WOJEWODA POMORSKI PS-VI.431.1.2014 Gdańsk, dnia 28 lipca 2014 r. Szanowny Pan Wojciech Dettlaff Starosta Powiatu Puckiego Na podstawie art. 125 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 135, z późn. zm.) kieruję niniejsze WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Kontrolę w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego o nazwie Rodzinny Dom Dziecka Cudaczek we Władysławowie przy ul. Wyzwolenia 32, 84-120 Władysławowo, zwanej dalej Placówką, w dniach od 25 marca 2014 r. do 3 kwietnia 2014 r. przeprowadził zespół kontrolny w składzie: P. Jolanta Szubstarska starszy inspektor wojewódzki, na podstawie pisemnego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli nr 88/2014 znak: PS-I.0030.88.2014 z dnia 21 marca 2014 r. wydanego z upoważnienia Wojewody Pomorskiego przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, P. Karolina Jarzębińska inspektor wojewódzki, na podstawie pisemnego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli nr 89/2014 znak: PS-I.0030.89.2014 z dnia 21 marca 2014 r. wydanego z upoważnienia Wojewody Pomorskiego przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. I. Temat, zakres kontroli i okres objęty kontrolą: Zapewnienie dzieciom całodobowej opieki i wychowania oraz zaspokajanie ich niezbędnych potrzeb, w szczególności emocjonalnych, rozwojowych, zdrowotnych, bytowych, społecznych i religijnych, w okresie od 1 stycznia 2013 r. do dnia kontroli. II. Ocena: Wykonywanie zadań w kontrolowanym zakresie oceniam pozytywnie z nieprawidłowościami. III. Ustalenia: Placówka działa na podstawie zezwolenia Wojewody Pomorskiego decyzji Nr 1/09 z dnia 13 stycznia 2009 r., zmienionej decyzją Nr 15/10 z dnia 14 grudnia 2010 r. Placówka jest prowadzona przez Powiat Pucki. Placówka jest przeznaczona dla 6 wychowanków. Szczegółową organizację Placówki określa Regulamin Organizacyjny Rodzinnego Domu Dziecka Nr 2 Cudaczek, zgodnie z ustaleniami kontroli, nie aktualizowany od 2010 r., pomimo zmiany przepisów prawa, na podstawie, których był wydany. Od dnia 1 stycznia 2012 r. obowiązuje ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej i wydane na jej podstawie Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720).
Powyższych przepisów nie uwzględnia Regulamin Organizacyjny Placówki, odwołujący się do ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182, z późn. zm.) i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. z 2007 r. Nr 201 poz. 1455). Brak aktualizacji Regulaminu Placówki, uznano za nieprawidłowość. Zgodnie z ustaleniami kontroli, Dyrektor Placówki, pismem z dnia 3 października 2012 r. zwrócił się do Starosty Puckiego, z wnioskiem o wyrażenie zgody na rozwiązanie Placówki z chwilą usamodzielnienia się najmłodszej wychowanki, co oznaczałoby, że Placówka obecnie znajduje się w okresie wygaszania działalności. Dyrektor Placówki nie potrafił jednoznacznie określić, czy tak jest, tłumacząc, że nie otrzymała odpowiedzi na swoje pismo. W trakcie kontroli ustalono, że w kontrolowanym okresie nie było nowych skierowań do Placówki, a decyzja Zapewnianie całodobowej opieki i wychowania. W wyniku przeprowadzonej kontroli ustalono, że w okresie objętym kontrolą, Placówka zapewniała dzieciom w niej umieszczonym, całodobową opiekę i wychowanie. W okresie od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 25 marca 2014 r. w Placówce przebywało łącznie 6 dzieci. W czasie trwania kontroli w Placówce przebywało 5 dzieci. Jedna wychowanka usamodzielniła się i opuściła Placówkę w dniu 31 sierpnia 2013 r. Najmłodsze dziecko umieszczone w Placówce ma lat 15, najstarsze ma lat 19. Całodobową opiekę i wychowanie, w okresie objętym kontrolą, zapewniał dzieciom Dyrektor będący jednocześnie wychowawcą oraz mąż Dyrektora, zatrudniony na stanowisku opiekuna, w pełnym wymiarze czasu pracy, na podstawie umowy o pracę zawartej z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Pucku. Zgodnie z ustaleniami kontroli, od lipca 2013 r., Placówka ma przydzielonego koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Koordynator uczestniczy w spotkaniach zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dzieci umieszczonych w Placówce i sporządza protokół z tych spotkań. Strona 2 z 9
W trakcie kontroli ustalono, że w okresie wakacyjnym, od lipca 2013 r. do początku sierpnia 2013 r. w Placówce przebywali zaprzyjaźnieni z prowadzącymi Placówkę, letnicy. W okresie tym w Placówce przebywała tylko jedna wychowanka. Pobyt letników w budynku, w którym jest prowadzona Placówka oznacza, że w jednej przestrzeni mieszkalnej funkcjonują dzieci przebywające w Placówce i osoby obce dla dzieci, nawet jeśli są im znane, przyjeżdżające na wypoczynek, które korzystają z tej samej kuchni, co wychowankowie Placówki, z łazienki będącej do dyspozycji wychowanków, a być może nawet pokojów wychowanków. Taka sytuacja pozostaje w sprzeczności z decyzją Wojewody Pomorskiego, Nr 1/09 z dnia 13 stycznia 2009 r., zmienioną decyzją Nr 15/10 z dnia 14 grudnia 2010 r., zezwalającą Powiatowi Puckiemu na prowadzenie Placówki. Zgodnie z ustaleniami dokonanymi w trakcie wizytacji budynku przed wydaniem zezwolenia, wymienione pomieszczenia są przeznaczone do dyspozycji wychowanków Placówki. Zaspokajanie potrzeb emocjonalnych i społecznych. W trakcie kontroli ustalono, że Placówka w stopniu niewystarczającym zaspokaja potrzeby emocjonalne i społeczne dzieci. Zdarzają się sytuacje trudne w tym obszarze. [ ]* [ ]* Poza sytuacją opisaną powyżej, wychowankowie przebywający w Placówce mają zaspokojone potrzeby emocjonalne i społeczne zarówno w relacjach z prowadzącymi Placówkę, jak Strona 3 z 9
i w relacjach z innymi wychowankami. Wychowankowie mają też zaspokajane potrzeby emocjonalne i społeczne w relacjach z rodziną. Zgodnie z ustaleniami kontroli, również trójka rodzeństwa, opisanego powyżej, miała kontakt z rodziną w trakcie urlopowań w dni wolne od nauki szkolnej, do sierpnia 2013 r. W okresie objętym kontrolą, dzieci były urlopowane do domu rodzinnego za zgodą Dyrektora Placówki. Strona 4 z 9
W trakcie kontroli ustalono, że potrzeby społeczne wychowanków Placówki, są również zaspokajane w relacjach z rówieśnikami, w szkole, w internacie, na osiedlu, w czasie kolonii, półkolonii, a także w relacjach z innymi osobami dorosłymi na praktykach szkolnych. Zaspokajanie potrzeb rozwojowych. W trakcie kontroli ustalono, że Placówka zaspokaja potrzeby rozwojowe dzieci, w miarę posiadanych możliwości. Ustalono również, że w odniesieniu do jednej wychowanki, potrzeby rozwojowe nie zostały zaspokojone w sposób wystarczający. Wychowankowie mają zapewniony dostęp do nauki szkolnej. Zgodnie z ustaleniami kontroli, dwoje wychowanków uczy się w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Pucku, dwie wychowanki uczęszczają do Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Pucku, jedna wychowanka do Gimnazjum we Władysławowie. W kontrolowanym okresie miała też miejsce sytuacja trudna w zakresie zaspokajania potrzeb rozwojowych, związana z usamodzielnieniem jednej wychowanki. Zgodnie z ustaleniami kontroli jedna z przebywających w Placówce wychowanek w dniu 30 sierpnia 2013 r. ukończyła 18 lat i nie została objęta indywidualnym programem usamodzielnienia. Wychowanka przebywa w Placówce, kontynuuje naukę i pozostanie w Placówce do czasu Zgodnie z art. 145 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej warunkiem przyznania pomocy na kontynuowanie nauki i na usamodzielnienie jest złożenie wniosku oraz posiadanie zatwierdzonego indywidualnego programu usamodzielnienia. Zgodnie z art. 145 ust. 2 ww. ustawy osoba usamodzielniana, co najmniej na dwa miesiące przed osiągnięciem pełnoletności wskazuje osobę, która podejmuje się pełnienia funkcji Strona 5 z 9
Zgodnie z art. 145 ust. 4 ww. ustawy, indywidualny program usamodzielnienia jest opracowywany przez osobę usamodzielnianą wspólnie z opiekunem usamodzielnienia lub koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, co najmniej miesiąc przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnianą pełnoletności. W opisanej sytuacji zabrakło troski o zaspokojenie potrzeb dziecka i działania w jego najlepszym interesie i to zarówno przez Dyrektora Placówki, jak i przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pucku, wykonujące zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, tym bardziej, że od lipca 2013 r. Placówka objęta jest opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Zaspokajanie potrzeb zdrowotnych. W toku kontroli ustalono, że Placówka zaspokaja potrzeby zdrowotne wychowanków. Zgodnie z ustaleniami kontroli, dzieci mają zapewnioną podstawową opiekę medyczną, a także opiekę medyczną specjalistyczną. Zaspokajanie potrzeb bytowych. W trakcie kontroli ustalono, że Placówka zapewnia potrzeby bytowe dzieci. Placówka znajduje się w budynku jednorodzinnym, wolnostojącym. Na parterze budynku znajdują się: pokój 2-sobowy wychowanków, pokój 1-osobowy wychowanków, łazienka z miejscem do prania. W części przyziemia jest kuchnia wyposażona w sprzęt AGD, w której przygotowywane są wszystkie posiłki. Z kuchni jest wyjście do ogrodu. Na półpiętrze jest pokój do wypoczynku z jadalnią i stanowiskiem komputerowym z dostępem do Internetu pod kontrolą prowadzących Placówkę. W trakcie kontroli ustalono, że posiłki w jadalni spożywane są w weekendy, w czasie świąt i uroczystości, a w tygodniu posiłki spożywane są przy stole w kuchni. Na piętrze budynku jest pokój 3-osobowy wychowanków i łazienka. Na poddaszu jest miejsce do suszenia i prasowania, łazienka i stanowisko komputerowe. Placówka zapewnia dzieciom w niej przebywającym, wyżywienie dostosowane do potrzeb rozwojowych oraz stanu zdrowia dziecka oraz wyposażenie w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb dziecka. Zaspokajanie potrzeb religijnych. Strona 6 z 9
W trakcie kontroli ustalono, że Placówka zaspokaja potrzeby religijne wychowanków. Dokumentacja indywidualna dziecka. Zgodnie z ustaleniami kontroli w Placówce dla każdego dziecka prowadzi się plan pomocy dziecku, zwany Planem Pracy z Dzieckiem, oraz kartę pobytu dziecka. Plan nie uwzględnia celu, o którym mowa w 15 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). Dokument wymaga dostosowania do obowiązujących zapisów ww. rozporządzenia. Zgodnie z w 17 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego, karta pobytu dziecka, zawiera informacje o znaczących dla dziecka wydarzeniach, postępach w nauce szkolnej, stanie zdrowia dziecka oraz ocenę aktualnej sytuacji dziecka. Zatem, prowadzoną w Placówce Kartę Pobytu Dziecka należy dostosować do ww. zapisu rozporządzenia. W trakcie kontroli ustalono, że oceny sytuacji dziecka dokonuje Dyrektor Placówki wraz z organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej, co jest zgodne z art. 139 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W spotkaniach uczestniczy dwóch pracowników Zespołu ds. pieczy zastępczej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Pucku, w tym od lipca 2013 r. przydzielony Placówce, koordynator. W okresie objętym kontrolą, tj. od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia rozpoczęcia kontroli, miały miejsce dwa spotkania w Placówce, poświęcone ocenie sytuacji dziecka: dnia 25 lipca 2013 r. i dnia 8 stycznia 2014 r. Zgodnie z art. 138 ust. 1 w związku z art. 139 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, oceny sytuacji dziecka dokonuje się w miarę potrzeb dziecka, nie rzadziej niż co pół roku. Z ustaleń kontroli wynika, że w roku 2013 dokonano tylko raz oceny sytuacji dziecka w dniu 25 lipca 2013 r., co oznacza, że nie został dochowany termin oceny sytuacji dziecka, wynikający z ww. zapisu ustawy. Zgodnie z ustaleniami kontroli oceny sytuacji dziecka poprzedzającej ocenę sytuacji dziecka z dnia 25 lipca 2013 r. dokonano w dniu 13 grudnia 2012 r. Strona 7 z 9
W przedstawionych w trakcie kontroli protokołach z oceny sytuacji dziecka w roku 2013 i 2014, brakuje podpisu Dyrektora Placówki. Zawarta w części wstępnej protokołów informacja o podstawie prawnej dokonywania oceny sytuacji dziecka jest błędna, gdyż nie odnosi się do placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego. Przywołany art. 128 pkt 1 i 2 oraz art. 133 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej odnoszą się do rodzinnej pieczy zastępczej. Ponadto, ustalono, że wnioski zapisane w protokołach z oceny sytuacji dziecka, nie będące wnioskiem dotyczącym zasadności dalszego pobytu w placówce, o których mowa w art. 138 ust. 2, w związku z art. 139 ust. 3 ww. ustawy, nie znajdują odzwierciedlenia w Planie Pracy z Dzieckiem. W zapisach protokołów z oceny sytuacji dziecka brakuje informacji o analizie stosowanych metod pracy z dzieckiem i rodziną. Dokonana ocena sytuacji dziecka nie przekłada się na modyfikację Planu Pracy z Dzieckiem. Zgodnie z art. 139 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej organizator rodzinnej pieczy zastępczej wspiera dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego w sporządzeniu planu pomocy dziecku. Ustalenia kontroli nie potwierdzają by Dyrektor Placówki otrzymywał takie wsparcie. IV. Zalecenia: 1. Dostosować Regulamin Organizacyjny Placówki do obowiązujących przepisów prawa, tj. ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 2. Zadania związane z usamodzielnianiem wychowanków realizować w terminach określonych w art. 145 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 3. Oceny sytuacji dziecka dokonywać w terminach określonych w art. 139 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 4. W protokołach z oceny sytuacji dziecka dokonać zmiany podstawy prawnej, wskazując, jako właściwy art. 139 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 5. Plan pomocy dziecku, przy wsparciu organizatora rodzinnej pieczy zastępczej w myśl art. 139 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dostosować do zapisów 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 6. Kartę pobytu dziecka dostosować do 17 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 7. [.. ]* W terminie 30 dni od daty otrzymania wystąpienia pokontrolnego należy powiadomić Wojewodę Pomorskiego o realizacji zaleceń pokontrolnych. Strona 8 z 9
Zgodnie z art. 125 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135, z późn. zm.): 2. Podmiot prowadzący placówkę opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówkę opiekuńczoterapeutyczną lub interwencyjny ośrodek preadopcyjny, któremu wydano zalecenia pokontrolne może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania tych zaleceń, zgłosić do nich zastrzeżenia. 3. Wojewoda, w terminie 14 dni od dnia otrzymania zastrzeżeń, o których mowa w ust. 2, przedstawia stanowisko w sprawie ich uwzględnienia. 4. W przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń przez wojewodę podmiot, o którym mowa w ust. 2, jest obowiązany w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody, o którym mowa w ust. 3, do powiadomienia wojewody o realizacji zaleceń pokontrolnych. 5. W przypadku uwzględnienia zastrzeżeń przez wojewodę, podmiot, o którym mowa w ust. 2, jest obowiązany w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody, do powiadomienia wojewody o realizacji zaleceń pokontrolnych, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych zastrzeżeń. 6. W przypadku stwierdzenia istotnych uchybień w działalności wojewoda, niezależnie od przysługujących mu innych środków, zawiadamia o stwierdzonych uchybieniach właściwy organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego. 7. Organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, o którym mowa w ust. 6, do którego skierowano zawiadomienie o stwierdzonych uchybieniach, jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o stwierdzonych uchybieniach, powiadomić wojewodę o podjętych czynnościach. Zgodnie z art. 126 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: W przypadku nie podjęcia lub niewykonania czynności wynikających z zaleceń pokontrolnych mających na celu ograniczenie lub likwidację stwierdzonych istotnych uchybień lub nieprawidłowości w funkcjonowaniu placówki opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego wojewoda może orzec o czasowym lub stałym cofnięciu zezwolenia na prowadzenie placówki lub ośrodka. Zgodnie z art. 198 ww. ustawy: 1.Kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych, o których mowa w art. 125 ust. 1, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do 10 000 zł. Zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: 1. Karę pieniężną, o której mowa w art. 198, wymierza, w drodze decyzji, wojewoda. 2.Od decyzji, o której mowa w ust. 1, przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw rodziny. 3.Od nieuiszczonej w terminie kary pieniężnej pobiera się odsetki ustawowe. 4.Egzekucja kary pieniężnej wraz z odsetkami za zwłokę następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 5.Kara pieniężna jest wpłacana na rachunek bieżący dochodów wojewody. Zgodnie z art. 200 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: Wpływy z tytułu kary pieniężnej, o której mowa w art. 198, stanowią dochód budżetu państwa. WOJEWODA POMORSKI Ryszard Stachurski [...]* - wyłączenie jawności informacji publicznej na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej ((Dz. U. z 2014 r. poz. 782) w związku z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.) przez Jolantę Szubstarską. Strona 9 z 9