OBLIGACJE
Obligacja Jest papierem wartościowym typu wierzytelnościowego, czyli jedna strona, zwana emitentem, stwierdza, że jest dłużnikiem drugiej strony (zwanej obligatariuszem) i zobowiązuje się wobec niego do wykupu obligacji wraz z należnymi odsetkami. Emisja obligacji jest formą zaciągnięcia kredytu. Może być również zobowiązaniem niepieniężnym (np. wymiana na akcje).
Co powinna zawierać obligacja? Zgodnie z ustawą o obligacjach z dn. 29 czerwca 1995 roku z późn. zm..: powołanie na podstawę prawną emisji, nazwę i siedzibę emitenta, miejsce i numer wpisu do rejestru, nazwę obligacji, ewentualnie cel emisji, wartość nominalną, numer obligacji, opis świadczeń emitenta, oznaczenie obligatariusza (obligacje imienne), ewentualny zakaz lub ograniczenie zbywania obligacji imiennej, warunki płatności odsetek, informacje o zabezpieczeniu, miejsce i data wystawienia obligacji, data nabycia obligacji, podpisy osób uprawnionych do zaciągnięcia zobowiązania w imieniu emitenta.
Cechy charakterystyczne: Wartość nominalna obligacji (face value) cena przypisana każdej obligacji, stała, okrągła cena, np. jednostek pieniężnych, 1000 Termin wykupu (maturity) obligacji termin zapadalności, okres od daty emisji do chwili, gdy powinien nastąpić wykup, czyli zwrot zaciągniętej przez emitenta pożyczki. Pierwotny i rzeczywisty okres zapadalności. Możliwość wcześniejszego wykupu obligacji. Odsetki - płatności naliczane w stosunku do wartości nominalnej obligacji. Zabezpieczenia obligacji Powiernik emisji - w Polsce bank-reprezentant
Podział ze względu na: emitenta: skarbowe, komunalne, korporacyjne (przedsiębiorstw) czas trwania: krótkoterminowe (termin wykupu do 3 lat), średnioterminowe (3 (powyżej 10 lat) bony skarbowe (do 1 roku) 10 lat), długoterminowe oprocentowanie: o stałej, zmiennej stopie oprocentowania, zerokuponowe. prawa i przywileje: zwykłe, zamienne, z prawem poboru (warranty).
Wycena obligacji zerokuponowej PVB = ( 1 YTM ) PVB - wartość obecna obligacji (present value of bond), - wartość nominalna obligacji (face value), YTM - stopa dochodu w terminie do wykupu (yield to maturity), - liczba okresów do terminu wykupu obligacji,
Wycena obligacji kuponowej, kupon płatny raz w roku PVB i* (1 YTM) t (1 t= 1 = YTM ) PVB - wartość obecna obligacji (present value of bond), i - oprocentowanie obligacji, - wartość nominalna obligacji (face value), YTM - stopa dochodu w terminie do wykupu (yield to maturity), - liczba okresów do terminu wykupu obligacji,
Wycena obligacji kuponowej, kupon płatny m razy w roku PVB m = i/ m* t t= 1 (1 YTM/ m) (1 YTM / m) m PVB - wartość obecna obligacji (present value of bond), i - oprocentowanie obligacji, - wartość nominalna obligacji (face value), YTM - stopa dochodu w terminie do wykupu (yield to maturity), - liczba okresów do terminu wykupu obligacji, m liczba płatności odsetek w ciągu roku
arosłe odsetki i = i* n n n d m i n narosłe odsetki n d liczba dni, które upłynęły od ostatniej płatności odsetek n m liczba dni między dwoma płatnościami odsetek
YTM PVB i* (1 YTM) t (1 t= 1 = YTM ) YTM = i => PVB = YTM > i => PVB < dyskonto = PVB YTM < i => PVB > premia = PVB
Własności YTM Jeśli rośnie wartość obligacji (PVB) to spada YTM i odwrotnie Wielkość premii lub dyskonta zmniejsza się w miarę zbliżania się do terminu wykupu, przy stałym YTM Wielkość premii lub dyskonta zmniejsza się w coraz większym stopniu w miarę zbliżania się do terminu wykupu, przy stałym YTM Wzrost wartości obligacji wywołany spadkiem YTM o określoną wartość jest wyższy niż spadek wartości obligacji wywołany spadkiem stopy dochodu o tę samą wartość (efektem wypukłości) Procentowa zmiana wartości obligacji wywołana zmianą YTM jest tym mniejsza, im wyższe jest oprocentowanie obligacji (efektem odsetek). Przy założeniu tego samego terminu do wykupu. Własność ta nie dotyczy obligacji, w przypadku których pozostała tylko jedna płatność Procentowa zmiana wartości obligacji wywołana zmianą YTM jest tym mniejsza, im krótszy jest okres do terminu wykupu (efektem terminu wykupu). Wyjątki: np. obligacje o bardzo długim terminie do wykupu sprzedawane z dużym dyskontem
Stopa zwrotu z obligacji z opcją wykupu - YTC PVB = i* t t= 1 (1 YTC) (1 CV YTC) CV call value wartść po której może być wykupiona obligacja liczba okresów do wykupu obligacji YTC yeld to call
Cena obligacji: Wysokość płaconych odsetek Długość okresu do wykupu Ryzyko Agencje ratingowe: Moody s Investors Service Standard & Poor s Corporation Fitch Investors Service
Obligacje zysk bez ryzyka? ryzyko niedotrzymania warunków (default risk) ryzyko zmiany ceny (price risk), zwane też ryzykiem okresu posiadania (holding period risk) ryzyko reinwestowania (reinvestment risk) ryzyko wykupu na żądanie (call risk) ryzyko inflacji lub ryzyko siły nabywczej (inflation risk, purchasing power risk) ryzyko kursów walut (foreign exchange rate risk) ryzyko płynności (marketability risk, liquidity risk)
Duracja obligacji (bond duration) Jest to średnia ważona okresów otrzymywania przepływów pieniężnych z obligacji, a więc mierzy średni okres oczekiwania posiadacza, przed otrzymaniem płatności z obligacji. Wagami są wartości bieżące tych dochodów. W przypadku obligacji zerokuponowej mamy do czynienia tylko z jednym przepływem pieniężnym w momencie, a więc duracja obligacji zerokuponowej jest równa długości okresu do terminu wykupu. D t* i* * t t= YTM YTM = 1 (1 ) (1 ) PVB UWAGA: w tym i przy następnych wzorach przyjąłem założenie, że kupon otrzymywany jest raz na rok
Wartość punktu bazowego Średni czas trwania obligacji pozwala na określenie, jak zmieni się wartość obligacji, gdy zmianie ulegnie stopa dochodu w terminie do wykupu. Związek pomiędzy zmianą ceny obligacji spowodowaną zmianą YTM możemy przedstawić równaniem: 1 dpvb = * D* dytm* 1 YTM PVB BPV = MD*0.00001* PVB
Wypukłość (C-convexity) 2 1 ) *(1 ) (1 * 1)* ( ) (1 * 1)* *( YTM PVB YTM YTM i t t c t t = = 2 ) (1 1) *( 0.5* YTM n n c =
dpvb PVB = MD * dytm 0.5* C( dytm 2 )
Strategie inwestowania w obligacje indeksacyjna (indexing strategy) dopasowanie dochodów uodpornienie (immunizacja) portfela
Dziękuję za uwagę Radek Gałecki