Politechnika Poznańska Wydział Maszyn Roboczych i Transportu Transport publiczny miejskiego Dr inŝ. Marcin Kiciński Marcin.Kicinski@put.poznan.pl Agenda 1. Wprowadzenie 2. Postrzeganie integracji transportu Poziomy integracji Rodzaje integracji Obszary integrujące 3. Podsumowanie i wnioski końcowe 2 1
Wprowadzenie Zespolenie Scalenie Tworzenie całości z części Składanie Jednoczenie 3 Wprowadzenie miejskiego Proces organizacyjny, w którym elementy systemu transportu publicznego (siec i infrastruktura, taryfy i systemy biletowe, informacja i marketing itd.) u róŝnych przewoźników posługujących się róŝnymi środkami transportu sprawniej i ściślej współdziałają. Sposób, w jaki poszczególne elementy transportu publicznego są osadzone w całym łańcuchu przemieszczania się 4 2
Poziomy integracji transportu miejskiego Poziom I integracja usług przewodników miejskiego transportu publicznego w obszarze miasta / aglomeracji Poziom II integracja usług przewodników miejskiego transportu publicznego o róŝnym zasięgu: transportu lokalnego z regionalnym lub krajowym i międzynarodowym Poziom III integracja miejskiego publicznego i transportu indywidualnego E. Stużyńska, 2009 5 Poziomy integracji transportu miejskiego Poziom I Poziom I integracja usług przewodników miejskiego transportu publicznego w obszarze miasta / aglomeracji: wspólny system taryfowo-biletowy, koordynacja rozkładów jazdy, koordynacja układu linii komunikacyjnych, wspólny system informacji, wspólny standard techniczno-eksploatacyjny świadczonych usług, wspólna infrastruktura (przystanki, pętle, miejsca postojowe, pomieszczenia socjalne, sanitariaty itp.). 6 3
Poziomy integracji transportu miejskiego Poziom II Poziom II integracja usług przewodników miejskiego transportu publicznego o róŝnym zasięgu: transportu lokalnego z regionalnym lub krajowym i międzynarodowym: infrastruktura, która powinna umoŝliwić dogodne warunki przesiadania się i oczekiwania na pojazdy, systemu informacji, rozkłady jazdy czyli dopasowanie rozkładów jazdy miejskiego transportu publicznego do rozkładów jazdy przewoźników o zasięgu regionalnym/ krajowym/ międzynarodowym. 7 Poziomy integracji transportu miejskiego Poziom III Poziom III integracja miejskiego publicznego i transportu indywidualnego: wspólna infrastruktura umoŝliwiająca łączenie podróŝy realizowanych miejskim transportem publicznym i transportem indywidualnym (np. parkingi dla samochodów i rowerów w zintegrowanych węzłach przesiadkowych), wspólne usługi umoŝliwiające łączenie podróŝy realizowanych miejskim transportem publicznym i indywidualnym (np. wypoŝyczalnie samochodów i rowerów), umoŝliwienie przewoŝenia rowerów w środkach miejskiego transportu publicznego, 8 4
Poziom III c.d. Poziomy integracji transportu miejskiego Poziom III c.d. wspólny system informacji, m.in. o warunkach podróŝy, o moŝliwościach korzystania ze zintegrowanej oferty miejskiego transportu publicznego i indywidualnego, wspólny system zarządzania ruchem umoŝliwiający płynne dostosowanie się do zmieniającego się natęŝenia i kierunków ruchu z priorytetem dla podróŝy pieszych, rowerowych i realizowanych miejskim transportem publicznym. 9 Rodzaje integracji Stead 2003, Underdal 1980, Viagar & Stead 2003 10 5
Źródło: Solecka 2013 11 Integracja infrastrukturalna Integracja infrastrukturalna - polega na określonym (ustalonym) powiązaniu elementów infrastruktury transportowej w całość mającą tworzyć sieć transportową - lokalizacja i konstrukcja przystanków, stacji, węzłów przesiadkowych: wspólne torowiska tramwajowo autobusowe, wspólne przystanki dla środków transportu publicznego, schody, windy, kładki, przejścia podziemne i naziemne 12 6
Węzły przesiadkowe Węzeł przesiadkowy - miejsce, w którym spotykają się róŝni przewoźnicy i róŝne środki transportu, a pasaŝerowie docierając do tego miejsca zmieniają środek transportu MoŜliwość zmiany trasy Korzystanie z połączeń obwodowych 13 Przykłady węzłów przesiadkowych Karlsruhre (kolej regionalna + tramwaj dwusystemowy) Nantes (tramwaj + autobus) 14 7
Przykłady węzłów przesiadkowych Singapur (autobusowy węzeł przesiadkowy) Genewa (tramwaj + autobus) 15 Przykłady węzłów przesiadkowych Lyon (autobus+metro+kolej podmiejska) Bazylea 16 8
Przykłady węzłów przesiadkowych Wrocław (kolej + tramwaj + autobus) 17 Przykłady węzłów przesiadkowych Warszawa - węzeł Młociny stacja metra "Młociny" - końcowa stacja I linii metra. węzeł przesiadkowy pomiędzy parkingiem, pętlą autobusową, pętlą tramwajową i metrem parking strategiczny P&R- parking jest dedykowany wszystkim zmotoryzowanym, którzy zdecydują się na pozostawienie samochodu i skorzystają z dogodnej przesiadki do zbiorowej komunikacji miejskiej. Parking jest obiektem kubaturowym czteropoziomowym. Przewidziano ponad 1000 miejsc postojowych dla samochodów osobowych oraz ok. 80 miejsc postojowych dla rowerów. pętla tramwajowa - pętla przeznaczona jest dla tramwajów obsługujących rejony Woli, Bemowa, Bródna i Pragi pętla autobusowa i dworzec autobusowy - pętla obsługuje ruch pasażerów komunikacji miejskiej i podmiejskiej 18 9
Wspólne pasy/drogi tramwajowo-autobusowe Wspólne pasy/drogi tramwajowo-autobusowe Zwiększenie zdolności przewozowej trasy komunikacyjnej 19 Wspólne pasy/drogi tramwajowo-autobusowe Warszawa Amsterdam 20 10
Wspólne pasy/drogi tramwajowo-autobusowe Berlin Kraków 21 Wspólne przystanki tramwajowo-autobusowe Wspólne przystanki tramwajowo-autobusowe Ograniczenie liczby elementów punktowej infrastruktury systemu transportu zbiorowego Zwiększenie bezpieczeństwa przesiadających się osób (punkty kolizyjne) 22 11
Wspólne przystanki tramwajowo-autobusowe Nantes Brema 23 Integracja organizacyjna Integracja organizacyjna obejmuje wszystkie szczeble sieci transportowej obsługujące ruch miejski, aglomeracyjny lub regionalny. Polega ona na integracji środków transportowych, poprzez takie organizowanie przewozów, które pozwala zapewnić ciągłość podróŝy w jak najkrótszym czasie (w tym koordynacja rozkładów jazdy) 24 12
Integracja organizacyjna rozkłady jazdy Właściwie ustalony rozkład jazdy winien odpowiadać rozkładowi czasowemu i przestrzennemu potrzeb przewozowych oraz: zróŝnicowaną częstotliwość kursowania pojazdów w zaleŝności od rodzajów dni tygodnia i pór dnia oraz liczbę kursów wykonywanych w danym wariancie trasy, warunki ruchu, czasy postojów wyrównawczych na pętlach, mające na celu eliminowanie skutków ewentualnych opóźnień, okres funkcjonowania linii, liczbę zaangaŝowanego taboru, czas pracy kierowców, z uwzględnieniem uwarunkowanych normami prawnymi przerw socjalnych 25 Integracja organizacyjna - koordynacja rozkładów jazdy Według Prawa przewozowego koordynacja rozkładów jazdy polega na: ustaleniu wzajemnych połączeń pomiędzy róŝnymi rodzajami transportu lądowego w punktach stycznych na podstawie rozkładu jazdy, uzgodnieniu przebiegu linii komunikacyjnych oraz godzin odjazdów pojazdów samochodowych w regularnym transporcie publicznym, z uwzględnieniem w szczególności: potrzeb przewozowych zgłaszanych przez samorządy gminne, powiatowe lub wojewódzkie oraz zabezpieczenia potrzeb przewozowych przez przewoźników. 26 13
Integracja organizacyjna - koordynacja rozkładów jazdy Metodyka koordynacji rozkładów jazdy: Dla sieci transportowej zastosować częstotliwość modułową Podzielić linie na kategorie (np. priorytetowe, podstawowe, uzupełniające, marginalne) Dokonać analizy punktów węzłowych koordynacji 27 Integracja ekonomiczno-finansowa Integracja ekonomiczno-finansowa polega na takim organizowaniu przewozów róŝnymi rodzajami środków transportowych, aby zapewnić pasaŝerom jak najlepsze warunki ekonomiczno-finansowe podróŝy podczas zmiany rodzaju środka transportu (bez względu na przewoźnika). Przykłady: Integracja taryfowa Integracja biletowa Integracja taryfowo-biletowa 28 14
Integracja ekonomiczno-finansowa System cen taryfowych: bilety jednorazowe normalne i ulgowe, bilety miesięczne, bilety okresowe (np.: okresy 5 dni, 7 dni, 14 dni), ulgi wprowadzone stosownym i przepisami, obowiązujące kaŝdego przewoźnika w transporcie publicznym na terenie całego kraju i ulgi, jakie sam wprowadza przewoźnik 29 Integracja ekonomiczno-finansowa Strategie pobierania opłat w miejskich systemach transportu publicznego: Jednolite opłaty jednostkowe Opłaty strefowe Opłaty zróŝnicowane 30 15
Integracja informacyjna Integracja informacyjna obejmuje wszystkie szczeble sieci transportowej obsługujące ruch miejski, aglomeracyjny lub regionalny. Polega na zapewnieniu pasaŝerom bezstresowego poruszania się po całym systemie transportowym. Zintegrowany system informacji pasaŝerskiej oznacza, Ŝe informacja pasaŝerska jest wspólna dla całej sieci, bez względu na przewoźnika i środek transportu. 31 Integracja informacyjna PasaŜer powinien mieć dostęp do następujących informacji na poszczególnych etapach podróŝy: dojście na przystanek informacja dotycząca lokalizacji przystanku i informacja o moŝliwościach dojścia na przystanek, oczekiwanie na przyjazd pojazdu informacja dotycząca rozkładu jazdy, informacja o opóźnieniach, awariach oraz liniach zastępczych, przejazd środkami transportu publicznego informacje o długości i drodze przejazdu oraz o kosztach przejazdu, przesiadki informacje o lokalizacji węzłów przesiadkowych, czasie oczekiwania na nowy pojazd, dojście do celu podróŝy informacja o obiektach usługowych, zakładach pracy itp. w pobliŝu przystanku i moŝliwościach dojścia do nich. 32 16
Integracja informacyjna Podział informacji w transporcie publicznym: informacja dotycząca planowania trasy podróŝy - wszystkie dane, dzięki którym pasaŝer dowiaduje się o trasie, metodach i kosztach przejazdu. Informacje, które pomagają w orientacji w terenie - oznaczenia dotyczące transportu publicznego, z którymi pasaŝer spotyka się podczas swojej podróŝy. 33 Integracja informacyjna Informacja dotycząca planowania trasy podróŝy przykłady: wyszukiwarka połączeń VBB (VBB Fahrinfo 34 17
Integracja informacyjna Informacja dotycząca planowania trasy podróŝy przykłady: wyszukiwarka połączeń e-podróŝnik 35 Integracja informacyjna Informacja dotycząca planowania trasy podróŝy przykłady: wyszukiwarka połączeń: iplaner 36 18
Integracja informacyjna Informacja dotycząca planowania trasy podróŝy przykłady: wyszukiwarka połączeń: jakdojade 37 Integracja informacyjna Informacja dotycząca planowania trasy podróŝy przykłady: wyszukiwarka połączeń: Google Maps Transit 38 19
Integracja informacyjna Informacja dotycząca planowania trasy podróŝy przykłady: wyszukiwarka połączeń: mmpk rozkładzik.pl 39 schematy sieci Właściwa prezentacja schematu: Pierwsze schematy: typowo geograficzne 1931 propozycja Henry ego Becka metro w Londynie Wzorowanie na schemacie elektrycznym Stacje w równych odstępach Trasy przechodzące pod katem 45 stopni (lub wielokrotność) 40 20
schematy sieci Właściwa prezentacja schematu: Odmienne podejście Moskwa układ okręŝny 41 Integracja informacyjna Właściwa prezentacja schematu: Odmienne podejście Nowy Jork 42 21
Schematy sieci - Poznań 43 Schematy sieci Ostrów Wlkp. 44 22
Schematy sieci Warszawa 45 Integracja przestrzenna Integracja przestrzenna polega na określonym zagospodarowaniu przestrzennym formy urbanistycznej z istniejącą siecią transportową. Odpowiednie zagospodarowanie terenu i infrastruktury transportowej ma zapewnić powiązanie planowania i zarządzania terenem z planowaniem transportu. 46 23
Podsumowanie Bariery związane z wdraŝaniem integracji transportu: Odmienne spojrzenie na problem integracji (władze miasta/gminy, powiatu, województwa) Słaba infrastruktura liniowa i punktowa Ograniczone nakłady finansowe na rozwój elementów integrujących transport publiczny (pojedyncze działania, często nieskorelowane ze sobą) Trudności w rozliczaniu dochodów z biletów wspólnych (system taryfowobiletowy) 47 24