Opinia Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji w ramach postępowania konsultacyjnego dotyczącego przetargu na 7 rezerwacji częstotliwości z zakresu 2010 2025 MHz, 2500 2570 MHz oraz 2620 2690 MHz, na obszarze całego kraju, przeznaczonych do świadczenia usług telekomunikacyjnych w sieciach szerokopasmowego dostępu bezprzewodowego w słuŝbie ruchomej. PIIT z uznaniem przyjmuje zmianę podejścia Regulatora, do zakresu i warunków przetargów na częstotliwości radiowe przeznaczone do świadczenia usług szerokopasmowego dostępu bezprzewodowego w ruchomych publicznych sieciach telekomunikacyjnych, polegającą między innymi na: odstąpieniu od przeprowadzania jednego przetargu na częstotliwości z zakresu 2500-2670/2620-2690 MHz (FDD) oraz na blok 50 MHz (TDD) w zakresie 2570-2620 MHz. Nadal jednak wątpliwa, ze względu na brak standaryzacji i zaawansowania rozwoju technologii w tym paśmie na forum międzynarodowym, pozostaje kwestia pozostawienia w przedmiotowym przetargu prawa ubiegania się oferentów o jeden z bloków częstotliwości 5MHz (TDD) w paśmie 2010 2025 MHz; wprowadzeniu kryterium ceny jako najistotniejszego czynnika przy wyborze podmiotów przy jednoczesny zminimalizowaniu wpływu na wybór zwycięzców przetargu kryteriów niejednoznacznych lub bardzo subiektywnych takich jak kryterium wpływu na zachowanie warunków konkurencji; eliminacji prawa składania przez oferentów na te same bloki częstotliwości więcej niŝ jednej oferty przy jednoczesnej moŝliwości składania wniosku o rezerwacje częstotliwości tylko i wyłącznie na podstawie oferty z niŝszą zadeklarowana kwotą. W poprzednich przetargach oferenci mający preferencje w innych kryteriach niŝ kryterium ceny mieli moŝliwość zaniŝania punktacji innym oferentom poprzez deklarowanie zawyŝonych kwot w jednej z ofert. Zdaniem PIIT mimo istotnych zmian w koncepcji przeprowadzania przetargów na częstotliwości przeznaczone dla telefonii komórkowej naleŝy jeszcze raz zastanowić się nad formułą przetargu na częstotliwości objęte przedmiotową dokumentacją przetargową. PIIT zdecydowanie rekomenduje UKE uwzględnienie zastosowania najbardziej obiektywnego procesu wyboru jakim jest aukcja co przewiduje projekt Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie przetargu oraz konkursu na rezerwacje częstotliwości lub zasobów orbitalnych. Opinia PIIT dot. przetargu na 7 rezerwacji częstotliwości, 2009-07-06 Strona 1
PIIT poniŝej podaje przyczyny, dla których zgłasza tak istotny postulat jak zmiana formuły przetargu. 1. Przedmiot przetargu 7 bloków częstotliwości z zakresów 2500-2570/2620-2690 MHz i 2010 2025 MHz. PIIT popiera podzielenie sparowanego zakresu częstotliwości na 3 bloki po 2 x 20 MHz i jeden blok 2 x 10 MHz. JednakŜe operatorzy komórkowi zrzeszeni w Izbie są zdania, Ŝe obecna formuła polegającą na konieczności wskazania przez uczestników przetargu konkretnych bloków częstotliwości (w ramach 7 rezerwacji częstotliwości) niesie ryzyko nieefektywnego procesu alokacji poszczególnych bloków częstotliwości dla zwycięzców przetargu, gdyŝ w skrajnym przypadku moŝe się zdarzyć, Ŝe wszyscy oferenci złoŝą oferty na te same bloki częstotliwości co doprowadzi do konieczności przeprowadzenia ponownych przetargów na bloki, na które nikt nie złoŝył ofert. Dokumentacja przetargowa nie przewiduje Ŝadnych rozwiązań, które mogą temu zapobiec. W rezultacie, niektóre z bloków częstotliwości mogą pozostać niezagospodarowane. Brak alokacji w ramach przetargu wszystkich bloków częstotliwości, jak wyjaśniono wyŝej, będzie świadczyć o nieefektywnym przeprowadzeniu procedury udostępniania pasma i spowoduje konieczność jej powtarzania celem jego pełnego zagospodarowania. Gdyby jednak odłoŝono termin przeprowadzenia przetargu do czasu wprowadzenia nowego rozporządzenia Ministra Infrastruktury problem zostałby samoistnie rozwiązany. Zgodnie z projektem wspomnianego rozporządzenia w III etapie przetargu uczestnicy mogliby licytować kaŝdy blok częstotliwości i w ten sposób z zasady mniej warty blok 2 x 10 MHz byłby rozdzielony w ramach tego samego przetargu. W przypadku gdyby UKE zdecydowałoby się przeprowadzić przetarg według zasad określonych w ogłoszeniu z 28 maja 2009 roku praktycznie nie ma moŝliwości w sposób obiektywny wyłonienia zwycięzcy dla wspomnianego wyŝej bloku częstotliwości. JeŜeli jednak UKE zdecyduje się na przeprowadzenie przetargu bez aukcji, czyli pod rządami obecnych przepisów prawnych dla przetargów na częstotliwość, to PIIT wnosi o modyfikację punktu 1.1.3 (Rozdział III, Wymagania dotyczące oferty) i przyjęcie przez UKE rozwiązania, które umoŝliwi uczestnikom przetargu rywalizację o bloki częstotliwości 2 x 20MHz bez konieczności wskazywania konkretnego bloku. Blok 1 x 10 MHz w takim przypadku powinien być pozostawiony do rozdysponowania w osobnym przetargu. Izba proponuje ze względu na róŝną wartość poszczególnych bloków dla podmiotów zainteresowanych ich pozyskaniem, aby rezerwacje bloków częstotliwości nastąpiły według zasady przestawionej niŝej. Zwycięzca otrzyma blok z częstotliwością 2520-2540 MHz i odpowiadające temu zakresowi sparowane pasmo górne. Drugi na liście podmiot otrzyma blok z częstotliwością 2540-2560 i MHz i odpowiadające temu zakresowi sparowane pasmo górne. Trzeci na liście podmiot otrzyma blok z częstotliwością 2500-2520 i MHz i odpowiadające temu zakresowi sparowane pasmo górne. Opinia PIIT dot. przetargu na 7 rezerwacji częstotliwości, 2009-07-06 Strona 2
Rekomendacja PIIT UKE powinno zagwarantować obiektywne procesy umoŝliwiające podmiotom uzyskanie częstotliwości w ramach jasnych i sprawiedliwych procedur przetargowych. Obecne przepisy prawa nie uwzględniające moŝliwości przeprowadzenia aukcji nie gwarantują tego. Dobrze określony przedmiot przetargu - zakresy częstotliwości, o które mają ubiegać się uczestnicy przetargu jak teŝ sposób wyłaniania w ramach przetargu beneficjentów - jest kluczowym elementem dokumentacji przetargowej. Dlatego teŝ PIIT wnosi do Prezesa UKE przeprowadzenie powyŝszego przetargu w terminie późniejszym po wejściu w Ŝycie przepisów prawa umoŝliwiających zastosowanie aukcji w procesie wyłaniania zwycięzców. 2. Termin przeprowadzenia przetargu. Zakres częstotliwości 2500-2690 MHz FDD przeznaczony jest dla nowej technologii LTE (Long Term Evolution) mającej zapewnić prędkość transmisji do uŝytkownika powyŝej 100 Mb/s. Ze względu na warunki propagacji LTE w paśmie 2,6 GHz częstotliwość ta nadaje się do stosowania tylko i wyłącznie na obszarach o duŝym natęŝeniu ruchu czyli w duŝych miastach. Powodzenie tej technologii w bardzo duŝym stopniu zaleŝy od postępu prac standaryzujących prowadzonych przez 3GPP. Praktycznie do tej pory nie moŝemy mówić o uzgodnieniu w ramach 3GPP ostatecznej wersji standardu. Producenci infrastruktury i terminali dopiero wchodzą w fazę przeprowadzania wspólnych testów. Jedynie w Norwegii w czerwcu tego roku ogłoszono pierwszy start komercyjny sieci LTE i to wyłącznie w obszarze Oslo instalacja ta ma raczej charakter marketingowy dla chińskiego dostawcy sprzętu Huawei. Zaznaczyć równieŝ trzeba, iŝ jest trudna do określenia precyzyjna data uruchomienia produkcyjnego terminali do stosowania w tej technologii. Większość regulatorów w Europie, mając w pamięci przeprowadzone w latach 2000-2001 przetargi na 3G, które były przeprowadzone ze znaczącym wyprzedzeniem w stosunku do rzeczywistej dostępności technologii 3G, bardzo ostroŝnie podchodzi zarówno do terminów przetargów jak i warunków na jakich będą przydzielane częstotliwości dla technologii LTE. Fakty te wspierają tezę, ze przeprowadzenie przetargu w najbliŝszym czasie nie ma ekonomicznego sensu, gdyŝ technologia LTE na większą skale komercyjną nie będzie dostępna w najbliŝszym czasie lecz raczej dopiero w latach 2012/2013. Bardzo istotnym argumentem za przesunięciem terminu przeprowadzenia przetargu na częstotliwości LTE w paśmie 2,6 GHz jest moŝliwość przeprowadzenia aukcji na te częstotliwości. W Ministerstwie Infrastruktury trwają zaawansowane prace nad projektem nowego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie przetargu oraz konkursu na rezerwacje częstotliwości lub zasobów orbitalnych. Aukcja w istotny sposób zobiektywizuje proces wyłaniania zwycięzców przetargu i pozwoli zoptymalizować przychody Skarbu Państwa z tytułu opłat za rezerwacje częstotliwości. Opinia PIIT dot. przetargu na 7 rezerwacji częstotliwości, 2009-07-06 Strona 3
Rekomendacja PIIT Brak dostępności technologii LTE a takŝe moŝliwość alokacji częstotliwości w oparciu o aukcję uzasadnia przesuniecie o 12 miesięcy ogłoszenia przetargu na zakres częstotliwości 2500-2690 MHz. 3.Zobowiązania pokryciowe i termin uruchomienia usług. PIIT jest zdania, ze kryteria dotyczące zobowiązań pokryciowych powinny ulec diametralnym zmianom. Operatorzy zrzeszeni w Izbie oceniają, iŝ komercyjny start usług moŝe nastąpić najwcześniej w 2011 roku. Po pierwsze jak opisano wyŝej technologia LTE nie jest dzisiaj dostępna komercyjnie. Po drugie gospodarka polska jest u progu recesji z prawdopodobnym przejściowym załamaniem popytu wewnętrznego czyli na dzień dzisiejszy bardzo trudno jest przygotować konkretny plan biznesowy rozwoju usług i infrastruktury w oparciu o częstotliwości objęte przetargiem. Z drugiej strony zawarte w projekcie dokumentacji przetargowej kryteria z punktacją oceny ofert dotyczące zobowiązań pokryciowych nie powinny wymuszać na operatorach budowy sieci na terenach, dla których technologia LTE w paśmie częstotliwości 2,6 GHz nie jest technologią efektywną kosztowo. Pasmo 2,6 GHz, z uwagi na swoje właściwości fizyczne jest dedykowane do zwiększenia pojemności oraz przepływności sieci komórkowych w obszarach o duŝym zagęszczeniu ludności (aglomeracje miejskie) oraz duŝym zapotrzebowaniu na szybką transmisję danych, nie jest natomiast korzystne pod kątem dostarczenia podstawowych usług telekomunikacyjnych, w tym zapewnienia zasięgu w obszarach o niskim zaludnieniu (np. na obszarach wiejskich). Stąd bezwzględnie w dokumentacji przetargowej powinno być usunięte kryterium oceny odnoszące się do deklaracji pokrycia usługami co najmniej 400 gmin liczących mniej niŝ 50 tysięcy mieszkańców. Dla takich obszarów zdecydowanie bardziej nadają się częstotliwości z zakresu poniŝej 1 GHz. PIIT jest w trakcie wypracowywania wspólnego stanowiska operatorów komórkowych w odniesieniu do zakresów częstotliwości mogących być w niedalekiej przyszłości objętych następnymi przetargami oraz innymi kwestiami związanymi z polityką dot. częstotliwości - w szczególności w sferze zainteresowania operatorów są zakresy częstotliwości z tzw. Dywidendy Cyfrowej jak teŝ pozostałe częstotliwości z pasma GSM 1800 MHz. Izba zamierza przedstawić Prezesowi UKE wspomniany dokument na początku września. Rekomendacja PIIT W dokumentacji przetargowej bezwzględnie powinien zostać usunięty obowiązek pokrycia ludnościowego obejmujący równieŝ 400 gmin miejskich, miejsko-wiejskich i powiatów grodzkich liczących mniej niŝ 50 tys. mieszkańców. Ewentualnie, PIIT proponuje pozostawić jedynie warunek zobowiązania do 25% pokrycia ludnościowego bez wskazywania konkretnego rodzaju gmin. Obowiązek ten z powodów fazy niemowlęcej technologii LTE powinien być przesunięty o 2 lata na 2014 rok. W znanych Izbie w przetargach w innych krajach nie było warunków zobowiązań pokryciowych. Opinia PIIT dot. przetargu na 7 rezerwacji częstotliwości, 2009-07-06 Strona 4
Podsumowanie Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji wnosi w ramach postępowania konsultacyjnego dotyczącego przetargu na 7 rezerwacji częstotliwości z zakresu 2010 2025 MHz, 2500 2570 MHz oraz 2620 2690 MHz, na obszarze całego kraju, przeznaczonych do świadczenia usług telekomunikacyjnych w sieciach szerokopasmowego dostępu bezprzewodowego w słuŝbie ruchomej o uwzględnienie w jak najszerszym zakresie przedstawionych uwag. Przedmiotem przetargu jest ograniczone dobro wspólne, jakim są częstotliwości, a których dysponentem w imieniu Państwa jest Prezes UKE. Stanowią one podstawowe narzędzie upowszechniania usług telekomunikacyjnych i jako takie powinny zostać w naleŝyty sposób spoŝytkowane. Regulator powinien dołoŝyć naleŝytej staranności przy organizacji procesu wyboru podmiotu, któremu zostanie powierzone dysponowanie tymi częstotliwościami tak, aby był on w stanie w odpowiedni sposób je wykorzystać. Mając na uwadze powyŝsze, przeprowadzenie przetargu nie powinno zakładać przydzielenia częstotliwości, w szczególności podmiotom niewiarygodnym, które nie zagwarantują zrealizowania zobowiązań przetargowych i wykorzystania częstotliwości w sposób maksymalizujący korzyści dla społeczeństwa. Opinia PIIT dot. przetargu na 7 rezerwacji częstotliwości, 2009-07-06 Strona 5