Stanowisko Orange Polska w sprawie tzw. drugiej dywidendy cyfrowej

Transkrypt

1 Warszawa, 28 czerwca 2013 r. Stanowisko Orange Polska w sprawie tzw. drugiej dywidendy cyfrowej W związku z ogłoszonymi w dniu r. przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej konsultacjami w sprawie tzw. drugiej dywidendy cyfrowej, Orange Polska przedstawia poniższe stanowisko w tym zakresie. Zapraszając do konsultacji Prezes UKE udostępnił dokument Możliwości wykorzystania drugiej dywidendy cyfrowej w Polsce, w którym zawarto wariantowo 4 propozycje podejścia do zagadnienia oraz wyszczególniono kwestie, wokół których powinny się koncentrować wypowiedzi: możliwość i celowość wdrażania drugiej dywidendy cyfrowej w Polsce, spodziewane pozytywne i negatywne skutki dla społeczeństwa oraz gospodarki, związane z implementacją bądź zaniechaniem implementacji drugiej dywidendy cyfrowej, zagrożenia dla ewentualnego wdrożenia dywidendy cyfrowej, możliwe scenariusze implementacji drugiej dywidendy cyfrowej, potencjalne ramy czasowe ewentualnych zmian. Możliwe scenariusze związane z drugą dywidendą cyfrowo zarysowano następująco: 1. Utrzymanie pierwszej ważności dla służby radiodyfuzyjnej. 2. Przeznaczenie pasma dla bezprzewodowej komunikacji szerokopasmowej na zasadach wyłączności. 3. Współużytkowanie pasma 700 MHz. 4. Konwergencja i łączenie widma: usługi radiodyfuzyjne oraz mobilne skupiłyby się w jednej platformie. 1. Podejmując próbę ustosunkowania się do przytoczonych na wstępie dylematów, objętych obecnymi konsultacjami, należy zauważyć pewną niekonsekwencję w stosowanej terminologii. W zaproszeniu do konsultacji słusznie podano, że dywidenda cyfrowa to zasoby częstotliwości (...), zwolnione po wyłączeniu telewizji analogowej, z pominięciem częstotliwości niezbędnych do zapewnienia cyfrowego przekazu dla aktualnej»analogowej«oferty programowej. 1

2 A więc dywidenda cyfrowa powstaje niejako automatycznie w związku ze zmianą techniki nadawania telewizji (i jak wiadomo dywidenda cyfrowa w znacznej części jest konsumowana przez samą telewizję na zwiększenie liczby programów i polepszenie jakości). Tymczasem w samym dokumencie powtarza się sformułowanie wdrożenie drugiej dywidendy cyfrowej (np. możliwość i celowość wdrażania drugiej dywidendy cyfrowej w Polsce ). Dla uniknięcia pogłębiania nieporozumień pojęciowych należałoby jasno określić, co będzie rozumiane przez wdrożenie drugiej dywidendy cyfrowej. Z kontekstu należy się domyślać, że chodzi o przeznaczenie określonego pasma telewizyjnego ( MHz) dla sieci mobilnych. Jednak wówczas podany w dokumencie scenariusz 1 implementacji drugiej dywidendy (utrzymanie tego zakresu częstotliwości dla radiodyfuzji) w istocie oznacza brak implementacji tej dywidendy. Niemniej, w nawiązaniu do dokumentu konsultacyjnego w niniejszym stanowisku będzie wykorzystywane sformułowanie wdrażanie dywidendy cyfrowej jako pewien skrót pojęciowy określający właśnie przeznaczenie zakresu MHz dla służby ruchomej. 2. Jako operator sieci ruchomych jesteśmy oczywiście zainteresowani dostępnością w miarę dużych zasobów częstotliwościowych na potrzeby sieci komórkowych. Pozornie stoi to w konflikcie z potrzebami nadawców telewizyjnych, jednak, naszym zdaniem, niekoniecznie musi tu mieć miejsce rozbieżność interesów: przecież nie tylko operatorzy komórkowi poszukują nowych możliwości biznesowych, również dostawcy treści, nadawcy telewizyjni są zmuszeni do tworzenia nowych niestandardowych kanałów dostępu dla odbiorców. Przykładami takich rozwiązań są serwisy Ipla i TVNPlayer odbierane na wielu różnych urządzeniach końcowych. Tak zwaną konwergencję usług obserwujemy już dziś, chyba nikogo już nie dziwi dostęp do treści telewizyjnych w terminalach komórkowych czy innych urządzeniach podłączonych do Internetu. Jeszcze w tym roku Prezes UKE planuje przeprowadzić aukcję na częstotliwości z zakresu pierwszej dywidendy cyfrowej 800 MHz, w ramach której rozdysponowane zostanie zasób 2x30 MHz. Ze względu na znaczną liczbę zainteresowanych tymi częstotliwościami, oferowane w aukcji zasoby mogą zaspokoić tylko częściowo, a z uwagi na silnie rosnący ruch transmisji danych w sieci tymczasowo potrzeby kilku podmiotów. Można się spodziewać, że operatorzy uzyskają bloki 5 do 10 MHz. Teoretycznie taka wielkość widma pozwoli zaoferować transmisję danych z prędkością Mb/s, w praktyce jednak niższą. Przeznaczenie częstotliwości z zakresu MHz na potrzeby rozwoju dostępu do Internetu umożliwi operatorom stworzenie wysokiej jakości oferty na terenach niezurbanizowanych (więcej pasma na jednego operatora) jednocześnie zapewniając jej konkurencyjność (więcej operatorów z dostępem do niskich częstotliwości więcej konkurencyjnych ofert). Dostęp na terenach niezurbanizowanych do oferty jakościowo zbliżonej do dostępnej na terenach wielkomiejskich to możliwość wyrównania szans regionów, uaktywnienie rejonów mniej zurbanizowanych i stworzenie warunków do rozwoju gospodarczego tych obszarów. Wykorzystanie niskich częstotliwości do transmisji danych to również 2

3 znacząco lepsza jakość usług dostępu do Internetu wewnątrz budynków (w Polsce wielu użytkowników korzysta z mobilnego Internetu wyłącznie w domu), a w przyszłości dzięki technologii LTE Advanced możliwość agregacji częstotliwości z różnych pasm i uruchomienie usług z prędkościami transmisji danych nawet do 300 Mb/s. 3. Wielkość ruchu w sieciach ruchomych systematycznie rośnie. Jak widać z przytoczonych wykresów (rys. 1 i 2), o ile poziom ruchu głosowego jest raczej ustabilizowany, to wielkość transmisji danych zwiększa się praktycznie w postępie geometrycznym. Również prognozy ruchu na najbliższe 5 lat przewidują utrzymanie się tej tendencji. Oznacza to z jednej strony konieczność opracowania i stosowania nowych wysokowydajnych systemów radiowych, z drugiej zaś nieuchronną potrzebę przeznaczenia dla sieci ruchomych nowych zasobów widmowych. W tej sytuacji Orange Polska zdecydowanie popiera przeznaczenie pasma MHz dla bezprzewodowej komunikacji szerokopasmowej na zasadach wyłączności, a więc realizację wariantu opisanego w dokumencie konsultacyjnym jako scenariusz 2. W naszej ocenie, takie rozwiązanie jako jedyne umożliwia oczekiwany rozwój usług mobilnej komunikacji szerokopasmowej i osiągnięcie celów zawartych w strategii Europa 2020 oraz w Europejskiej agendzie cyfrowej. Rys. 1 Globalna wielkość ruchu w sieciach ruchomych w latach , podana w petabajtach na miesiąc (petabajt PB = B) (źródło: Ericsson Mobility Report, June 2013). 3

4 Rys. 2. Prognozowana wielkość globalnego ruchu do roku 2018, w eksabajtach (eksabajt EB = B = 1000 PB) (źródło: Ericsson Mobility Report, June 2013). 4.Aranżacja kanałów. Szczegółowe zasady wykorzystania danego pasma mogą przesądzić o jego praktycznej wartości i użyteczności. Do najważniejszych czynników należą tu organizacja dupleksu oraz podział na kanały. Parametry te powinny być w jak największym stopniu wspólne dla możliwie dużej liczby krajów i użytkowników. Dzięki temu można będzie osiągnąć właściwy efekt ekonomiki skali, przede wszystkim w odniesieniu do samych urządzeń radiowych. W różnych regionach dla sieci ruchomych przeznaczono w ramach dywidendy cyfrowej różne pasma: w Europie CEPT (Conference for Postal and Telecommunications Administrations) określił zakres MHz, natomiast plany opracowane przez APT (Asia-Pacific Telecommunity) i CITEL (Inter-American Telecommunications Commission) oraz USA dotyczyły właśnie pasma 700 MHz i obejmowały zakres MHz (rys. 3). Europa 694 druga dywidenda 96 MHz 790 dywidenda 72 MHz 862 APT/CITEL (2 x 45 MHz) MHz MHz MHz USA (2 x 22 MHz) MHz MHz 10 MHz 10 MHz 806 Rys. 3. Podział dupleksowy pasma 700 MHz wg APT/CITEL oraz USA. Zdaniem Orange Polska, przy aranżacji kanałów drugiej dywidendy cyfrowej należy w Europie wykorzystać plan APT/CITEL, który przewiduje użycie zakresu MHz na potrzeby łącza w górę 4

5 (up-link) oraz zakresu MHz na potrzeby łącza w dół (down-link). W Europie możliwe byłoby wykorzystanie dużego podzakresu (2x30 MHz) z częstotliwości zdefiniowanych przez APT (2x45 MHz). Proponuje się przyjęcie dla łącza w górę zakresu MHz, a dla łącza w dół MHz. Wówczas organizacja dupleksu dla obu dywidend byłaby jak na rys. 4. Na rysunku zaznaczono także (na żółto) zakres MHz, który można byłoby wykorzystać do łącza w dół jako uzupełnienie zakresu MHz tzw. supplemental down-link (SDL). Warto zauważyć, że przy takiej aranżacji uzyskuje się korzystny układ transmisji: powstaje duży blok dla nadawania przez stacje bazowe (łącze w dół) MHz. W ten sposób znika znany problem z wykorzystaniem dwóch dolnych kanałów pierwszej dywidendy cyfrowej (od stacji bazowych nadających w pobliżu 790 MHz). Po wdrożeniu drugiej dywidendy, najwyższy kanał odbierany przez telewizory sięgałby częstotliwości 694 MHz. Według przedstawianej propozycji, nie powinno być już problemu z zakłócaniem odbioru telewizyjnego, ponieważ: zachowany byłby znaczny odstęp ochronny (9 MHz) od najbliższej częstotliwości transmisji mobilnej najbliżej kanału telewizyjnego będą nadawały stacje ruchome (łącze w górę ), które z założenia nadają z mniejszymi mocami niż stacje bazowe. 694 druga dywidenda 790 dywidenda MHz 20 MHz (opcja) 30 MHz 30 MHz 30 MHz Rys. 4. Propozycja zharmonizowanego wykorzystania pasm z pierwszej i drugiej dywidendy. 5. W dyskusji o rozwoju bezprzewodowych sieci szerokopasmowych i możliwości przeznaczenia na ten cel nowych zakresów częstotliwości trzeba pamiętać, że w Polsce występują bardzo istotne bariery rozwoju łączności radiowej, przede wszystkim w postaci nadzwyczaj rygorystycznego limitu poziomu pól elektromagnetycznych w miejscach dostępnych dla ludności. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów, określa limit gęstości mocy, który w mającym tu zastosowanie zakresie od 300 MHz do 300 GHz wynosi 0,1 W/m 2. Tymczasem w większości krajów (w tym we Francji, w Niemczech, Wielkiej Brytanii) stosuje się limity stukrotnie wyższe: 10, 5 W/m 2. W tym stanie rzeczy już obecnie w Polsce występują problemy z pełnym wykorzystaniem posiadanych kanałów częstotliwości, szczególnie w stacjach zlokalizowanych na obszarach zurbanizowanych. Właściwe wykorzystanie potencjału drugiej dywidendy cyfrowej wymaga podwyższenia wartości tych limitów. Zdecydowanie opowiadamy się za zmianą obecnych krajowych uregulowań, mających swe 5

6 źródła w zupełnie innych uwarunkowaniach. Popieramy starania o ujednolicenie w skali Unii Europejskiej warunków i ograniczeń dotyczących budowy sieci radiokomunikacyjnych. 6. Ramy czasowe postulowanych zmian. Orange Polska stoi na stanowisku, że decyzje o przeznaczeniu zakresu drugiej dywidendy na potrzeby systemów ruchomych powinno nastąpić możliwie szybko. Nie jest to równoznaczne z samym procesem rozdysponowania widma dla operatorów komórkowych, który naszym zdaniem w Europie powinien nastąpić po roku 2018, kiedy zakończą się procesy inwestycyjne związane z uruchomieniem usług LTE w paśmie pierwszej dywidendy (przydział pasma 800 MHz był zazwyczaj związany ze znacznymi zobowiązaniami pokryciowymi). 6