Osteoporoza Opracowała: Gargula Angelika Klasa 1g 1
Spis treści 1. Charakterystyka 2. Objawy 3. Przyczyny osteoporozy wtórnej 4. Leczenie 5. Profilaktyka 6. Podsumowanie 7. Źródła 2
1. Charakterystyka Osteoporoza jest chorobą metaboliczną układu szkieletowego objawiającą się obniżoną masą kostną i zaburzoną mikroarchitekturą tkanki kostnej, które powodują osłabienie właściwości mechanicznych kości. W związku z czym u osób chorych na osteoporozą występuje zwiększone ryzyko wystąpienia złamań. Osteoporozę dzielimy na pierwotną i wtórną. Pierwsza z nich występuje u kobiet po menopauzie oraz osób w podeszłym wieku. Druga zaś dotyczy pozostałych osób, u których sierdzono osteoporozę, o podłożu innym niż zaburzenia hormonalne dotyczące hormonów płciowych czy dojrzałego wieku. 3
2. Objawy Objawy osteoporozy to: złamania kompresyjne kręgów, co prowadzi do obniżenia wzrostu; wielomiejscowe bóle kręgosłupa; ograniczona ruchomość klatki piersiowej; pogłębienie kifozy piersiowej (garb starczy) oraz lordozy lędźwiowej i szyjnej; zwiększona bolesność uciskowa mięśni przykręgosłupowych i międzyżebrowych; bóle kości długich w wyniku ich obciążenia: złamania kości w wyniku niewielkich urazów. 4
3. Przyczyny osteoporozy wtórnej Przyczynami osteoporozy wtórnej są: niedobór wapnia, ograniczony dostęp do słońca, zaburzone wchłanianie witaminy D lub wapnia, mała aktywność fizyczna, długotrwałe unieruchomienia, zaburzenia hormonalne, niepożądane działanie leków (sterydy, heparyna, barbiturany), wielodzietność (wiele ciąż i długotrwała laktacja), stosowanie używek (alkohol, tytoń), niedożywienie, choroby predysponujące (nadczynność tarczycy, przytarczyc i nadnerczy, reumatoidalne zapalenie stawów, kamica nerkowa, cukrzyca typu I, choroby wątroby i dróg żółciowych, zespoły złego wchłaniania, szpiczak mnogi). 5
4. Leczenie Fluor to jeden z najstarszych i najbardziej znanych leków stosowanych w trakcie leczenia osteoporozy, dziś jednak lekarze rzadko odwołują się do jego możliwości. wpływa on pozytywnie na trwałość tkanki kostnej i umożliwia jej szybsze odbudowywanie się. Bisfosfoniany to najczęściej stosowana grupa leków ich dużym atutem jest bowiem to, że mogą być one stosowane zarówno przez kobiety jak i przez mężczyzn. Cząsteczki leku zazwyczaj osadzają się w kościach utrudniając proces ich osłabiania. Osoby, które je stosują muszą jednak liczyć się z tym, że bisfosfoniany będą utrudniać również proces tworzenia się nowej tkanki kostnej. Kalcytonin jest zalecane przede wszystkim u tych pacjentów, w przypadku których konieczna jest regulacja metabolizmu wapnia. Leki wykorzystujące kalcytoninę hamują szkodliwy dla pacjenta proces odwadniania kości i zmniejszają jego tempo, a do tego odznaczają się działaniem przeciwbólowym. 6
Stosowanie estrogenów pod postacią plastrów i tabletek po zbyt wczesnym okresie menopauzy sprawia, że nawet po zakończeniu pracy przez jajniki ich poziom nie ulega obniżeniu, hormonalna terapia zastępcza jest więc dla wielu kobiet szansą na uniknięcie osteoporozy. Niestety, tego rodzaju próby wyrównania poziomu estrogenów nie mogą być podejmowane zbyt długo. Wapń będący budulcem kości oraz witamina D, która sprawia, że jest lepiej przyswajany przez organizm to nieodłączne elementy wykorzystywane nie tylko w czasie leczenia osteoporozy, ale również podczas działań profilaktycznych zmniejszających ryzyko pojawienia się tej choroby. Sterydy anaboliczne stosowane przez osoby chętnie odwiedzające siłownie mogą okazać się przydatne również podczas leczenia osteoporozy, mogą one pomagać w utrzymywaniu kości w zadawalającym stanie, okazuje się bowiem, że spowalniają przemiany, jakie zachodzą w nich w trakcie rozwoju osteoporozy. 7
5. Profilaktyka Jednym z sposobów zapobiegania osteoporozie jest stosowanie odpowiedniej diety. Wapń i witamina D to dwa kluczowe składniki diety każdego człowieka. Niestety, bardzo często zdarza się, że zapominamy o tym, jak groźne są niedobory tak jednego, jak i drugiego z nich warto zwrócić uwagę na mleko i nabiał, pewne ilości wapnia znajdują się również w mięsie, chlebie i ziemniakach. Nasz organizm potrafi sam produkować witaminę D pod wpływem promieni słonecznych, nie powinniśmy jednak liczyć na to, że podejmowane przez niego wysiłki okażą się wystarczające, jeżeli sami nie zdecydujemy się na to, aby mu pomóc. 8
Używki a osteoporoza. Za największe zagrożenie dla osób zagrożonych osteoporozą uważa się alkohol. Z osteoporozą zmaga się niemal co trzeci alkoholik, a lekarze nie mają wątpliwości, co do tego, że nawet niewielkie ilości alkoholu są w stanie osłabić osteoblasty, a więc komórki, które odpowiadają za tworzenie kości. Z ryzyka osteoporozy powinni zdawać sobie sprawę również nałogowi palacze. Palenie papierosów zaburza proces wydzielania testosteronu wpływając negatywnie na stan gospodarki hormonalnej u mężczyzny, nie można przy tym zapomnieć, że nadmiar nikotyny sprawia, że jelita palacza wchłaniają jeszcze mniej wapnia niż jelita zdrowego człowieka. Niedawne badania wskazują również na zależność, jaka zachodzi pomiędzy ilością wypijanych filiżanek kawy, a podatnością na złamania charakterystyczne dla osteoporozy. 9
Aktywność fizyczna a osteoporoza. O ryzyku osteoporozy bardzo często wspomina się w kontekście osób prowadzących siedzący tryb życia i rzeczywiście, nie da się zaprzeczyć, że skłonność do unikania wysiłku fizycznego może w znaczący sposób osłabiać nasze kości. Tymczasem regularne ćwiczenia wzmacniają nie tylko mięśnie, ale również kości, nie muszą być to przy tym ani ćwiczenia wyszukane, ani przesadnie intensywne. W zajęciach, w czasie których pod okiem trenera wykonuje się nie tylko ćwiczenia ogólnousprawniające, ale również ćwiczenia, dzięki którym dochodzi do wzmocnienia tak zwanego gorsetu mięśniowego oraz ćwiczenia wzmacniające kości. Biegi, spacery, jazda na rowerze i pływanie mogą ochronić nas przed ryzykiem złamań, nie bez znaczenia jest zaś i to, że są w stanie również poprawić nam samopoczucie. 10
6. Podsumowanie Osteoporoza, jak widać może zagrozić człowiekowi w każdym wieku, dlatego warto o siebie dbać. Dieta jak i aktywność fizyczna ma duży wpływ na stan zdrowia naszego organizmu, warto zastanowić się, czy aby na pewno w jakikolwiek sposób chronimy się przed tą uciążliwą chorobą, ponieważ może doprowadzić ona do przykrych skutków. Dziękuje za uwagę! 11
7. Źródła http://www.osteoporozaportal.pl http://wolna-polska.pl/wiadomosci/osteoporoza-szkorbut-kosci-niedoborwapnia-2014-07 http://dieta.pl/zdrowie-i-uroda/998-osteoporoza-jak-chronic-sie-przedchoroba-kosci/ https://www.bryk.pl/wypracowania/biologia/człowiek/12596- charakterystyka_profilaktyka_i_leczenie_osteoporozy.html http://eszkola.pl/biologia/osteoporoza-5094.html https://www.google.pl/search?q=osteoporoza&client=opera&hs=90y&sour ce=lnms&tbm=isch&sa=x&ved=0ahukewjd6mas0pzmahxftrqkhfutafmq _AUIBygB&biw=1440&bih=762# (Dostęp: 28.08.2016r.) 12