Omówienia i materiały do nauki historii sztuki część 4 RENESANS I MANIERYZM
NOWOŻYTNOŚĆ XV poł. XVIII W. 1.RENESANS XV- 1 poł. XVI w. wczesny renesans (quattrocento) XV w. dojrzały renesans (cinquecento) 1 poł. XVI w. 2.MANIERYZM poł. XVI pocz. XVII w.
CECHY MALARSTWA NIDERLANDZKIEGO XV W. 1. REALIZM 2. Sprowadzenie scen religijnych do scen rodzajowych, zaciera się granica miedzy sacrum a profanum 3. Analiza psychologiczna postaci- portret 4. Zainteresowanie pejzażem- perspektywa powietrzna 5. Iluzjonizm, luminizm: odbicia, refleksy 6. Ukryta symbolika 7. Technika olejna 8. Postawa renesansowa wynikająca z obserwacji otaczającego świata Kompleksowa interpretacja natury przez bryły w przestrzeni, światło, barwę, perspektywę powietrzną. Włosi zainteresowani tym co stałe [kształt, matematycznie wyliczone proporcje] a artyści niderlandzcy tym co zmienne. Uczuciowy spontaniczny, zmysłowy, emocjonalny stosunek do zjawisk natury, jej różnorodności, zmienności, wielobarwności i wielokształtności. Północny renesans bez włoskiej postawy analityczno-badawczej i wpływu antyku.
PRZEDSTAWICIELE Robert Campin zwany Mistrzem z Flémale [1380-1444] TOURNAI Jan van Eyck [1390-1441] BRUGIA Roger van der Weyden [1399/1400-1464] BRUKSELA Hans Memling [1435-1496] BRUGIA Dierick Bouts [1410-1475] LOUVAIN Hugo van der Goes [1440-1482] GANDAWA Hieronim Bosch [1450/53-1516] S HERTOGENBOSCH
PERSPEKTYWA MALARSKA łac. widzieć na wskroś, przeniknąć rozpoznać, wnikliwie poznać Umiejętność ukazywania przestrzeni wraz ze znajdującymi się w niej przedmiotami na płaszczyźnie obrazu zgodnie z prawami widzenia. Wyróżniamy perspektywę: Linearną/zbieżną Barwną Powietrzną PERSPEKTYWA BARWNA Sposób wywoływania wrażenia głębi przez wykorzystanie właściwości barw. Barwy ciepłe oraz ciemne sprawiają wrażenie występowania do przodu. Barwy chłodne i jasne wywołują wrażenie cofania się w głąb obrazu. PERSPEKTYWA POWIETRZNA Perspektywa, wedle której o zmianie barwy przedmiotów decyduje błękit powietrza. Warstwa powietrza znajdująca się między naszymi oczami a szczegółami oglądanego przez nas krajobrazu powoduje zmianę barw [zniebieszczenie, rozbielenie] i zmniejsza ostrość przedmiotów znajdujących się w tym krajobrazie. Przedmioty bliskie widzimy dokładnie ze szczegółami a dalsze tracą na wyrazistości.
PERSPEKTYWA LINEARNA ZBIEŻNA, GEOMETRYCZNA, CENTRALNA, Z JEDNYM PUNKTEM ZBIEGU, RENESANSOWA Pozwala w wiarygodny sposób pokazać trójwymiarową przestrzeń na dwuwymiarowej płaszczyźnie Odmiany perspektywy w zależności od położenia oka względem płaszczyzny obrazu: czołowa z lotu ptaka wysoko w stosunku do obrazu żabia bardzo nisko boczna i skośna da sotto in su od dołu [z dołu do góry] stosowana w malarstwie iluzjonistycznym
Jan van Eyck czynny od 1422, zm.1441 CECHY TWÓRCZOŚCI Odkrywca, twórca malarstwa nowożytnego na północ od Alp Typ artysty uczonego, ciekawy świata, posiadający kolekcję ksiąg Trójwymiarowe postacie harmonijnie powiązane z przestrzenią Realizm szczegółów i obiektywizm obserwacji w wizerunkach, dokładna charakterystyka indywidualnych cech fizycznych powiązana z psychologiczną analizą modela Bogata, żywa gama kolorystyczna Płynność przejść kolorystycznych i walorowych dających atmosferyczna jedność obrazu Technika olejna, laserunki
KOMPOZYCJA: Prostokąt zbliżony do kwadratu Kompozycja składająca się z kilku postaci ukazanych we wnętrzu Kompozycja zamknięta Statyczna Symetryczna, dośrodkowa Wieloplanowa, o wyodrębnionych planach Wnętrze ukazane w perspektywie o kilku punktach zbiegu linii, w pejzażu perspektywa malarska (powietrzna) Linia horyzontu podwyższona (w 2/3 wys.) W centrum kompozycji potrójna arkada
ŚWIATŁOCIEŃ: Źródło światła poza obrazem Światło naturalne, dzienne We wnętrzu pada z prawego górnego rogu Światło we wnętrzu ma skupiony charakter, ukierunkowane jest na postacie; wnętrze pozostaje mroczne W pejzażu światło ma charakter rozproszony Światłocień kontrastowy, mocny Luministyczne efekty: odbicia na powierzchni metali, szyby okienne, witraże
KOLORYSTYKA: Szeroka gama barwna Kolory żywe, nasycone, pełne blasku Ciepła tonacja barw Intensywne akcenty dużych płaszczyzn czerwieni i błękitu dają kontrasty temperaturowe EKSPRESJA: Dbałość o szczegóły, realizm Zrównanie wielkości postaci świętych i realnych Technika laserunkowa, gładka, lśniąca powierzchnia Światło głównym środkiem wyrazu Nastrój powagi, mistycznego skupienia
Hieronimus BOSCH ok.1450-1516 CECHY TWÓRCZOŚCI Twórczość oscyluje miedzy pogłębioną i uczoną refleksją nad życiem, ludzką społecznością a ludową mądrością Główna idea- absurdalność świata i samotność jednostki zagubionej w niepewnym bytowaniu Symboliczny obraz sytuacji ludzi wplecionych bez ich woli w koło życia Moralista i satyryk Zjadliwy, demaskatorski, straszy i kpi ze strachów; straszny i śmieszny Groteska, ironia, alegoria, fantasmagoria Ludowa sadystyczna fantazja, tematy z przypowieści i przysłów ludowych, prototypy scen rodzajowych
RENESANS WŁOSKI Quattrocento ARCHITEKTURA I RZEŹBA
IDEE RENESANSU - HUMANIZM ANTYK-CZŁOWIEK-NATURA Ufność w siłę rozumu Zainteresowanie ziemskim losem człowieka i obserwacja jego otoczenia Antropocentryczna wizja świata Próba pogodzenia świata chrześcijaństwa z tradycją pogańską Docenienie roli artysty w kształtowaniu kultury Identyfikacja sztuki z nauką Cześć dla piękna Fascynacja kulturą antyczną Odnowienie doskonałości sztuki antycznej: *idealnego piękna opartego na harmonii proporcji *klarownej kompozycji *zgodnym z naturą przedstawieniem postaci ludzkiej
GIOVANNI DONDI: " Niewiele się zachowało dzieł genialnych mistrzów starożytności; te jednak, które przetrwały, są przedmiotem żywego zainteresowania tych, którzy się na tym znają.[...] A gdy się porównuje z tamtymi dziełami to, co się wykonuje dzisiaj, jasne się staje, że twórcy tamtych rzeczy przewyższali dzisiejszych artystów wrodzonym talentem, i że lepiej umieli swe umiejętności stosować. LEON BATTISTA ALBERTI: "Piękno jest jakąś zgodnością i wzajemnym zgraniem części w jakiejkolwiek rzeczy, w której części te się znajdują. Zgodność tę osiąga się poprzez pewną określoną liczbę, proporcję i rozmieszczenie, tak, jak tego wymaga harmonia, która jest podstawową zasadą natury. "Takie to są zalety sztuki malarskiej, że ci, którzy ją posiadają, widzą zarówno, że dzieła ich budzą podziw, jak też odczuwają, że są niemal równi bogu." LUCA PACIOLI: "Najpierw mówić będziemy o proporcjach człowieka, bo z ludzkiego ciała wywodzą się wszelkie miary i w nim znaleźć można wszelkie stosunki i proporcje, przez które Bóg objawia największe tajemnice natury. Rozważywszy właściwy układ ludzkiego ciała, starożytni nadali wszystkim swym dziełom, przede wszystkim świątyniom, zgodne z nim proporcje. Bo w ludzkim ciele znaleźli dwa główne kształty, bez których niemożliwe jest cokolwiek dokonać, mianowicie koło, które jest najdoskonalsze i najbardziej wymierne[...] oraz kwadrat równoboczny."
RODY RZADZĄCE W OKRESIE RENESANSU: Florencja Medyceusze (Lorenzo il Magnifico Wawrzyniec Wspaniały ) Mediolan Sforza (Ludovico Sforza il Moro ) Rimini Malatesta (Sigismondo Malatesta) Urbino Montefeltro (Federico da Montefeltro) Ferrara - d Este (Izabela d Este) Mantua Gonzagowie (Ludovico II Gonzaga)
ARCHITEKTURA WCZESNEGO RENESANSU Budynek jest jakby stworzeniem żyjącym i przy nadawaniu mu ostatecznej formy należy naśladować naturę. Leon Battista Alberti
Zastąpienie ściany wolnostojącymi arkadami jednostajny, spokojny rytm arkad oparty na module Podkreślenie linii horyzontalnej Akcentowanie statyczności bryły CECHY ARCHITEKTURY Wyrazistość i spójność kompozycyjna oraz konstrukcyjna każdego członu Umiar, ład, harmonia, statyka, równowaga, prostota, proporcje Dekoracja oparta na wzorach antycznych TEMATY ARCHITEKTURY W UJĘCIU NOWOŻYTNYM SFORMUŁOWANE PRZEZ BRUNELESCHIEGO Nowa koncepcja związku budowli z przestrzenią miejską Nowy typ kościoła na planie podłużnym Pierwsza fasada kościoła Pierwsza budowla na planie centralnym Pierwszy pałac miejski
RZEŹBA WCZESNEGO RENESANSU A więc należy, by rzeźbiarz oraz malarz wykształceni byli we wszystkich sztukach wyzwolonych [ ] i powinien, tak rzeźbiarz jak malarz, być uczonym w perspektywie i jak najlepszym rysownikiem, bo rysunek jest podstawą i zasadą obu tych sztuk. Lorenzo Ghiberti
Donatello, Dawid, 1427-30, Florencja Rzeźba figuralna, Całopostaciowa, wolnostojąca Ujęta w kontrapoście Statyczna Postać o prawidłowej anatomii i proporcjach Idealizacja ciała i urody Nawiązanie do antyku (pogański charakter rzeźby podobieństwo do efeba) Nastrój spokoju, zamyślenia Kontrast delikatnej budowy bohatera z masywnym mieczem i młodości zwycięscy ze starością oblicza pokonanego Goliata Odlana z brązu
MALARSTWO WCZESNEGO RENESANSU Najpierw na powierzchni, na której mam malować, kreślę dowolnej wielkości czworobok o kątach prostych, który stanowi dla mnie jak gdyby otwarte okno, przez które widać historię, którą mam przedstawiać. Celem malarza jest raczej osiągnięcie sławy, uznania i popularności niż majątku. Leone Battista Alberti
CECHY MALARSTWA RENESANSU: Znajomość kształtowania przestrzeni poprzez wykres perspektywy linearnej. Proporcje, anatomia i mechanizm ruchu. Klarowność, ład, umiar, prostota; statyczność; harmonia w kompozycji i układzie barw; światło rozproszone; twardy, graficzny modelunek; linearyzm. Idealizacja. Inspiracje sztuką antyczną. Wprowadzanie tematów mitologicznych jako równoprawnych dla motywów chrześcijańskich.
Piero della Francesca, Madonna w otoczeniu świętych, ok.1472-74 KOMPOZYCJA: Prostokąt pionowy Kompozycja wielofiguralna we wnętrzu Kompozycja statyczna Zamknięta Dwuplanowa, z bliskim planem pierwszym Wnętrze wykreślone za pomocą perspektywy zbieżnej, centralnej Linia podłogi obniżona, w ¼ wys. obrazu Kompozycja osiowa symetryczna Kompozycja wertykalna Grupa postaci zwarta, ustawiona dośrodkowo W grupie zastosowana izokefalia Centrum kompozycyjne postać Marii, tożsame z centrum treściowym ŚWIATŁOCIEŃ: Źródło światła poza obrazem Światło dzienne, naturalne Pada z lewej strony Światło równomiernie oświetla plan pierwszy, kontrastowo modelując architekturę w tle Światłocień rzeźbiarski uwypuklający bryły
KOLORYSTYKA: Szeroka gama barwna Barwy stonowane; raczej chłodne Dominują szarości, delikatne ugry, biele błękity Żywsze akcenty barwne stanowią szaty niektórych świętych Barwy lokalne Kontrasty temperaturowe delikatne EKSPRESJA: Postacie o prawidłowych proporcjach, pospolitych twarzach Dokładnie, starannie wykończony Gładka, lekko matowa powierzchnia Postać fundatora na pierwszym planie zrównana wielkością z pozostałymi Nastrój powagi, skupienia, milczenia
DOJRZAŁY RENESANS Cinquecento PRZEDSTAWICIELE Donato Bramante 1444-1514 czołowy architekt pocz. XVI w.; poszukiwanie idealnej formy architektury opartej na strukturach geometrycznych uporządkowanych w formach budowli centralnych Leonardo da Vinci 1453-1519 zamyka fazę analityczno-badawczą wczesnego renesansu [Quattrocento], twórczość stanowi ucieleśnienie potęgi badawczego intelektu; tajemniczość i eksperymenty Michelangelo Buonarroti 1475-1564 twórczość otwierająca nowe zjawiska: manieryzm i barok; wola i działanie, postawa kreacyjna, Maniera Grande Rafael Santi 1483-1520 przedstawiciel klasycznego rozkwitu renesansu; estetyczna harmonia, Bella Maniera
Leonardo da Vinci 1452-1519 I OKRES FLORENCKI 1469-1482 malarz I OKRES MEDIOLAŃSKI 1482-1499 architekt na zaproszenie księcia Lodovico Il Moro do budowy pomnika ojca księcia Francesca I Sforzy 1500 Mantua, Wenecja II OKRES FLORENCKI 1500-1506 badacz, przyrodnik, filozof II OKRES MEDIOLAŃSKI 1506-1513 OKRES RZYMSKI 1513-1516 FRANCJA 1513-1519 na zaproszenie Franciszka I umiera w dworze Cloux koło zamku w Amboise DOROBEK 12 źródłowo potwierdzonych obrazów 8 obrazów przypisywanych 6700 zapisanych stron, 4000 rysunków Teksty o sztuce: Paragone Traktat o malarstwie
Leonardo ustanawia stereotyp renesansowego racjonalizmu, artysty - uczonego, człowieka uniwersalnego uomo universale. Empiryk, uważny obserwator świata dociekający jego praw przez pilną i sumienną racjonalną analizę faktów. Centralny problem twórczości - poznanie rzeczywistości: rzeczy jakie są i jak się zmieniają. Interesuje się dynamicznymi formami życia człowieka i przyrody. Cel sztuki - przekazanie w obrazie dynamiki rzeczywistości: świat jest zmienny w ciągłym ruchu fizycznym i psychicznym. Malarstwo - rola poznawcza, ma wydobywać prawdziwy kształt rzeczy i utrwalać (ocalać) przed przemijaniem. Przechodzenie od tego co widziane do tego co istotne Sfumato [wł. fumare dymić sfumare - rozwiewać się, cieniować] Miękki modelunek malarski o łagodnych przejściach światłocieniowych, zacierający wyrazistość konturów, dający wrażenie oglądania obiektu przez mgłę lub dym.
Rafael Santi 1483-1520 CECHY TWÓRCZOŚCI Piękno i wdzięk - Bella Maniera Sztuka wyrachowana, nie odczuta [słodka i zimna] Poszukiwanie idealnego piękna, które w naturze rozproszone i niezorganizowane, zostaje poddane w obrazie przyjętym z góry założeniom estetycznym Perfekcja wszystkich środków wyrazu artystycznego, jednorodność, doskonała równowaga, harmonia, spoistość Zdolność adaptacji rozwiązań zauważonych u innych artystów Łączył w jeden styl wiele stylów biorąc od innych co mu było potrzebne i wiążąc na inne sposoby [Vasari]
STANZE WATYKAŃSKIE 1509-1527 Cztery prywatne apartamenty papieża Juliusza II w północnym skrzydle Pałacu Watykańskiego [pałac Mikołaja V] Kwadratowe sklepione pomieszczenia z oknami po obu stronach i drzwiami w ścianach działowych Ikonografia obmyślona przez Juliusza II, jego doradcę Paolo Giovio i prefekta Biblioteki Watykańskiej Tommaso Inghiramiego [Segnatura] Rafael stosuje się do myśli Leonarda, że każda postać powinna brać udział w przedstawieniu fizycznie i emocjonalnie. STANZA DELLA SEGNATURA 1508-1511 Nazwa pochodzi od siedziby trybunału Signatura Gratiae; papież podpisywał bulle i listy; Juliusz II chciał urządzić bibliotekę. Temat: PRAWDA, DOBRO, PIĘKNO, poemat na cześć kultury: historia teologii, filozofii, prawdy i poezji Ściany boczne 1. Szkoła Ateńska ALEGORIA FILOZOFII prawda racjonalna 2. Dysputa o Najświętszym Sakramencie ALEGORIA TEOLOGII, prawda objawiona 3. Parnas ALEGORIA PIĘKNA
1489-1492, Florencja 1494-1495, Wenecja Michał Anioł Buonarroti I OKRES RZYMSKI, 1496-1501 1475 1564 I OKRES FLORENCKI, 1501-1505 II OKRES RZYMSKI, 1505-1517 II OKRES FLORENCKI, 1518-1534 III OKRES RZYMSKI, 1534-1564 Artysta dojrzałego renesansu i twórca manieryzmu, uprawia rzeźbę, malarstwo, architekturę, jest również autorem poezji. Malarstwa uczył się w pracowni Domenica Ghirlandaia, rzeźby uczył go Bertoldo di Giovanni, nadworny rzeźbiarz Medyceuszy i uczeń Donatella. W młodości wykonywał kopie rzeźb antycznych świadczących o wybitnym talencie młodego artysty. Wielką rolę w kształtowaniu Michała Anioła odegrał Wawrzyniec Medyceusz zw. Wspaniałym, który roztoczył opiekę nad młodym artystą i umieścił w swoim pałacu, dbając o jego humanistyczne wykształcenie.
MECENASI MICHAŁA ANIOŁA: 1. Wawrzyniec Medyceusz zw. Wspaniałym (Madonna przy schodach) 2. Papież Juliusz II (malowidła sklepienia Kaplicy Sykstyńskiej; Nagrobek papieża: figury Mojżesza i Jeńców) 3. Papież Leon X (Kaplica Medyceuszy we Florencji z nagrobkami książąt Giuliano i Lorenzo; Biblioteka Laurenziana we Florencji) 4. Papież Klemens VII (Sąd Ostateczny fresk ołtarzowy w Kaplicy Sykstyńskiej) 5. Papież Paweł III (podtrzymanie zlecenia na namalowanie Sądu Ostatecznego; zaprojektowanie układu urbanistycznego Placu Kapitolińskiego w Rzymie; dokończenie budowy Bazyliki Świętego Piotra w Rzymie). NON FINITO (wł. niedokończony). Technika rzeźbiarska, wprowadzona przez Michała Anioła, polegająca na częściowym niewykończeniu rzeźby kamiennej, wzbogacająca efekty fakturalne poprzez kontrasty porowatych powierzchni ze śladami kucia z powierzchniami wypolerowanymi. FIGURA SERPENTINATA (wł. figura skręcona) Układ postaci polegający na silnym, nienaturalnym skręcie tułowia, wprowadzony do sztuki przez Michała Anioła, charakterystyczny dla manieryzmu.
Materiał i technika: Kuta w marmurze Kompozycja i stosunek do przestrzeni: Grupa figuralna, wolnostojąca Kompozycja statyczna, wpisująca postaci w trójkąt równoboczny Kompozycja osiowa, symetryczna równowaga pionów i poziomów Rzeźba ujęta od przodu, obojętna na przestrzeń Środki artystycznego wyrazu i ekspresja: Postacie idealizowane eksponowanie piękna Miękkie kształtowanie form, modelowanych głęboko (fałdy) Prawidłowa anatomia i proporcje Brak śladów męki na ciele Chrystusa Stonowana ekspresja, nastrój zamyślenia, liryzm Perfekcja wykonania, gładkie wypolerowanie powierzchni
Paragone spór między Leonardem a Michałem Aniołem Pomiędzy malarstwem a rzeźbą dostrzegam jedynie tę różnicę, że rzeźbiarz wykonuje swe dzieła z większym wysiłkiem cielesnym niż malarz, malarz zaś wykonuje swe dzieła z większym wysiłkiem umysłowym.[...] Rzeźbiarz wykonuje swe dzieło siłą uderzenia ramion,[...] wydobywając postać zamkniętą we wnętrzu marmuru za pomocą czynności w najwyższej mierze mechanicznej, której często towarzyszy pot zmieszany z kurzem i zmieniony w błoto.[...]całkiem inaczej jest z malarzem,[...]ponieważ porządnie odziany siedzi on bardzo wygodnie przed swym dziełem i wodzi leciutkim pędzlem, kładąc piękne kolory. Leonardo da Vinci Powiadam więc, że wydaje mi się, iż malarstwo uważa się za tym doskonalsze im bardziej zbliża się do reliefu, a relief za tym gorszy im bardziej zbliża się do malarstwa. Mnie samemu wydawało się, że rzeźba jest latarnią przyświecającą malarstwu i że dzieli je taka różnica jaka jest pomiędzy słońcem i księżycem. Michał Anioł Buonarroti
POCZĄTKI MANIERYZMU Kompozycja skomplikowana, zatłoczona Zawężenie obrazu świata Dynamizm Asymetria Sytuacja sztuczna, zaskakująca Figura serpentinata (skręcona) Wirtuozeria formalna Jaskrawe kolory Michał Anioł Buonarroti, Święta rodzina ze Św. Janem Chrzcicielem (Tondo Doni), ok. 1504;
MANIERYZM WŁOSKI XVI w. PRZEDSTAWICIELE Malarstwo: Giulio Romano 1492-1546 Jacopo Pontormo 1494-1557 Agnolo Bronzino 1503-1572 Parmigianino 1503-1540 Giuseppe Arcimboldo 1527-1593 Rzeźba: Benvenuto Cellini 1500-1574 Giambologna 1520-1608 Architektura: Giorgio Vasari 1514-1574
PIERO LOMAZZO: "Trzeba, żeby postać Adama narysował Michał Anioł, a namalował Tycjan, zapożyczając proporcje i odpowiedni wyraz od Rafaela. Ewę powinien by narysować Rafael, a namalować Correggio. Byłyby to najlepsze obrazy na świecie." PAOLO PINO: "Pozy figur powinny być urozmaicone i pełne gracji[...], do każdego dzieła powinieneś wprowadzać co najmniej jedną figurę całą skręconą, zagadkową i trudną, aby ci, którzy znają się na subtelnościach sztuki, zauważyli twoją umiejętność." JACOPO PONTORMO: "Jest istotnie możliwe, by na obrazie, jaki malujesz, znalazły się rzeczy, jakich natura nie zrobiła, a także, by rzeczy zostały ulepszone, by sztuka nadała im wdzięk, naprawiła je i ułożyła jak najodpowiedniej."
Giovanni da Bologna, Merkury, 1563 Rzeźba figuralna, otwarta na przestrzeń (do oglądania z wielu stron) Postać w ruchu kompozycja dynamiczna Postać wsparta na czubku palców stopy wrażenie chybotliwej równowagi Kompozycja oparta na skosie i łukach Figura serpentinata skręt tułowia Wydłużone proporcje Prawidłowa anatomia Delikatny modelunek anatomii wywołujący migotliwość odblasków światła na powierzchni Odlew z brązu
Jacopo Pontormo, Zdjęcie z krzyża, 1525-28 Format obrazu prostokąt zamknięty półkoliście Kompozycja wielofiguralna postacie złączone, tworzą zwartą grupę wypełniającą kadr bliskiego pierwszego planu Kompozycja dynamiczna oparta na owalu i łukach; wrażenie ruchu kolistego Brak centrum kompozycyjnego Nieokreślona przestrzeń akcji Kompozycja wertykalna, przewaga pionów Źródło światła poza obrazem, światło nieokreślone, płynące z kilku kierunków Światłocień delikatny, mało kontrastowy Szeroka gama barwna, tonacja zimna Barwy jaskrawe, w ostrych zestawieniach Kontrasty temperaturowe, akcenty barwne Wydłużenie postaci Skręcenie postaci figury serpentinaty Patetyczne gesty i ekspresyjne miny Wrażenie sztuczności sytuacji Prymat środków rysunkowych, kontury Formy budowane płaszczyznami Dokładne wykończenie, gładka powierzchnia
SZTUKA WENECJI XVI W. CECHY MALARSTWA WENECKIEGO KOLOR Dobitne akcentowanie problemu koloru Oddziaływania bizantyjskie, wpływy wschodnie w harmoniach barwnych mozaik Warunki klimatyczne klimat morski, wilgotny, rozmywa kontury, podkreśla intensywność i zmienność barw, grę kolorów i świateł na powierzchni FARBY OLEJNE; TECHNIKA ALLA PRIMA PŁÓTNO NACIĄGNIĘTE NA BLEJTRAM Tematy XVI malarstwa: Weduta epickie cykle dla bractw [scuoli] weneckich wielkie dekoracyjne kompozycje figuralne, gdzie architektura wenecka stanowi treść obrazu [później: pejzaż miejski] Akt piękno kobiety Portret, zróżnicowane ujęcia człowieka, uwzględniające emocjonalność i osobowość portretowanego Sacra conversazione - wiecznotrwała mistyczna rozmowa świętych
Tycjan, Wenus z Urbino, Muzeum Uffizi, Florencja 1.Kompozycja: - Prostokąt poziomy - Kompozycja z kilkoma postaciami we wnętrzu - przestrzeń oddana poprzez perspektywę centralną, zbieżną - Pierwszoplanową rolę spełnia akt kobiecy ułożony na boku, przodem do widza - Kompozycja statyczna - Kompozycja zamknięta - Kompozycja wieloplanowa: pierwszy plan łoże z leżącą postacią, plan drugi komnata z dwiema służącymi w głębi - Kompozycja horyzontalna, oparta na przewadze poziomów - Postać leżąca wpisana w trójkąt nierównoboczny (lub przekątną) - Kompozycja asymetryczna
Światłocień: - źródło światła poza obrazem - światło naturalne, dzienne - światło rozproszone - światło pada z góry - najjaśniejszy jest pierwszy plan z nagą postacią - światłocień miękki, malarski Kolorystyka: - Szeroka gama barwna - Barwy zharmonizowane, żywe - Przewaga barw ciepłych - Barwy lokalne - Kontrasty temperaturowe - Delikatne akcenty barwne (czerwień materaca i sukni służącej) Ekspresja: - Obraz starannie wykończony - Dbałość o szczegóły - Równowaga rysunku i koloru - Idealizacja postaci leżącej - Sensualizm (zmysłowość erotyzm) - Postać spogląda na widza (kontakt wzrokowy z widzem) - Nastrój spokojny, pogodny - Uwspółcześnienie tematu mitologicznego (elementy rodzajowe w tle)
Andrea Palladio (1508-1580) Architekt włoski późnego renesansu, urodzony w Vicenzy należącej wówczas do Republiki Weneckiej i działający na jej terenie. W młodości uległ fascynacji starożytną architekturą rzymską, którą poznał między innymi studiując traktat Witruwiusza O Architekturze Ksiąg Dziesięć. W swoich budowlach stworzył model nowożytnego klasycyzmu, który od XVII w. podziwiany był i naśladowany w wielu krajach Europy, stając się podstawą nurtu zwanego palladianizmem. Wśród jego budowli wyróżniają się: Kościoły Il Redentore i San Giorgio Maggiore w Wenecji. Willa Capra (zwana Rotonda), Basilica Palladiana, Teatro Olimpico w Vicenzy. Andrea Palladio, Cztery Księgi o architekturze, 1570