich (sprawozdania po 2013 r.) odnoszące się do równowagi między zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów ujawniają również segmenty floty, w których państwa członkowskie stwierdziły strukturalną nadwyżkę zdolności połowowej. W odniesieniu do tych segmentów państwa członkowskie są zobowiązane do opracowania planów działania, środki i harmonogram w celu wyeliminowania nadmiernej zdolności połowowej. Nie wszystkie państwa członkowskie, których dotyczy nadwyżka zdolności połowowych, przygotowały plany działania. Kwestie te są obecnie rozpatrywane przez Komisję w ramach negocjowania nowych programów operacyjnych (PO), które państwa członkowskie przygotowują w celu wdrożenia Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR) na lata 2014 2020. Aby umożliwić wyeliminowanie nadmiernej zdolności połowowej, zainteresowane państwa członkowskie zaplanowały m.in. w ramach swoich programów operacyjnych EFMR środki trwałego zaprzestania połowów. Niektóre państwa członkowskie również nadal korzystają z funduszy dostępnych w ramach Europejskiego Funduszu Rybackiego(EFR) na lata 2007 2013. Limity potencjału floty nie są w żadnym z państw członkowskich warunkiem ograniczającym, ponieważ zdolność połowowa (objęta upoważnieniami) nigdzie nie osiągnęła poziomu 100 %. Niemniej jednak nie pozwala to na zwiększenie zdolności połowowej z powodu systemu wprowadzania/wycofywania statków: nie można wprowadzić żadnych nowych zdolności połowowych, jeżeli takie same zdolności połowowe nie zostaną wycofane z floty. Statki nieprowadzące działalności połowowej stanowią część (objętej upoważnieniami) zdolności połowowej w ramach limitów. Uruchomienie tego nieaktywnego potencjału jest możliwe i może przyczynić się do zwiększenia czynnej zdolności połowowej, a przez to do wzrostu presji połowowej, zwłaszcza w sytuacjach, w których uprawnienia do połowów nie są ograniczone. Biorąc pod uwagę dynamiczny charakter zarówno działalności połowowej floty Unii, jak i zasobów, które są wykorzystywane, i zważywszy na niski poziom wykorzystania statków, ważne jest nadal uważne śledzenie rozwoju zdolności połowowej w odniesieniu do zasobów rybnych oraz odnoszących się do nich środków z zakresu polityki. 2
RAMY PRAWNE I OBOWIĄZKI PAŃSTW CZŁONKOWSKICH W ramach nowej wspólnej polityki rybołówstwa 1 państwa członkowskie muszą podjąć środki służące dostosowaniu z czasem zdolności połowowej swojej floty do wielkości przyznanych im uprawnień do połowów, mając na uwadze cel osiągnięcia stabilnej i trwałej równowagi między nimi. Zdolność połowowa poszczególnych państw członkowskich nie może ulec zwiększeniu w związku z systemem wprowadzania/wycofywania statków i powinna pozostać w ramach ustalonych limitów zdolności połowowej 2. Państwa członkowskie muszą przygotowywać roczne sprawozdanie na temat zdolności połowowej 3. Komisja przedstawiła wytyczne do przygotowania tych sprawozdań, do których większość państw członkowskich się zastosowała. Jeżeli państwo członkowskie stwierdzi strukturalny brak równowagi, ma obowiązek przygotować i przedstawić plan działania dla odpowiedniego segmentu (lub segmentów), określający cele dostosowawcze i narzędzia oraz wyraźne ramy czasowe jego wdrażania 4. W 2014 r. Komisja otrzymała od państw członkowskich sześć planów działania (załącznik III). Prowadzone są jednak rozmowy z niektórymi innymi państwami członkowskimi, które nie przedstawiły planów działania, chociaż wyniki oceny ich flot z reguły powinny doprowadzić do stworzenia takich planów. Ocena stanu nierównowagi strukturalnej jest ściśle związana z wdrażaniem Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR) 5 : wsparcie na rzecz trwałego zaprzestania działalności w ramach EFMR jest możliwe jedynie w przypadku segmentów floty, w których występuje nierównowaga, wspieranie wymiany silników statków jest możliwe wyłącznie w przypadku segmentów floty w równowadze. STAN ZDOLNOŚCI POŁOWOWEJ FLOT W UNII Całkowita zdolność połowowa floty uległa w ostatnich latach dalszemu ograniczeniu. W niektórych segmentach utrzymuje się jednak nierównowaga. Między 1 lipca 2013 r. a 1 stycznia 2015 r. zdolność połowowa państw członkowskich UE-28 spadła o 1,1 % pod względem mocy silnika w kilowatach (kw) i wzrosła o 0,3 % pod względem tonażu brutto (GT). Wzrost ten można tłumaczyć przystąpieniem Chorwacji do UE w 2014 r. Nie licząc floty chorwackiej, w okresie od 2012 r. do początku 2015 r. unijna zdolność połowowa spadła o 4 % w GT i o 3,3 % pod względem mocy silnika (kw); liczba statków zmniejszyła się o 3,9 % 6. 1 Art. 22 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa, zmieniające rozporządzenia Rady (WE) nr 1954/2003 i (WE) nr 1224/2009 oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002 i (WE) nr 639/2004 oraz decyzję Rady 2004/585/WE; Dz.U. L 354 z 28.12.2013, s. 22. 2 Art. 22 ust. 7 i art. 23 rozporządzenia (UE) nr 1380/2013. 3 Art. 22 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1380/2013. Na podstawie sprawozdań państw członkowskich Komisja opracowuje roczne sprawozdanie dla Parlamentu Europejskiego i Rady na temat równowagi, uwzględniające plany działania opracowane przez państwa członkowskie. 4 Art. 22 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1380/2013. 5 Przestrzeganie wytycznych Komisji jest warunkiem wstępnym uzyskania finansowania w ramach EFMR, załącznik IV do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 508/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (WE) nr 2328/2003, (WE) nr 61/2006, (WE) nr 1198/2006 i (WE) nr 791/2007 oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1255/2011; Dz.U. L 149 z 20.5.2014, s. 1. 6 Całkowity potencjał państw członkowskich UE-28 (liczba statków) został zmniejszony o 1,8 % od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia 1 stycznia 2015 r.; pod względem mocy silnika (kw) redukcja wyniosła 1,1 %, natomiast w przypadku tonażu (GT) nastąpił wzrost o 0,3 %. 3
W dniu 1 stycznia 2014 r. w rejestrze floty rybackiej UE zarejestrowanych było 86 879 statków o łącznej zdolności połowowej 1 658 033 GT i 6 573 806 KW. Wskazuje to na zmniejszenie od 2012 r. (z wyłączeniem statków zarejestrowanych w Chorwacji i w regionach najbardziej oddalonych) liczby statków o 7,8 % i zdolności połowowej o 1,6 % pod względem GT oraz 5,4 % pod względem mocy silnika w KW (załącznik I). Poziom zdolności połowowej unijnej floty rybackiej wyniósł 16,4 % poniżej górnych limitów zdolności połowowej w przeliczeniu na pojemność oraz 10,5 % poniżej pułapów mocy silników. 4
Wykres 1: Przestrzeganie limitów zdolności połowowej, stan na dzień 31 grudnia 2013 r. Faktyczna zdolność połowowa jako udział procentowy limitu zdolności połowowej, w rozbiciu na państwa członkowskie (z wyłączeniem regionów najbardziej oddalonych) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 BE BG CY DE DK EE EL ES FI FR HR IE IT LT LV MT NL PL PT RO SE SI UK gt kw W latach 2007 2013 państwa członkowskie aktywnie korzystały z instrumentu wycofywania z eksploatacji w ramach EFR. Między 2007 rokiem a dniem 31 maja 2014 r. przy udziale pomocy publicznej wycofano z eksploatacji 4 156 statków, przy czym całkowite wydatki publiczne wyniosły prawie 900 mln euro, z czego 527 mln euro pochodziło z wkładu EFR (załącznik IV). Statków wycofanych z eksploatacji z wykorzystaniem pomocy publicznej nie można zastępować. Kolejne 2 620 statków wycofano z floty bez pomocy publicznej, ale ta wycofana przez podmioty prywatne zdolność połowowa może zostać przywrócona. 5
Wykres 2: Udział procentowy środków EFR na wycofywanie z eksploatacji (2007 maj 2014) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 BE BG CY DE DK EE EL ES FI FR HR IE IT LT LV MT NL PL PT RO SE SI UK 6
Floty zarejestrowane w najbardziej oddalonych regionach Hiszpanii, Francji i Portugalii pozostają również poniżej swoich górnych limitów zdolności połowowej. Floty te rozpatrywane są oddzielnie od floty kontynentalnej w załączniku II rozporządzenia (WE) nr 1380/2013. Na dzień 31 grudnia 2013 r. limity ogółem tych flot zostały dostosowane w celu uwzględnienia Majotty: ogólne limity dla regionów najbardziej oddalonych zostały zwiększone do 107 568 GT oraz 579 296 kw; łączna liczba statków rybackich wynosi 4 621. ROCZNE SPRAWOZDANIA PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I PLANY DZIAŁANIA Wszystkie 23 nadbrzeżne państwa członkowskie przedłożyły Komisji swoje sprawozdania. Według Komitetu Naukowo-Technicznego i Ekonomicznego ds. Rybołówstwa (STECF) większość państw członkowskich skorzystało z wytycznych Komisji, a spójność i kompletność sprawozdań stale się poprawia. Podczas przygotowywania sprawozdania Komisja zwróciła się do STECF o ocenę sprawozdań. STECF dokonał analizy na podstawie wskaźników opracowanych w ramach wytycznych dla państw członkowskich. STECF przeanalizował 85 % segmentów floty, obejmujące 71 % całkowitej liczby statków prowadzących działalność połowową i 98 % odnotowanej wartości wyładowanych połowów w 2012 r. 7. UWAGI NA PODSTAWIE SPRAWOZDAŃ PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I ANALIZY STECF Po dokonaniu oceny analizy STECF Komisja przedstawia następujące uwagi: 1. Następuje stały postęp w kierunku osiągnięcia równowagi między zdolnością połowową a uprawnieniami do połowów dla całej floty unijnej. Wiele państw członkowskich skorzystało z wytycznych UE przy składaniu sprawozdania na temat równowagi. Nie wszystkie sprawozdania dotyczące floty zawierają wnioski umożliwiające rozpoznanie segmentów flot, których potencjał nie pozostaje w równowadze z uprawnieniami do połowów. Tylko sześć państw członkowskich wskazało segmenty floty, w stosunku do których stwierdzono strukturalną nadwyżkę zdolności połowowej. Tę nierównowagę należy wyeliminować. Inne państwa członkowskie nie przedstawiły planów działania, chociaż wyniki oceny ich flot z reguły powinny doprowadzić do stworzenia takich planów. 2. Wstępna zależność między rocznymi sprawozdaniami państw członkowskich na temat zdolności połowowej floty a możliwościami pomocy finansowej z EFMR stanowi istotny element nowej Wspólnej Polityki Rybołówstwa, którego celem jest przyczynienie się do osiągnięcia zdrowej i trwałej równowagi między zdolnością połowową floty unijnej a uprawnieniami do połowów. 7 Ocena STECF wskaźników równowagi w kluczowych segmentach floty i przegląd krajowych sprawozdań dotyczących działań państw członkowskich na rzecz osiągnięcia równowagi między zdolnością połowową floty a możliwościami połowowymi (STECF 15-02). 7
3. Komisja nie otrzymała jeszcze planów działania dla wszystkich segmentów floty, w stosunku do których stwierdzono strukturalną nierównowagę. Większość przedstawionych planów działania zawiera propozycje połączonych środków mających na celu wyeliminowanie nierównowagi; w przypadku dotkniętych nią segmentów floty niektóre państwa członkowskie decydują się na wykorzystywanie instrumentu wycofania z eksploatacji z wykorzystaniem pomocy publicznej 8, inne liczą zaś na rozwiązanie problemów strukturalnych za pomocą innych mechanizmów (takich jak przekazywalne kwoty indywidualne [ITQ]). Plany działania są przejrzystym i skutecznym środkiem osiągnięcia z czasem równowagi między zdolnością połowową floty rybackiej a uprawnieniami do połowów. 4. Biorąc pod uwagę fakt, że w ramach EFMR programy wsparcia publicznego na rzecz trwałego zaprzestania działalności połowowej są stopniowo wycofywane do końca 2017 r. (i przydział środków finansowych jest również ograniczony), państwa członkowskie powinny korzystać ze wsparcia likwidacji w sposób ukierunkowany, w odniesieniu do segmentów, w których na podstawie wskaźników określonych w wytycznych Komisji stwierdziły występowanie strukturalnej nadwyżki zdolności połowowej. 5. Aktywne zarządzanie zdolnością połowową floty przez państwa członkowskie ma zasadnicze znaczenie, jeśli weźmie się pod uwagę niektóre wyniki przeprowadzonej przez STECF analizy sprawozdań państw członkowskich. Analiza ta pokazuje, że niektóre segmenty floty prowadzą działalność w odniesieniu do stad, które są obecnie poławiane na poziomie powyżej MSY (zob. załącznik II) 9. 6. W celu umożliwienia korekt tam, gdzie mogą one być konieczne, państwa członkowskie muszą kontynuować monitorowanie zdolności połowowych swoich flot w celu osiągnięcia rentowności flot działających i wykorzystujących żywe zasoby morza w sposób zrównoważony. Roczne sprawozdania państw członkowskich na temat flot odgrywają w związku z tym ważną rolę. 7. Analiza przeprowadzona przez STECF wykazała, że nie we wszystkich przypadkach wskaźniki zawarte w wytycznych Komisji można było obliczyć dla wszystkich segmentów floty. Jest to skutkiem albo braku danych, albo w przypadku wskaźników ekonomicznych i technicznych łączenia segmentów (którego celem jest zapewnienie ochrony tajemnicy handlowej). 8. Często odnotowuje się również niski poziom wykorzystania statków, a w wielu państwach członkowskich odsetek statków nieprowadzących działalności połowowej jest znaczny i wynosi nawet 50 % w najbardziej skrajnych przypadkach (zob. wykres poniżej). 8 Zgodnie z art. 34 rozporządzenia (UE) nr 508/2014. 9 Zob. załącznik III do oceny STECF wskaźników równowagi w kluczowych segmentach floty i przegląd krajowych sprawozdań dotyczących działań państw członkowskich na rzecz osiągnięcia równowagi między zdolnością połowową floty a możliwościami połowowymi (STECF 15-02). Zgodnie z załącznikiem III w sprawozdaniu STECF odsetek stad przełowionych wynosi 31 %. 8
55,0% 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Wykres 3: Odsetek statków nieprowadzących działalności połowowej w 2013 r.* ** BE BG CY DE DK ES EE FI FR GR HR IR IT LT LV MT NL PL PT RO SI SE UK * Źródło: Ocena STECF wskaźników równowagi w kluczowych segmentach floty i przegląd krajowych sprawozdań dotyczących działań państw członkowskich na rzecz osiągnięcia równowagi między zdolnością połowową floty a możliwościami połowowymi (STECF 14-12 i STECF 14-21). ** Uwagi: Brak danych dla DK, FR, GR. 9