NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w POZNANIU 61-662 Poznań, ul. DoŜynkowa 9H 16/20 (61) 64 63 800, fax (61) 64 63 801 Poznań, dnia 30 listopada 2007 r. LPO 41034-3-2007 P/07/079 Pan Zenon Suchorski Dyrektor Liceum Ogólnokształcącego im. Henryka Sienkiewicza we Wrześni WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (j.t. Dz. U. z 2001 r. nr 85, poz. 937 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu przeprowadziła w Liceum Ogólnokształcącym im. Henryka Sienkiewicza we Wrześni (zwanym dalej Liceum ) kontrolę realizacji zadań z zakresu awansu zawodowego nauczycieli w latach szkolnych 2003/2004-2006/2007. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 20 listopada 2007 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia realizację przez Dyrektora Liceum zadań z zakresu awansu zawodowego nauczycieli. 1. W latach 2003/2004-2006/2007 w Liceum kolejne stopnie awansu zawodowego uzyskało po odbyciu staŝu 21 nauczycieli, w tym 13 kontraktowego, 3 mianowanego i 5 dyplomowanego, a dalszych 6 realizowało staŝ. Badanie kontrolne 21 postępowań o uzyskanie kolejnego stopnia awansu wykazało, Ŝe nauczyciele odbywali staŝ w wymiarze
2 określonym w art. 9c ust. 1 oraz art. 9g ust. 8 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.). Stwierdzono brak 4 spośród 27 planów rozwoju zawodowego nauczycieli. W przypadku 10 planów brak było daty ich złoŝenia, co uniemoŝliwiało ustalenie czy zostały one złoŝone w terminie określonym w 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. nr 260, poz. 2593), zwanego dalej rozporządzeniem MENiS. Ponadto 17 planów nie zostało podpisanych przez nauczycieli. Sześć planów rozwoju zawodowego nauczycieli nie zostało zatwierdzonych przez Dyrektora, co stanowiło naruszenie 6 ust. 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. nr 70, poz.825 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem MEN i 3 ust. 3 rozporządzenia MENiS. Ponadto, z powodu nie udokumentowania dat zatwierdzenia 9 planów, nie moŝna było ustalić, czy zostały one zatwierdzone w terminie określonym ww. przepisami. W Liceum brak było równieŝ 4 spośród 21 sprawozdań z realizacji planu rozwoju zawodowego nauczycieli. W przypadku pozostałych 17 sprawozdań brak było daty ich złoŝenia, co uniemoŝliwiało ustalenie, czy zostały złoŝone w terminie określonym w 6 ust. 4 rozporządzenia MEN i 4 ust. 4 rozporządzenia MENiS. Ponadto 7 sprawozdań nie zostało podpisanych przez nauczycieli. Stwierdzono, Ŝe Ŝaden z 4 nauczycieli, (objętych szczegółowym badaniem), którzy uzyskali w kontrolowanym okresie awans na stopień nauczyciela kontraktowego, nie obserwował i nie przeprowadził zajęć w wymiarze określonym w 6 ust. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia MENiS. Dokumentacja w tym zakresie była prowadzona w sposób nierzetelny i nie pozwalała na ustalenie faktycznej liczby lekcji obserwowanych i przeprowadzonych przez nauczycieli staŝystów. W Liceum brak było teŝ 4 projektów oceny dorobku zawodowego za okres staŝu nauczycieli, którzy ukończyli staŝ na stopień nauczyciela kontraktowego i mianowanego. W przypadku 5 projektów nie zostały udokumentowane daty ich przedłoŝenia, co uniemoŝliwiało ustalenie, czy złoŝono je w terminie określonym 5 rozporządzenia MENiS. W okresie objętym kontrolą Ŝadnemu z opiekunów staŝu Dyrektor nie powierzył pisemnie obowiązków w tym zakresie, natomiast kaŝdemu z nich przyznał wynagrodzenie z tytułu pełnienia tej funkcji. Stwierdzono, Ŝe nie były przestrzegane, wynikające z uchwał
3 Rady Powiatu Wrzesińskiego, okresy za które naliczano to wynagrodzenie i w konsekwencji bezpodstawnie wypłacono z tego tytułu 1.942,50 zł. Dyrektor przed wydaniem oceny dorobku zawodowego za okres staŝu 8 nauczycieli nie występował pisemnie do Rady Rodziców o wyraŝenie stosownych opinii, natomiast w przypadku 6 innych nauczycieli z prośba taką wystąpił w dniu wydania oceny lub 8 dni przed jej wydaniem, co było niezgodne z przepisami art. 9c ust. 6 i 7 Karty Nauczyciela. Oceny dorobku zawodowego za okres staŝu nie zostały wydane 2 nauczycielom spośród 21, którzy ukończyli staŝ, co stanowiło naruszenie art. 9c ust. 6 Karty Nauczyciela. W przypadku 17 ocen (spośród pozostałych 19) nie było moŝliwości ustalenia, czy zostały one wydane w terminie określonym w art. 9c ust. 6 Karty Nauczyciela. Ponadto, w 17 ocenach nie zamieszczono podstawy prawnej ich wydania, natomiast w 6 nie zamieszczono uzasadnienia oceny, stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego, pouczenia o moŝliwości wniesienia odwołania, czym naruszono art. 9c ust. 6 i 8 Karty Nauczyciela. 2. W okresie objętym kontrolą Dyrektor wydał 13 decyzji o nadaniu stopnia nauczyciela kontraktowego, na podstawie art. 9b ust. 4 pkt 1 Karty Nauczyciela z tym, Ŝe w 4 przypadkach nauczyciele złoŝyli dokumenty o postępowanie kwalifikacyjne bez wniosku, co było niezgodne z 7 rozporządzenia MEN i 9 rozporządzenia MENiS. Dyrektor nie przeprowadził analizy formalnej 5 wniosków o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego oraz załączonych do nich dokumentów, mimo takiego obowiązku wynikającego z 8 ust. 5 i 6 rozporządzenia MEN i 11 ust. 1 rozporządzenia MENiS. Dyrektor powołując w badanym okresie 13 komisji kwalifikacyjnych, w 6 przypadkach nie zapewnił moŝliwości powiadomienia nauczycieli, co najmniej 14 dni przed posiedzeniem, o miejscu i terminie rozmowy kwalifikacyjnej, stosownie do wymogu 8 ust. 7 rozporządzenia MEN i 11 ust. 3 rozporządzenia MENiS. Ponadto w 11 przypadkach nauczyciele przystępujący do postępowania kwalifikacyjnego nie zostali poinformowani pisemnie o terminie i miejscu przeprowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej. Skład jednej komisji kwalifikacyjnej, która podejmowała rozstrzygnięcia w lipcu 2004 r., był niezgodny z wymogiem określonym w art. 9g ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela. Komisje kwalifikacyjne powołane po dniu wejścia w Ŝycie rozporządzenia MENiS (6 spośród 13) ustalały liczbę punktów przyznanych przez jej członków z naruszeniem 13 rozporządzenia MENiS. Ponadto w protokołach posiedzeń tych komisji nie dokumentowano m.in. daty i miejsca posiedzenia, informacji o udzielonych przez nauczyciela odpowiedziach na zadane pytania, przyznanych punktów przez poszczególnych członków komisji, co stanowiło naruszenie 14 ust. 1 rozporządzenia MENiS. W ocenie NIK, uzasadnienia
4 rozstrzygnięć komisji nie odnosiły się do spełnienia przez nauczycieli wymagań określonych w 6 ust. 2 rozporządzenia MENiS lecz stanowiły ogólną jednozdaniową ocenę wypowiedzi nauczyciela. Protokoły nie zawierały informacji o odpowiedziach na poszczególne zadane pytania. 3. W Liceum obowiązywały programy doskonalenia zawodowego nauczycieli na lata 2003-2005 i 2005-2010 oraz plany na lata 2004-2005 i na rok szkolny 2006/2007. Programy te i plany nie uwzględniały aktualizowanych potrzeb szkoły i nauczycieli w tym zakresie. Dyrektor nie prowadził badania potrzeb w zakresie doskonalenia zawodowego, kierował się jedynie sygnałami nauczycieli i własnym rozpoznaniem. Do gromadzenia informacji niezbędnych do planowania doskonalenia zawodowego nauczycieli zobowiązywał Dyrektora 5 ust. 1 pkt 8 obowiązującego do dnia 3 stycznia 2007 r. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a takŝe kwalifikacji osób, którym moŝna zlecać prowadzenia badan i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. nr 89, poz. 845 ze zm.). Rozpoznawanie potrzeb rady pedagogicznej i nauczycieli w zakresie doskonalenia zawodowego, analizę działań podejmowanych w celu rozwoju zawodowego nauczycieli oraz skuteczność tych działań określał załącznik do ww. rozporządzenia, w standardzie 2 obszaru II Rozwój zawodowy nauczycieli. Dyrektor opracował programy rozwoju Liceum na lata 2002-2005 i 2005/2006-2009/2010 oraz plany rozwoju na rok szkolny 2005/2006 i 2006/2007. Dyrektor nie opracował natomiast programu rozwoju szkoły na rok szkolny 2004/2005, co było niezgodne z 5 ust. 1 pkt 4 lit. b ww. rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad nadzoru pedagogicznego. Brak tego programu oraz ogólne sformułowanie zadań ujętych w opracowanych planach uniemoŝliwiały ustalenie w jakim zakresie formy doskonalenia ujęte w planach rozwoju zawodowego 4 wybranych nauczycieli mianowanych, ubiegających się o stopień nauczyciela dyplomowanego, słuŝyły realizacji programu rozwoju szkoły. Rada Pedagogiczna nie ustaliła w Liceum organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli, co było niezgodne z art. 41 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.). 4. Stwierdzono, Ŝe w okresie objętym kontrolą Dyrektor nie badał, na podstawie 5 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia w sprawie zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego oraz 8 ust. 1 pkt 3 i 8 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia MENiS, wpływu rozwoju nauczycieli na realizację zadań słuŝących podniesieniu jakości pracy szkoły. Zagadnienie to nie było takŝe
5 zamieszczone w ocenach dorobku zawodowego nauczycieli, którzy uzyskali awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. Przedstawiając Panu Dyrektorowi powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Zapewnienie nauczycielom warunków do prawidłowego odbywania staŝu oraz rzetelne dokumentowanie wywiązywania się przez nich z obowiązku prowadzenia i obserwowania lekcji. 2. Pisemne powierzanie obowiązków opiekunom staŝu i dokumentowanie wywiązywania się przez nich z tych obowiązków oraz wypłacanie dodatku funkcyjnego z tego tytułu w prawidłowej wysokości. 3. Zapewnienie kompletności dokumentacji z postępowań o uzyskanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela. 4. Zatwierdzanie planów rozwoju zawodowego nauczycieli i wydawanie ocen dorobku zawodowego nauczyciela za okres staŝu po zasięgnięciu opinii rady rodziców. 5. Dokumentowanie terminów przedkładania i zatwierdzania dokumentacji związanej z awansem zawodowym nauczycieli. 6. Wyeliminowanie przypadków przyjmowania dokumentacji bez wniosku o postępowanie kwalifikacyjne i niedokonywania ich formalnej oceny. 7. Dostosowanie wydawanych ocen dorobku zawodowego nauczyciela za okres staŝu, do wymogów określonych przepisami z jednoczesnym zapewnieniem ich rzetelności, stosownie do osiągnięć zawodowych ujętych m.in. w sprawozdaniach z realizacji planu rozwoju zawodowego. 8. Dotrzymywanie terminów pisemnego powiadamiania nauczycieli o miejscu posiedzenia komisji kwalifikacyjnej. 9. Sporządzanie protokołów z posiedzeń komisji kwalifikacyjnych z zachowaniem obowiązujących zasad oraz odnoszenie się w nich do spełniania przez nauczycieli wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego. 10. Spowodowanie ustalenia przez radę pedagogiczną organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu, na postawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, zwraca się o przesłanie przez pana Dyrektora, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań.
6 Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli w Poznaniu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Rozdzielnik: 1. Adresat 2. NIK Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego 3. a/a